■ite.
I
Qabe Sk
üs hjoed p p
to sizzen
NOC STEEDS WREEKT ZICH DE FOUT
VAN YALTA
I
roar
Wordt onze buitenlandse politiek nu ook
twistappel?
J
I
Buitenlands Ovirzicht
aan
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Wil Rusland West-Berlijn
West-Duitsland
Wrijving en rivaliteiten tussen bondgenoten
w
Ontmoeting
f
Gouden filmpjes
le week september 1909.
- J '- -
.f
55e JAARGANG
No. 65
VRIJDAG 28 AUGUSTUS 1959
VERGANE EN NIEUWE GLORIE IN DE LUCHT
Hwat hat
faek
geboden
KAMEROVERZICHT’
afgelopen jaren in grote lijnen steeds eens was, zal
de toe-
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Verleden week, 21 augustus, was het precies twintig jaar geleden dat
Hitler en Stalin een pact sloten. Daarmee was de teerling geworpen,
Nazi Duitsland had zich de rug gedekt en kon de oorlog tegen
Polen, welke onherroepelijk wegens de verplichtingen welke de Wes-
Kroonprinses.
Enfin, het dreigement heeft op de R.K.
minister van Buitenlandse Zaken, Mr.
Luns, niet zoveel indruk gemaakt of hij
heeft besloten zich bij het overleg, dat
de Navo-raad op 4 september a.s. met
zijn Amerikaanse collega Herter zal voe
ren over de a.s. besprekingen met
Chroesjtsjew, te laten vervangen. Als tij.
delijk voorzitter van de Navo-raad zal
minister Luns namelijk al een dag eerder
contact hebben met president Eisenho-
optreden der Rode Chinezen ook toe;
staatjes, gi
meer onder j
dreigd te worden
communisten gebruikt dan ooit te vo
ren. I.l„ -1 1
Chinese expansiezucht niet kunnen keren,
het zal een door Nehroe weinig begeerde
militaire machtspositie moeten opbou
wen om Peking ontzag in te boezemen.
De Chinezen schuwen overigens ook eco
nomische middelen niet voor hun agres
sieve doeleinden. In Thibet hebben zij
plotseling het Chinese geld als enig wet
tig betaalmiddel aangewezen, waardoor
een aantal buitenlandse handelaren ge
ruïneerd werd.
Er lopen overigens geruchten dat ook de
Russen op grote schaal een economisch
offensief tegen het Westen zouden ope
nen als het Russisch-Amerikaans overleg
geen resultaten heeft, ze zouden daarbij
gebruik willen maken van hun geweldige
goudvoorraden groter, naar 'veronder-
steld wordt dan die der Ver. Staten.
Van het verdere nieuws zij hier nog heel
kort het feit vermeld dat in de Zuid
Afrikaanse Verenigde partij, de opposi
tiepartij, een scheuring is opgetreden; de
afgescheiden groep onder dr. Jan Steytler
streeft naar een directe vertegenwoordi
ging van bantoes en kleurlingen in het
parlement. Steytler wil dat de niet-blan-
ken tenminste iets mee te zeggen krijgen
in de beslissingen die thans alleen de
blanken nemen.
wer. Hij meent zich derhalve aan de ver
dere besprekinegn te kunnen onttrekken
teneinde in de Verenigde Staten prinses
Beatrix bij te staan bij de a.s. Hudson-
herdenking!
In het vooruitzicht van haar vertrek heeft
prinses Beatrix zich op ongedwongen
wijze onderhouden met enkele Ameri
kaanse journalisten. Anders dan koning
Boudewijn heeft zij zich niet gestoten
aan hun vragen over eventuele huwelijks
plannen. Prinses Beatrix bleek trouwens
in elk geval de beide volgende jaren nog
„vrij” te willen blijven, maar zij liet wel
doorschemeren, dat haar voorkeur in
Moskou noch Peking kunnen zich een
breuk veroorloven welke tot verval van
het communistische blok zou leiden.
Maar het is zeer goed mogelijk dat het
agressieve optreden van de communisten
tegen en in het wankelende Laos (deel
van het voormalige Indochina) geïnspi
reerd en gesteund wordt door Peking
met de bedoeling een verzoening tussen
Oost en West te beletten.
Zoals bekend bemoeit de secretaris-gene-
raal der V.N. zich thans met dit geschil,
maar als Peking er werkelijk achter zit is
het nauwelijks waarschijnlijk dat deze ’n
oplossing zal weten te vinden.
In India neemt de ongerustheid over het
Wordt president Eisenhower met al
lerlei moeilijkheden in het Westelijk
blok geconfronteerd, Chroesjtsjew
ontmoet de zijne in het Oostelijk
blok.
niteit van de Oost Duitse volksrepubliek
ver-
van Duitsland en het is begrijpe-
lat de régering-Adenauer er niets
wil weten; zij gelooft trouwens ook
de juistheid ervan.
Maar in Amerikaanse bladen heeft het
nogal de aandacht getrokken; volgens
deze bladen zitten er acceptabele kanten
aan, hoewel zij zich ook verwonderd to
nen over de gematigdheid van dit ver
meende Russische voorstel, waaraan zelfs
de eis dat W. Duitsland uit de Navo zou
moeten treden ontbreekt. Misschien is
het wat ver gezocht, zoals sommige bla
den doen, te veronderstellen dat de
Russen West BerlijA wel bij W. Duits
land willen hebben omdat het sterk soci
alistisch georiënteerd is en de W. Ber-
lijnse afgevaardigden du? misschien voor
een socialistische meerderheid in de
Bondsdag zouden zorgen met als gevolg
een socialistische regering met welke
Moskou, naar het zou menen, beter zou
kunnen opschieten dan met de regering-
Adenauer.
We geloven nog niet zoveel van dit
Russische voorstel, maar we zouden ons
best kunnen voorstellen dat ook president
Eisenhower er wat in zou kunnen zien.
Als het Amerika maar zou gelukken het
huidige machts-evenwicht in Europa met
deugdelijke garanties te verzekeren zou
dit de Amerikanen, die beu zijn van het
onderling krakeel der West Europese sta
ten, meer dan voldoende zijn. De presi
dent, die als dit overzicht verschijnt
waarschijnlijk al in Europa is, zal door
dat onderling gekijf in West Europa,
hier niet te doen krijgen met een alge
meen W. Europees standpunt inzake de
kwesties welke hij met Chroesjtsjew zal
bespreken, maar met diverse.
vanuit Peking schijnen nu ook andere
jrenzend aan Thibet en min of
protectoraat van India, be-
i en het is geen wonder
dat Nehroe thans feller taal tegen de
Met woorden zal India echter de
NIEUWE RIJKSWEG 13 VORDERT
Binnen afzienbare tijd zal dan de ge
vaarlijke hobbel-ellende op Rijksweg 13,
tussen Rotterdam en Delft, veroorzaakt
door het bijzonder slechte wegdek, tot
het verleden behoren. Met man en macht
wordt op het ogenblik gewerkt aan het
aanleggen van een vrijwel geheel nieuwe
weg, hetgeen nu voor het verkeer langs
deze route diverse problemen opwerpt.
De foto geeft een beeld van het werk,
gezien vanaf het viaduct over de weg bij
Zestienhoven in de richting Delft.
”'-W
.f
De skoalle bifrachtet üs libbensskip mei
rju forskaet. Spitigernóch forjit se f™
kompas, seil en roer.
een welkome versterking zou zijn. Wel
is waar heeft Spanje al een militair ver
drag met de Ver. Staten maar de taak
daarin aan het Spaanse leger toegedacht
is louter de bescherming van de Ameri
kaanse militaire bases in Spanje zelf. Er
is bij tal van Navo-leden echter weerzin
tegen het toelaten van Spanje tot de
Navo omdat het geen democratisch
staatsbestel heeft. Noorwegen en Dene
marken hebben dan ook reeds uitdrukke
lijk verklaard tegen de toelating van
Spanje te zijn.
hield. Uit sympathie voor de Spaanse
ballingen, wenste zij kennelijk geen con
tact te leggen met de officiële machts-
1
zitter E. Vermeer ook openlijk doen
ten, dat de toetreding
geregeerde land tot de Noord Atlantische
Verdragsorganisatie op een sterk verzet
van zijn groep zal stuiten. Hij zinspeelde
zelfs op een mogelijke herziening van
haar loyale medewerking bij het buiten
lands beleid. Deze aankondiging zal in
Spanje wellicht als een rode lap op een
stier werken; de PvdA zal zich er dan
F
De „Hurricane” en de „Spitfire” welke vliegtuigen volgens de traditie elk
jaar de luchtparade ter herdenking van de Slag om Engeland leiden, zullen
op 20 september voor het laatst door het Engelse luchtruim klieven. Beide
vliegtuigen zijn ongeveer 20 jaar oud en niet meer in staat in de pas te
blijven met de allernieuwste typen vliegtuigen. Deze foto, gemaakt boven de
kust van het Engelse graafschap Norfolk, toont van onder naar boven: een
van de drie nog overgebleven Spitfires, de laatste Hurricane, een Hunter IV
straaljager en een Javelin Vil straalvliegtuig.
Twee politieke antipoden
Tonen zich serieus bMeid
De diepte eens opnieuw te loden
Van het troebele water dat hen scheidt.
Ze hebben beide in de gaten
Het water is heus niet gezakt
Toch kan het nuttig zijn saam te praten
Misschien brengt dit een nieuw kontakt.
Vol goede hoop vloog Eisenhower
Met zijn staf over de oceaan.
Maakt deze reis de lucht straks blauwer
Of is het weer een ijdele waan?
Hierover denken de profeten
Nog lang niet allemaal gelijk
Sommigen tonen zich verbeten
En geven van ontstemming blijk.
Men zegt die potentaat der Russen
Draait listig met zijn Januskop
Hij preekt zijn passie, maar intussen
Eet hij de kippetjes stil op.
Uitkijken blijft steeds weer geboden
Kruip ’t baasje niet te dicht op zij.
Al gaat hij zijn rivalen noden.
Toenadering is er niet bij.
Anderen die kris en kras beweren
Deze beslissing werkt probaat
Ze kunnen allebei jongleren
En ieder weet wel waar hij staat.
Er wordt iets goeds vast uit geboren
Aanstonds geen koude oorlog meer
Wij hebben nooit de moed verloren
De vredesduif krijgt nieuwe veer.
Mogelijk een vermetele hoop, ja
’t Verleden leerde ons een les
Amerika en vrij Europa
Wenst de twee groten veel succes.
PIET.
We beginnen nu niet weer de on
derlinge tegenstellingen uit te me
ten, men weet dat de Fransen ver
bolgen zijn over het feit dat Eisen
hower hun Algerijnse politiek niet
wil steunen.
De Engelse regering onder Macmillan,
die door zijn bemoeiingen inzake het
overleg tussen West en Oost in Engeland
aan gezag gewonnen heeft en op het kre
diet daarvan, dit najaar verkiezingen zal
uitschrijven, zal het dichst bij de plan
nen van Eisenhower zelf staan. De West
Duitse regering iets verder verwijderd,
het verst de Franse regering.
Maar in de Franse regering zelve schij
nen ook nuanceringen in de opvattingen
over deze politiek te zijn. Te Parijs
wordt gemompeld dat de Gaulle zijn
premier Debré eigenlijk wel zou willen
ontslaan omdat deze een nog minder li
berale politiek inzake Algerië wil voeren
dan de Gaulle, hoe vaag deze de zijne
dan ook tot nog toe heeft uitgestippeld.
De meeste Westelijke commentatoren
zijn overigens van oordeel dat hoe ver
deeld de meningen in West Europa ook
zijn, als het gaat spannen alle leden der
Navo toch één lijn zullen trekken omdat
zij beseffen niet zonder Amerika te kun
nen.
Dat kan best waar zijn, maar het is toch
ook zo, dat zo’n op het laatste moment
gedemonstreerde eenheid weinig effect
belooft, als ieder te voren zijn eigen weg
gaat.
België heeft tot ongenoegen van de mili
taire Navoleiding de diensttijd verkort
en Frankrijk laat zijn legers, waarvan
een groot deel W. Europa dient te be
schermen, in Algerië vechten.
Onder deze omstandigheden is het be
grijpelijk dat de militaire leiding van de
Navo moeite doet Spanje in de Navo te
krijgen, het heeft een vrij sterk, met
Amerikaanse hulp modern bewapend, le
ger, dat voor het West Europese front
Verleden week, 21 augustus, was 1
Hitler en Stalin een pact sloten. Daarmee was de teerling"geworpen,
Nazi Duitsland had zich de rug gedekt en kon de oorlog tegen
Polen, welke onherroepelijk wegens de verplichtingen welke de Wes
telijke Europese staten tegenover Warschau op zich hadden genomen
een wereldoorlog moest worden, beginnen. Stalin wreef zich in de
handen, hij meende dat nu de „kapitalistische” landen elkaar wel
zouden afslachten en het Russisch communisme ten slotte zegevierend
over de wereld zou gaan. Hij vergiste zich, spoedig keerde Hitler
in zijn machtswaan zich ook tegen de Sovjetunie, en in een ontzag
lijke krachtsinspanning van de grote Westelijke geallieerden en Rus
land ging het nazirijk ten onder.
Te Yalta was de buit inmiddels reeds
tussen de Grotè Vier verdeeld, en kreeg
de Sovjetunie meer dan haar toekwam,
het Westen maakte een onvergeeflijke
fout. Roosevelt vertrouwde te veel op
Stalin’s beloften. De fout toen gemaakt
werkt nog altijd door in de politieke ver
houdingen en men mag niet hopen dat
de huidige president der Ver. Staten,
Eisenhower, in zijn gesprekken met Sta
lins opvolger Chroesjtsjew veel aan de
fout door een zijner voorgangers begaan
zal kunnen veranderen. Ook al zal men
tijdens zijn bezoek aan de Ver. Staten
de Russische premier sterk onder de in
druk trachten te brengen van Amerika’s
macht.
Want vóór het eerste gesprek tussen de
beide staatslieden plaats vindt, nl. op of
omstreeks 27 september, zal Chroesj
tsjew gedurende een dag of tien door
Amerika geleid worden. Overigens neemt
men in Amerika aan dat ook Rusland
tijdens Chroesjtsjews bezoek aan Ameri
ka zal trachten de Westelijke publieke
opinie te imponeren. Een Amerikaans
geleerde heeft al voorspeld dat in die
periode de Russen zullen trachten nu
eens geen honden of apen, maar een
man in de ruimte te brengen. Maar dat
is de franje rond de ontmoeting Eisen-
hower-Chroesjtsjew, over wat de kern
van de gesprekken tussen de beide staats
lieden zal inhouden verkeert men nog
totaal in het onzekere. In Rusland te
Yalta alweer is Chroesjtsjew met en
kele leiders van satellietstaten bijeen ge
weest, o.a. de Oost-Duitsers waren er
en kennelijk heeft de Rus daar iets
verteld over wat hij te Washington te
berde zal brengen.
Er is een gerucht dat Chroesjtsjew
tijdens het bezoek van Nixon aan
Rusland diens adviseur Mil ton
Eisenhower, een broer van de pre
sident, al een voorstelvoor zijn be
sprekingen te Washington zou heb
ben meegegeven, nl. een regeling
voor West Berlijn.
De souvereiniteit over dit stadsgedeelte
zou aan West Duitsland kunnen worden
overgedragen, en dat land zou enige
corridors door Oost Duits gebied krijgen
voor een vrije verbinding met West Ber
lijn, de Westelijke troepen zouden, als
dit stadsdeel opgenomen wordt in de W.
Duitse bondsrepubliek het moeten verla
ten. Het voorstel brengt onafwendbaar
de erkenning door Bonn van de souverei-
mede en dus feitelijk een blijvende
deling
lijk di
van
helemaal niet aan
Particulieren, die tijdens de a.s. golfwed-
strijd één of meer heren nemen te lo
geren gelieve daarvan opgave te doen
aan C. Galama te Bolsward.
Door de enorme regenval zien verschil
lende veehouders zich genoodzaakt hun
vee te stallen.
Hier en daar breekt tongblaar uit. Het
aangetaste vee wordt gedood en begra
ven.
In verband met de gesignaleerde cholera
delen B. en W. van Bolsward mede, dat
schippers, die niet in bezit zijn van zuiver
water, dit kosteloos kunnen bekomen
aan het politiebureau.
De prijs voor de brandstoffen zijn thans
als volgt vastgesteld: anthraciet f 1,80
per hl., kachelkool f 1,35, cokes che
misch gereinigd f 0,70 per hl.; bruin
koolbriketten, merk G.R. f 0,55 per 100
stuks. Alles franco aan huis. Aanbeve
lend Kingma en Co.
Een 80 paarden stonden op de jaarlijkse
markt te Workum aan de balie. De han
del was traag.
De heer Bangma te Tzum was 31 jaar
wethouder en heeft thans ontslag geno
men. De raad besloot hem een pensioen
toe te kennen ter grootte van het wed-
houderssalaris.
Door het natte jaargetijde is er nergens
gedroogde turf te verkrijgen.
Lr'r'
i
Het duurt nog bijna drie weken, voordat op Prinsjesdag het nieuwe
zittingsjaar der Staten-Generaal door koningin Juliana zal worden
geopend. Maar reeds stapelt zich de conflict-stof op, welke de
„regeringspartijen” en de oppositie straks vermoedelijk verder ver
deeld zal houden. Zelfs laat het zich aanzien, dat een kloof met
betrekking tot onze buitenlandse politiek, waarover de Tweede Kamer
het in de
opdoemen.
Het kabinet-De Quay heeft namelijk in
beginsel zijn goedkeuring niet onthouden
aan de toetreding van Spanje tot de
Noord-Atlantische Verdragsorganisaties.
Het mag daarvoor hopen op de instem
ming der „regeringspartijen”. Enige tijd
geleden heeft immers een vertegenwoor
diging uit de Tweede Kamer onder
leiding van de KVP-er Dr. W. J. Schuyt
een bezoek gebracht aan het land van
Franco. Hoewel over deze reis door
Spanje officieel geen verslag is uitgi
bracht, mag worden aangenomen, d:
haar eind-indruk niet al te onwelwillend
is uitgevallen. De antirevolutionaire en
christelijk-historische deelnemers zullen
het oog wel niet gesloten hebben voor de
moeilijKe positie van hun geloofsgenoten
en natuurlijk zal geen der kamerleden
de dictatoriale kanten van het Franco-re
gime in Nederland willen voeren. Maar
het is niet onwaarschijnlijk, dat de dele
gatie enige hoop heeft opgevat omtrent
een mogelijke verbetering van de toe
stand in Spanje.
Het trok echter meteen de aandacht, dat
zich demonstratief elk lid van de PvdA-
fractie van deelneming aan deze reis ont-
1
ballingen, wenste zij kennelijk geen
t
hebbers. Inmiddels heeft haar partijvoor
zitter E. Vermeer ook openlijk doen we
ten, dat de toetreding van dit dictatoriaal
geregi
Verdr
zijn groep zal stuiten. Hij zinspeelde
een *-
loyale medewerking bij
beleid. Deze aankondi
Spanje wellicht als
:h er dan
voor moeten hoeden niet het lot te on
dergaan van diverse beroemde Spaanse
stierenvechters, welke in de afgelopen
weken in het ziekenhuis zijn beland!
De eventuele meningsverschillen met en
tussen zijn Europese satellietstaten zullen
hem weinig zorg baren. Moskou heeft
die stevig in de hand. Men schrijft de
Russische premier wel het plan toe een
verzoenend gebaar jegens het Westen te
willen maken door zich bereid te verkla
ren de Russische troepen uit Hongarije
te trekken.
Kadar zou zich daarbij niet lekker' ge
voelen, maar heeft openlijk verklaard
dat zijn regime nu sterk genoeg is om
handhaven.
Overige
in de di
keren als de Hongaren toch weer op-
Veel meer zorg moet echter Moskou
van Rood Chi-
satelliet maar de machtige
de Sovjetunie. De cor-
heeft openlijk verklaard
zich ook zonder Russische troepen te
handhaven.
Overigens blijven de Russische divisies
in de buurt en zouden snel kunnen terug-
standig werden.
hebben over de houding
na, geen satelliet maar
bondgenoot van
respondent van de N.R.Crt. in het Verre
Oosten schrijft aan zijn blad en zegt dat
de Chinese volksrepubliek tegen een toe
nadering of verzoening tussen de Sovjet
unie en de Ver. Staten is, omdat deze
ten koste van China zou gaan. Peking is
al boos omdat Moskou niet aangedron
gen heeft op toelating van China tot het
tapgesprek dat de Chinezen gelegenheid
zou hebben geboden te eisen dat Was
hington nu eens een eind maakt aan het
erkennen van Tsjang Kai sjek’s regering
op Formosa als het wettige Chinese re
gime en dat het Peking als zodanig ac
cepteert, waarmee tevens de weg open
zou liggen naar de toelating van rood
China tot de V.N.
Voorts vreest het van een overeenkomst
tussen Moskou en Washington tot vreed
zaam naast elkaar leven, dat dan de
Russische bijdrage en wil tot de Chinese
opbouw zal verminderen en verslappen,
omdat de Russen niet willen dat rood
China hun boven het hoofd zal groeien.
Ook de systemen van het Russisch en
Chinese communisme beginnen zozeer
uiteen te lopen dat er zich ook ideolo
gische tegenstellingen tussen beide lan
den beginnen te ontwikkelen.
Er is dus wrijving en rivaliteit tus
sen beide bondgenoten, maar, aldus
genoemde correspondent, het Wes
ten zal goed doen daarop voorlopig
niet te bouwen.
P
k
w.
