Afsluiting Lauwerszee moet nu doorgaan
De betekenis van de gemeenschap in de
veranderde situatie
Mr. L. II. Bouma in zijn
Fan de Martinytoer
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’» Nieuwsblad
„Lollumer” lezing
Zilveren filmpjes
DamDam race
Noorden zal afstel van de plannen moeilijk
kunnen accepteren
1
55e JAARGANG
No. 66
DINSDAG 1 SEPTEMBER 1959
niet anders
ii
PIET.
Natuurlijk,
'i
DE POLDERS FAN DE ISELMAR
Tj. de J.
Der binne lésten,
dy’t üs libben lichter meitsje.
;enheid van
een sterke
een
Bolswards Nieuwsblad
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Kijk daar Teddy de charmante
Ik weet heus niet wat ze zong
Maar ’t blijkt weer een bijdehante
Hiep hoera een reuzensprong
Daar zit stof in voor een liedje
Hoog laait de sensatievlam
Een spontaan gulle glimlach biedt je
Deze schone Dam-madam.
Het is een alleraardigst feestje
Velen jagen zich in 't zweet
Wat voor nut heeft nu zo’n reesje?
Er is niemand die het weet
Maar dat mag ’em heus niet hinderen
Want het past wel op zijn tijd
Grote mensen weer es kinderen
In hun simpele vrolijkheid.
Dizze
mear.
kening, de lju dy’t
sintra of lju, dy t yn Alkmaer thus hear-
re mar dér gjin wente fine kinne. Ta-
komst hat it net, it is nou in tydlik re-
kunnen onverwacht toeslaan. Het
Groninger Hogeland loopt dan nog
niet het meeste gevaar, daar zal men
het hoofd nog wel boven water kun
nen houden, maar het gebied rond
de stad Groningen en rond Slochle-
ren zal onder water komen te staan,
terwijl ook tweederde deel van
Friesland gevaar loopt.
Mej. G. L. Faber-van Dijk te Bozum
vierde haar 100e verjaardag. Lezen had
ze nooit geleerd. De verslaggi
in de loop van het gesprek
middags ook even rustte. Be]
woordde; „Sliepe? Gjin sprake i
moat der hwat dien wurae. Z.
mear, dat dy jonge froulju tsjintwurdich
kant üt”. Het zangkoor W.I.K. bracht
servoir foar lju, dy’t op har eigen plak
net klear komme kinne. Mei inkelde
jierren giet it Künderbrêge, dat leech-
roun is, efternei.
Mar ek de trije doarpen sit men al mei
fêst. De Wieringermar is in suver agra-
rysk gebiet, dat alle jierren minder mins-
ken nedich hat, de trije doarpen lizze
kreas byinoar as in trijke
nést, mar elts foar oar wol skoallen en
tsj erken ha en oare bilangrike ynstel-
lings. Moast men it hjoed wer dwaen,
de Mar
dige handelswijze kan men
betitelen dan als pingelen!
Bestaat misschien- de hegemonie van
Holland en Zeeland, waarover vroeger
reeds gesproken werd, nog steeds? In
een toelichting bij een onderwijsstrip
staat als toekomstbeeld in 1980 de Lau-
werszee nog in zijn maagdelijke onge
reptheid. Zou de minister dan nog niet
zijn standpunt hebben bepaald en nog
bezig zijn met de bestudering van de
plannen? Burgemeester Lindeboom, die
de verdere voordelen van de inpoldering
verder kort resumeerde, meende dat
spoedig met de indijking begonnen moet
worden. Dan gaat in het noorden de
vlag in top. Kan men wel 3 miljard be
schikbaar stellen voor het Deltaplan en
niet 120 miljoen voor het noorden? Kun
nen andere plannen dan niet getempori
seerd worden? Of heeft het Deltaplan
het ministerie van Verkeer en Water
staat geheel in bezit genomen? De hui-
Het is te hopen, dat deze excursie,
de Kamerleden gelegenheid heeft
gegeven nauw kennis te maken met
de plannen tot inpoldering van de
Lauwerszee, voor het noorden een
gunstig resultaat zal opleveren door
’n spoedige uitvoering van de indij
king van de Lauwerszee, omdat
daardoor het beste de verschillende
belangen, maar bovenal de veilig
heid van Noord-Nederland gediend
is.
le week september 1934.
De toetreding van Rusland tot de Vol
kenbond stuit op veel bezwaren.
Wordt zoo zó? Of blijft het zoo zoo.
Terwijl de massa verarmt en haar nieuwe
lasten worden opgelegd, dreigt spellings-
chaos.
Vrolijk kwam tussen twee steden
Een origineel contact.
Koetsen uit het grijs verleden
Heertjes kleurig ingepakt
Dames die zich bont verfraaien
Allen tuk op een record
Hoor ze joelen, gieren, kraaien
Oh wat is 't een fijne sport.
Kijk daar burgemeester Franken
als amateur-kikvorsman
Dolle reportage-klanken
Heus je kunt er van op an
Zoeen is wel diep gezonken
Dit figuurlijk dan bedoeld
Luid heeft de triomf geklonken
Als hij in de modder woelt.
Kijk daar komt Feike om ’t hoekje
Vroeger Mokems magistraat
Zeg es dat het korte broekje
Hem niet allerkeurigst staat
Zijn rood rijwiel mag er wezen
Bijna dertig in de bocht
Nou dat mannetje kan racen
Oh wat is 't een wilde tocht.
Hwat hat Qabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen 1
industrieën vestigen; dat wordt door de
ecoromen sterk ontraden. Maar vooral:
aanvaardt men de industrie als bestaans-
bron dichtbij huis, in eigen leven (niet
alleen als oplossing voor de ander). Spre.
ker was zich bewust van het feit, dat
het er in Friesland nog ver van af is,
dat de industrialisatie volkszaak zou zijn.
En dat niet alleen in de dorpen, ook in
de stedelijke milieus is er een algemeen
gevoelen, dat Friesland eerst en laatst
agrarisch gewest is.
Natuurlijk, er moet wat industrie zijn
'Verder uitstel zal niet alleen schade toe
brengen aan de noordelijke, maar niet
minder aan de nationale belangen. Kort
geleden hebben de anders zo rustige
Friese Staten een zeer stellige en duide
lijke uitspraak over deze plannen gege
ven en Gedeputeerde Staten hebben met
nagelaten deze uitspraak voor een spoe
dige inpoldering zo snel mogelijk door
te geven aan de regering. Men krijgt
soms de indruk, aldus de commissaris,
dat een ongunstige beslissing reeds
genomen is. Een dergelijke beslissing
zou de regering door de bevolking van
het noorden zeer kwalijk genomen wor
den, en het vertrouwen zou zeer ge
schokt zijn.
Uitvoering van het plan de dijken rond
de Lauwerszee te verhogen om zo grotere
veiligheid te verkrijgen, karakteriseerd
de commissaris als buitengewoon dom,
omdat men praktisch dertig miljoen gul
den in het water zou gooien. Bovendien
heeft het noorden uit verschillende uit
spraken van voorgaande ministers van
Verkeer en Waterstaat de zekerheid ge
had, dat de plannen zouden doorgaan,
en het zou een kwalijke zaak zijn als nu
’n tegenovergestelde beslissing genomen
zou worden. Men heeft indertijd toege
zegd, dat in 1957 of 1958 met de uit
voering begonnen zou worden en dat in
1963 de afsluiting een feit zou kunnen
zijn. Als men nu begint is het met de be
schikbare arbeidskrachten in het noor
den misschien mogelijk op tijd klaar te
zijn. Gezien de grote arbeidsreserve in
het noorden was de commissaris daarvoor
niet bang. Hij sprak tenslotte de hoop
uit dat de Kamerleden zullen zorgen, dat
de plannen wel zullen doorgaan, wat
door het noorden op zeer hoge prijs ge
steld zou worden.
Niet prioriteit, maar veiligheid.
Over die veiligheid sprak ook de heer
J. Tj. Alberda van Ee, die als dijkgraaf
van De Contributie Zeedijken Oostdon-
geradeel vertelde dat men zich vroeger
wel veilig waande achter de dijken, maar
dat dit niet meer zo is, nadat men in
Yn de krisisjierren fan tritich waerd de
earste fan de Iselmar-polders, de Wie
ringermar, yn kultuer brocht. Dit hat it
ien mei oar mear as 10 jier duorre, hwant
men siet dér mei groun, dy’t jit goed salt
wie. De ófslütdyk wie der earst noch net,
dy is earst yn 1932 klear komd en sa-
dwaende hie de groun in minne struktuer
troch de wurking fan it natrium üt salt
wetter.
Dizze earste polder wie 20.000 H.A. en
is de lytste fan de stikken, hweryn de
eardere Sudersé opdield is. De bidriuwen
binne meast oan de greate kant halden
en it oergreate diel waerd bistimd ta
boulan. Dat der letter jit hwat tünbou by
kaem is, hie men doe net forsjoen. Dizze
lytste fan de polders hie de measte wille
fan de doarpen en stêdtsjes oan de ranne
sa as dy op Wieringen, Medemblik en it
nije Den Oever, sadat men miende der
goed oan to dwaen trije nije doarpen to
plannen.
Middenmeet’, Slootdorp en Wieringer-
werf kamen op ’e kaert en letter ek yn
de realiteit, wylst men letter jit it fjirde
doarp stifte hat yn de knik fan de sédyk.
r>:planning is op it heden giin sukses
It fjirde doarp is in finale misrek-
ie lju dy’t der wenje binne prak-
tysk allegearre pendelaers nei de greate
::ntra of lju, dy t yn Alkmaer thus hear-
re mar dér gjin wente fine kinne. Ta-
de lanbou jit fierder giet. Fan dy kant
liket it mei de tsien doarpen net botte
fleurich, ja winlik in bytsje mismoedich.
Hwant gemis oan takomstmooglikheden
is ien fan de alderslimste dingen foar in
jong minske en lyksa foar in jong doarp.
De trêdde polder is Eastlik Flevo-lan,
dat nou droech leit. Wie de Noard-East-
polder 48.000 H.A. dizze polder is jit
greater en omfimet 54.000 H.A. Ek hjir
is in plan makke mei ien stêd: Lelystêd,
dat meiiens it sintrale plak fan alle pol
ders wurde sil, fierder in saneamd streek-
sintrom: Dronten, en dan jit tsien doar
pen.
Mar aldergeloks is it jit net oan it bou
wen ta en momenteel sjocht men al, dat
tsien doarpen tofolle is. Men is nou op
seis kommen en it soe faeks jit minder
wurden wêze as it kanalenplan al net in
hiel ein klear wie. Sa sjocht men in Ont
wikkeling, dy’t yn tritich jier hiel oars
wurden is as men doe forseach. Hoe hurd
it lykwols gean sil mei dy fierdere wurk-
sumheden is op dit stuit in libbensgreate
fraech. Nou’t it westlik deltaplan sa de
wyn yn de seilen krige hat troch de ramp
yn Sélan en Süd-Hollan, bigjint it to
knipen mei de finansjes. En it fait to
frezen, dat de swakkere objekten de du
pe wurde sille. De sümbere birjuchten
oer de Lauwersé, dêr’t al jierren fêst op
rekkene waerd, hawwe deselde oarsaek.
Mei it moaije wurd: temporisearen bisi-
ket men de lju hjir hwat koest to halden,
mar dér keapet men in blindersk bytsje
foar.
In feit is, dat it Westen allihnich de
skatkist wol oan kin en dat hjir twa-
tredde fan de keamerleden wenje. Soks
moat men net to licht achtsje.
Dat der fierder in heftige bilangenstriid
oan ’e gong is oer de fraech of Südlik
Flevo-lan of de Markerwaerd earst sil,
hat men oan de kranten wol fornomd.
De Markerwaerd wurdt de greatste mei
56.000 H.A. en dy sil de striid wol win-
ne, tinkt my, al stie de oare ek heger op
it listke.
It ien mei it oare wiist er op, dat de nije
polders roun de Iselmar, dêr’t ek man-
nich Fryske boerejonge syn takomst foun
en fine sil, jit hiel hwat problemen mei-
bringe. En hwat der yn us lyts- Ameari-
ka bart, is ek net sunder bitsjutting foar
it Side lan.
It giet der allegearre hwat hurder, mar
dy’t him oan in oar spegelet, spegelt
him sêft.
het zuiden de stormramp gehad heeft.
Men is tot de conclusie gekomen dat de
dijken met twee a drie meter verhoogd
moeten worden om voldoende veiligheid
te bieden in ongunstige situaties. Het
heeft er veel van, dat nu we dit alle
maal weten, we weer overgaan tot de
orde van de dag. Wij, die als zeewerend
waterschap de verantwoordelijkheid voor
de dijken dragen, zijn ons echter van
het gevaar bewust, want een dergelijke
ongunstige situatie zou zich ook in deze
winter reeds kunnen voordoen. Zijn de
rapporten van de deskundigen kletskoek,
dat men hieraan toch niets meent te
moeten doen? Het is hier geen kwestie
van prioriteit, maar van veiligheid.
Donderdagmorgen werd een excur
sie door het noorden van Friesland
en Groningen gemaakt, terwijl met
de „Brakzand” gevaren werd van
Oostmahorn naar Zoutkamp om de
Kamerleden zo een duidelijk beeld
te geven van de omvang van de
plannen, terwijl op de tocht ook
alle gelegenheid was om van ge
dachten te wisselen in een onder
ling gesprek. In een besloten bijeen
komst was de Kamerleden woens
dagavond ook reeds gelegenheid ge
geven tot discussie over dit plan,
waarin een druk gebruik gemaakt
werd.
„WEER-WINKEL” WIJST WEG IN WEER-WAR-WINKEL
Lo'nden heeft een nieuw snufje, een z.g. ,,weer-winkel” welke is gevestigd
in het Princeshouse bij Kmgsway en waarin men „over de toonbank" zowel
als telefonisch inlichtingen over het weer kan verkrijgen. Deze „winkel,”
wordt gedreven door de Meteorologische dienst van het Ministerie van lucht
vaart, welke ook in Glasgow en Manchester een dergelijke servite aan het
publiek gaat verlenen.
Veiligheid van het gebied rond de
Lauwerszee direct in geding.
De voorzitter van de vaste commissie
van Verkeer en Waterstaat, de heer J.
H. Maenen, meende dat van de Kamer
leden niet verwacht kan worden, dat zij
kunnen zeggen hoe de minister thans
over deze plannen denkt. Hij wees er
op, dat de primaire factor, die voor uit
voering van het plan pleit, de veiligheid
van de mensen in het noorden is. Over
de kwestie van de urgentie van dit plan
moet de minister nog beslissen, en bij
het bepalen van het standpunt t.o.v. deze
zaak moet de primaire factor in het oog
gehouden worden en dat met eventuele
inpoldering ook andere voordelen be
haald kunnen worden, is een gunstige
bijkomende omstandigheid.
De visserij.
Burgemeester H. Ottevanger van Ulrum
vestigde nog even de aandacht op de be
langen van de Zoutkamper garnalenvis
sers, die een andere bestaansmogelijkheid
zullen moeten zoeken. Daarvoor zal een
investering van enkele miljoenen nodig
zijn.
De voorzitter van de Vaste Commissie
voor Verkeer en Waterstaat, de heer I.
Maenen, zegde tenslotte de uitnodigende
organisaties hartelijk dank voor de ont
vangst en zegde toe, dat de Kamerleden
met aandacht dit probleem zullen bestu
deren.
vangen, maar de roem van Friesland is
zijn pootaardappel, zijn vee, zijn zuivel.
En het leven in het kleine milieu van
het idyllische dorp, dat is een onaan
tastbaar iets, dat moet bewaard blijven.
Zo schrijven de hoofdredacties van onze
bladen, zo spreken de mensen van de
friese beweging, zo denken vele bestuur
ders. En die industrie, die er dan nu
eenmaal, nu ja, moet zijn, daar moeten
onze arbeiders dan maar heen, maar dat
is een vreemd element, dat we graag
zover mogelijk weg zouden stoppen; die
industrie moet zichzelf maar redden,
daar beleggen we ons geld niet in, daar
staan we geen grond vooraf, daar steken
we geen hand voor uit, dat laten we over
aan de liefhebbers (laat ik zeggen, aan
de burgemeesters)wij laten het over aan
de handigerds, die er iets in zien.
Spreker vroeg zich wel eens af of dit niet
juist de kern van de onbevredigende
i gang van zaken met de industrialisatie
is, dat er geen „klimaat” voor is, dat het
I eigenlijk een ongewenste vreemdeling is
Er wordt veel over klimaatverbeterende
maatregelen ten behoeve van de industrie
gesproken en dan bedoelt men de op
richting van schouwburgen, van andere
recreatieve mogelijkheden (de laatste
vondst is: een nachtclub!), alsof dat het
hem moet doenZou de vreemde onder
nemer (want die schijnt met dergelijke
maatregelen gevangen te moeten wor
den!) niet veeleer afkomen op ’n streek,
waar de bevolking met belangstelling
naar hem uitziet, dan op lokmiddeltjes
als een avondje-uit te kunnen? Boven
dien, waarom moeten het lieden van el
ders zijn? Is er geen eigen initiatief? Of
kan dit niet naar voren komen door de
geringschattende houding van de omge
ving?
In dit verband nog één opmerking: de
verhoudingen tussen het Friese volk en
industrie zijn wel dringend aan betere
toenadering toe, óók aan de kant van
de industrie, gezien de opmerkingen ge
maakt tijdens het onlangs gehouden fo
rum van het Departement Leeuwarden
van de Maatschappij van Nijverheid en
Handel, die toch wel getuigden van een
grondig gebrek aan aanvoelen van wat
het Friese volk is en bedoelt in cultureel
opzicht. Kent de ondernemer niet zo iets
als „public relations”?
Nu nog iets over het ander alternatief.
Als wij dan zo moeilijk tot industrialise
ren kunnen komen en met zoveel vezelen
vast zitten aan de agrarische productie
vorm, aan de boerderij en het rustige
dorpsleven, dan blijft er dus van over:
verder ontvolken! En waarom niet?
Waarom zal men mensen kunstmatig
vasthouden, als er geen werk is en zij
zelf niet willen blijven? Het schijnt bij
de beleidsinstanties een axioma te zijn,
dat de ontvolking gekeerd moet worden.
Waarom moet dat? Het is mij niet dui
delijk, waarom een gemeente niet even
goed met b.v. 2000 in plaats van 3000
inwoners zal kunnen draaien? (Zie ook
de discussie hierover in „Fan de Martiny
toer” van 11 en 25 augustus. (Red.).
Het probleem is misschien alleen maar:
hoe rusten wij de vertrekkers zo goed
mogelijk toe om elders gelukkig en har
monieus te leven. En verder zullen wij
de overblijvende bevolking zo over het
grondgebied moeten verdelen, dat het
land goed bewerkt wordt en toch een
zeker sociaal verkeer mogelijk blijft. Dus
een zekere concentratie van voorzienings-
kernen en verder: ruimte. In ons volle
land is ruimte een schaars artikel, we
moeten er zuinig op zijn.
Spreker meende dit zo te moeten stellen
om de noodzaak te onderstrepen, die er
is om over deze dingen tot klaarheid te
komen, niet alleen Dij de bestuurders,
maar bij de hele bevolking.
Mr. Bouma zeide sterk het gevoel te heb
ben dat wij op twee gedachten hinken:
wel industrie, maar wel een gezond
platteland, maar Wij moeten ko
men volgens hem tot een andere, een
nieuwe bewustheid.
Voor sommige delen van de kleibouw-
streek geldt b.v.zal men de tuinbouw
aanvaarden, dan is er een economisch en
sociaal krachtig leven mogelijk. In an
dere streken staat men weer voor andere
dilemma’s. In al deze gevallen zal de
heroiëntatie van de samenlevingen een
onverbiddelijke eis zijn, hetzij in het ene,
hetzij in de andere richting.
Spreker besluit met als zijn conclusie te
Een stormramp is thans mogelijk.
In Leens hield burgemeester J. C. Linde
boom een t
grote belangstelling
balsem op
noemde. Men kan hier maar
stil gemoed afwachten of de plannen ook
eens zullen worden uitgevoerd, want de
veiligheid is hier in het geding. De plan
nen zijn als een voldragen vrucht, maar
de kracht om te baren ontbreekt. Het
niet uitvoeren van de plannen spot met
de veiligheid. In het zuiden wordt met
man en macht gewerkt aan de verbete
ring van de dijken, zodat de kans op een
ramp tot éénmaal in de 10.000 jaar
wordt teruggebracht. In het noorden is
de kans op een ramp nog één per 100
jaar, dat is dus honderdmaal zo groot.
De laatste ramp is in 1825 geweest, zo
dat het dus eigenlijk een toegift is, dat
het nog steeds goed gaat.
Als er zich een ramp mocht voor
doen in het noorden kan men niet
zeggen, dat het omstandigheden wa-
ren, die de mens niet in zijn macht
kon hebben, maar moet dit geweten
worden aan het achter de feiten aan.
lopen van de regering. Bij een iets
andere wind, was de ramp niet in
het zuiden, .maar hier in het noor
den gekomen. Men mag niet langer
wachten, want de natuurkrachten
De visserij op de nu afgesloten Zuider
zee valt mee. Er wordt veel paling ge
vangen, ook nog veel bot.
De watermolen van IJ. Wiersma te Hart-
werd door het hemelvuur getroffen. De
wieken werden verbrijzeld.
tafelspeech, waarin hij de
igstelling van de Kamerleden
het gemoed van het noorden
kan hier maar niet met
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
De Tweede Kamerleden, die woensdag en donderdag een bezoek aan
het noorden brachten om nader ingelicht te worden over de verschil
lende aspecten van de inpoldering van de Lauwerszee, hebben woens
dagmiddag een toespraak aangehoord van de Friese Commissaris der
Koningin, Mr. H. P. Linthorst Homan, waarin deze een dringend
beroep deed op de regering en de Kamerleden deze plannen te doen
doorgaan. Het noorden zal verder uitstel van de plannen moeilijk
kunnen accepteren, aldus de commissaris, die er op wees, dat uit
voering van dit plan prachtig past in de stimulering van de ontwik
keling van het noorden, waarover de plannen van de regering steeds
spreken. Een niet doorgaan van de plannen past niet in een dergelijke
ontwikkeling. De meest bekwame koppen hebben jaren in voortref
felijke samenwerking het plan voor deze inpoldering uitgewerkt en
zij zijn tot de conclusie gekomen, dat het object nu uitgevoerd moet
worden.
In de afronding van zijn betoog tracht Mr. Bouma concreet te zeggen
waar, hetgeen we in ons blad van dinsdag j.l. schreven, alles op neer
komt. Naar zijn overtuiging is het zo, dat structuurveranderingen
maar tot op zekere hoogte een onvermijdelijkheid in zich dragen.
Spreker stelde dat vóór alles belangrijk is de vraag: wat wil de
bevolking van een dorp, een streek, een „goa” zelf? Laat zij over zich
komen wat komt, of stuwt zij haar eigen toekomst?
Spreker zeide zeer wel te weten dat wij
op het Friese platteland in het algemeen
staan voor een nog veel verder gaande
teruggang van de werkgelegr' 1
de landbouw en dat wij óf
ontvolking tegemoet gaan óf een sterke
omschakeling op industrie. Én dan indu-
strie-ontwikkeling óf in kernen (met als
gevolg pendelen en migreren) óf ter
plaatse. Én de alles beheersende vraag is
wat wil het platteland? Wil dat puur-
agrarisch blijven, of wil dat industriali
seren? -
Spreker bedoelde niet, overal maar watom de afstoot uit de landbouw op te
;ever vroeg
of ze ’s
-igs ook even rustte. Beppe ant-
1de; „Sliepe? Gjin sprake fan. Deis
moat der hwat dien wurae. Ik hear wol
mear, dat dy jonge
gauris op nêd hüshSlde, dat kin gjin
beppe een hulde.
yn in Ijippe-
il
bilangrike yi
j 1 wer ai
dan kaem der ien plak yn it sintrom fan
de Mar en dêrmei üt. Mar it is nou net
maklik to foroarjen, al fait to forwacht-
sjen, dat Middenmeet hoe langer hoe
mear fóar komme sil en de oaren nave
nant hurder sakje.
Oan de Noard-Eastpolder hat men tsien
jier letter de foarm jown, yn 1942 foei
de polder droech en nei de oarloch is
men daliks mei de kultuvearing fuortset
en kamen der pleatsen yn. Hjir is men
daliks fan de opset ütgien om ien sin-
trael plak to meitsjen, dat de allure fan
in lytse stêd ft rij e koe. Emmeloard waerd
it haedplak en dêrneist soene tsien doar
pen komme. Sa wie it knipt, sa is it ek
naeid Ens, Kraggenburg, Marknesse, Lut-
telgeest, Bant, Rutten, Creil, Nagele, Es
pel en Tollebeek binne sa fordield, dat
de biwenners fan de polder net mear as
fjouwer kilometer fan in doarp ófwenje.
Lykwols nou it ien kear klear is, blykt it
net to passen yn’t hjoeddeiske libben. De
measte fan de doarpen bliuwe to lyts,
hja kinne de lju net foldwaende moog-
likheden biede, de tsjerklike gemeenten
en parochjes drukke op to min minsken,
de winkel- en sakelju hawwe to min
klanten, de lju, dy’t it forsiere kinne,
wenje yn Emmeloard en gean mei de
brommer of de bus nei har wurk yn de
oare doarpen.
Lêstendeis wie ik by in skoalle yn ien fan
dy doarpen en wachtte op de ünderwi-
zers. It haed wenne yn it doarp, mar de
oare master en juffer kamen tsjin njug-
genen mei de bus en stapten dér healwei
fiven wer op. Ien twa strjitten, fjouwer-
fiif winkels, in pear skoallen en in
tsjerke, dat is alles. Alle ynwenners bin
ne nijboeren en frjemden foar mekoar.
Tradysje en histoarje lizze hjir net, dat
it hoecht jin gjin nij to dwaen, dat elk,
dy’t kin, it stille lytse doarp forlit. It
slimste is hjirby, dat nou de pleatsen yn
de Noard-Èastpolder forparten binne,
der ek gjin ütsjoch is, dat de doarpen
oangroeije sille. Krekt oarsom moat men
sizze, dat it tal minsken alle jierren lytser
wurde sil, meidat de mechanisaesje yn
O 015 K /G Gi g
