ihi VOORLICHTINGSAVOND VAN DE B.B. Kalme algemene politieke beschouwingen in de Tweede Kamer Vraagtekens rond het resultaat van de ontmoeting Chroesjtsjew - Eisenhower Frankrijk heeft neiging tot blokvorming L j Qabe Skroar üs hjoed p p to sizzen Buitenlands Overzicht Gouden filmpjes STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Monumint Reaklif moat opmakke wurde T- A' I 55e JAARGANG VRIJDAG 2 OKTOBER 1959 No. 75 Hwat hat KAMEROVERZICHT heelkundige verzor- Radio-foto Goede minsken binne komselden goede minskekenners. Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie vele vrijwilligers e.h.b.o.-ers voor van dienst De Algerijnse rebellenregering te Kairo heeft zich intussen bereid verklaard in overleg te treden met de Gaulle over diens voorstellen, maar met zoveel voor behoud dat dit weinig belooft. CHROESTSJEF BRENGT ZIJN VOLK VERSLAG UIT Na zijn terugkeer uit de Verenigde Staten in Moskou heeft premier Nikita Chroestsjef in het tjokvolle sportpaleis van de Russische hoofdstad zijn volk verslag gedaan van zijn bezoek aan de Nieuwe Wereld. De bovenste foto toont Chriestsjef achter een batterij van microfoons. Onder: Een blik in het sportpaleis, waarin de duizenden met intense aandacht luisterden. Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A J. OSINGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 13 Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335 (K5157) Bolswards Nieuwshlac Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad Landbouw garanties. De fractieleiders der V.V.D., A.R.P. en C.H.U. de heren Oud, Bruins Slot en Tilanus lieten kritiek horen op het voornemen der regering tot verlaging van de landbouwgaranties. Voorts uitten zij vrees voor tevergaande bemoeienissen van de overheid met de vrijere loonpoli tiek. Doch over het algemeen boezemde neeskundige dienst kan haast De algemene politieke beschouwingen der Tweede Kamer over de Rijksbegroting I960, welke dinsdagmiddag j.l. begonnen, droegen over het algemeen een tamelijke tam karakter. Uiteraard stelde de socialistische fractieleider, Mr. Burger, wel enkele netelige vragen aan de orde. Dat de Troonrede z.i. „nog vager dan lapger” was geweest, kon hij tot op zekere hoogte accepteren, omdat Prof. De Quay zoveel moeite heeft gehad met het vinden van ministers. Scherp kritiseerde hij echter, dat de formateur onvoldoende zorgvuldigheid zou hebben betracht bij de bezetting van de zo belangrijke post op Defensie. bijzonderp van merdebat, dat de Groot meende daarentegen, dat de Russische maanraket het ijs van de „kou de oorlog” had gebroken. Hij vond het meest gehoor bij de pacifistische socia list Ds. N. v. d. Veen. Niet omdat deze zich tof het communisme aangetrokken voelde, doch omdat hij meende, dat het communisme het best bestreden kon wor den door geweldloos verzet en steun aan de achtergebleven gebieden. „Wij zijn de betere anti-communisten”. Navo-blok. Inzake Franco-Spanje was de kamermeer derheid het beslist niet met Mr. Burger eens. Niet omdat men vriendschap voor dit regime voelde, doch omdat de de mocratische landen ook de steun van het communisme tegen Hitler-Duitsland heb ben aanvaard. Prof. Romme bleef de Navo zien als een hoeksteen van de ver dediging van het Westen, hoewel hij het vertrouwen had, dat het communisme als zijnde in strijd met de natuur van de mens eens vanzelf zou ineenschrompe len. De communistische partijsecretaris Paul Felle debatten in de assemblee zijn er ook gevoerd tussen Israël en de V erenigde Arabische republiek over het feit dat Egypte het Suez- kanaal gesloten houdt voor Israëli sche schepen en goederen voor dat land bestemd of producten daar van daan, een actie in strijd met het volkenrecht en welke bewijst hoe zeer de politieke situatie in enkele jaren is gewijzigd. Het atoomgevaar. Hierna sprak de heer Beute van Sneek over het onderwerp „Wij en de atomen”. De mensheid worstelt met grote proble men, aldus spreker. Een van deze proble men is de toename van de wereldbevol king (ca. 3 miljard). De vraag dringt zich op, hoe deze massa blijvend is te voeden, te kleden en te huisvesten. Deze vraag dringt temeer waar de oude ener giebronnen uitgeput raken (olie, kolen). Logischerwijs is hier maar één oplossing, nl. het aanboren van nieuwe bronnen, welijke afgevaardigde de liberale me vrouw Stoffels-van Haaften in het voorzittersgestoelte prijkte. Nog wat on wennig spraken de fractieleiders „Mevr, de voorzitster” toe. Een enkele maal ver gisten zij zich en riepen haar dan nog een „Mijnheer de voorzitter” toe. Maar mevr. Stoffels in keurig zwart man telpakje met witte blouse hamerde de heren niet af. Ondertussen lieten de fotografen hun blitzlampen over haar handelingen flitsen. Het „recht op vrije nieuwsgaring”, waaraan staatssecretaris Scholten des morgens door vernieti ging van het foto-monopolie aan het A.N.P. het bestuur van de Neder landse Televisie Stichting scherp had herinnerd, deed zich aldus ook in de vergaderzaal der Tweede Kamer gelden. vleugel van zijn eigen chr. democratische partij het vertrouwen opzegt. Bar druk zal de Westelijke wereld zich overigens niet over het geschil maken, de Zuid Tirolers kenmerkten zich in de laat ste jaren voor de tweede wereldoorlog door een fel nazisme en het is de ironie van het lot dat hun wensen nu het felst bestreden worden door Italiaanse groepe ringen die eigenlijk het fascisme nog niet vaarwel hebben gezegd. Op Ceylon is premier Bandaranaike ver moord door een boedhistische monnik; zoals bekend heersen er op dit eiland scherpe tegenstellingen door de invoe ring van een taalwet die het Hindoe- staans Tamil achterstelde bij het Singa- lees. Tenslotte: als dit overzicht verschijnt zit Chroesjtsjew al in Peking, een bezoek dat voor de internationale politiek waar schijnlijk even belangrijk is als dat hij bracht aan de Ver. Staten. Wat we in de huidige situatie aller minst nodig hebben is een verwijde ring tussen de Ver. Staten en West Duitsland, welke Bonn nog meer in het zog van Frankrijk zou voeren, dat meent dat een W. Europees vas teland sblok onder Franse leiding een min of meer onafhankelijke politiek van de Angelsaksische lan den zou kunnen voeren, terwijl het er op vertrouwt dat deze landen in hun eigen belang zo’n blok toch niet in de steek zouden laten als er eens oorlogsgevaar dreigde. Deze Franse neiging tot blokvorming, waarin Parijs de leiding zou hebben, bleek ook weer tijdens de vergadering van het Europees parlement te Straats burg waar het Franse streven duidelijk er op gericht was de Europese Economische Gemeenschap tot een afgesloten blok te maken dat geen concessies aan andere landen zou doen om een algemeen vrij- handelsverkeer mogeli;k te maken. Een standpunt volkomen tegenoverge steld aan het Nederlandse, dat beoogde een gesprek te openen met de zeven lan den onder leiding van Engeland, die naar een grote vrijhandelszone in Europa streven. Ónze minister van buitenlandse Het viel eigenlijk nog mee dat tenslotte kon worden meegedeeld dat de kwestie- Berlijn opnieuw zal worden besproken als ook de wederzijdse bondgenoten daartoe bereid waren en dat Eisenhower wel naar de Sovjetunie gaat, zij het niet nog deze herfst doch in het voorjaar. Officieel wordt daarvoor als reden op gegeven dat het weer in de Sovjetunie dan gunstiger voor de reis is, en dat is ongetwijfeld het geval maar toch zal deze beslissing door de Amerikaanse president wel genomen zijn omdat er geen doorslaggevend resultaat in Camp David, waar Eisenhower en Chroesjtsjew bijeen waren, is bereikt en dat de presi dent nu eerst eens wil afwachten wat het nieuwe overleg over Berlijn oplevert. Ontegenzeggelijk is de sfeer tussen beide landen verbeterd, de Russische premier droeg daartoe ook bij door zich bereid te verklaren de onderhandelingen over de oorlogsschuld van Moskou aan Wash ington te heropenen, ofschoon men aan zo'n toezegging niet te veel waarde moet hechten. Hoe precies de onderhandelingen over Berlijn zullen worden hervat is terwijl wij dit schrijven nog niet bekend. Het lijkt logisch dat dit eventueel weer op een nieuwe ministersconferentie te Genè ve geschiedt. Men krijgt trouwens uit het besluit weer over Berlijn te gaan spre ken de indruk dat de standpunten te Camp David elkaar toch iets genaderd moeten zijn, anders behoeft men toch niet weer te gaan praten. En hierbij denken wij onwillekeurig aan een uitlating van de Amerikaanse minis ter van buitenlandse zaken, Herter, nog voor de conferentie te Camp David be gon. Hij verklaarde nl. aan een perslunch dat Washington er geen bezwaar tegen zou hebben dat de Sovjetunie en Oost Duitsland een afzonderlijk vredesverdrag sloten als daarmee maar geen rechten welke het Westen in Berlijn heeft door Rusland werden overgedragen aan de Oost Duitsers. Dat zou op een bereidheid van Amerika tot een belangrijke concessie wijzen, nl. om twee Duitse staten te accepteren, waartegen Bonn fel gekant is. De regering-Adenauer heeft te Washing ton nadere inlichtingen gevraagd en al licht zal de betekenis van Herters woor den wat worden verzwakt, maar het is een feit dat van Amerikaanse zijde al eerder een dergelijke proefballon is opge laten en dat de hervattingen van de be sprekingen over Berlijn te denken geeft, vooral omdat Chroesjtsjew nog in zijn afscheidsrede onwrikbaar vasthield aan het Russische standpunt dat er twee Duitslanden moeten komen. We kunnen dus best begrijpen dat Bonn zich onge rust maakt over hetgeen zich afspeelt, te meer nu Eisenhower in een persconferen tie na zijn overleg met Chroesjtsjew erkende dat de huidige toestand in Ber lijn abnormaal is. Foar guon wie it al lang gjin geheim meat, yn de herberch to Warns is der nei öfrin fan de bitinking op sneon 26 septimber ek oer praet, dat it monumint by Warns ekstra omtinken freget. De greate tinkstien forsakket, en ek oare dielen fan it monumint freegje de oan- dacht. Dat foar ien en oar gans jild ne- dich wêze sil leit wol yn 'e reden. It Architektenburo A. Witteveen hat al ta- sein om de earste nedige stappen foar dit doel gratis to setten. Öan de friezen seis is dan de die om de ütfiering aensen mooglik to meitsjen. De kommende jierren de bitinking wer op sneon, hwat meat publisiteit fan to foaren en it selde skoandere waer, och dan komme de kosten, mei de forgreate bilangstelling, grif wer werom. Mevrouw de Voorzitster. Misschien was echter toch wel het meest de eerste dag van het ka- er des avonds een vrou- Lauwerszee. Klonk dit nogal scherp, de fractieleider der K.V.P., Prof. Romme wees op het feit, dat Mr. Burger slechts ten aanzien van één onderwerp nl. de uitvoering van het Lauwerszee project met een motie had gedreigd, hetgeen z.i. toch wel blijk gaf van zekere gematigdheid bij de oppositie. Nu was dit een punt, Mat ook Dr. Tilanus (C.H.U.) en Dr. Bruins Slot (A.R.) ter harte bleek te gaan, doch Prof. Romme veronderstelde, dat Mil- lioenennota en Troonrede de PvdA mede aanleiding hadden gegeven tot deze z.i. vrij redelijke houding: het gaat immers zo zei hij om een voortzetting van het vroegere beleid, zij het met enig ac centverschuivingen! Op een enkel punt bleek Prof. Romme de kritiek van Mr. Burger trouwens wel te kunnen delen. Maar over het algemeen zag hij de daden van het kabinet toch met vertrouwen te gemoet. het beleid van het kabinet-De Quay hun fracties veel vertrouwen in. Prof. Oud kruiste even de degens met Mr. Burger over de vraag of de V.V.D. door toe treding tot het kabinet haar verkiezings beloften ontrouw was geworden. „Wat is er,” zo vroeg hij zich af, „bijv, terecht gekomen van het socialistische verlangen naar socialisatie der mijnen?”. „Weest U maar blij, dat de P.v.d.A. daar niet aan heeft vastgehouden”, riep toen Prof. Romme. In een brief die een burgemeester dezer dagen zond aan de leden van de gemeen telijke blokploegen schreef hij„Ik kan niet beoordelen of de ontwapenings-voor- stellen van de Russen oprecht zijn. Ik hoop het van harte. Wel weet ik dat de spanningen tussen de wereldmachten nog allerminst zijn afgenomen”. Deze burgemeester staat in zijn overtui ging allerminst alleen, aldus de heer Wind, op de voorlichtingsavond dinsdag j.l. te Bolsward in 't raadhuis gehouden. Immers H.M. de Koningin zegt in haar laatste troonrede dat de internationale verhoudingen bij voortduring aanleiding geven tot ernstige bezorgdheid. Er is nog geen eind te zien aan de bewa- penings-wedloop tussen de wereldmach ten. Mocht dit uitlopen op een hete oorlog, wat God verhoede, dan is het zeker dat de burger even vreselijk zal worden ge troffen dan de front-soldaat. Een stelling die wordt onderschreven door de regering van alle Nato-landen. In al deze landen wordt daarom onver moeid gearbeid aan de opbouw van een organisatie die uitgerust met overvloedig en doelmatig materiaal, in staat zal zijn veel menselijk leed te voorkomen en overkomen leed te lenigen. Maar de aanwezigheid van materiaal is niet voldoende. Er zijn burgers, zeer veel burgers nodig om dit materiaal dienst baar te maken aan het gestelde doel. Ook in Bolsward, waar de personeelsbe zetting beter is dan in de meeste andere gemeenten, kunnen nog en in het bijzonder vele de plaatselijke gemeenschap zijn. De B.B.-organisatie is landelijk gezien een enorme veel omvattende instelling. Bij deze organisatie vallen drie verschil lende sectoren te onderkennen. In de eerste plaats de rijksmobiele colonnes, met een drieledige taakstelling nl. a. brandbestrijding; b. redding en c. geneeskundige en ging. Omdat zich voor deze dienst niet vol doende vrijwilligers hebben gemeld, zijn deze colonnes noodgedwongen bemand met militairen. Zij hebben daarmee een militair karakter gekregen. In totaal zul len een kleine 20.000 manschappen bij deze colonnes worden ingedeeld. De co lonnes zijn met een enorme hoeveelheid, soms zeer zwaar materiaal uitgerust. De uitrusting van een colonne van de ge- 1 1 1 t evenaren Het bezoek van Chroesjtsjew aan de Ver. Staten is beëindigd met een langdurige geheime conferentie tussen de Russische premier en presi dent Eisenhower. Een communiqué daarover gepubliceerd zegt niet bepaald veel maar dat was ook niet te verwachten. Toen de beide staatslieden hun conferentie begonnen stonden de zaken er eigenlijk maar somber voor, Chroesjtsjew had in zijn openbare redevoeringen niets laten blijken van tegemoetkomendheid en Eisenhower had nog eens nadrukkelijk verklaard dat hij niet naar de Sovjetunie zou gaan als in zijn gesprek met de Rus geen vorderingen werden gemaakt. met die van een ziekenhuis, de reddings- afdelingen beschikken over een groot aantal bulldozers, waterzuiveringsinstal laties, enz. De opleiding van de militairen is in volle gang. Deze colonnes zijn bestemd om aan de burgelijke, de tweede sector van de B.B., bijstand te verlenen bij zeer grote ram pen. De regering had gehoopt voor deze sec tor van de B.B., de zuiver burgerlijke, voldoende vrijwilligers te kunnen aan trekken. Benodigd zijn ongeveer 240.000 personen. Omdat vooral in de grote steden, de vrij willige medewerking beneden de ver wachting bleef is de minister in deze gemeenten noodgedwongen overgegaan tot de invoering van de noodwachtplicht. Ook de burgelijke sector van de B.B. is uitgerust met enorme hoeveelheden mate rieel. Als derde sector in de B.B. kennen wij de A.B.C.-dienst. Dit is een geheel nieuw onderdeel en is eers kort geleden in het leven geroepen. Deze afdeling bestaat uit een verkenningsdienst en een ontsmet- tingsdienst. De ontsmettingsdienst zal worden be mand met vrijwilligers, de verkennings dienst met noodwachtplichtigen. Dit zijn militairen die geen mobilisatie- bestemming meer hebben en door de Burgemeester bij de ABC-dienst zijn in gedeeld. Door die indeling krijgen zij in plaats van een militaire- een burgelijke status. Het aantal noodwachtplichtigen en vrij willigers bij de ABC-dienst zal enige tienduizenden belopen. De verkenningsdienst is b.v. uitgerust met instrumenten voor het opsporen en meten van radio-activiteit. Na deze uiteenzetting gaf het K.H.B.B., de heer Wind, aan de hand van een teke ning op het schoolbord een beeld van de organisatievorm van de B.B. en een schets van de prima verbindingsmiddelen waarover wordt beschikt. Minister v. d. Bergh moest om particu liere redenen aftreden, die hem naar algemeen bekend was reeds bij zijn optreden aanleiding hadden gegeven de beëdiging een week uit te willen stellen. En zijn opvolger, Ir. Visser, werd door Elseviers Weekblad ervan beschuldigd, tijdens de Hongaarse opstand geen dui delijke keus te hebben gedaan tussen Oost en West. Mr. Burger nodigde Prof. De Quay uit zijn nieuwe minister tegen deze aanval in bescherming te ne men. Want hij meende, dat er geen twij fel diende te bestaan aan de gezindheid van de man aan de defensie-top. Een tweede onderwerp, dat hij centraal stelde, betrof een soortgelijke kwestie op internationaal niveau: de toelating van Franco-Spanje tot de Navo. „Indien het kabinet”, zo betoogde hij, „een zo diep mogelijke kloof met de P.v.d.A. tot stand wil brengen, dan dient ze haar de illusie te ontnemen, dat onze enorme defensie- inspanning inderdaad de zaak van de vrijheid dient”.. Luttele jaren geleden zou het Westen een dergelijke sluiting van het Suezka- naal als een daad waartegen met geweld zou moeten worden opgetreden, hebben beschouwd, maar nu de Sovjetunie achter Nasser staat, moet het zich neerleggen bij een toestand waaraan de Ver. Naties, machteloos als ze is, ook niets kan veran deren. Op die machteloosheid der V.N. is in de Ver. Staten ook nog even gewe zen naar aanleiding van Chroesjtsjews voorstel tot algehele ontwapening. Hoewel dat weinig kans heeft uitgevoerd te worden werd er reeds de aandacht op gevestigd dat als er zo’n algemene ont wapening kwam, het goed zou zijn dat er niet alleen een politie- en militie- macht behouden bleef in alle landen om er de binnenlandse orde te handhaven doch dat er ook een V.N.-politiemacht nodig zou zijn om de orde onder de staten onderling te'handhaven. En nu wij het over deze orde hebben, zij hier nog vermeld het geschil tussen Oostenrijk en Italië: Sedert jaar en dag klagen de Zuid Tirolers in de nu Italiaanse provincie Bolzano in 1919 kregen de Italianen de Oostenrijkse provincie Bozen omdat ze, met hoe weinig succes ook, zo braaf aan geallieerde zijde tegen de Centralen hadden meegevochten dat ze onrecht vaardig door de regering te Rome wor den behandeld. De Duitse taal heeft er geen gelijke rechten met de Italiaanse, de nieuw gebouwde huizen worden voor al toegewezen aan uit het zuiden van Italië ingevoerde Italianen en de indu strie stelt deze te werk en neemt geen Z. Tirolers, die daardoor tot emigratie wor den gedwongen. Oostenrijk heeft deze zaak nu ter sprake gebracht in de V.N. en de Italiaanse regering is daarover boos omdat het een binnenlandse kwestie zou zijn. De Zuid Tirolers willen autonomie voor hun land en de Italiaanse premier Segni verkeert in een moeilijk parket, komt hij de Zuid Tirolers tegemoet, dan verliest zijn regering de broodnodige steun van de rechtse partijen, doet hij het niet dan kan het gebeuren dat de linker zaken Luns heeft voor een band tussen de E.E.G. en de vrijhandelszone van de zeven ook nog eens in de algemene ver gadering van de V.N. gepleit en gezegd dat alles in het werk moet worden ge steld om een breuk tussen de twee groe pen te vermijden. De Fransen hebben die bezwaren veel minder en steunen voor hun mening dat de zes landen van de Europese econo mische gemeenschap aan zichzelf vol doende hebben om onder Franse leiding een machtig politiek en economisch blok te vormen, o.a. op hun optimistische verwachtingen omtrent de olierijkdom men van de Sahara. Zij menen, aldus een correspondent van het Alg. Han- delsblad te Parijs, dat deze olie in de E.E.G.-landen zo goedkoop kan worden geleverd dat ze de olie uit het Nabije Óósten, welke hier thans de markt be heerst, zal kunnen verdringen, zodat de Fransen een monopolie in de E.E.G. wat de olielevering betreft zouden hebben. Wel zouden zij daarbij stuiten op Ne derlands en Italiaans verzet, die geïnte resseerd zijn bij de oliewinning in het Nabije Oosten, doch zij zouden het mo gelijk achten deze tegenstand met W. Duitse hulp te overwinnen. Voor en na blijft de Franse politiek dus gericht op hechte samenwerking met W. Duitsland, misschien beter gezegd tussen de Gaulle en Adenauer. Overigens blijft de kwestie der Sahara-olie onzeker door het Algerijnse geschil, tenslotte weet nog niemand hoe de politieke situatie in Noord-Afrika zich gedurende de eerste jaren zal ontwikkelen, ook al doet de Gaulle moeite zich met de Algerijnse nationalisten te verzoenen. Zijn voorstel len omtrent Algerië hebben in de assem blee der Ver. Naties felle kritiek van de Saoedi-Arabische delegatie ontmoet, zo fel dat de Fransen woedend werden en de zaal uitliepen. Ie week oktober 1909. Een vijftal organisten zijn uitgenodigd voor een vergelijkend examen ter benoe ming van een organist in de Martinikerk Jac. Bouset, Amsterdam; J. Stroomberg, Amsterdam; A. Alt, Heusden; W. Derk- sen, Apeldoorn; R. van Ostende, Brum- men. Als examinatoren zullen optreden J. P. Groot te Purmerend en J. Gode- froy te Steenwijk. Voogden van het Algemeen Stads-arm- bestuur roepen sollicitanten op voor de betrekking van Armmeester, waaraan ver bonden een salaris van f 300 per jaar. Namens de voogden H. A. Lunter, voor zitter, S. J. Praamsma, boekhouder. De boterfabriek van Haskerhorne heeft aan twee leveranciers ieder f 100 boete opgelegd, omdat hun melk wat al te dui delijk het beeld gaf van de regenachtige zomer.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1959 | | pagina 1