BIJ HET OVERLIJDEN VAN GENERAAL
MARSHALL
MACHTSFORMATIES OP HET
BINNENHOF
i -
Voetbal
Het goede hart van Chroesjtsjew
De expansiezucht van communistisch China
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Gouden filmpjes
4e week oktober 1909.
-W--
ft a
55e JAARGANG
No. 81
VRIJDAG 23 OKTOBER 1959
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat IJ
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
van
le
ien
Wat overigens die topconferentie
betreft, het blijft waarschijnlijk dat
ze in december of januari zal wor
den gehouden. Tevoren zal echter
nog heel wat Westelijk voor-over
leg plaats hebben.
deze onafhankelijkheid zal worden toege
werkt. Ze zal in 1964 volledig zijn. Het
plan heeft geen ongustige indruk op de
inheemse leiders gemaakt maar ze vinden
1964 nog wel wat lang!
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Een der Amerikaanse onderministers
voor buitenlandse zaken, Berding,
vestigde er dezer dagen de aandacht
op dat de grootste bedreiging voor
dewereldvrede eigenlijk op het ogen
blik wordt gevormd door de fana
tieke politiek en de expansiezucht
van communistisch China.
Liberaal isolement?
Helemaal nieuw was de gedachte niet.
In 1945 heeft de KVP een soortgelijke
uitnodiging tot de PvdA gericht maar zo
innig is de sfeer in de toenmalige „brede
basis’’ nooit geworden, dat dit denkbeeld
uitvoerbaar bleek. Daarna heeft Prof.
Oud, min of meer in reactie daarop, de
vorming van een „derde macht” in over
weging gegeven, waarin de twee grote
protestantse partijen samen met de libe
ralen zouden optrekken ten einde de
twee grootste partijen, KVP en PvdA,
het hoofd te kunnen bieden. Gelet op
deze voorgeschiedenis moet de jongste
uitnodiging van Prof. Romme tot de pro
testantse fracties de VVD niet louter
vriendelijk in de oren hebben geklon
ken. Leek het er niet een beetje op of
de KVP er aldus op uit was de liberalen,
die toch óók hun steun aan het kabinet-
De Quay geven, te isoleren?
Dames, het adres voor kuifkammen is
bij L. S. Wierda, Schildwijk, Bolsward.
De keuze bestaat uit 40 kammen. Min
zaam aanbevelend.
In de gemeentebegroting te Bolsward
f 100 uitgetrokken voor het nieuwe trijp-
bekleden van de stoelen in de raadzaal.
Overwogen wordt te Bolsward een be
lasting in te stellen op de privaattonnen.'
Daar valt f 2000 uit te halen.
Verkoop van het Jachthuis „Brandsma-
state” te Blauwhuis met 2 percelen wei
land. Koper werd G. Rijpma te Workum
voor f 4433,
Het chicoreidelven in Koudum is afge
lopen. De kwaliteit der wortelen laat
niets te wensen over.
De inzending Makkumer aardewerk
Gebr .Tichelaar te Makkum op de Im.pi
rial International Exhibition te Londe
werd bekroond met de Grand Prix (hoog
ste onderscheiding).
Ondertrouwd: Franciscus J. Bruinsma,
candidaat-notaris en Johanna G. de Boer.
Huwelijksvoltrekking 17 nov. a.s.
Gevraagd een wegwerker (Bolsward-Har-
lingerweg). In aanmerking komen per
sonen van omstreeks 30 jarige leeftijd.
Het weekloon bedraagt f 8,
Chroesjtsjew zou er, tls hij zijn gepraat
over vrede meent, goed aan doen, aldus
Berding, als hij rood China wat tot mati
ging bracht. We vermoeden dat de heer
Chroesjtsjew zelf niets liever zouj willen,
Het is al bijna een week geleden dat te Washington generaal George
C. Marshall overleed, maar toch mag in dit overzicht dit feit niet
onvermeld blijven. Want Europa en ook Nederland, is Marshall, die
78 jaar is geworden, grote dankbaarheid verschuldigd. Hij was als
chef van de Amerikaanse generale staf in de Tweede Wereldoorlog
verantwoordelijk voor het plan de campagne dat tenslotte leidde tot
de bevrijding van Europa onder de door hem aangestelde opperbevel
hebber Eisenhower.
AUTO'S VOOR DE WEGENWACHT
Twaal wegenwachters, die reeds een res
pectabel aantal dienstjaren op een motor-
zijspancombinatie door ons land hebben
gekoerst op zoek naar pech-slachtoffers,
hebben dinsdag een autotje gekregen,
waarmee zij in het vervolg op een iets
gerief lijker wijze hun dienst kunnen ver
vullen. De overdracht vond plaats in Den
Haag; na de plechtigheid stelden de
wegenwachters zich voor onze fotograaf
op in de kenmerkende „tot uw dienst”
houding.
Hwat hat Qabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen
maar hij is uit Peking terug gekomen
zonder veel wijzer te zijn geworden over
de ware bedoelingen van de zwijgende
en zich in geheimzinnigheid hullende
Chinezen. Westelijke commentatoren me
nen wel dat het feit dat de Russische
premier na zijn bezoek aan Peking een
onverwacht bezoek aan Siberië bracht,
ook de bedoeling had Peking duidelijk te
maken dat als China meende dat het de
eerste rol in Azië zou kunnen spelen, het
zich vergiste.
Het zich snel ontwikkelende Siberië,
d.w.z. Moskou, zou zich niet ter zijde
laten schuiven. Het laatste woord over de
kwestie wie in Azië de leiding zal heb
ben is overigens nog lang niet gespro
ken, het strijdbare Japan, dat allang in
dustrieel ontwikkeld is, is er ook nog,
het blijft nu nog op de achtergrond, maar
te eniger tijd zal het weer van zich laten
horen, moet het dat zelfs doen omdat
dit land overbevolkt is en expansie be
hoeft. -
Maar als Moskou maar lauw opgekomen
is voor de Chinese wens om ook bij een
eventuele topconferentie aanwezig te
zijn, dan schrijven die commentatoren
dat ook toe aan Russisch-Chinese concur
rentie; als Rusland alleen op een derge
lijke conferentie komt, accentueert dat
het feit dat de Sovjetunie de onbetwiste
leider van het communistisch blok is.
Hoe groot is Chroesjtsjew dezer da
gen gebleken toen hij, op zijn terug
reis van China, in Siberië een aantal
steden bezocht. Hem zijn daar aller
lei klachten ter ore gekomen over
het gebrek aan dergelijke goederen
in de winkels en de Russische pre
mier, die zich de overvloed van arti
kelen zal hebben herinnerd waarvan
de Amerikaanse arbeider kan profi
teren, liet terstond een order uitvaar
digen waarbij de Russische industrie
voor dergelijke artikelen werd gelast
haar productie zeer aanzienlijk op
te voeren, in sommige branches tot
40% toe.
Voor zaterdag staan de papieren voor
de Bolswardianen niet bijzonder gun
stig. De groen-witten moeten in de
Hommerts hun krachten meten met de
ongeslagen leider van hun afdeling,
HJSC, en dat is een opgaaf, die vry ze
ker te zwaar zal blijken. Een gelijk spel
zou reeds een grote verrassing zijn,
maar ook dit zal wel tot de vrome wen
sen blijven behoren, daar de huidige
HJSC-ploeg momenteel ontegenzegge-
Eind november zal president Eisenhower
waarschijnlijk voor dat overleg op het
hoogste niveau naar Europa komen om
met Macmillan wiens nieuwe kabinet
geen grote wijzigingen onderging de
Gaulle, Adenauer en wellicht de Itali
aanse premier Segni overleg te plegen.
Er zal veel diplomatie en takt nodig
zijn om het onderling eens te worden.
Adenauer is moeilijk tot een soepeler
houding in de Duitse kwestie te bren
gen, de Gaulle zou graag over een eigen
atoombom beschikken voor hij naar een
topconferentie gaat, om de positie van
Frankrijk te versterken, en de Gaulle en
Adenauer beide vertrouwen Macmillan
niet al te best en vrezen een al te grote
tegemoetkomendheid der Engelsen je
gens de Russen.
Overigens is de Franse positie in de in
ternationale politiek al iets sterker gewor
den door het feit dat de Franse nationale
vergadering haar goedkeuring heeft ge
hecht aan de politiek van de Gaulle in
zake Algerië. In die vergadering heeft de
Franse premier Debré die politiek verde-
In dezelfde week, waarin de Tweede Kamer besloot er bij de regering
op aan te dringen spoed te betrachten met de uitbreiding van haar
gebouw, gaf Prof. Romme op een Partijraad der KVP de protestantse
partijen, welke in het kabinet-De Quay vertegenwoordigd zijn, in
overweging voortaan met een gezamenlijk programma aan de ver
kiezingen deel te nemen. Met elkander nemen de KVP, ARP en CHU
immers omstreeks de helft van het aantal kamerzetels in beslag; bij
een kleine uitbreiding daarvan zouden zij, politiek gezien, ver-uit de
„eerste macht” op het Binnenhof kunnen vormen.
zij zich op die manier aan Rom(m)e
verbonden
De eerste reacties op dit denkbeeld ge
tuigden inderdaad van grote gereser
veerdheid. Want aan de uitnodiging van
Prof. Romme was iets vooraf gegaan.
Het was een publiek geheim, dat zij een
gevolg was van het verlangen, dat zich
vooral van jongeren in de KVP heeft
meester gemaakt om tot de vorming van
een interconfessionele christelijke partij
over te gaan naar het voorbeeld van de
CDU in West Duitsland, waarin ook
rooms-katholieken en protestanten sa
menwerken. Deze jongeren meenden, dat
er op politiek terrein in 'Nederland iets
nieuws gebeuren moest. Zij maakten zich
PROTEST TEGEN BELASTING OP EZELS
Honderden houders van ezeltjes hebben voor het stadhuis in New Delhi
geprotesteerd tegen de maatregelen van het stadsbestuur om belasting op
ezeltjes te heffen. De ezelhouders riepen: „Onze ezeltjes kunnen der gelijke
tarieven niet dragen”
Nederlandse C.D.U.
Wellicht zal Prof. Oud zich getroost heb
ben gevoeld bij de gedachte, dat tot dus
ver van weinig geestdritf was gebleken
bij ARP en CHU voor een dergelijk,
nauw samengaan met de KVP. Zou het
niet koren op de molen van de staatkun-
dig-gereformeerde Ds. Zandt zijn, als
It is makliker hertsear
as meilijen op to roppen.
lijk superieur is. Het wordt dan ook
stellig een zege voor de gastheren.
Nu Oeverzwaluwen bij de Workum re
serves op bezoek komt, zit er voor de
thuisclub eindelijk misschien een winst-
puntje in. Veel krachtsverschil zal er
ons inziens niet zijn, al lijkt de voor
hoede van de Koudumers ons iets agres
siever. We voorspellen geijk spel of een
kleine zege voor de bezoekers.
Hetzelfde geldt voor Woudsend-IJ.V.C.
Ook hier staan de papieren vrijwel ge
lijk en een verdeling der punten kan
ook hier wel eens het eindresultaat zijn.
WI ontvangt Balk en moet op eigen
terrein in staat geacht worden de be
zoekers van het lijf te kunnen houden.
In de 3e klasse KNVB gaat RES bij
rode lantaarn drager Steenwij op be
zoek. Deze ontmoeting moet door de
blauw-witten tot een goed einde ge
bracht kunnen worden, maar dan moet
er zeer hard gewerkt worden, want niet
alleen zijn de Steenwijkers in eigen om
geving en gesteund door een enthou
siast publiek zeer moeilijk van de kaart
te spelen, maar bovendien zal de onder
ste plaats hun zwar op de maag liggen
en zullen zij er deze zondag vrij zeker
een extr schepje bovenop gooien. Het
lijkt ons voor RES dan ook een moei
lijke wedstrijd te worden, maar toch,
wanneer de zaken energiek worden aan
gepakt, moet de volle buit mee naar huis
kunnen worden genomen.
In Leeuwarden wordt de 3e achtereen
volgende derby gespeeld en tevens ook
de belangrijkste, n.l. de strijd tussen
de beide koplopers Nicator-Friesland,
met als inzet de leidersplaats. Wie hier
aan ’t langste eind zal trekken, is moei
lijk te zeggen, voor beide kan het vrie
zen en dooien en daarom houden we het
maar op een gelijk spel.
GAVC krijgt ondanks thuis spelend, een
hele kluif aan het bezoekende De Kooi.
De Jousters doen het in de nieuwe om
geving uitstekend en we zijn van me
ning, dat ze ook zondag weer aan het
langste eind zullen trekken.
Emmeloord gaat bij Oosterwolde op be
zoek en kan deze gelegenheid te baat
nemen om haar positie enigszins te ver
beteren.
W. Z. S. dat zo uistekend van start ging,
heeft het in de daaropvolgende ontmoe
tingen niet weer tot een overwinning
kunnen brengen, en wanneer de Sne-
kers niet uit een ander vaatje gaan tap
pen, zullen zij ook zondag weer door ’t
bezoekende DOG geklopt worden.
Bij MKV-Stanfries houden we het op
een kleine zege voor de Leeuwarders.
In de 4e klasse A is Gorredijk-Bl. Boys
de topwedstrijd. Een overwinning van
de Snekers zou de spanning zeer ten
goede komen, maar dat dit gebeuren zal
geloven we niet direct. Een Gorredijk
zege is ’t meest waarschijnlijk.
Freno, momenteel 2e op de ranglijst,
krijgt bezoek van Bergum. We hebben
zo’n idee, dat de Franekers boven hun
stand leven en dat de bezoekers er ook
zo over denken, m.a.w. we voorspellen
een zege van Bergum.
Oldeboorn, thuis spelend, gaat van de
Sweach winnen en Tijnje gaat Warga
met lege handen naar huis terug sturen.
CAB ontvangt DTD. Gezien de geringe
Hij was ook de man die het initiatief
nam tot het misschien van Engelse
zijde geïnspireerde naar hem genoem
de Marshallplan, dat een deel der Ameri
kaanse rijkdommen na de oorlog overhe
velde naar het uitgemergelde West-Euro-
pa, dat daardoor weer op de been werd
geholpen en niet ten prooi viel aan het
communisme zoals de Russen hadden ge
hoopt. De fabelachtige sommen welke
Washington hiervoor beschikbaar stelde
Nederland profiteerde er tot een be
drag van 4000 miljoen gulden van
waren door Marshall oorspronkelijk voor
alle Europese landen bedoeld, maar zo
als bekend mag worden verondersteld
weigerde Rusland dat zelfs de Ame
rikaanse oorlogsleveringen niet betaalde
de Marshallhulp en dwong het ook
de satellietstaten tot eenzelfde houding.
Men kan toegeven dat de Sovjetunie ook
zonder die hulp op economisch terrein
aanzienlijke resultaten heeft bereikt, me
de dank zij een systeem van dwang op
haar bevolking en die van de satelliet
staten, maar de levensstandaard bleef er
belangrijk beneden die van het Westen.
En dat zou niet in dergelijke mate het
geval geweest zijn als het Óostelijk blok
de Marshall-hulp had geaccepteerd. We
zouden dan waarschijnlijk niet de bewa
peningswedloop gehad hebben, welke de
Sovjetunie er toe bracht de ontwikkeling
van de zware industrie te doen prevare-
ren boven die van de industrie voor ge
bruiksgoederen, waaruit een groot gebrek
aan dergelijke goederen onder de bevol
king van de communistische landen
voortvloeide.
Meerderheid.
De meerderheid van het Stichtingsbe
stuur van de Arbeid uitte zich diploma
tieker; zij verklaarde zich wèl bereid om
gelijk de regering wenst bij de be
oordeling van loonvoorstellen, de ont
wikkeling van de productiviteit in de
desbetreffende bedrijfstakken of onder
nemingen na te gaan, maar zij behield
zich het recht voor in de praktijk
een „ruimer standpunt” in te nemen. Dit
mocht dan wat vriendelijker klinken, in
feite was het voor de regering een wenk
om beslist wat soepeler te zijn. En dat
gebeurde notabene in dezelfde week,
waarin de liberale Rotterdamse hoogle
raar Witteveen zijn waarschuwing voor
een dreigende inflatie herhaalde!
Men kan zich derhalve indenken, dat
de regering aan het begin van deze week
de interpellatie-Suurhoff over haar „ver
duidelijking” niet geheel zonder zorg te
gemoet zag, ook al had zij dan bij de
interpellatie-Burger inzake het indivi-
duële vragenrecht gemerkt, dat de rechts-
liberale kamermeerderheid nog niet ge
neigd was haar in de steek te laten.
digd, al knabbelde hij wel wat aan de
Gaulles liberale standpunt en deed hij
het voorkomen alsof de Algerijnen wel
zelfbeschikkingsrecht zouden krijgen maar
alleen binnen de Franse unie. Dat kan
nog genoeg moeilijkheden met het Al
gerijnse bevrijdingsfront geven, als het
tot onderhandelen komt, maar Debré
kreeg in ieder geval de grote meerder
heid van de nationale vergadering mee.
Een aantal rechtse extremisten echter
niet, die zelfs de partij van de Gaulle
verlieten vanwege zijn Algerijnse poli
tiek. Een moordaanslag op Mitterand,
één der Franse politieke figuren die voor
een liberale houding tegenover Algerije
zijn, doet echter vrezen dat, de extremis
ten, die niet zo groot in getal zijn, dit
gebrek aan invloed zullen trachten te
compenseren door terreurdaden, terwijl
ook in het leger onrust heerst, welke
gevaarlijk kan worden.
Tot het nieitws dat tot de Franse sfeer
behoort rekenen we ook het overleg dat
in de afgelopen dagen plaats had tussen
de ministers van de zes landen van de
Europese Economische gemeenschap over
verschillende kwesties. We hebben niet
de indruk, dat daarbij grote vorderingen
zijn gemaakt in de richting van grotere
samenwerking onder de titel van werke
lijke Europese politiek; nog altijd stellen
de Fransen en in hun voetspoor de W.
Duitsers kennelijk hun nationale belan
gen boven de gemeenschappelijke.
Tenslotte zij hier het door de Belgische
minister voor de Kongo, De Schrijver,
bekend gemaakte plan voor de onafhan
kelijkheid van Belgisch Kongo vermeld.
Het is de bedoeling dat in fazen naar
Vakbeweging verdeeld?
Daags tevoren was het eerste teken van
verdeeldheid binnen de drie grote vak
centrales, welke sinds de kabinetsformatie
zo eendrachtig optrokken, aan de dag
getreden. Op verlangen van NVV, KAB
en CNV was het bestuur van de Stichting
van de Arbeid bijeen gekomen om zich
te beraden over de „nadere verduide
lijking”, welke de regering onlangs heeft
gegeven omtrent haar aanwijzingen voor
de „vrijere” loonpolitiek. In de kring
der arbeidsbeweging bestond de vrees,
dat door deze nadere „verduidelijking”,
de kans op een herhaling van de flinke
loonsverhogingen, zoals die in het me
taal- en grafische bedrijf zijn tot stand
gekomen, tot een minimum zou worden
beperkt. Zij wenste zich terzake tot de re
gering te wenden. In het bestuur van de
Stichting van de Arbeid werd echter niet
volledige overeenstemming bereikt. Het
NW richtte zich tenslotte met een af
zonderlijk schrijven tot de regering. Het
vreesde, dat als gevolg van de „nadere
verduidelijking” voor de grote meerder
heid in het bedrijfsleven geen enkele
loonsverbetering mogelijk zou worden,
dat ten aanzien van deze groep werkne
mers m.a.w. voorrang zou worden gege
ven aan de in uitzicht gestelde huur- en
melkprijsverhoging. Dit achtte het NVV
„onaanvaardbaar”.
Als de managers bereid en in staat zijn
die order uit te voeren zal dat verheugend
zijn voor het Russische volk en als ze er
toe zal leiden dat minder van de Russi
sche energie besteed zal worden aan de
wapenproductie dan zal dat ook een re
den zijn tot verheuging van heel de we
reld. En een bewijs ook dat Moskou het
meent met haar voorstellen inzake ont
wapening, welke in de V.N. gunstig zijn
ontvangen. Ook door de Amerikaanse
gedelegeerde, die er echter op wees dat
een controlesysteem onontbeerlijk zou
zijn bij een eventuele uitvoering van het
plan in fazen en dat als de staten indi
vidueel tot ontwapening werden ver
plicht, tegelijkertijd een internationale
politiemacht zou moeten worden ge
vormd om de orde onder de naties te
handhaven. Van Amerikaanse zijde werd
in de V.N. dus getracht het Russische
voorstel uit de sfeer der theorie naar die
van de praktijk te schuiven. Een prak
tisch bezwaar bij de behandeling van dit
ontwapeningsvoorstel in de V.N. is
voorts dat Rood China daar niet aan de
besprekingen deelneemt omdat het geen
lid is. En toch zal Peking bij deze kwes
tie een belangrijke rol spelen.
er zorgen over, dat de confessionele par
tijen in Nederland bij de jongste verkie
zingen de meerderheid in de Tweede
Kamer hebben verloren, terwijl zij el
ders in klein-Europa steeds machtiger
worden. De vraag kwam bij deze jeug
dige KVP-ers op of dit verlies zich niet
zou doorzetten als de rechts-liberale sa
menwerking, de protestantse en katholie
ke arbeiders in de armen van het oppo
sitionele NVV of de PvdA zou
drijven. Daarom waren zij kort na de
kabinetsformatie reeds gaan ijveren voor
de oprichting van een Nederlandse CDU.
Protestantse partijleiders hadden echter
zó afwijzend gereageerd, dat Prof. Rom
me thans wijselijk niet verder ging dan
het suggeren van samenwerking bij het
opstellen van een verkiezingsprogram.
