DE GAULLE ERKENDE DE ODER- NEISSE GRENS H.E. Minister Dr. M. A. M. Klompé (KVP) geconfronteerd met Bolswards grieven H Buitenlands Overzicht Gouden filmpjes STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Vrij gezellen-vreugde Zoekt Moskou toenadering tot Parijs? VRIJDAG 6 NOVEMBER 1959 55e JAARGANG No. 85 bevelhebber zo nodig had PIET, JOAN HAANAPPEL WINT RICHMOND TROPHY De •spreking •ding. De j Eltse ezel mei himsels graech balten hearre. j.l. zater- i rede ge- Frans- op de Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Bolswards Nieuwsblat Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad Of je moogt, naar stil verlangen Liefde van een meisje ontvangen Geld is niet het hoogste goed! een straf Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 13 Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335 (K5157) Wel komen de Westelijke staatslie den nog bij elkaar op bezoek en zal op 19 december een Westelijke top conferentie plaats hebben maar de vooruitzichten op een gemeenschap pelijk beleid zijn niet hoopgevend. Van president Eisenhower als hoofd van de machtigste Westelijke natie zal veel gevergd worden om het Westelijk blok bijeen te houden. Over de vraag of hij daarvoor alle capaciteiten heeft verschil len de commentatoren van mening. Mis schien is de karakterschets welke veld maarschalk sir Alan Brooke, chef van de Britse generale staf in de tweede wereld, oorlog, in zijn dagboek gaf van Eisen hower als opperbevelhebber van de geal lieerde legers nog steeds geldig: „Een meester in het omgaan met bondgenoten, volkomen onpartijdig, een goede coör dinator, maar geen echte bevelhebber”, en misschien is er wel nimmer een tijd stip geweest dat het Westen ook in de politiek een bevelhebber zo nodig had als thans. Deze beide opvallende Russische uitlatingen over Frankrijk hebben de Westelijke commentatoren aan het speculeren gebracht en niet ten onrechte. Ze laten immers de onder stelling toe dat Moskou toenadering tot Parijs zoekt, men kan alleen van mening verschillen over de waarde welke de Russen hechten aan deze toenadering. van Oud-Beierland, exploitant van wa terleidingen was daarbij aanwezig. In Amsterdam had een gegoede familie een werkvrouw aangenomen. Deze ver schijnt 's morgens per fiets! Het trekt veel bekijks en inderdaad het moet gezegd, het lijkt ook vreemd. B. en W. van Bolsward maken bekend, dat de viering van het Sint Nicolaasfeest dit jaar zal plaatsvinden op zaterdag 4 december eerstkomend. Dr. Adenauer, wiens vriendschap met de Gaulle een Frans-Duitse samenwerking beoogt, moet pijnlijk getroffen zijn door de Russische nadruk op de Franse er kenning van de Oder-Neisse grens en ietwat ongerust over de Russische lof voor de Gaulle’s Algerijnse politiek, daar West Duitsland rekent op economische samenwerking met Frankrijk in Afrika, welke zoals gezegd de Sovjetunie aller minst welkom is. De Gaulle wil op één topconferentie met Rusland direct alle grote politieke kwesties behandeld zien, terwijl, hoewel W. Duitsland zelf niet op deze eerste conferentie vertegenwoor digd zal zijn, Bonn hoopt dat daar alleen de ontwapening zal worden besproken en niet eerst de Duitse kwestie, omdat dit Duitsland tot concessies zou kunnen dwingen. Engeland en de Ver. Staten, hoewel niet happig op de behandeling van de Ber- lijnse en Duitse kwestie als punt 1 op een topconferentie geloven dat daaraan toch niet te ontkomen zal zijn omdat Rusland er op staat; op latere conferen ties zouden dan andere wereldpolitieke vraagstukken aan de orde kunnen ko men. Hoewel Chroesjtsjew in zijn rede vrien delijke woorden had voor Macmillan die zoveel had gedaan voor verbetering der Engels-Russische betrekkingen en hij ook waardeerde wat de Amerikanase rege ring had gedaan voor de opklaring van Sovjetunie, is er toch geen enkel bewijs ovjetunie, is er toch geen enkel bewijs dat van Russische zijde concessies inzake de Berlijnse en Duitse kwestie zullen worden gedaan. Het zou ook daarom dringend nodig zijn dat het Westen tot overeenstemming over een gemeenschap pelijk standpunt kwam maar het lijkt er nog niet op. Voor deze vergadering, die onder leiding stond van de heer J. Jorritsma en waar toe ook de raadsleden van de andere dan kvp fracties waren genodigd, alsmede ook de industrialisatiecommissie (die de. ze sympathieke geste op hoge prijs stel den) bestond ’n goede, hoewel niet over weldigende belangstelling. We zagen nog verschillende lege stoelen wél moet gezegd worden, dat alle aan wezigen de avond intens hebben mee beleefd. Viersens drogisterij ’t Blomke. J. J. Rein- ders, ass. apotheker. Chemicaliën. Droge rijen. Beroemde indische kruiden (tegen galstenen, longaandoeningen)Uiterst concurrerend. Sneekerstraat t.o. Kanton gerecht, Bolsward. kan worden opgelegd. De Franse regering heeft zelfs maar schalk Juin, de hoogste Franse militaire autoriteit, die kritiek op de Gaulle’s plan nen had geoefend, een berisping toege diend; hij had zich als soldaat buiten de politieke discussie te houden. Het Franse burgerlijke bestuur durft dus de militairen weer aan en dat is een winstpunt voor de binnenlandse stabili teit. Nog altijd ontbreekt echter de laat ste stap van de Gaulle om tot een vreed zame regeling van de Algerijnse kwestie te komen, nl. zijn bereidheid om met de zgn. vrije Algerijnse regering, welke te in politiek overleg te tre- onafhankelijke Afrikaanse staten hebben dezer dagen op alle naties een 1 te wenden dat het daartoe komt het bloedvergieten een maakt. Tot deze landen behoren ook Tu- Je- Frank- Formosa onder haar gezag te brengen. Men weet dat Washington Tsang Kai sjek steun heeft toegezegd om diens ge zag, dus van nationalistisch China, op dat eiland te handhaven. De Amerikanen nemen hier een militair sterker positie in dan in politiek opzicht. Hier lijken de standpunten voorlopig onverzoenbaar, alle topconferenties ten spijt; president Eisenhower deed reeds schriftelijk een vergeefs beroep op Chroesjtsjew om Pe king er toe te brengen af te zien van ge weld bij het streven Formosa in bezit te krijgen. Premier Nehroe heeft op zijn beurt ge bruik van geweld aangekondigd tegen rode Chinese troepen, die weer de In diase grens zouden overschrijden. In Belgisch Kongo waren weer bloedige botsingen tussen nationalisten en Belgi sche troepen. In Polen hebben tengevolge van de eco nomische crisis enige regeringsfunctiona rissen het veld moeten ruimen voor an dere. De koers is wat meer stalinistisch geworden bestrijden en L commentatoren Hwat hat Qabe Skroar us hjoed p p to sizzen 1 1 Minister Klompé begon met de opmer king te maken, dat zij gaarne naar Bols ward was gekomen, omdat in ons demo cratisch land de burgers het recht en de behoefte hebben te worden voorgelicht op politiek gebied enerzijds, maar ook om dat Bolsward nog altijd de faam heeft een Europese stad te zijn en de Europese integratie spreeksters warme belangstel ling heeft. Bij het schetsen van de politieke situatie moet onvermijdelijk het oog in de eerste plaats worden geworpen op het wereld gebeuren, waartegen de nationale poli tiek zich af speelt. Ondanks de vredes duiven die in Amerika zijn opgelaten en de dankbaarheid die wij moeten tonen voor iedere ontspanning in de huidige conflictsituatie, moet tot voorzichtigheid worden gemaand. Met grote nuchterheid moeten wij waakzaam blijven. Aan de conferentietafel moet Chroesjtsjew eens gezinde gesprekspartners aantreffen, die weten wat zij willen en ruggegraat heb ben. Afspraken tot ontwapening zijn dan pas reëel als effectieve controle aan wezig is. Een Europese integratie wordt blijkens de troonrede door de regering met ernst nagestreefd. Het is voor de Europese volkeren een kwestie van keuze tussen het samen doen of samen onder gaan. Zonder eenwording zal het welzijn van de mens in Europa onmogelijk zijn. Dit welzijn veronderstelt ook geestelijke en culturele waarden en is meer dan enkel welvaart, wat slaat op het materiele alleen. Bij het erkennen van boven-nati- onaal gezag wake men er echter voor, dat het nationale belang wordt geschaad. Vluchtelingen uit het oosten, die de wes terse samenleving vaak hebben geïdeali seerd worden veelal over verloop van tijd teleurgesteld, omdat men hier niet vol doende ernst maakt met de situatie. In het oosten wordt veel offerbereidheid gevonden en veel energie opgebracht, waardoor in het materiele enorme vorde ringen kunnen worden gemaakt. Toch heerst er geen wezenlijke vrijheid. Pas als we bedenken, dat God mens werd en daarmee het menszijn op hoger plan bracht, weten wij wat ware vrijheid en menselijke waardigheid is, gekenmerkt als deze o.a. wordt door eigen verant woordelijkheidsgevoel en naastenliefde. Op grond hiervan wil de huidige rege ring bepaalde verantwoordelijkheden doen terugstromen van de hogere naar de lagere overheden met andere woorden men wil decentraliseren, hetgeen nog iets anders is dan delegeren. De teugels moe ten gevierd opdat ons volk geen grijze massa worde van enkel ja- en nee-knik- kers. Men mag er de eerste na-oorlogse regeringen geen verwijt van maken, dat er toen te veel is gecentraliseerd. Er was hij daarbij toch een slag om de arm houdt, ook al gaat het dan de militaire leiders nog te ver, die tot elke prijs de pacificatie door middel van geweld wil len, waarna de Algerijnen een regeling ;eworden in deze zin dat om de crisis te i er weer meer gecentraliseerd gedirigeerd gaat worden. Westelijke betreuren vooral 't heen gaan van de.minister van onderwijs Bien- kowsky, die een liberale politiek voerde en goede betrekkingen tussen de staat en de in Polen overheersende R. K. kerk wist te vestigen. Het nederlandse kunstrijdslertje Joan Haanappel heeft maandagavond te Richmond in het engelse graafschap Surrey de befaamde Richmond trophy gewonnen. De engelse Carolyn Krau is tweede, de francaise Nicole Hassler derde geworden. Deze telefoto toont Joan Haanappel met de enorme trofee terwijl zij wordt gefeliciteerd door dames Krau (links) cn Hassler (rechts). Te Bolsward een bespreking om te ko men tot een waterleiaing. De heer Smit Oud-Beierland, exploitant Men wil hier werken en kan hier wer ken, waarom dan uitgerangeerd? Wij zullen de strijd niet opgeven totdat deze onrechtvaardige zaak is omgebogen tot een meer rechtvaardige situatie. De heer J. Boekema, fractievoorzitter der KVP afdeling Bolsward sprak in de zelfde geest. Hij wees met name op Bols ward als onderwijscentrum. Niet minder dan 8 scholen werden na de oorlog ge bouwd of zijn in aanbouw, voor drie ligt er nog een aanvraag. Het nijverheids onderwijs kost Bolsward alleen reeds 150.000 per jaar. De heer J. A. A. Roelants deed al niet voor de vorige sprekers onder. Als on derwijsman wees hij op de gevaren van de zg. Mammoetwet inzonderheid voor het noorden en dan met name voor het bijzonder onderwijs. Ook vroeg hij waar, ‘om de verderflijke classificatie niet wordt afgeschaft, zoals vrijwel alle politieke partijen in hun program hebben staan. De heer J. Bootsma van Ferwoude ten slotte hield een pleidooi voor de repu bliek der Zuid Molukken en de Stichting „Door de eeuwen trouw”. Het antwoord van minister Klompé was in zoverre teleurstellend, dat zij zich be perkte tot de weergave van het stand punt der regering. Deskundigen, door wie de regering zich liet voorlichten acht ten het welslagen van heel het industria- lisatieplan afhankelijk van de stimulans in een bepaald aantal kernen. Anders zou een en ander versnipperen en men niets bereiken. Bovendien is overleg gepleegd met de provinciale besturen. Het feit, dat de regering inzake Bolsward is afge weken van het advies inzake Bolsward Dinsdagavond heeft H. E. minister M. A. M. Klompé op een partij- vergadering van de KVP te Bolsward in de De Doele een rede gehouden over de huidige politieke situatie. Zoals te verwachten viel werd haar in het vragenuurtje van na de pauze, het vuur na aan de schenen gelegd en kwam zij, zoals zij het zelf geestig uitdrukte, op het ministeriele straf bank je. Vooral was dit het geval, toen de heer Tj. de Jong en burgemeester Mr. Geukers het kernbeleid ter sprake brachten. Oh, die arme vrijgezellen Jaren voelden zij het knellen Van een zwaar belastingjuk Bitter trokken er zovelen Net als Simson aan zijn zelen Ja, dat baasje kreeg ze stuk Maar die arme vrijgezellen Hadden het met lui te stellen Slimmer dan een Filistijn Dat waren de Haagse heren Deze gingen gul beweren wij gevoelen jullie pijn Het zit echter zo, vrijgezellen Gaan wij ons budget natellen Dan schieten we steeds tekort Wij zijn niet doof voor je klachten Maar je moet nog even wachten Stil nu, jongens, niet gemord. Toen hoorden de vrijgezellen Een zou per motie voorstellen: Heus minister waag het maar Dat was echt een liefdewoordje Luid zong het Grevenbichtse koortje Lang leve meneer Peschar. Nu gingen de vrijgezellen Elkaar hun toekomst voorspellen Heel de Kamer voelt er voor Wij zien ons aanstaande heil, ja In die brave Jelle Zijlstra Hij jaagt straks de wet er door Het is gewonnen, vrijgezellen Dus je past nu op je tellen Als amor een aanval doet. Als de tekenen niet bedriegen is er zich een merkwaardige tendenz in de internationale politiek aan het ontwikkelen. Het eerste ver schijnsel daarvan deed zich voor in de persconferentie van generaal de Gaulle in dit voorjaar toen hij verklaarde dat als de Duitsers herenigd zouden worden, zij er in zouden moeten berusten dat hun grondgebied zich niet zou uitstrekken buiten dat van de tegenwoor dige twee Duitse republieken. toen te veel puin te ruimen en beleid was toen gewenst. Bij verdere decentralisatie kan niet aan iedere burger dezelfde kans en mogelijk heid worden geboden. Er zijn echter grenzen, ook in het belang van het volk zelf. De onderlinge verschillen mogen nooit zo groot worden, dat de onderlin ge solidariteit in gevaar komt. Met ver schillende voorbeelden uit de huidige problematiek, bv. de prijspolitiek, de loonvorming, de woningvoorziening, vrijere loonvorming, agrarische subsidie politiek toonde spreekster dit aan. Van bepaalde facetten, zoals loonvor ming, bezitsvorming, enz. is in ’t vorige kabinet reeds de basis gelegd. De vraag of de huidige koers van de regering niet mogelijk zou zijn geweest met medewer king van de socialisten, wenste de spreekster niet zonder meer ontkennend te beantwoorden. In ieder geval gaat het nu meer spontaan aldus minister Klom pé. De huidige regering durft het aan het volk zelf te vertrouwen en is in dit opzicht minder conservatief dan de soci alisten zelf, die angstvallig vasthielden aan het oude systeem. Zowel de regering als de oppositie hebben nog geen vol doende tijd gehad om te laten zien, wat zij waard zijn. Wat de eventuele samenwerking tussen de chr. partijen betreft: Van een soort CDU-vorming is geen sprake. Zo heeft prof. Romme het ook niet bedoeld. De C.H.U. heeft trouwens nog niet eens ge antwoord. Na de pauze werd gelegenheid gegeven tot het stellen van vragen. De heer Tj. de Jong stelde het kernbeleid aan de or de, waarvoor minister Klompé, hoewel zij niet staat aan het hoofd van Econo mische zaken, toch mede verantwoorde lijk is. Bolsward ligt in een probleemge bied. Voor de oorlog zeer gehandicapt wegens de excentrische ligging, heeft het na de oorlog alle zeilen bijgezet en onder een voortstuwend beleid veel tot stand zien komen. In korte jaren groeide de bevolking van 6800 tot 8200 zielen. De bebouwde kom werd met V3 vergroot, een 15 miljoen gulden werd besteed aan woning- en scholenbouw. Waarom, zo riep de heer de Jong uit, is een stad met zoveel moed en doorzettingskracht gedis kwalificeerd om uitgesloten te worden van de faciliteiten, die de overheid elders wel verleend. De vraag, die hier klemt is of dit rechtvaardig is. Burgemeester Mr. Geukers sloot zich hier onmiddellijk bij aan. Waarom zo’n dis criminatie voor een zo leefbare stad, die vooral na de oorlog tal van activiteiten, niet 'in het minst ook culturele, ontwik kelde? Moeten onze activiteiten op deze wijze worden gestraft? Dat Bolsward leeft blijkt toch wel uit de omzetten in de industriële sector. Deze bedroeg ver leden jaar voor een plaats van nog geen 81/2 duizend inmoners 53^ miljoen gul den en de omzet wordt dit jaar zelfs ge raamd op 62 miljoen gulden. Moet deze gunstige ontwikkeling nu door oneerlijke concurrentie van kernsteden worden af geremd In de periode 1948-1958 groeide het aantal plaatsingsmogelijkheden in de in dustrie in Nederland met 11%, in Bols ward was deze groei echter 17 of 18% Dat betekende niet alleen dat de Duitsers voorgoed afstand zouden moeten doen van Elzas Lotharingen de eeuwenlange twistappel tussen de Fransen en Duitsers waarmee trouwens de Duitsers zich allang hebben verzoend, maar zich ook bij de gebiedsafstand in het oosten zou den moeten neerleggen. Daar heeft Po len een geweldig brok van het vroegere, Duitsland gekregen in ruil voor door Warschau aan de Sovjetunie verloren ge bied, zodat de grens tussen Polen en het tegenwoordige Oost-Duitsland nu langs de rivieren Oder en Neisse loopt. De communistische regering van Oost Duitsland heeft zich bij deze amputatie neergelegd en die grens aanvaard. Bonn heeft hardnekkig geweigerd dat te doen en van Westelijke zijde heeft men zich eigenlijk nooit duidelijk uitgelaten tot de Gaulle in maart, nu eens niet in raad selen, maar klare taal sprak en daarmee de Oder-Neisse grens wat Parijs be treft erkend werd. De Franse minister van buitenlandse za ken Debré deed het trouwens later nog eens. Nu heeft Chroesjtsjew j dag in de Opperste Sovjet een houden en o.a. de Gaulle de Debré ge prezen om hun erkenning van de Oder- Neisse-grens, wat aldus de Russische pre mier, „zonder enige twijfel een belang rijke bijdrage tot de zaak van de vrede is Deze pluim voor de Fransen werd ge volgd door een tweede. Chroesjtsjew zeide nl. dat de verklaring van de Gaulle inzake de zelfbeschikking voor Algerije een belangrijke rol zou kunnen spelen in het herstel van de vrede in Algerië, mits het niet bij woorden bleef. Hij meende dat het noodzakelijk was, de aspiraties van beide partijen in het Algerijnse vraagstuk in aanmerking te nemen. De Sovjetunie heeft nooit een geheim ge maakt van haar sympathie voor volken die voor hun vrijheid vechten, zei Chroesjtsjew de Hongaren zullen hierover bitter glimlachen en het is zeker dat een oplossing van het Algerijn se vraagstuk ertoe zou bijdragen de rol van Frankrijk op het wereldtoneel be- langrijker te maken. Er zou nog wel een en ander te zeggen zijn ook over de rede van Chroesjtsjew in verband met rood China, doch de ruimte laat ons dit niet toe. Chroesjtsjew be loofde Peking steun aan haar politiek om 2e week november 1909. storm bracht veel schade. Tussen Makkum en Wons geraakte bv. een wa termolen los. De molen raakte door het snelle draaien in brand. gevreten door de staalstaking, is thans zo dat men ook op de kleintjes moet passen vindt de minister van financiën, een sterke figuur in Eisenhowers kabi net, en hij zou zelfs graag nog een extra bijdrage van de Europese Natolanden hebben voor de instandhouding van de Amerikaanse militaire bases in die lan den. Is ze alleen maar bedoeld om de geble ken Westelijke verdeeldheid zo ver te voeren dat ze tot een splijting leidt, heeft ze dus alleen maar een negatief doel of is er ook een positief streven, nl. om ze kere banden tussen Frankrijk en de Sov jetunie te leggen, banden welke ook vroeger hebben bestaan en toen bedoeld waren om het evenwicht op het vaste land van Europa te handhaven. Beide landen vreesden het toen machtige Duits land. Als zodanig hebben dergelijke ban den echter thans geen enkele zin meer, omdat de Sovjetunie tot een zo sterke macht is gegroeid dat ze voor een Duits gevaar niet meer behoeft te vrezen. Maar de Russen zijn goede schakers en zien bij hun combinaties ver vooruit en sommige commentatoren menen dat Moskou, strevend naar een economische overvleugeling van de Ver. Staten, iets ziet in economische samenwerking met Frankrijk. Het is allesbehalve gesteld op Duits samenspel op dit gebied en Europese Economische gemeenschap maar zou misschien iets zien in een sa mengaan met Frankrijk, niet om de bin nenlandse mogelijkheden van' dat land, maar om zijn economische banden met gedeelten van Afrika. Het valt nogal op dat Chroesjtsjew zeide dat het noodzakelijk was de aspiraties van beide partijen in Algerië in acht te nemen. Dat betekent dus ook de Franse en die beogen een blijvende band met Algerië ook om de rijkdommen van de Sahara veilig te stellen voor Frankrijk. Wel heeft de Gaulle de Algerijnen zelf beschikkingsrecht beloofd, maar uit een nadere toelichting op het plan blijkt dat Maar keren we terug naar de ver houding RuslandFrankrijk. Er wordt van Russische zijde ongetwij feld een poging tot toenadering tot Parijs gedaan en in eerste instantie, welke dan ook het verder verwij derde doel van die poging is, komt dit toch neer op een streven van Moskou de verdeeldheid in ’t Wes ten nog wat groter te maken. Kairo zetelt, den. Negen ;bl beroep gedaan om hun invloed aan en aan einde wordt ge- nesië en Marokko, die al geruime tijd g< leden de onafhankelijkheid van F rijk verwierven. Laatstgenoemd land heeft nu ook van de Ver. Staten gedaan gekregen dat ze hun strijdkrachten van de Marokkaanse lucht- en vlootbases zul len terugtrekken. Een deel er van gaat naar Turkije maar toch is het opgeven van de Marokkaanse bases een afbrok keling van de Westelijke strategische po sitie rond de Middellandse zee, al meent Washington dat het nadeel wordt opge wogen door een economisch voordeel voor de Ver. Staten zelf, die hierdoor en door het verminderen van de naar Europa te zenden afdelingen voor mid delbare afstandsraketten van 5 tot 4, 100 millioen dollar besparen. De Ame rikaanse economische positie, ook aan- -

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1959 | | pagina 1