VOOR DE DEUR MOTORONTSTORING EERLANG WETTELIJK VOORGESCHREVEN „SUNTENE MARTEN” STAAT WEER roar üs hjoed p p to sizzen Zilveren filmpjes Fan de Martinytoer Tj. de J. Wat zal liet zijn: argeloos met lichtjes lopen of straatschenderij STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Voetbal CAB met 3-1 door BL Boys geklopt BES wint met 1-0 van MKV DOG bleef Bolswardia met 3-2 baas Winkelsluiting rondom de feestdagen In verband met de komende feestdagen vestigt de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Friesland er de aandacht op, dat ingevolge een wijziging van de Winkelsluitingswet per 1 april j.l. de halvedagsluiting in beginsel ook geldt in de week, waarin een christelijke of natio nale feestdag of Sint Nicolaasdag valt, alsmede in de week daaraan voorafgaan de. 1 py 7 'T„ü 55e JAARGANG DINSDAG 10 NOVEMBER 1959 No. 86 2e week nov. 1934. een men won- huis. C. P. de Jager, Broere- en DIT IS JIT MAR IN BIGJIN eindpunt Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 13 Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335 (K 5157) Road, road reugeltsje Sinte Marten fleugeltsje; Road, road rokje Sint Marten op in stokje. Sint Martinus bisschop, Heer van alle landen, Dat wij hier met lichtjes lopen Is voor ons geen schande. Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie '1 -• 1 Bolswards Nieuwsblad Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad Door de heer J. F. Boermans, secr.-penn. een praktisch reddingsmiddel samenge- gemaakt van karbidbus, waarvan de bodem door Hier woont een kikkerbil, Die niks geven wil. Niks wil ie geven, Kort zal ie leven, Gauw zal ie sterreve, En niemand zal wat erreve. In de 3e en 4e klasse K.N.V.B. waren de verrassingen niet van de lucht. In 3A presteerde Stanfries het leider Nicator een 1-1 gelijk spel af te dwin gen, wat van de mannen uit Appelscha een kranig stukje werk was. Koploper no. 2 de Kooi kreeg helemaal de bril op haar neus, daarvoor zorgde Friesland, dat de Jousters met een 2-0 nederlaag naar huis terugstuurde. Oosterwolde begint ook uit een ander vaatje te tappen, na de 3-1 zege tegen D.O.G., werd nu W.Z.S. met 2-u ge- van radio- en televi- iten e.a. hebben ook de eigena- de voertuigen zelf voordeel van :engen van de betreffende ont- liddelen en wel hierdoor, dat Lege hollen ha soms nuvere tinzen yn. en wel een Merkwaardig dat dit aspect van de Sint Maartenviering te Bolsward totaal onbe- In de zaterdagmiddagcompetitie heeft een met 4 invallers spelend Bolswardia het in haar thuiswedstrijd tegen D.O.G. niet kunnen bolwerken. Voor rust leek het er zelfs op, dat het op een debacle zou uitdraaien, doch in de tweede helft raakten de spelers beter op elkaar ingesteld, met als gevolg twee doelpunten, wat de gasten dermate van de kook bracht, dat zé nadien een kwar tier lang met de rug tegen de muur ge plaatst werden. Had groen-wit toen be ter doorgedrukt, dan had er zelfs nog een kans op winst ingezeten, maar de gasten kregen de tijd om zich te her stellen en toen zij zich eenmaal aan de druk ontworsteld hadden, was het met ’t evenwicht van Bolswardia voorgoed af gelopen. De gasten wonnen dan ook vol komen verdiend met 3-2. Vooral voor hen, die in dichtbevolkte steden wonen of aan een drukke ver keersweg, zal het een grote verademing betekenen, wanneer zij voor het eerst „ongestoord” van het programma zul len kunnen genieten. Ook voor de vele radioluisteraars die naar FM-zenders luisteren zal de ont- storing een grote verbetering betekenen, evenals voor instanties als P.T.T., Rijks luchtvaartdienst e.d. Het is niet algemeen bekend, dat ook de wetenschapsmensen van de radioteles- Der is gans moed foar nedich, dwers tsjin harren yn to gean en it docht üs tige goed dat safolle gemeentebistjüren en ündernimmers dy moed foun ha. Mar ien sweltsje makket gjin simmer. Dit is jit mar in lyts bigjin en ik meitsje my gjin illüsjes oer it risseltaet, dat der hjoed fan komme sil. De aksje kin al- linnich mar op ’en dür it ünheil keare. Hwat birikt is, is bilangryk. Wie dy ak sje net fierd, dan wie de saek totael for- lern. Yn alle partijen is de oandacht fês- tige op dit punt, de measten seagen for- heard op, omt hja mienden, dat wy hjir- re tige wiis wiene mei de plannen. Dat is nou net mear sa. Minister Dr. Klom- pé wit it nou wol better en alle fraksjes yn de Twadde Keamer binne op de hich- te brocht mei de greate biswieren. In moai bigjin, wis, mar net mear as dat. Der komt jit in hiel alfabet efter oan, sil it fortuten dwaen. En achtsje de fijan net to licht, ek net yn Fryslan seis. It is sa net as mei de Lauwerssé, dat hiel Fryslan der efter stiet. De greate plak ken binne hjir net by bitrutsen en it rjucht lit him by mannichien graech hwat forbüge, as hy der better fan wurde kin. Wy hawwe derfan al tige düdlike biwizen. Dêrneist binne der minsken en ynstansjes, dy’t mei twa muien prate om by beide yn de gunst to bliuwen. Dy hawwe in aliening foar de bütewacht en in oare foar de fortroulike besprekkings binnenskeamers. Dat binne de slimsten en de minsten en men fynt harren op elts niveau. der Bolswarder reddingsbridagde is zeer steld. Hierbij wordt gebruik gemaakt een 1 een laag hout is versterkt. De Krite Boalsert haldt in fortelmiddei foar bern, foarsoarge troch mefrou Dijk- stra-Talsma üt Ljouwert. Hoe kan jou so goed slage Jouw hoed getücht fan smaak! Ja, ik wil.gien rommel drage Want je koope niet so faak. Naar van Bergen in de Kerkstraat gaat mien loop, ’k Loof dat in mien hoed it merk staat, Deeglik, smaakfol en goedkoop. Binnen korte tijd zal de eerste postraket van Doover naar Calais over het Kanaal suizen. Er zullen 1200 brieven meege voerd worden. Voor het afleggen van de 33 km zal het rakettoestel precies één minuut werk hebben. Nederland Indische leening, rentende 4 procent, groot nominaal f 150.000.000. Gegarandeert door Nederland. Inlichtin gen geeft de Bolswardse Boaz-Bank, Schildwijk 19. Voor volontair bij de P.T.T.-dienst te Bandoeng waren 641 sollicitanten. Eén van hen, een jongeman uit Den Haag solliciteerde op moderne wijze, nl. per gramofoonplaat. BES-petroleumgas, kachels en kookstel len. Vraagt inlichtingen. Demonstratie ook aan huis. C. P. de Jager, Broere- straat. Moet het Sint Maartensfeest niet enige leiding hebben? Zoals dit thans te Bols ward door midden- en grote jongens wordt uitgebuit, brengt men dit folklo ristische feest maar in discrediet. De striid tsjin it ünrjucht is bigoun, mear net. En hy moat op alle fronten fierd wurde. By de Ministery’s, by de Keamers, by Deputearre en Provinsiale Steaten en by de gemeenten. Mei alle earlike wapens! Mei oertsjüging en en thousiasme, mar net minder mei oerliz en bisinning. In striefjür hat gjin sin, der laitsje se om. It mei ek net dearinne yn in chau- vinistysk stribjen foar eigen plak. It giet om hiel de struktuer fan Fryslan, om rounom de situaesje to forbetterjen en net minder, om oeral de minsken yn eigen formidden in taek en in takomst mooglik to meitsjen. En dêrmei kom ik op it oare, tige wichtige faset fan dizze aksje, de selswurksumheit fan de biwen- kend is. De tekst van onze Friese Sint Maarten- liedekens is vaak allerminst verheffend, ja soms zelfs wat scabreus. Een oude vrouw, het ,ald wiif” speelt daarin In ditzelfde merkwaardige kettingliedje, dat Waling Dijkstra aan de vergetelheid heeft ontrukt, wordt ook nog medege deeld: „Vrouwtje woont in Nesse”. Deze mysterieuze vrouwspersoon treedt meer in Nederlandse Sinterklaas- dan in St. Maartenliedjes op, maar even over de grens en verder in het gehele Duitse Rijnland treffen we haar veelvuldig aan ook in St. Maartensgezangen. De 11de november is in de kringloop der jaargetijden het begin van het nieuwe jaar. En dit handhaafde in Fries land zich nog lange tijd in het betalen van de pachten op Sint Maarten en het in dienst treden van nieuwe meiden en knechten. En zo kunnen we aan het eind van het oude en het begin van het nieuwe boe renarbeidsjaar Sint Maarten zien als een kalenderpersonificatie en wel als de wachter op de drempel van de midwin tertijd. Morgen is het weer zo ver. Laat het Sint Maartenfeest een echt kinderfeest zijn, dus wél het argeloos lopen met lichtjes, maar géén straatschenderij. coop in Dwingelo veel last ondervinden van de 'bromfietsen in de omgeving^ De eigenaar van bromfietsen en auto’s e.d. zien deze dag misschien weer met andere gevoelens tegemoet en mogelijk vragen zij zich af waarin deze onstoring nu eigenlijk bestaat. Teneinde een doeltreffende ontstoring te verkrijgen is door Philips een nieuw bougiefilter ontwikkeld, speciaal voor bromfietsen, auto’s, scooters e.d., dat voldoet aan de wettelijke eis en dat op eenvoudige manier aangebracht kan wor den. Men knipt daartoe bij de tweewielers de isolatiedop van de bougiekabel af, schroeft het bougiefilter eraan en schuift dit zover mogelijk over de bougie. Een werkje waarmee slechts enkele mi nuten gemoeid zijn. Voor auto’s gaat men op overeenkomsti ge wijze tewerk voor elke bougie en ver der brengt men op de stroomverdeler nog z.g. verdelersuppressors aan. Deze worden aan kabels geschroefd op de verdeler aangebracht. Ook hierbij komt geen gereedschap te pas. Vele auto-eigenaren zullen zich verder afvragen of zij met de ontstoringsmid- delen die in de wagen aanwezig zijn voor ontstoring van de autoradio, vol doen aan de wettelijke eisen. Uit metingen is gebleken, dat men met Wij staan weer aan de vooravond van het Sint Maartensfeest, het kinderfeest dat in de folklore zich lang niet overal, maar toch op verschillende plaatsen heeft gehandhaafd, zij het overal op verschil lende wijze en hier en daar niet zonder uitwassen. Het kan wellicht nuttig zijn over dit feest met name hoe het in onze provincie wordt gevierd iets naders te vertellen. De Sint Maartenviering in Friesland geeft in de laatste jaren een treffende illustratie van hetgeen prof. dr. L. J. van Holk heeft betoogd op het in september 1954 te Leeuwarden gehouden twee daags cultureel congres, aldus de mening van de bekende folklorist D. J. v. d. Ven in het Friesch Landbouwblad. door 't bestuur van „Plaatselijk Belang” lekkernijen en prijzen uitgereikt. De kin derfantasie wordt door deze Sint Maar ten-wedstrijden in actie gezet en verba zingwekkend zijn soms de creaties, die uit ’n mangelbiet worden geproduceerd. We mogen ongetwijfeld dankbaar zijn voor de moeite, die vooral het onderwij zend personeel op onze dorpen zich ieder jaar geeft om de Sint Maartenvie ring in goede banen te leiden en zeker brengen dergelijke geordende kinderop- tochten achter de dorpsfanfare een fees telijk accent in de donkere avond van de 11e november. Maar bij alle winst is er ook een verlies gemis aan kinderlijk naïve spontaniteit, dat echter ook bedenkelijke gevolgen kan hebben, zoals bijvoorbeeld in Bolsward ’t traditionele fakkelzwaaien temidden van een grote volksmenigte be wijst. Een bijzonder karakter heeft de Sint- Maartenviering in Heerenveen en omge ving behouden. Daar treden geen vaders, moeders, onderwijzers of comitéleden als ordebewaarders op, maar die taak is al eeuwenlang toebedeeld aan de stok- en potmantsjes. De stok- en potmannen zijn echte ver trouwenslieden. Zij treden zowel tegen over ouders en onderwijzers als tegen hun kameraden zeer autoritair op en wor den dan ook onvoorwaardelijk gehoor zaamd. Op Oranjewoud werden de lampions streng op hun technische en artistieke kwaliteiten gekeurd. En wie de mooiste Sint Maarten had, kreeg nog een hele koek en die koek, hoe taai ze ook was, gold altijd als de lekkerste van het jaar. Zo is er gedurende heel de voor-avond de lucht vervuld van blijde kinderzangen in het flakkerende schijnsel der Sint- Maartenlichtjes. De dreumesjes gaan al weer tegen zeven uur naar huis, maar sommige groepen komen eerst veel later terug van hun zingende rondgang. Een Dronrijper knaapje van zeven turven hoog verkondigde bij een vorige gele genheid heel bravoerderig: „En it wurdt wol tsien ure ear’t wy thus binne”. Parmantig vertelde hij opgewonden „Wy moatte ek noch nei Hatsum op ’e boere- wein”. Dit argeloos met lichtjes lopen ontaard de echter in vele plaatsen tot een bede larij, die een jaarlijks terugkerende over last bezorgde aan stadgenoten en kla gende winkeliers. De op winstbejag uittrekkende oudere jongens bedierven de kinderpret van de kleintjes en zo is het toe te juichen, dat het lichtjes lopen op vele dorpen door buurtverenigingen, V.V.’s en culturele organisaties min of meer is georgani seerd. Zo kon men enkele jaren geleden ook te Bolsward hele stoeten ouders met hun lampions-dragende spruiten al maar zin gend van „mooie, mooie reugeltsje” ach ter een muziekcorps het rondje zien ma ken in de nieuwe buurt en later in de binnenstad (Appelmarkt en Marktstraat) gelijk ook te Grouw een geleide viering plaats vindt met als begin- en de bewaarschool. Ongetwijfeld was daarmee veel van de spontaniteit, die een kenmerk was van het oorspronkelijk folklorische gebruik, verloren gegaan. Het moet worden toe gegeven, dat de gemoedswaarde van een Sint-Maartenoptocht met muziek anders is dan van ’t autochthoon langs de hui zen gaan met een „road, road reugeltsje”. Maar toch zal een dergelijk georgani seerde Sint-Maartenoptocht meer verant woord zijn in het huidige bestel van de samenleving van de grove baldadigheid, waardoor dit kindervermaak o.a. in West-Friesland en de Zaanstreek ten do de schijnt te zijn opgeschreven tenge volge van het straat-banditisme der op geschoten jongens en meisjes, iets waar van ook Bolsward de laatste jaren van weet mee te praten. Trouwens er openen zich bij een „ge leide” Sint-Maartenviering ook nieuwe perspectieven. Zo wordt bijvoorbeeld te Sint Nicolaasga een wedstrijd gehouden voor de mooiste Sint Maartenlichtjes en ook worden in ’t Meer in de laatste jaren grote rol. Ook op Terschelling kende derlijke Sint-Maartenliedjes. Het oud-Amelandse Sint-Maartenlied is rijk aan meisjes, vrouwen en oude wij ven. Daarin klinkt als een dreun op: Vrouwtje, vrouwtje, doen open je deur, Er staan zulke mooie meisjes veur, Die wouwen zo graag ris dansen Om de rozenkranse. De 77-jarige engelse heer Jervis Collinsoon (foto) zijn zoon, zijn kleinzoon en zijn schoondochter, werken heden ten dage nog in de fabriek van hobbel paarden, welke William Collinson, hun voorvader, in 1863 heeft gesticht, in Liverpool. Een van de eerste klanten was de heer William Gladstone uit de Rodneystreet in Liverpool, die een van Engelands beroemdste pre miers is geworden. Het kleine fabriekje, gelegen in de schaduw van de ka thedraal van Liverpool, levert per jaar 700 hobbelpaarden af in verschillende afmetingen. Vóór 1 april gold de halvedagsluitings- plicht niet in deze feestweken. Indien een tot een bepaalde branche be horende groep winkeliers geen prijs stelt op een verplichte sluiting rondom de feestdagen, verdient het aanbeveling, dat zij zich tijdig tot de raad hunner ge meente wenden met het verzoek om vrij stelling van de sluitingsplicht gedurende de betreffende periode te krijgen. nets fan stêd en doarp. Hwant mei for- witen oan de oerheit allinnich komt men der net. Dat is ek net earlik. As men oanspraek makket op stipe fan de oer heit, dan is it earst saek, seis al it moog- like to dwaen. Dêroan kin men sjen oft it mienens is. As yn koarten de plannen op tafel komme, hweryn oanjown wurdt hwat de bidriuwen en partikulieren yn dit stik fan saken dwaen kinne, dan mei der op rekkene wurde, dat dit mei die- den fan boargersin biantwurde wurdt. Wy rinne op dy plannen seis net foarüt mar bitrouwe fêst op in goede en golle üntfangst. Dit sil ek wer syn ütwurking hawwe op oare plakken, dy’t mei deselde kwestje sitte, mar oant nou ta net fan wegen komme. Hja moatte net miene, dat de striid woun wurde kin, as hja it inkelde Hjoed sil de Minister fan Ekonomyske Saken antwurd jaen oan de keamerleden, dy’t him frege hawwe nei de fatale kear- nepolityk. Der is al hiel hwat wurk for- set om it safier to krijen, dat yn parle- mintaire kringen bilangstelling foar dit fraechstik wekt is. Wy hawwe great res- pekt foar dyjingen, dy’t moed genóch hawwe yn to gean tsjin de oermacht fan de sintrale oerheit. Hwant dêrfoar is moed nedich! De sintrale oerheit bihearsket alle mid dels, hja kin jo meitsje en brekke. Fan har moatte de wetten komme en de üt- fieringsbisluten, fan har komme de sin ten, om’t hja ek alle bilêstings yn earste ynstansje binnenkrijt. De provinsjes en de gemeenten krije saneamde ütkearingen üt de skatkist fan it Ryk en sa moatte hja allegearre by de Haechske hearen for- skine. Dat bitsjut yn de praktyk, by de hege ambtners fan de ministery’s en men kin fan tinken wol ha, dat it gans forskil makket hoe’t dêrre in provinsiael of in gemeentebistjür to boek stiet. Nearne makket it mear forskil üt, oft men jo helpe wol of net helpe wol. Hja kinne dér hiel hwat kunstkés, hwer’t men net in finger efter krije kin, al soe it allin nich mar wêze de kunst om jo wachtsje to litten en fan de bok op de ezel to st j uren. Hij toch wees erop, dat „het culturele le. ven wordt behoed en beschermd door tradities, maar voortgestuwd door ver nieuwing, uitvinding en herordening. De bewuste uitwisseling van gewestelijke culturen en daarin die van spel en vrije tijdsbesteding is een onmiskenbaar ge wichtig volksbelang, zelfs een algemeen beschavingsbelang’ Nu zien we overal in binnen- en buiten land, dat tradities zich in uiterlijke vorm en innerlijke betekenis wijzigen met het verloop van de tijd. Dit is vol komen gezond want wil een traditie geen dode sleur, maar levend blijven, dan moet zij zich aan passen aan de wijzigin gen, welke de tijd meebrengt. En iets van die tijd dient dan ook tot ons te spreken in zulke gehandhaafde, maar in vergelijking met vroeger toch anders ge worden volksgebruiken of kinderverma- ken. Dat kunnen we nu ook bij de Sint- Maartenviering in Friesland constateren. Er zijn plaatsen als bijvoorbeeld Dronrijp waar de jeugd met brandende lampions, uitgeholde bieten en stallantarens door de straten trekt in groepjes van drie tot tien jongens en meisjes, die telkens weer zingen dat de striid woun wurde kin, oan Boalsert, Frentsjer en in oare oerlitte. Alleman moat mei oan it wurk. As wy pleitsje foar in libben en bloeijend Fryslan, dan sille de gemeen ten en libbene doarpen ek sjen litte moatte, dat hja hwat wolle en hwat kinne. Dan binne wy wis, dat it skoandere for tuten docht, hoe en yn hokfoar foarm dan ek. Dit is in bislissende tiid, hwer yn foar lange jieren fèstlein wurdt, hoe’t de gong fan saken wêze sil. Dêrom moat te nou alle seilen byset wurde, om de minsken de eagen to iepen jen foar it ünheil, dat harren ^1 legear re ier of let böppe de holle hinget. As hjoed de Minister sprutsen hat, is wer in blêdkant omslein fan dit libbensboek, as de Keamer dernei sines seit en wy hoopje, dat dit moedjaend wêze sil, ek wer ien. Mar hoe’t dat ek ütfalt, it is jit it earste bidriuw fan it stik. Dit bliuwt trochspyljen de kommende jierren en it mei net opfierd wurde sunder de lju, dy’t it gelach bitelje as it in drama blykt to wêzen. It soe skoof en skande wêze, as wy meimekoar üs rol net goed spilen. Hwant as wy it goed dogge, trochsette en oanhalde, arbeidzje en offerje wolle, dan stiet it foar my as in peal boppe wetter, dat dit üngelokkige systeem for- dwine sil en forfongen troch in oar, dat yn harmony mei it bisteande, alle krêften aktivearje sil foar de nije bloei fan it aide, mar jit geve, Fryslan. Bigjinne is bernespul, trochsette is kear- delswurk Met ingang van juni I960 zal iedere eigenaar van een bromfiets, scooter, motor of auto verplicht zijn zodanige ontstoringsmiddelen op zijn voertuig aan te brengen, dat voldaan wordt aan de in de wet gestelde eis. Vele televisie-kijkers zullen dit tijdstip met vreugde be groeten, omdat zij dan verlost zullen zijn van de strepen, prikkels en flarden op hun televisiescherm (soms nog gepaard gaand met het verspringen van het beeld), wanneer auto’s of bromfietsen passeren. Dat ’t niet zo maar een bedelomgang was, blijkt uit het feit dat na het défilé meermalen tot slot het „Wilhelmus” wordt gehoord. Dat klinkt anders dan de verwensingen in de oude liedekes, waar in zo menige rijke man, die dus veel ge ven kan, aan de hooggespannen verwach tingen niet voldeed. Immers de tractatie op Sint Maarten is geen gunst, maar in zeker opzicht een recht, zodat de kinde ren eerder eisen dan vragen. Krijgen ze niets, dan is hun verontwaardiging zeer groot en lang niet mals zijn er de tradi tionele verwensingen op het thema van het Hoornse schimpliedeke: de normale ontstoring voor autoradio (meestal bestaande uit een enkele sup- pressor-weerstand in de centrale verde- lerleiding) niet aan de wettelijke eisen voldoet. Omgekeerd geeft de ontstoring met bou giefilters en verdelersuppressors een bij zonder goede ontstoring voor de auto radio. Behalve de bezitters sieapparaten e.a. hebben ook de ei ren van het aanbren; storingsmi niet alleen de bougie-slijtage af neemt, doch ook de kans op ontstekingsstorin- gen door vuile bougies (storingen hier nu in andere zin bedoeld!) vermindert. Vooral voor bromfietsen en andere twee- taktmotoren zijn deze punten van belang. Bij het hier bedoelde bougiefilter, dat in een metalen kap is opgenomen, kan men dus spreken van een dubbele ont storing. klopt, waardoor de Oosterwoldenaren in 2 weken tijd van de 9de naar de 4de plaats oprukten. R.E.S. speelde in Leeuwarden tegen M.K.V. een goede wedstrijd, vooral in de voorhoede zat nu veel meer vaart en EERBIEDWAARDIGE HOBBELPAARDEN Hwat hat

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1959 | | pagina 1