f
DE ECONOMISCHE SAMENWERKING
VAN DE WESTELIJKE LANDEN
POLITIEKE STRIJD OM VOETBALTOTO
Sparje
Buitenlands Overzicht
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Gouden filmpjes
Hwat hat Qabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen
Het gaat om het zijn of liet niet zijn van
de vrije wereld
H -
P
mb
VRIJDAG 27 NOVEMBER 1959
55e JAARGANG
No. 91
de
KRUPP BOUWT ANTENNES VOOR DE NAVO
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
Bolswartls Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
De rike is net lokkiger
as hy dy’t genöch hat.
Dat grote gevaar is niet zozeer de
kwestie van ivat minder welvaart
voor elk der betrokken landen. Maar
in wezen gaat het ook hier om het
zijn of niet zijn van de vrije wereld.
ie week december 1909.
In oostelijk Groningen dreigen overstro
mingen.
Jaap Eden
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Meerderheid.
Nu is het interessante, dat de meningen
in de Tweede Kamer bepaald anders lig
gen dan in het kabinet. Men mag aan
nemen, dat thans alle ministers, hetzij
liberaal, katholiek of protestants-christe-
lijk, achter het voorstel van hun ambt
genoot Beerman staan althans daar
mee genoegen hebben genomen. Doch in
kanase president en de Russische premier
het vrij goed met elkaar kunnen vinden,
deze desnoods samen maar een oplossing
moeten zoeken voor Berlijn. Volgens
Londen dringt de tijd omdat in het na
jaar I960 in de Ver. taten de presidents
verkiezingen plaats hebben en als de zaak
slepende blijft een ander en minder soe
pel en gezaghebbend man in Eisenho
wers plaats zou kunnen hebben ingeno
men of reeds voor die plaats aangewezen
zou kunnen zijn.
Uit het diplomatieke spel van het laatste
jaar schijnt wel te mogen worden afge
leid dat Moskou zijn hoop om het Wes
ten te overwinnen niet meer heeft geves
tigd op onmiddellijk wapengeweld maar
in een periode van zg. vreedzaam naast
elkaar leven de Ver. Staten en daarmee
We hebben dit overzicht geheel gewijd
aan de economische aspecten van de
strijd tussen Oost en West, omdat deze
waarschijnlijk de politieke in de toe
komst meer en meer zullen overschadu
wen. Daaruit volgt ook de conclusie dat
het onmiddellijk oorlogsgevaar, als ten
minste het Westen zijn defensie die
van alle landen nog meer geld zal vergen
paraat houdt en niet gaat veronacht
zamen, op de achtergrond geraakt.
Deze laatste gedachte ontmoet men zo
wel bij de Gaulle als Adenauer, die geen
haast hebben met een topconferentie ter
wijl men te Londen nog steeds oorlogs
gevaar aanwezig acht als men het niet
met Rusland eens wordt over Berlijn.
Daarom voelt de Engelse regering, nu de
topconferentie naar april of mei is ver
schoven, naar tal van commentatoren
menen, veel voor een eerder bezoek van
Eisenhower aan de Sovjetunie; Londen
meent dat nu gebleken is dat de Ameri-
Advocaat.
Bij zijn debuut in de Tweede Kamer
werd het minister Beerman ook al niet
gemakkelijk gemaakt. De P.v.d.A.-frac
tie verweet hem bij monde van oud-
staatssecretaris Kranenburg dat hij
zich pas in de afgelopen weken had la
ten schrappen als advocaat en procureur
te Roterdam. De socialisten meenden dat
re-
zullen willen gaan bij
wijziging van het wets
ontwerp. Zal minister Beerman bij de
openbare debatten een verhoging onaan
vaardbaar verklaren. Deze vraag mag men
met evenveel belangstelling tegemoet
zien als de uitslag van de voetbalwed
strijd. De sportorganisaties neigen er
eigenlijk toe van geen maximum meer te
willen weten. Elke week verschijnen
voetbalprijsvragen waarin het om veel
hogere bedragen gaat dan die welke de
regering thans heeft genoemd.
Tegen deze achtergrond kan men er ze
ker van zijn, dat minister Beerman een
harde strijd wacht. Vermoedelijk zal het
echter nog wel even duren voordat het
wetsvoorstel in openbare behandeling
komt. In afwachting daarvan zullen de
huidige voetbalprijsvragen het stellig
steeds moeilijker maken toch aan het lage
maximum van f 25.000,vast te hou
den.
Hervormde kerk.
In het verleden onder het laatste kabi-
net-Drees hebben daarentegen de an
tirevolutionaire ministers aanvankelijk
zelfs hun portefeuille afhankelijk gesteld
van de voorwaarde, dat er geen erken
ning van de voetbaltoto tot stand zou ko
men. Onder de druk der omstandighe
den, welke een grote ontwikkeling van
de toto te zien geven zwichtten zij ten
slotte! Er werd naar destijds verluid
de een compromis bereikt op een ma
ximum van f 35.000,Maar op dat
moment was er een socialistische minis
ter van Justitie, prof. Samkalden, aan
het bewind. Als zijn opvolger werd in
het kabinet-De Quay echter benoemd de
christelijk-historische bewindsman, mr.
Beerman. Vlak voor deze tot indiening
van zijn voorstel overging werd een adres
opgesteld, waarin vanwage de Hervorm
de Kerk, groot bezwaar werd gemaakt
tegen een eventuele regeling van de voet
baltoto. De minister hield zich echter
aan de afspraak, welke er tijdens de ka
binetsformatie was gemaakt. Maar het is
niet onaannemelijk, dat dit belangrijke
bezwaarschrift mede de stoot tot de
verlaging heeft gegeven.
hij zich in het afgelopen half jaar aldus
een onjuiste vereniging van functies had
veroorloofd zulks in tegenstelling tot zijn
ambtgenoot van binnenlandse zaken, mr.
Toxopeus en staatssecretaris Scholten, die
zich al eerder hadden laten schrappen.
Nu werd de bewindsman tegen deze cri-
tiek wel beschermd door woordvoerders
van de Antirevolutionaire Partij en de
VVD, maar deze fracties lieten weer mer
ken, grote bezwaren te koesteren tegen
het voornemen van minister Beerman,
eventueel óók de vier Duitse oorlogsmis
dadigers, die thans nog met „levenslang”
in Breda zitten Lager, Kotalla c.s.
te zijner tijd „op jaren” te zetten.
Heel de Kamer K.V.P. en P.v.d.A.
voorop drong bovendien aan op een ver
ruiming van de toelating boven het maxi
mum van 2000 der zg. spijtoptanten uit
Indonesië. Aan de aanvaarding van een
motie ontsnapte mr. Beerman dinsdag
middag jl. door de belofte, dat het maxi
mum van 2000 slechts een richtsnoer en
geen „heilig” getal zou vormen en dat
hij de bezwaren der Kamer tegen een zo
beperkte toelating nog eens in het kabi
net ter sprake zou brengen.
Landbouw garanties.
Diezelfde middag begon de Tweede Ka
mer met de behandeling der landbouw
begroting. Daarbij traden belangrijke
bezwaren, welke in haar midden leven
tegen het voornemen van minister Ma-
rijnen om in de toekomst de landbouw-
garanties los te koppelen van de kost
prijsberekeningen duidelijk aan het licht.
Ook, ja juist, bij de zg. regeringspartijen.
Intussen bleek wel, dat hij bij de jongste
vaststelling van de garantieprijs voor
melk dit voornemen nog niet geheel ten
uitvoer had gelegd. Daarom bleef de
critiek die eerste dag aan de matige kant;
het was een voorpostengevecht!
Krije hja it lok fan it griene pear.
Dan sizze hja tankber en foldien,
Fijn, wy bigjinne sunder „bear”
It nut fan sparjen waerd forstien.
PYT.
Eind I960 zal degrote verkeersbrug
over de Main bij Bettingen volledig door
het verkeer gebruikt kunnen worden. De
brug zal een schakel zijn in bet autobaan-
v er keer tussen Frankfort en Wurzburg.
Met Kerstmis hoopt men een brughelft
voor bet verkeer gereed te hebben. De
totale lengte van de brug zal 380 meter
bedragen. De hoogte boven de waterspie
gel is 18 meter. De brughelften worden
zeven meter breed.
Foto: Nog slechts enkele meters en
ene brughelft zal voltooid zijn.
gesprek
en onze
minister Luns. Nederland heeft bereids
voorstellen aan zijn partners in de
E.E.G. gedaan om te voorkomen dat de
kloof tussen de zes landen van de E.E.G.
en de zeven van de kleine vrijhandels
zone wijder wordt en de landen buiten
die beide organisaties gaan denken dat
zij het slachtoffer van deze samenwer
king worden. We zullen nu niet op die
voorstellen ingaan maar ze bewijzen dat
men zich te Den Haag bewust is van
de gevaren voor ons eigen land, voor Eu
ropa en voor de gehele vrije wereld met
zich mede kan brengen.
Er waren op het laatste moment nog eni
ge moeilijkheden uit de weg te ruimen.
Het verdrag voorziet nl. in de afschaf
fing voor de partners onderling van de
invoertarieven en andere handelsbelem-
meringen voor industriële producten in
maximaal 10 jaar. De Scandinavische
landen wilden bevroren vis als een in-
dustrieprodukt beschouwd zien, maar
Engeland, dat zijn eigen visserij be
schermen wil, wilde deze vis onder de
landbouwprodukten gerangschikt heb
ben, waarvoor een speciale regeling zal
gelden, die niet zo voordelig voor de uit
voerende landen is als die voor indu-
strieprodukten. Engeland gaf tenslotte
toe.
Zoals bekend is deze vrijhandelszone ge
boren uit de Engelse vrees, dat zijn ex-
zou lijden door de, samen -
de Benelux, W. Duitsland,
Italië in de Europese Eco-
Dit is een van de reflectie-antennes voor de NAVO zoals die op het ogenblik
worden gebouwd door de Krupp-fabrieken te Rheinhausen in West-Duitsland.
De NAVO heeft deze antennes besteld voor het inrichten van veertig stations
in een keten welke reikt van de Noordkaap tot Turkije. Elk van deze sations
zal worden uitgerust met twee verschillende reflectie-antennes, een met een
doorsnede van negen en een met een doorsnede van achttien meter. Zij zullen
dienen voor radio- en telefoonverkeer.
Maar bij de praktische verwezenlijking
ervan stuitte men op bezwaren of kwa
men, als in Frankrijk, andere mannen
te pas, waardoor er bedenkelijke zijden
aan deze samenwerking komen. Zo zag
onze Tweede Kamer zich genoodzaakt
de behandeling van het ontwerp van wet
tot goedkeuring van het verdrag tot in
stelling van de Benelux-economische
unie uit te stellen omdat België nog
steeds niet bereid is mee te werken aan
een billijke regeling inzake de invoer
van onze Nederlandse tuinbouwproduc
ten. En wat de E.E.G. betreft schijnt de
regering van de W. Duitse Bondsre
publiek de volledige vrijheid voor de in
voer van landbouwprodukten uit andere
E.E.G.-landen tegen te willen werken
door meerjarige handelsverdragen met
landen als Denemarken, Zweden en
Oostenrijk, dus niet-E.E.G. landen af te
sluiten voor de levering van agrarische
produkten. De Duitse regering veront
schuldigt dit optreden met er op te wij
zen dat zij naar deze landen haar in
dustriële uitvoer op peil moet houden,
maar toch gaat het tegen de E.E.G.-
gedachte in. Er zouden meer voorbed
en De Koning twee oude
rotten zullen deze winter deelnemen
aan de 11 stedentocht.
De hoge waterstand heeft geducht oprui
ming onder de mollen gehouden. Een
opkoper die verleden jaar om deze tijd
reeds 30.000 velletjes had gekocht, heeft
er nu nog maar 300.
Sinterklaas heeft aan de Friese gemeente
Baarderadeel een klok in het nieuwe ge
meentehuis te Mantgum gebracht. Aller
lei gissingen worden geopperd over de
herkomst van het geschenk.
Advertentie: Vier nette getuigen ge
vraagd bij huwelijk door iemand zonder
kennissen. Zwart costuum onnodig.
port schade
werking van
Frankrijk en
nomische gemeenschap (Euromarkt). Het
heeft ruimschoots de kans gehad zich bij
die organisatie aan te sluiten maar het
verschil in economisch inzicht tussen En
geland en vooral Frankrijk bleek ten
slotte zo groot dat Londen buiten de
E.E.G. bleef en het initiatief nam tot dé
oprichting van de kleine vrijhandelszone.
Al bepaalt het verdrag der zeven nu dat
ook andere landen kunnen toetreden en
wordt in een aparte resolutie de bereid
heid uitgesproken opnieuw met de lan
den van de Euromarkt te onderhandelen
omdat voorkomen moet worden dat het
vrije Europa in twee economische blok
ken uiteenvalt, oorspronkelijk heeft En
geland deze organisatie stellig bedoeld
als een soort afweer-organisatie om de
E.E.G. in toom te houden als deze haar
gemeenschappelijke economie zou bou
wen op een zekere afsluiting van haar
eigen markt, voor de invoer van landen
buiten de E.E.G. Een tendenz, welke on
getwijfeld niet vreemd is aan de Franse
en mischien ook aan de W. Duitse eco
nomische politiek, maar waarvan de Be
nelux, en speciaal Nederland, niet ge
diend is.
Omdat wij een land zijn zonder grond
stoffen, dat het van een zo vrij mogelijk
handelsverkeer over heel de wereld moet
hebben is het niet gelukkig als andere
landen of ’n blok daarvan, tarieven hand
haaft of invoert, welke de toegang lot
bepaalde markten moeilijker maken.
den zijn aan te halen, maar dat zou ons
te ver voeren en de zaak ook te inge
wikkeld maken. We denken ook aan
Frankrijk dat een sterke neiging heeft
getoond om de E.E.G. onder zijn leiding
tot een afgesloten economisch blok te
maken om er ook politiek mee te bedrij
ven. Misschien wordt dit anders nu de
kleine vrijhandelszone een feit is gewor
den en dus het gevaar dreigt dat er
twee economische blokken in het vrije
Europa ontstaan die elkaar beconcurre
ren, wat op de duur ook tot politieke
verdeeldheid zou leiden. Te Londen ziet
men dat gevaar ook terdege. Selwyn
Lloyd heeft er bij zijn bezoek aan Parijs
over gesproken, Macmillan ook te Lon
den met Adenauer en er is daarover in
de Engelse hoofdstad ook een
geweest tussen Selsyn Lloyd
Benelux en de Europese Economi
sche Gemeenschap zijn stellig oor
spronkelijk vruchten van een idea
listische gezindheid. Men zou gelei
delijk onderling de tariefmuren af
breken, de handel zou onbelemmerd
zijn weg kunnen vinden over heel
het (Foor deze organisaties bestreken
gebied en dat zou tengevolge heb
ben dat tenslotte de produkten daar
zouden worden gemaakt of geteeld
waar dat het voordeligst bleek te
kunnen, m.a.w. er zou een zekere
arbeidsverdeling en specialisatie ont
staan.
tige poging doet de onderontwikkelde
gebieden te helpen en koopkrachtig te
maken, zal dat Russisch offensief min
stens zo gevaarlijk worden voor de vrije
wereld als oorlogsgeweld.
De indiening van een wijziging van de loterij wet bij de Tweede
Kamer heeft grote belangstelling ontmoet. Sportorganisaties, welke
zich doorgaans niet sterk voor de gebeurtenissen op het Binnenhof
interesseren, zonden adressen in. Want het ging naar hun oordeel
om het voortbestaan van de sport-toto. De regering was namelijk
op een belangrijk punt afgeweken van het advies, dat de staatscom-
missie-Wierda, welke deze regeling had voorbereid, indiende. Terwijl
deze commissie een prijsmaxima van f 50.000,voor de geest stond,
stelden de ministers Beerman en Cals thans een verlaging tot
f 25.000,voor. Het leed geen twijfel dat deze vermindering was
toe te schrijven aan de invloed van de protestants-christelijke minis
ters in het kabinet-De Quay. De andere zg. regeringspartijen, KVP
en WD, koesterden immers op dit gebied geen principiële bezwaren.
de Tweede Kamer heeft een ruime meer
derheid, gevormd door de KVP, VVD
en P.v.d.A., bij herhaling doen blijken,
tegen een ruimhartige erkenning van de
voetbaltoto over het algemeen geen be
zwaar te koesteren. De vraag is derhal
ve hoever straks beide eerstgenoemde
geringspartijen
een poging tot
het Westen in een economische wedloop
op de knieën verwacht te kunen brengen.
Chroesjtsjew heeft, ofschoon hij de laat
ste tijd daarover niet zo openhartig
spreekt, eens gezegd: „We behoeven
geen oorlog te beginnen om de overwin
ning te behalen, vreedzame concurren
tie zal voldoende zijn. Door handel kun
nen wij onze tegenstanders vernietigen”.
En Molotow verried de ware bedoelin
gen van het Russische streven naar vreed
zaam samenleven toen hij eens zeide
„Wij zijn nog niet in oorlog met Ame
rika, maar als wij het eenmaal zijn
markten ontnomen hebben, zal er een
crisis volgen, die verwarring zal veroor
zaken. Nadat wij Amerika’s markten in
Europa hebben veroverd en het uit Azië
en elders verdreven hebben, zal het geen
afzetgebied meer vinden voor zijn goe
deren. Het zal zijn produktie beperken
en dat zal tot werkloosheid leiden. Wij
zullen dan in de gelegenheid zijn met
Amerika af te rekenen”. Tot zover Molo
tow. Men zou in dit licht misschien ook
wel het bezoek van Ruslands eerste vice-
president Mikojan aan Mexico mogen
zien, waar hij een Russische tentoonstel
ling opende en verkondigde dat de Sov
jetunie er naar streeft de eerste mogend
heid op economische gebied te worden.
Het Russische economisch offensief staat
dus aan de grenzen der Ver. Staten en
als het Westen niet tijdig ook op dit ge
bied de handen ineenslaat en alle econo
mische geharrewar laat varen en als ook
het vrije Europa gezamenlijk geen krach-
Der wurdt praet fan in wolfeartstiid,
I Al is it libben dan ek djür,
I En it middenstansbistean in striid,
Folie oaren halde in dripske oer,
Yndied, foar in opgroeiend gesin
Fait soks net safolle ta,
Lykwols frijfeint en fammen kinn’
Skoan in forgarre stuorke ha.
Sparjen wis, inkelen leare it noait
Hja sette de blomkes bütendoar,
It jild moat oer de balke goaid,
Hja komme mei in great auto foar,
Bringe alle fuifkes in bisyk,
As in sinjeur fan breed fortoan,
Wiene hja mei eltsenien mar lyk,
Ja, dat mankeart der wolris oan.
Forkearing in trouplan yn ’e maek,
Dan sitte soksoart yn ’e put,
Hüsrie it is in minne saek,
Hja binne allebeide rut.
Hoera ’t ófbiteilingssysteem
It liket moai, mar it is in strop.
Fan jongs óf nea yn sparjen traind
Hja reitsje der net wer boppeop.
Nou biedt Den Haech in stimulans
Der is in preemje yn ütsicht steld,
Foar sparjen; jeugd gryp dizze kans!
De winst kin mei de tiid utteld
Wy neame it in wiis idé
Alden jow in foarbyld oan it kroast
Hald mei de bern it boekje ré
Skielk in sulveren apel foar de toarst.
Er is in deze overzichtsperiode nog al het een en ander te doen
geweest op het vlak van de economische samenwerking van de
Westelijke landen. In Stockholm legden de landen van de kleine
vrijhandelszone onder leiding van Engeland de laatste hand aan hun
verdrag, dat met genoemd land, Zweden, Noorwegen, Denemarken,
Portugal Finland mag niet van de
Zwitserland, Oostenrijk en
Sovjetunie zal omvatten.
den zijn
