SCHERMUTSELINGEN VAN KABINET
MET REGERINGSPARTIJEN
HET FRANSE PARLEMENT VRIJWEL TOT
MACHTELOOSHEID GEDWONGEN
Qabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen
Buitenlands Overzicht
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Oan Sinteklaes
Adenauer twijfelt aan vredelievende
bedoelingen der Russen
Gouden filmpjes
55eJAARGANG
VRIJDAG 4 DECEMBER 1959
No. 93
STRIJDGEWOEL IN TOKIO
Hwat hat
In leagener moat in goed ünthald ha.
PYT.
DE DAME EN DE VAGEBOND
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: IJ cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Bolswards Nieuwsblad
Afspraak.
Minister Cals reageerde scherp. Hij her
innerde er aan, dat hij in dit voorjaar
me voor de lichte zandgronden te laag.
De regeringspartijen verkozen, echter ook
op dit punt de ontwikkeling nog even
aan te zien. Zij verwierpen zijn motie
omdat deze „voorbarig” zou zijn.
Iets meer succes had zijn geestverwant
Vredeling, die stelling koos tegen het
voornemen der regering om de loons
verhoging, welke aan de landarbeiders
in het kader van de vrijere loonvorming
eventueel zal worden toegekend, te be
grenzen met het oog op haar wens de
garantieprijzen te matigen. Over het al
gemeen achtten de Kamerleden het on
juist, dat de landarbeiderslonen aan meer
beperkingen zouden worden onderwor
pen dan de lonen in andere delen van
het bedrijfsleven. De regeringspartijen
gevoelden echter geen behoefte terzake
steun te verlenen aan de socialistische
motie-Vredeling. Zij brachten hun mis
noegen over dit regeringsdenkbeeld tot
uiting door een vrijwel gelijkluidende
motie van de K.V.P.-er Van der Ploeg
aan te nemen.
Sintman, jonge en aide minsken
Roppe Jo bliid it wolkom ta
Partys komme mei har winsken
Hwa wol gjin geskinken ha?
Nou ik soe perfoarst neat witte
Och myn easken binne biheind
Dus Jo meije my wol forjitte
Ik ha it skuontsje net rélein.
Fryslan is ek knap tof reden
It giet dat folkje net sa min
Moochlik komt harren op 't heden
Wol in lytse winsk yn’t sin
Sjoch, de Lauwerssé moat tichte
Hja sizze, leaver hjoed as moarn.
Binne Jo dêrmei op ’e hichte
Wip efkes by Korthals oan!
Nederlan, De Quay, hy leaut nou
Ik ha myn skipke alhiel biset.
Ik sjoch twa klippen: fuotbaltoto
Fierderop de mamoetwet
Hoe moat ik der omhinne draeije?
Sint jou rie, ik bin niks gerest
Hwant giet it op in bakkeleijen
Dan rekket myn skipke fêst
Sintman, wy fiele oan, üs ierde
Is noch lang gjin paradys
Wol de Greate Tnje liede
Hja meitsje üs de frede wys
Praet ris efkes mei dy hoeders
Us winsk dat Jo har foars oansprek’
Wolle hja perfoarst net yn goedens
Stopje se dan yn ’e sek!
Nederlan priuwt wolfeartslok nou
Wy ha alles by de fleet
Sint, dy berntsjes fan Marokko
Sitte iensum yn tsjustere need
Wolle Jo dy myld bitinke?
Jow har sounens, klean en foer
Lit har eachjes tankber blinke.
Sint, slaen my der mar foar oer!
Dr. Barbare Moore, een 56-jarige vrouwelijke arts van Russische afkomst,
heeft vorige week de afstand Birmingham-Marble Arch Londen gelopen in
27 uur en 27 minuten. Er gingen toen geruchten, dat zij niet geheel volgens
de reglementen zou hebben gewandeld. Dr. Moore was zo verontwaardigd
over deze aantijgingen, dat zij dit weekeinde de 110 mijlen nog eens liep,
alleen maar om de twijfelaars beschaamd te zetten. Zij had nog meer succes
dan zij had durven hopen, want zij liep nu in 26 uur en 24 minuten en bleef
daarmee slechts tien minuten boven het gevestigde nieuwe record van drie
militairen. Onderweg verrekte dr. Moore een dijspier. Ondanks deze handi
cap wist ze Hyde Park te bereiken.
Foto; Dr. Barbara Moore passeert hier een vagebond in het plaatsje Barnet.
Mammoetwet.
Nog duidelijker trad de tegenstelling aan
het licht bij de behandeling van de be
groting van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen. De tegenstelling spitste zich
hierbij echter toe tussen de protestantse
regeringspartijen en de R.K.-minister
Cals; K.V.P. en V.V.D. hielden zich
min of meer afzijdig. Het ging weer om
de wet op het voortgezet onderwijs. De
christelijk-historische-fractieleider, dr. Ti-
lanus, riep in herinnering, hoe de minis
ter „uit zijn vorige ambtsperiode een
mammoet aan een ketting achter zich aan
had lopen”. Hij sprak tamelijk veelbete
kenend de hoop uit, dat dit „beestje”
geen politieke ongelukken zou veroorza
ken. Ook de antirevolutionair Roosjen
gaf blijk van grote ongerustheid. In de
protestants-christelijke partijen vreest men
van de mammoetwet een uitholling van
het christelijk middelbaar onderwijs; men
ziet aankomen, dat deze wetsvoordracht
misschien met behulp van P.v.d.A. en
K.V.P. toch zal worden aangenomen
door de Tweede Kamer en tracht dit te
voorkomen door de vertrouwenskwestie
te stellen.
In de Franse nationale vergadering is een motie van wantrouwen
tegen de regering met grote meerderheid verworpen. De socialisten
en radicalen hadden die motie ingediend, ze gold eigenlijk alleen de
kwestie dat de regering de pensioenen van bepaalde groepen oud
strijders wilde beperken, maar premier Debré greep de gelegenheid
aan om aan het aannemen van de gehele begroting I960 nu de
kwestie van vertrouwen te verbinden.
En dat leidde er toe dat de socialistische
motie met grote meerderheid, 109 tegen
443 stemmen, werd verworpen, hoewel
er stellig een meerderheid in de verga
dering voor handhaving van de genoem
de pensioenen was, tenslotte zijn deze
oudstrijders ook kiezers die een parle
mentslid gaarne te vriend houdt. Overi
gens hadden de socialisten en radicalen
getracht de stemming zuiver te houden;
in hun motie werd tevens vertrouwen uit
gesproken in de Algerijnse politiek van
president de Gaulle, zodat het op dit
punt extremistische deel der rechterzijde,
dat helemaal niet tevreden over deze po
litiek is, belet werd voor deze motie te
stemmen.
De zaak is op zichzelf niet zo belangrijk
om er uitvoerig bij stil te staan, maar
in het debat vielen harde woorden over
de beperking van de rechten van de wet
gevende macht en de uitbreiding van die
van de uitvoerende macht. Alle partijen
voelen thans aan den lijve wat zij zich
en het Franse volk hebben aangedaan
toen zij de Gaulle destijds zijn zin gaven
en zijn grondwet accepteerden, welke de
uitvoerende macht zo grote bevoegdhe
den gaf dat het parlement nog maar heel
weinig te zeggen heeft. En premier De
bré maakt daarvan ten volle gebruik ook,
zodat een woordvoerder van de oppositie
bij het debat zelfs sprak van de minach
ting waarmee de regering het parlement
behandelt. Het lijkt wel, aldus deze spre
ker, alsof de regering al het mogelijke
doet om het parlement er toe te brengen
absurde daden te stellen om daarmee aan
te tonen dat het een schadelijke en mach
teloze instelling is.
Een socialist betoogde, dat de regering
nog niet anders heeft gedaan dan de
rechten welke de grondwet het parle
ment geeft nog verder te beperken. Men
weet dat de grondwet, waartegen nu
zulke grote bezwaren rijzen, werd aan
genomen omdat onder de oude, demo
cratische, het Franse parlement in het
slop was geraakt en het schip van staat
stuurloos werd; er dreigde toen een mi
litaire staatsgreep, tot de Gaulle als red
der in de nood optrad en met de grote
bevoegdheden van de nieuwe grondwet
werd bekleed. Hoe langer hoe duidelijker
wordt het echter dat ook nu, de ideale
een afspraak had gemaakt met de frac
tieleiders der confessionele partijen om
het wetsontwerp zodanig om te werken,
dat aan hun grondwettige bezwaren te
gemoet gekomen zou zijn. Deze wijzi
ging zou zo was toen schriftelijk vast
gesteld hun principiële bezwaren
wegnemen. Aangezien deze wijziging in
middels was aangebracht, had het hem
sterk teleurgesteld, dat men buiten de
Kamer van protestants-christelijke zijde
was blijven ageren. Hij erkende, dat door
deze „afspraak” de fracties formeel niet
gebonden waren. Doch hij liet er geen
twijfel over bestaan, dat hij zonder die
afspraak met de fractieleiders geen
nieuwe ambtsperiode zou hebben aan
vaard. Uiteraard luisterde met name de
socialistische oppositie belangstellend
naar zijn uiteenzetting over deze afspraak
van een extra-parlementair kabinet.
Geen breekpunt.
Ook de liberale Mevrouw van Someren-
Downer vond het maar een „vreemd”
overleg. Zij was blij, dat haar geestver
want Oud daarbij niet betrokken was ge
weest. In laatste instantie verzoende de
tegenstelling zich weer wat. De christe-
lijk-historische-fractieleider Tilanus, hield
weliswaar vol, dat hij aan het wetsont
werp geen behoefte had, de antirevolu
tionair Roosjen riep de socialistische op
positie toch toe, dat deze kwestie geen
breekpunt zou wezen voor de huidige
regeringscombinatie. Voor die verzeke
ring was minister Cals erkentelijk.
2e week december 1909.
Het gemeentebestuur te Bolsward koopt
2 woningen aan het Groot Kerkhof, sa
men voor f 262,De bedoeling is er
een bergplaats voor brandspuit en strooi
zand te maken.
B. en W. stellen voor ten behoeve van
de politie een rijwiel te huren. De heren
Van der Klei en Eerdmans achten dit
een onnodige uitgaaf. Met 7 tegen 6
stemmen wordt het voorstel van B. en
W. echter aangenomen. De voorzitter
juicht dit toe. Hij acht een bereden po
litie een rem op de baldadigheid.
De Krite Boalsert hat yn studzje „Neist
Elkoar” en „Feest yn ’e wilemai”. Dizze
stikken sille opfierd wurde op de 2e
Krystdei.
De op de Zuiderzee gezonken boot
„Handel en Nijverheid” gelicht.
Zangschool Bolsward. Nieuwe leerlingen
kunnen geplaatst worden vanaf 7-jarige
leeftijd. Condities f 1,30 per 3 maanden,
f 2,voor twee leerlingen uit één gezin.
Op verzoek half geld. G. Veen, muziek
onderwijzer.
Ongeveer 80.000 personen hebben in Tokio gedemonstreerd tegen de herzie
ning van het Amerikaans-]apanse veiligheidsverdrag. Er waren maar liefst
10.000 politiemannen op de been om orde in de chaos te scheppen. Tijdens
de botsingen tussen politie en demonstranten werden zeer velen gewond.
De demonstratie, de grootste die ooit in Tokio werd gehouden, was georga
niseerd door de socialisten, communisten en andere linkse organisaties.
Adenauer heeft waarschijnlijk bij deze
felle beschuldiging niet alleen gedacht
aan mogelijke militaire agressie van Rus
sische zijde maar ook aan economische.
Het nieuwe handelsverdrag enige weken
geleden tussen de Sovjetunie en de Oost
Duitse volksrepubliek gesloten is bij uit
stek geschikt om hem vrees aan te jagen
en de gehele Westelijke wereld te waar
schuwen. In de komende 5 jaar is voor
zien in een wederzijds handelsverkeer
van zo'n 50 miljard gulden en dat ver
keer is nu geheel gebaseerd op de we
derzijde langdurige industriële ontwik
kelingsplannen wat feitelijk betekent dat
Oost Duitsland meer en meer totaal op
genomen wordt in de Sovjet-Russische
economische sfeer.
Kennelijk is het doel Oost Duitsland een
zeer belangrijke rol te laten spelen in de
Russische economische wedijver mét het
Westen waarvan het zelf dan zal profi
teren doordat het een welvaartspeil zal
bereiken dat dat van W. Duitsland zal
overtreffen. Deze economische overeen
komst toont trouwens wel heel duidelijk
aan dat het de Sovjetunie helemaal niet
te doen is om een hereniging van Duits
land en dat de verwachtingen van som
mige Duitse politici dat deze nog te ver
wezenlijken zou zijn, onrealistisch zijn,
zelfs al schijnt de W. Duitse regering
nu bereid, als deze hereniging mogelijk
zou blijken, de Oder-Neisse grens te er
kennen.
Het Russisch-Oost Duitse handelsver
drag is intussen ’n nieuwe waarschuwing
aan het Westen voor het Russisch econo
mische offensief dat zich in Mexico
openbaarde door het aanbod van Miko-
jan voor een Russisch krediet van een
400 miljoen gulden, terwijl Brazilië een
Russisch aanbod heeft gekregen voor een
voordelige ruil van koffie tegen olie en
machines.
Washington toont zich toch wel bezorgd
over deze Russische economische penetra
tie in de Latijns Amerikaanse landen,
zoals het ook bezorgd is over de econo
mische verdeeldheid in het vrije Europa.
Zoals bekend tracht Nederland een be
middelende rol te spelen tussen E.E.G.
en Europese oftewel kleine Vrijhandels
associatie (E.V.A.). Ook in de West
Europese Unie welke met de Benelux-
landen Frankrijk en Engeland omvat en
een politiek lichaam is waarvan men de
laatste jaren weinig hoorde, doet men
nu zijn best de economische tegenstel
lingen te overwinnen, terwijl men daar
ook aandacht wil schenken aan het feit,
dat als de Ver. Staten hun bijdrage aan
de verdediging van W. Europa zouden
verminderen, W. Europa over eigen stra
tegische kernwapenen zou moeten be
schikken, waarmee men dus in het straat
je van Frankrijk komt. Er heerst
trouwens in Europa en waarschijnlijk in
de Ver. Staten zelf ook enige bezorgd
heid over het feit dat in Amerika zoveel
proeven met raketten voor de ruimte
vaart mislukken. Men vraagt zich nu af
of de V.S. wel werkelijk over doeltref
fende lange afstandsprojectielen beschik,
ken, die volgens hetzelfde principe wer
ken en het wapen vormen dat de Russen
moet afschrikken van agressie.
Zorg heeft men in Washington ook over
Panama, waar zich een heftig verzet ont
wikkelt tegen het verdrag van 1903,
waarbij de zóne van het Panamakanaal
voor een langdurige periode onder Ame
rikaanse souvereiniteit werd gesteld.
Scherp blijft de verhouding ook tussen
Washington en de Cubaanse premier
Fidel Castro. Niet minder scherp trou
wens, al is dat een kwestie van geheel
andere orde, schijnt de verhouding tus
sen India en Rood China te zijn, Nehroe
heeft Peking nog eens gedreigd met
militair geweld als China geen redelijke
oplossing der grensgeschillen wil.
orde heeft gesteld, waar ze deze week zal
worden behandeld evenals de toestand in
Hongarije, waar volgens de V.N.-rappor-
teur de processen en terechtstellingen
voortduren.
De communistische landen hebben tegen
de behandeling van deze zaak in de
V.N.-assemblee onder leiding van de
Russische afgevaardigde, die betoogde
dat de internationale betrekkingen, pas
iets verbeterd, daaronder weer zouden
lijden, fel geprotesteerd. Als een demon
stratie mag men wel beschouwen het feit
dat Chroesjtsjew zelf aan het hoofd staat
van de delegatie welke thans in Honga
rije is om het congres van de communis
tische partij bij te wonen.
Op zijn beurt is dr. Adenauer thans
voor een officieel bezoek te Parijs.
Reeds vooraf had hij verklaard dat
zijn buitenlandse politiek gebouwd
was op een hechte samenwerking
tussen W. Duitsland en Frankrijk.
Het Frans-Duitse gesprek zal, vooraf
gaande aan het bezoek van Eisenhower
aan Frankrijk, stellig alle aspecten van
de internationale politiek omvatten en
met name ook gaan over de verhouding
van beide landen tot de Sovjetunie. Zoals
bekend neemt de Gaulle ten opzichte van
die verhouding een van de Amerikaans-
Engelse zienswijze volkomen onafhanke
lijk standpunt in. Dat gaf Chroesjtsjew
aanleiding nogal vriendelijk jegens Pa
rijs, waar hij in maart op bezoek gaat,
te doen.
Maar inzake de topconferentie schijnt de
Russische premier toch niet de mening
van de Gaulle en Adenauer te delen, dat
deze conferentie wel vrij laat in het voor
jaar van I960 kan worden gehouden,
want de Russische ambassadeur te Parijs
heeft publiek verklaard dat de Sovjet
unie op elk moment en ook vóór het be
zoek van Chroesjtsjew aan Frankrijk be
reid is tot zo’n conferentie.
De Gaulle heeft zoals bekend daartegen
bezwaar omdat hij eerst het standpunt
van de Russische premier over de grote
internationale kwesties uit een persoon
lijke ontmoeting wil kennen. En Aden
auer komt waarschijnlijk een topconfe
rentie altijd te vroeg. Hij twijfelt aan
de vredelievende bedoelingen der Rus
sen, ’t blijkt uit wat hij dezer dagen over
de Russische politiek zeide. Hij geloofde
er niets van dat in het communisme iets
is veranderd of zal veranderen. Wat'het
Russische communisme zo ontzaglijk ge
vaarlijk maakt was het feit, dat het door,
drenkt was van Russisch nationalisme.
„Geen ander land op deze aarde heeft
de laatste eeuwen zo veel oorlogen ge
voerd als Rusland. Ik ben er zeker van
dat Chroesjtsjew het gevoel heeft even
goed te zijn, als wie dan ook van de
Tsaren”, aldus Adenauer.
In de afgelopen weken zag het Binnenhof zich gesteld voor een
tegenstelling, welke niet tussen de socialistische oppositie en het
kabinet-De Quay liep, doch welke enkele ministers en de zg. rege
ringspartijen verdeeld hield. Van een crisis-situatie was weliswaar
geen sprake; de schermutselingen droegen meer een verkennend
karakter. In de toekomst kunnen zij de regering echter stellig nóg
wel onaangename ogenblikken bezorgen.
Nu is zoiets voor een kabinet, dat zich
zelf nadrukkelijk een extra-parlementair
stempel heeft gegeven, niet ongewoon;
het zal telkens moeten afwachten of de
partijen, die in de regering door geest
verwanten vertegenwoordigd’ zijn, hem
op de onderdelen van het beleid steun
zal willen verlenen. De jongste ervarin
gen hebben geleerd, dat de rechts-liberale
Kamermeerderheid er echter nog niet
over denkt, het kabinet-De Quay reeds
naar huis te sturen.
Landbouwgaranties.
Dit kwam heel sterk naar voren in het
landbouw-debat. Hierbij werden nauwe
lijks verbloemd de bezwaren, welke er
onder de agrarische deskundigen van de
confessionele en liberale Tweede-Kamer.
fracties bestaan tegen het voornemen van
de r.k.-minister Marijnen om de land
bouwgaranties los te maken van de kost
prijzen der landbouw-voortbrengselen.
Hij acht het belangrijker dat het boeren
bedrijf als geheel een redelijk bestaans
zekerheid verschaft dan dat elk produkt
winstgevend is. De antirevolutionair Bie.
wenga vreesde, dat dit tot een „norm
loos’ ’beleid zou voeren en de K.V.P.-er
Van Koeverden kantte zich heftig tegen
de gedachte om daarbij eventueel ook
de inkomsten van de gezinsleden van de
boer mee te tellen. Ook de christelijk-
historische afgevaardigde Mellema en De
Ruiter- alsmede de liberale Den Hartog
lieten zich niet onbetuigd. Toch kwam
er geen motie van afkeuring ter tafel. De
woordvoerders der regeringspartijen na
men genoegen met de toezegging, dat
dit plan nog eens met het Landbouw
schap zal worden besproken en dat het
resultaat van dit overleg aan de Kamer
zal worden meegedeeld. Tenslotte zal dit
nieuwe garantiebeleid eventueel pas over
een jaar worden ingevoerd. De A.R.-af
gevaardigde Biewenga stelde vast, dat de
Kamer nog niets had goedgekeurd.
Oppositie.
Vergeefs trachtte de socialiste Egas dit
vuurtje op te rakelen. Op zichzelf kon
hij zich met de toekomstige voornemens
van de minister beter verenigen dan
diens geestverwanten. Zijn bezwaar richt
te zich meer tegen de garantieprijs, wel
ke de minister voor I960 dus in af
wachting van de „ontkoppeling”
heeft vastgesteld. Hij achtte deze met na-
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
der in de nood optrad
ïgdheden van de nieuwe grondwet
bekleed. Hoe langer hoe duidelijker
toestand allerminst is bereikt.
De Gaulle is in de eerste plaats een oud
man, vorige week werd hij 69 jaar en
men vraagt zich af wat er van Frank
rijk zal worden, als hij, die het nu met
moeite bijeenhoudt, er eens niet meer
zal zijn. En in de tweede plaats leidt
het feit dat het parlement vrijwel tot
machteloosheid is gedwongen, tot bui
en parlementaire acties die de economie
van Frankrijk schaden. Zo was er deze
week weer een staking van het perso
neel in de openbare diensten in heel het
land uitgeroepen door de r.k., soc. en
communistische vakbonden.
Al met al zou men zich dan ook
vergissen als men de toestand in
Frankrijk stabiel acht, als hij ogen
schijnlijk wel lijkt. Tenslotte is daar
ook nog de Algerijnse kwestie, waar
over men sterk en gevaarlijk ver
deeld is.
Zozeer zelfs dat generaal de Gaulle nog
altijd niet openlijk heeft willen zeggen
wat hij nu eigenlijk van plan is met de
onderhandelingen met de Algerijnen.
De zg. vrije Algerijnse regering, welke
te Kairo zetelt, heeft voor die besprekin
gen aangewezen vijf rebellenleiders die
in Frankrijk gevangen zitten, een tacti
sche fout, welke ze later enigszins her
steld heeft door zich bereid te verklaren
aan dit vijftal andere gezaghebbende fi
guren toe te voegen, maar welke fout de
Gaulle aanleiding gaf te verklaren dat
hij niet bereid was te praten met perso
nen, die al uit de strijd gerangeerd wa
ren, maar wilde spreken met de werke
lijke leiders van de strijd. De vrije Alge
rijnse regering eiste echter ook dat vóór
een gesprek plaats had generaal de Gaul
le nu eens precies moest zeggen wat hij
onder het zelfbeschikkingsrecht, dat hij
de Algerijnen wilde toekennen, ver
stond, omdat premier Debré daaraan een
veel beperkter betekenis had gegeven dan
men uit de Gaulle’s toezegging had ver
staan. En zo lijkt een gesprek tussen de
Gaulle’en de opstandige Algerijnen nog
niet aanstaande en dat is jammer omdat
het Afrikaans-Aziatische blok deze kwes
tie weer in de V.N.-vergadering aan de
