IJSWEGENCENTRALE BOLSWARD- WONSERADEEL de krachten bundelen „Sudergoa” wil het terrein verkennen en activiteit Fan de Martinytoer Tj. de J. STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Achter de schermen gonst het reeds van Fraude Zilveren filmpjes F j - 56e JAARGANG DINSDAG 12 JANUARI I960 No. 3 i. PIET. zaken op cultureel ge- 2. 3. 4. 5. sterke geest betreft principe bereidt de direct van de „BOEREHIEM EN WRALD!” as ieg de afgevaardigde richtingsborden zijn tankberens sil hy tonei opsien hwer’t hy üt fuortkomd is dy’t sa’n lange en swiere wei gean abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie 'I - I Bolswards Nieuwsblad Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad Yn it skaed kin men soms better sjen as yn it Ijocht. ;e- lat veren pluis. kan verkeren van industrie Geref. knapen- en Sa soe it op it titelblêd stien hawwe, dit manske wurk, printe by Laverman to Drachten, skreaun fan J. P. Wiersma under meiwurking fan Drs. K. Tjepke- ma en ütjown yn opdracht fan it institüt foar Lanboukoöperaesjes, yn de Fryske Tael skreaun wie. Nou stiet der: „Erf en Wereld” op de ban. Lykwols yn beide gefallen soe de ynhald likernóch op it- selde delkaem wêze, wylst ek de styl fan Wiersma yn beide talen syn deugden en ündeugden sjen lit. It is mei de styl fan in man lyk as mei syn hiele persoanlik- heit, men kin der oer meije en ek net. Dat is in kwestje fan smaek, hweroer it net folie sin hat, folie to sizzen. It is net sljucht en rjucht, dat fornimt men al gau, it is wol sierlik bytiden en wurden- ryk. De eigenoanrette wurden, dy’t de skriuwer Wiersma yn it Frysk mei foar- leafde brükt, fynt men hjir yn de ryks- tael folie minder, hwat my winst taliket. Ek de ütstapkes nei mythology en allego- ryske figuren, nei oanlieding fan in nam- me of sa binne net oerdiedich, al kin men yn de appresiaesje dêrfan fan mie- ning forskille. Mar lit ik op de literaire kwaliteiten net fierder yngean, om’t der pers op ruimere schaal in het werk wor den betrokken; dit is overigens ook de mening van het bestuur van Sudergoa. Welnu aan onze medewerking zal het geenszins liggen. ’t Is niet meer bij te houden De bal rolt alsmaar voort Nu hier dan daar weer fraude Het wordt een modewoord. Heren, waar elk op bouwde Blijken geheim ontspoord De buidels, zware gouden Zijn jarenlang doorboord. Begin, ik kan er niet komen Nee, er zal niets ontvreemd Slechts in gebruik genomen Heel stiekempjes geleend. Voor de eerste stap zou ik schromen Mijn hart is niet versteend Ja ik moest mijn stand intomen Ik 'ben daarin nooit getraind Ik zag kans ze slim te foppen Och zoiets komt nooit uit Ik kijk wel uit mijn doppen Dat de balans weer „sluit” Komen ze op de proppen Er mist een mooie duit Gaten zijn niet te stoppen Straks word ik de pineut. Zogenaamd controleren Is meest een wassen neus Laat de bank gouden Zij zeggen; alles Maar ik weet het Dan valt de stoere reus Nasmaak van potverteren Schande over mijn huis. Komt de ontstellende tijding Gearresteerd twee ton Ik voel ’t als een bevrijding Uit de web die 'k mijzelf spon. VISCOUNT UITGEBRAND OP LONDON AIRPORT Een Vickers Viscount van de BEA, welke in de mist uit Dublin op Lon don Airport aankwam, is bij de lan ding door het neuswiel gezakt en in brand gevlogen. De 59 inzittenden o.w. 5 bemanningsleden, wisten zich op het nippertje te redden. De foto toont het vliegtuig, dat als verloren moet worden beschowwd, in een hangar van het Londense vliegveld. bijeen om het algemeen beleid te bespre ken. Heel vaak treedt het bestuur niet naar buiten; een enkele keer meent het echter niet te mogen zwijgen. Zo leidde de kernaanwijzing tot een adres aan de Minister van Economische Zaken, waarin werd gesteld, dat deze aanwijzing voor de Zuidwesthoek als geheel slechts tot verdergaande expulsie kan leiden en werd gevraagd voor zich buiten de ker nen in deze streek vestigende of zich uitbreidende industrieën ook de „kern- faciliteiten” te verlenen. 2e week januari 1935. De bevolking van Wonseradeel vermin derde met 2 personen. Zij bestaat thans uit 12934 zielen. Te Arum werd een meisjes vereniging opgericht. Grote propaganda-avond voor de N.S.B. te Makkum. De N.S.B.-ers willen vóór alles Nederlander zijn, daarnaast socia list. Alle politieke partijen zijn in wezen liberaal. De N.S.B. is alleen nationaal, De N.S.B.-ers willen de ware „bunde laars” van het volk zijn, echte kamera den. De N.S.B. wil liefde kweken voor eigen grond, eigen volk en eigen ge schiedenis. Van de gelegenheid tot de bat werd ruimschoots gebruik gemaakt. Te Exmorra werd een zangvereniging opgericht met aanvankelijk 20 leden. Di recteur de heer J. R. Wiersma, aldaar. Te koop de afbraak van het autostation op Breezand. Scheepsramp bij Huil, Muiterij der Chi nese politie, Geen feest bij 500-jarig be staan van Leeuwarden, Dalende beteke nis van de landbouw, Op zoek naar vre de lievende oplossing geschil Italië- Ab- besynië, Communistische propaganda in Amerika, Grote bedrijvigheid in oorlogs industrie, Minister Kalff overleden, Nu de Stichting Sudergoa op „De Oorsprong” te Huisterheide door de agrarische sector een agrarische dag gaat organiseren, waar tal van prominente sprekers het woord zullen voeren, nl. op 27 januari a.s. is er gerede aanleiding nog eens belangstelling voor deze Stich ting te vragen, die voor onze omgeving van grote betekenis kan worden. Wij volgen daartoe op de voet hetgeen een der bestuurs leden, Mr. K. J. van Douwen, burgemeester van Doniawerstal, over de Stichting vertelt in het maandblad „Maatschappelijk werk in Friesland”. dich sa maklik en licht prate oer dizze kontreijen en har biwenners, krekt oft it hjir giet oer in boereskuorre mei pakstrie, sa as Mr. Okma it yn de Steaten ütdruk- te, ris dit boek mei oandacht léze woene. Hja soene dan better bigripe, hwat hjir al dien en striden is om to kommen, hwer’t men nou is. In apart geniet binne de foto’s, hwerün- der in skat fan portretten, dy’t nea earder yn in boek publiseard binne. Dizze foarmje in galerij fan gesichten, hwerüt men meat fan de karaktertrekken fan it Fryske folk leare kin as üt tsjokke boe ken. Dit is in boek foar de alderein, dy’t hjir in great stik fan har libbensrin werom- fine sil, it is dochs aldermeast in boek foar de jongeren, dy’t hjirüt leare kin, dat hy stiet op de stevige skouders fan it foargeslacht as hy hjoed diel nimt oan it mienskips. en ooerelibben. Mei great- skens en tankberens sil hy tonei opsi nei de staech, hwer’t hy üt fuortkoma en moast om hjir to kommen, hwer’t hy nou, sünder folie prakkesaesjes, stiet. Hy kin dêrüt leare, dat der ek fan him mear frege wurd as stil hwat mei to driuwen op de weagen fan dizze tiid. Men soe wolle, dat hja, dit lezende, op en nij wer sa moedich en oanpakkend wurde moch ten as de mannen, hweroer hjir forteld wurdt. Dat hja better ynseagen, dat de boer ek nou de leije halde moat en it paed nei de nije tiid sykje moat, sawol foar himsels as foar hiel Fryslan. Troch dit hiele boek rint as in gouden tried de tins, dat in stan himsels hant- havenje moat troch to striden en to wrotten foar syn rjuchtlik plak under de sinne, dat hy it net oerlitte Kin oan oaren, hoe bliid hy dan ek wêze mei mei sympa thy en meiwurking üt alle formiddens. De tiden binne gans foroare, der is folie meat help en foarljochting to krijen as eartiids, mar de boer moat de foarstap nimme as it giet oer syn libbensterrein. Dat kin hy, as hy it noch net wit, leare üt dit forhael fan tachtich jier wrotten en wramen fan it foargeslacht. En as hy dat dêrüt leart en de konsekwinsjes dêr fan tapast op eigen libben, dan is dit manske en treflik ütjowne boek in wier geskink foar boerehiem en wrald, foar lan en folk, foar nou en foar de takomst. Hwat hat Qabe Skrocir üs hjoed p p to sizzen den en vanzelfsprekend ook geveegd worden. Daar er zeer waarschijnlijk geen baanvegers meer te krijgen zijn moet er naar iets anders uitgezien worden. Op aandrang van Witmarsum is er con tact opgenomen met Bolsward, om de Centrale weer nieuw leven in te blazen. Dit is gelukt en op de vergadering van 28 dec. 1958 is een definitief bestuur gekozen, hetwelk er als volgt uitziet: Mr. J. A. Geukers, burgemeester van Bolsward, voorzitter; P. de Rijke, Sne- kerpoort 17, tel. 2635, Bolsward, secre taris; W. Veenstra, Witmarsum, pen ningmeester; C. P. Attema, Kimswerd, bestuurslid; Tj. Bleeker, Parrega, be stuurslid; M. Zijlstra, Witmarsum, advi seur; M. van Asma, Bolsward, adviseur. De IJswegencentrale Bols ward-Wonse radeel moet en zal blijven bestaan. Met deze uiteenzetting verklaarde de waar nemend voorzitter de vergadering voor geopend en gaf de secretaris gelegenheid de notulen van de laatst gehouden verga dering voor te lezen. Deze werden zon der op- of aanmerkingen goedgekeurd. Het financieel verslag van de penning meester over de jaren 1957-’58 en 1958- ’59 gaf een voordelig saldo aan. Punt 4 van de agenda bracht de tongen los, nl. aanschaffing materiaal. Zoals de w.n. voorzitter met de opening reeds mede deelde, moet er op gerekend wor den dat er geen baanvegers meer te krij gen zijn. Er zal dus moeten worden omgezien naar een gemechaniseerde baanveger. Dee kosten veel geld en dat heeft de IJ.W.C. Bolsward-Wonseradeel niet. Daar er ver schillende IJ.W.C. en ijsclubben reeds in het bezit zijn van zo’n apparaat heeft het bestuur contact gezocht met het be stuur van een plaatselijke ijsclub. Deze vereniging is in principe bereidt de IJ.W.C. Bolsward-Wonseradeel te helpen om zonodig voor een jaar op proef de banen in de gemeenten Bolsward en Wonseradeel te vegen, tegen een rede lijke vergoeding. De afgevaardigde van Kimswerd stelde voor om nu alvast maar een gemechani seerde baanveger te bestellen, echter on der voorbehoud dat de proef met het ap paraat van de ijsclub goed zal bevallen. Want om de kilometers lange banen van een IJswegencentrale schoon te houden komt waarschijnlijk meer kijken dan het schoonhouden van de banen der ijsclubs. Er werd besloten contact op te nemen met de maker van zo’n apparaat. De aan schaf van een gemechaniseerde baan- schuiver, welke enkele duizenden guldens zal kosten kan echter alleen slagen wan neer er voldoende kaartjes van de IJ.W.C. verkocht zullen worden. In en kele plaatsen worden de kaartjes reeds aangeboden, de kosten zijn 25 cent. Men is dan een jaar lid van de IJ.W.C. Van de dorpen in Wonseradeel staat Tjerkwerd op het ogenblik bovenaan met een kaartjes verkoop van 200 stuks. Bra vo, TjerkwerdersMaar Witmarsum en Makkum laten het er niet bij zitten. En Bolsward dan? Bij de rondvraag vroeg de afgevaardigde van Makkum, of er richtingsborden zijn en of de baan „Bedelaarsvaart” ook ge veegd wordt. De richtingsborden voor Wonseradeel worden door de gemeente beschikbaar gesteld. De borden voor Bolsward heeft deze gemeente al klaar liggen. De Bedelaarsvaart is niet in onderhoud bij de gemeente. Er zal dus een andere oplossing voor gevonden moeten worden. Het openen en sluiten van de sluisdeuren bij ijsgang te Makkum heeft onze volle aandacht. De heer Jansma wilde nu al beginnen om een toertocht op papier uit te zetten. Dit is echter nu niet mogelijk, daar bij vorst eerst gekeken moet worden of alle vaarwegen betrouwbaar zijn. De Vries, Pingjum vroeg om de banen goede kaartjes-verkoop de mensen hier recht op hebben. Dit werd toegezegd. Lemstra, Exmorra, vroeg om er op toe te zien dat de kaartjes alleen door be woners in eigen dorpen werden verkocht. Dit is wel de bedoeling, al zal het wel- eens een enkele keer voorkomen dat bij voorbeeld iemand uit Tjerkwerd, welke nog maar enkele kaartjes in zijn bezit heeft en in zijn eigen dorp geen kopers meer kan vinden tracht de rest elders kwijt te raken. Attema, Kimswerd vroeg of het ook mo gelijk is dat bij de eventuele aanschaf van een gemechaniseerde baanveger de Elfstedenvereniging een bijdrage kan ge ven. Want het is toch ook haar belang dat de banen goed zijn. En of het voer tuig en bestuurder verzekerd kunnen worden. Het eerste zal onderzocht wor den, en wat de verzekering betreft, dit is mogelijk. Tj. Bleeker, Parrega vroeg of de banen alleen geveegd worden bij een elfste dentocht. Dit is niet het geval. De ba nen worden zo spoedig mogelijk geveegd zodat de inviduele rijders er dL—t kunnen profiteren. Veenstra, Witmarsum zag graag dat de onverkochte kaartjes weer bij de pen ningmeester teruggebracht werden. Na een opwekking van de w.n. voorzit ter om te trachten in de verschillende plaatsen weer tot een rayonbestuur te ko men van tenminste 3 personen sloot hij deze vergadering. Wat is de toekomst van Sudergoa? Sudergoa is eigenlijk een verkeerd ver schijnsel, geboren uit de nood der tijd. Zolang de Zuidwesthoek zijn plaats in het geheel niet heeft gekregen, zal de stichting voort moeten gaan met fantasie en durf Wanneer er echter eens een ge weldige Zuidwester losbreekt meevoe rend ministeriele belangstelling, indu strieën, banken, ondernemingslust, wo ningen, wegen, scholen, infra- en Super structuur, dan mag hij wat ons betreft gerust de Stichting Sudergoa meenemen naar het Rijksarchief te Leeuwarden. De Stichting heeft zich zelf dan overbodig gemaakt. Wat is de plaats van Sudergoa? Wil het werk van Sudergoa vrucht dra gen dan zijn goede verhoudingen naar binnen en naar buiten eerste eis. Naar binnen is dit geen probleem: het kan hier niet beter, blijkbaar werkt de geest van de Volkshogeschool hierin door. Naar buiten is de verhouding ook wel goed, maar nog wat onzeker en „onwennig”. Van het grootste belang is een nauwe samenwerking met de gemeentebesturen. Zij zijn het tenslotte die de kar uit het moeras moeten trekken. Een daartoe in gestelde permanente commissie van over leg waarin vertegenwoordigers van de ge meentebesturen met het dagelijks bestuur van Sudergoa om de tafel zitten, is on langs voor het eerst bijeen geweest, nadat er reeds eerder in los verband een bijeen komst met de gemeentebesturen was ge houden. Het werd een bijzonder goede vergade ring, waaruit ook een sterke geest van saamhorigheid sprak. Een andere factor van belang voor het welslagen is een goede publiciteit. Hier aan ontbreekt nog wel iets. Zo moet de Op dinsdag 5 januari kwamen de rayon- besturen van de IJswegencentrale Bols ward-Wonseradeel in vergadering bijeen in hotel „De Gekroonde Roskam” te Witmarsum. Daar de voorzitter, Mr. J. A. Geukers, burgemeester van Bolsward, door droeve familie-omstandigheden verhinderd was deze vergadering bij te wonen, stond de vergadering, op verzoek van de overige bestuursleden, onder leiding van de heer M. Zijlstra te Witmarsum, welke advi seur van de vereniging is. De waarnemend voorzitter kon een aan tal afgevaardigden van de rayons welkom heten, maar vond het jamme;, dat de voorzitter niet aanwezig kon zijn. Door dat er een geheel nieuw bestuur was ge kozen gaf de heer Zijlstra een overzicht van de werkzaamheden welke door de IJ.W.C. verricht moet worden. Door ver trek naar elders en bedanken van ver schillende rayon-bestuurders was de akti- viteit van de IJ.W.C. Bolsward-Wonse radeel de laatste tijd niet zo denderend meer. Er zijn weleens vergaderingen g< houden bij Steensma te Witmarsum, d: de animo bij de afgevaardigden zo groot was, dat de zaal bijna te klein was. Hij hoopte echter, dat in de naaste toekomst dit weer het geval zal zijn. Wanneer er ijs is en er kan gereden wor den dan moeten er banen uitgezet wor- Wat heeft Sudergoa gedaan? Na de oprichting van Sudergoa op het fundament van de „Kommisje Südwest- hoeke fan it Folkshegeskoallewurk” ble ven de subcommissies, nu als commissies bestaan. In deze commissies werd en wordt getracht een antwoord te geven op de vraag in hoeverre de Zuidwesthoek achterop geraakt is, wat de oorzaak daar van is en wat het perspectief is. Al spoe dig bleek, dat er met name in de econo mische commissie (welke uiteenvalt in een industriële en een agrarische sectie) grote behoefte bestond aan documentatie verlangend werd dan ook uitgezien naar het intussen van stapel gelopen E.T.I.F.- rapport over de Zuidwesthoek. Sudergoa waagde het een openbare bijeenkomst te Rijs te houden, waar alvast voorlopige conclusies van de commissies ter tafel werden gebracht. Er werd daar gespro ken over: sociale verhoudingen in de Zuidwest hoek (sociale commissie), de stand van zaken op cultureel ge bied (culturele commissie), de technisch-economische situatie in de landbouw (agrarische sectie), de economische ontwikkeling van de Zuidwesthoek (industriële sectie), problemen van verkeer en recreatie (commissie recreatie en verkeer). Enkele conclusies waren: De Zuidwesthoek is achter gebleven als gevolg van geografisch isolement; het gebied ligt in een hoekpositie en is bo vendien slecht toegankelijk; „het leven gaat er aan voorbij”. Mens en maatschappij vertonen de trek ken van dit isolement (langzaam en tra ditioneel). De Zuidwesthoek is een typisch expulsie- gebied met latente werkloosheid en grote kapitaalarmoedevestiging is dringend nodig en wordt ook door het agrarisch bevolkingsdeel gewenst. Ontwikkeling van de recreatie biedt een voor de hand liggende mogelijkheid voor de streek. Van de commissies gingen de sociale en de culturele eigen wegen. De laatste ging tot daden over: in samenspel met de Fryske Kultuerried trachtte zij bij de ge meentebesturen belangstelling te wekken voor gemeentelijke culturele raden, zij or ganiseerde voordrachtwedstrijden, hielp mee de uitvoering van de Matfheuspassie in Workum te doen slagen, maakte in dezelfde plaats het optreden van het Ne derlands Kamerkoor van Felix de Nobel mogelijk, stimuleerde tot het houden van een toneelcursus hier en een tentoonstel ling daar en was steeds bereid waar ook te helpen. Zoals de culturele commissie contact zoekt met de Fryske Kultuerried zocht de sociale commissie dit met de Stichting Friesland voor Maatschappelijk Werk. Het aanvankelijke idee het geheel van sociale voorzieningen te herzien werd al spoedig verlaten en in zeer vruchtbare samenwerking met de heer Bouma, socio loog bij de Stichting Friesland voor Maatschappelijk Werk, die alle bespre kingen bijwoonde werd de maatschappij zelf voorwerp van onderzoek. Gezocht werd naar knelpunten in het maatschap pelijk leven en wegen waarlangs tot ver betering gestreefd moet worden. Naast verschillende andere belangwek kende conclusies kwam men ook tot deze, dat dit onderzoek veel breder moest wor den opgezet. Zo ontstond de gedachte van plaatselijke gespreksgroepen. Voor dit onderzoek, waarvoor de naam „streek- zelfonderzoek” werd gekozen, was de hulp van een speciaal daarvoor aan te stellen socioloog nodig. Het Ministerie voor Maatschappelijk Werk, de provin cie en de gemeenten maakten door het verlenen van subsidie deze aanstelling mogelijk. De Stichting Friesland voor Maatschappelijk Werk aanvaardde de op dracht tot dit onderzoek; de socioloog, de heer Nijboer, is intussen benoemd en is vanuit zijn nieuwe woonplaats Balk bezig de voorbereidingen te treffen. Gemiddeld eens per maand komt het da gelijks bestuur van Sudergoa met de voorzitter van de commissies en Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 13 Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335 (K5157) hweroer men it grif wol iens wurde sil. It is alderearst skreaun mei in greate, omfetsjende kennis fan saken. Wiersma hat de stoffe fan syn boek oan alle hoe ken en einen bisjoen, hifke en skifte. Grif sil Drs. Tjepkema syn assistinsje bi- nammen op dit gebiet meiholpen hawwe, mar de skriuwer fan „Fan aldfaers erf” en mannich tinkboek oer Suvelkoöpe- raesje hie al in berg wurk op dit terrein forsetten en wie forgoed paedwiis. Dêr- troch is dit boek in stik libbene histoarje wurden fan de ieu, dy’t nou hast oan ein is en wurdt hjir de neiteam forgast op it nijsgjirrige libbensforhael fan pake en heite-tiid. En hwat foar tiid! In tiid fan forlittene ekers en moedeleaze minsken, in tiid fan skruten en iensum opkommen fan nij sied, in tiid fan swiere druk en ekono- myske mistastannen. Mar ek in tiid, hweryn de kimen lizze fan manske beam men, hwaens skaed it agraryske libben fan Fryslan fris haldt. In libbenstafriel, hweryn men de siedder gean sjocht tus- ken de forsleine en moedeleaze massa, dy’t net mear oan de takomst leaut. Hwat in skat fan famyljes en geslachten, fan foaroanmannen Komme jin yn dit boek tomjitte, hoe wurde de woartels bleat lein fan folie dingen, dy’t üs geslacht al- lintfich mar as hege en foarname beam men sjoen hat. Hoe wurde de jeugdfor- halen fan heit en mem oer it bannige boerelibben fan de sechtiger en sawntiger jierren fannijs towekker roppen, hoe lib- bet men wer m.ei mei de wrede krisis fan de tachtiger jierren en it stadich troch- Ijochtsjen fan de linkendewei trochbrek- kende bettere tiden. En derby: hoefolle nammen en plakken komme troch dit boek yn har histoaryske bits jutting ta de lêzer. Net allinnich fan forneamde en minder forneamde boeren dy’t yn har doarp of krite de leije halden, mar ek fan boerefreonen by de doarpsnotabelen, de Fryske eallju, dokters, masters, keap- 1 ju üt eigen en frjemde formiddens, man- Iju en froulju fan formaet. Dit is in kostlik boek foar allegearre, dy’t Fryslan forstean wolle, dy’t mear witte wolle dan statistiken en V.V.V. jaen kin- ne. Dy’t it wrakseljen fan dit stik ierde mei syn biwenners om har plak to bihal- den, bigripe wolle en forstean wolle, hoe djip de woartels lizze fan de geslachten, dy’t hjir forgroeid binne mei lan en lib- ben. Men soe der in leaf ding foar oer secties safolle goeds fan dit boek to sizzen is, hawwe, dat al dyjingen, dy’t tsjintwur-

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1960 | | pagina 1