Mi
roar
OPROERLINGEN IN ALGIERS
CAPITULEERDEN
NIEUW-CUINEA OPNIEUW ALS TWIST
APPEL OP BINNENHOF
Opening Chr. Lagere Landbouwschool
te Witmarsum
KOk l I
J
zg
Generaal de Gaulle
Gouden filmpjes
üs hjoed 2
to sizzen
h»»..
p
Buitenlands Overzicht
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Hwat hat (j O bc Sb
56e JAARGANG
No. 10
VRIJDAG 5 FEBRUARI I960
LAGAILLARDE IN SANTE-GEVANGENIS
„Moatte” is in goede opfieder.
le week februari 1910.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
Kongo werd aangehouden, plotseling tot
drie maanden moest worden terugge
bracht.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
gebeurtenissen er
brengen het con-
Sierlijk en stoer verrijst aan de rondweg te Witmarsum het school
gebouw van de nieuwe Chr. Lagere Landbouwschool.
Het is nog maar enkele jaren geleden, dat er voor het eerst sprake
was van een mogelijkheid om nog een lagere Landbouwschool in
Friesland te vestigen. Twee instanties maakten ernstige gading
voor de vestiging in dit gebied en meerdere plaatsen werden in
eerste instantie genoemd.
Het was de C. B. T. B. wier haan victorie kraaide en Witmarsum
dat gunstig gelegen op de scheiding tussen gras- en bouwland
het pleit voor de vestiging won.
De heer J. Hiemstra opende, in zijn kwa
liteit als voorzitter van ’t schoolbestuur,
deze feestelijke bijeenkomst met gebed
en onder begeleiding van een klein or
kestje van enkele leerlingen van de ho
gere klassen, werd gezongen Ps. 150
1 en 3. Aan de hand van het gedeelte
uit Jesaja lichtte de heer Hiemstra toe,
dat het de dure plicht is om het land-
bouwwerk zo goed mogelijk te doen, op
dat het Gods zegen kan dragen. Daar
om is het zo verheugend, dat dit onder
wijs dienstbaar is aan de grootmaking
van de Schepper.
Als cultureel centrum met op de prak
tijk gerichte opleiding zal dit mee kun
nen helpen aan de verheffing van het
leven op het platteland.
De openingsrede werd uitgesproken door
een oud-inwoner van de gemeente, Ir.
L. Eringa, van de Friese C. B. T. B.
De stand van zaken op het gebied van
heel wat veranderd. Om de leerlingen sum met goudschilderen.
zich de waterramp bij Tuindorp-Oostzaan
nog best herinnerden, indruk. Zij over
wogen echter, dat de beslissing nog wel
even kon worden uitgesteld totdat minis
ter Korthals een overzicht zal hebben van
de financiële mogelijkheden in de toe
komst. Van die schatting heeft hij im
mers óók de uitvoering van het Lauwers-
zeeproject afhankelijk gemaakt.
Bolswanls Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
welke op een opvoering van de woning-
wetbouw tot een gelijk peil als dat van
de particuliere woningbouw aandrongen,
waar de P.v.d.A. en de K.V.P. vóór wa
ren geweest, wist hij zich van het lijf te
houden. Helemaal zonder kleerscheuren
kwam hij er toch niet af. De twee groot
ste Kamerfracties namen een motie-Van
Vliet aan, waarin werd verlangd, dat
ook de woningbouwverenigingen van de
aantrekkelijke subsidieregeling voor de
particuliere bouwers in de sector van de
volkswoningbouw zouden mogen profi
teren.
Partijen hadden gejongleurd
Premiers kwamen en vielen,
Frankrijk onmachtig en verscheurd,
Wie kon het nog bezielen?
Een man die in de eenzaamheid
Zich had teruggetrokken
Het volk riep: Kom ’t is hoge tijd.
Hij bleef niet langer wrokken
Van de vernieuwing het symbool
Laatste hoop: Generaal De Gaulle.
De troebele sfeer werd met de dag
Steeds spannender geladen
Rood woei de revolutievlag
Vanaf de barricaden
Elk blikte naar de president,
Met aureoolomranding.
Hij aarzelde niet een moment
Als een rots in de branding
Die vaderlijk gestreng bevool
Zonder vrees: Generaal De Gaulle.
Hij vond het Algerijns conflikt
Een onontwarbaar kluwen
Hij zocht een uitweg, weegt en wikt
De wind wou niet gaan luwen
Hij sprak van zelfbeschikkingsrecht
Moest op twee fronten kampen
Thans dreigde het burgergevecht
Als een der zwaarste rampen
Wie moet men sparen, geit of kool?
De daad aan Generaal De Gaulle.
deze levenskwestie voor het platteland
op verantwoorde wijze bij te brengen is
deze Christelijke onderwijsinstelling een
belangrijke bijdrage. Het onderwijs op
zich zelf staat echter op de eerste plaats.
Dat dit in een prachtige school als deze
gegeven kan worden, waarvoor een zeer
groot bedrag besteed werd, is een te
ken, dat er in Den Haag ook mensen
zijn, die het Landbouwonderwijs op dit
hoge plan stellen.
gument op de andere Kamerleden, die Het §aat niet alleen om het bijbrengen
i van kennis alleen, maar ook om de ver
dere opvoeding van jonge mensen, die
straks hun plaats in het agrarisch leven
moeten innemen. Het is daarom dubbel
verheugend, dat hier een nieuwbakken
bestuur van een nieuwe vereniging door
grote samenwerking zoveel goeds tot
stand heeft kunnen brengen tot sier van
het onderwijs en tot eer van God.
Hiermee werd de school officieel voor
geopend verklaard.
Op een zwart fluwelen kussen werd Ir.
L. Eringa de sleutel van de hoofddeur
aangeboden door Rienkje Meekma en
Johanna Jongsma, waarna de deuren
openzwaaiden en ieder de gelegenheid
kreeg deze zeer moderne school te be
zichtigen.
De rij van gelukwensende sprekers werd
Zo wist hij in dit hachlijk uur
Het monster snel te temmen
Zo kan een wijze dictatuur
De wereld dankbaar stemmen
Het heeft Frankrijk voor leed behoed
Zijn prestige mag groeien
Verzet gebroken zonder bloed
Zonder gezagbesnoeien.
Vol staatsmanstact 't blinkend symbool
Triumf van Generaal De Gaulle.
PIET.
AANVARING KAREL DOORMAN—
FRANS ELZA
De Marineraad heeft dinsdag in de rol
zaal te 's-Gravenhage zitting gehouden
inzake de aanvaring tussen Hr.Ms. vlieg-
kampschip Karei Doorman” en het
Belgische vissersvaartuig Frans Elza” op
25 september 1959 in de Duitse Bocht.
Foto: De commandant van de Karei
Doorman, Kapt, ter Zee G. Stegeman,
•wordt hier door de Raad gehoord. Op
de voorgrond de stille getuigen: enige
vismanden en wrakhout van het vissers-
Benoemd tot schoolopziener in het arron
dissement Bolsward ds. O. Norel Rzn. te
Wons. Het arrondissement omvat de ge
meenten Bolsward, Hindeloopen, Won-
seradeel en Workum en telt 18 christe
lijke, 16 openbare en 3 katholike scholen.
Resiteerwedstrijd te Pingjum. Ie prijs
A. M. Sustring te Sneek. 2e prijs E. v.
d. Schoot te Franeker.
Bekroond op de schilderstentoonstelling
te Bolsward S. de Vries te Workum met
de landbouwwetenschap is sinds 1300 lederschilderen, U. Landstra te Witmar-
Het voornaamste van meningsverschil
tussen de zg. regeringspartijen en de op
positie bleek hier als vanouds de
Nieuw-Guinea-kwestie, welke volgens de
P.v.d.A. onze positie in de Verenigde
Naties bemoeilijkt. Zij wilde derhalve
dit gebied onder internationaal beheer
stellen, met dien verstande, dat het nog
tien jaren maar dan in opdracht van
De meningsverschillen over de „wilde staking” van de buschauffeurs,
mogen regering en parlement aanvankelijk verdeeld hebben gehou
den, in Nederland vergeleken bij de muiterij, welke zich in Algiers
tegenover generaal De Gaulle heeft voorgedaan zijn zij toch maar
van ondergeschikt belang. Bij de behandeling van de begroting van
buitenlandse zaken kondigde de socialistische woordvoerder dr. Patijn
zelfs nadrukkelijk aan, dat zijn partij óók in de oppositie, voor zover
mogelijk, het buitenlands beleid van Minister Luns wilde volgen, al
werd dit z.i. meer bepaald door eng-Nederlandse belangen dan door
een brede nationale visie.
Een week van grote spanning in Algiers en Parijs heeft tenslotte
geleid tot de capitulatie van de oproerlingen in de stad Algiers, waar
van de ene leider, Ortiz, verdwenen is, en de andere, Lagaillarde, in
een gevangenis te Parijs op zijn berechting zit te wachten. Acht
dagen hebben de oproerlingen zich gehandhaafd, nadat zij op 24
januari gepoogd hadden bevolking en leger aan hun zijde te krijgen
ter verdediging van Frans-Algerije. De opstand was gericht tegen
president De Gaulle, wie zij verwijten de Algerijnen zelfbeschikking
te willen toekennen, hetgeen volgens hen gelijk staat met onafhan
kelijkheid van de mohammedaanse bevolking, temidden waarvan zij,
blanke minderheid, zich ten zeerste bedreigd zouden gevoelen.
A.s zondag zal de nieuw benoemde orga.
nist der Martinikerk, de heer A. Alt zijn
functie aanvaarden.
Gevraagd een guardiaan bij het Sint An
thony Gasthuis te Bolsward. Instructies
bij de heer Jan de Way, Kerkstraat.
Benoemd tot directeur van het Sint Fran-
ciscuskoor (vac. A. C. D. Stockmann),
de heer A. Alt.
Zuid-Flevoland.
Minister Korthals van verkeer en water
staat wist zich bij de begroting van het
Zuiderzeefonds een motie van de socia
listische afgevaardigde Posthumus van
het lijf te houden, waarin op voortzet
ting van de werkzaamheden aan de dijk
Enkhuizen-Lelystad werd aangedrongen.
In het verleden is met die dijk begon
nen omdat in 1955 aan de Markerwaard
voorrang werd gegeven boven de indij
king van Zuid-Flevoland. Gelet op de
geringere kosten en de betere wegverbin
dingen met het Noordoosten van ons
land, welke Zuid-Flevoland aan Amster
dam in uitzicht stelt, heeft minister Kort
hals de volgorde omgedraaid. Over het
algemeen kon de Tweede Kamer hier
voor wel begrip opbrengen. Maar zij had
ook oog voor het feit, dat er in de kop
van Noord-Holland verwachtingen wa
ren gewekt. Ir. Posthumus wees er bo
vendien op, dat voorrang voor Zuid-Fle
voland te zijner tijd gevaar voor waterop-
stuwing bij Amsterdam zou opleveren als
niet éérst de dijk Lelystad-Enkhuizen zou
zijn aangelegd. Uiteraard maakte dit ar-
Zwarte dag?
Al bij al liep de strijd echter niet op.
Dr. Patijn voorzag zelfs, dat mr. Luns,
die voor de achtste maal de begroting
van buitenlandse zaken heeft ingediend,
wel eens de recordhouder onder onze
ministers zou kunnen worden in
dien het Kabinet De Quay zijn zittings
periode tenminste volledig zal kunnen
uitdienen. Op de Kaderdag, welke de
P.v.d.A. vorige week zaterdag bijeen
riep, was tegenover ministers als mr. Van
Rooy bepaald wel minder vleiende taal
gebruikt. Men moet echter wel beden
ken, dat diens houding in het busconflict
toen ook de antirevolutionaire fractielei
der, dr. Bruins Slot, aanleiding gaf van
een „zwarte dag” voor het ministerie te
spreken.
De A.R.-minister Van Aartsen had het er
bij de verdediging van de begroting van
Volkshuisvesting in de ogen van het par
lement beslist beter afgebracht. Moties,
rijk dus en 3. onafhankelijkheid (zij het
onder bepaalde voorwaarden, welke nog
nader bepaald moeten worden).
Hij zeide, en dat heeft de rechter zijde
enige hoop gegeven, dat hij „de meest
Franse oplossing” met blijdschap zou be
groeten, hetgeen volgens deze rechter
zijde de aansluiting bij Frankrijk, dus het
behoud van de huidige toestand zou be
tekenen. Maar dat wil niet zeggen, dat
hij de uitspraak in deze richting zou wil
len dwingen. Een andere geruststelling
voor de rechter zijde is, dat hij het leger
het toezicht op de verkiezingen wil toe
vertrouwen. De mohammedaanse opstan
delingen, die nu al vijf jaren de strijd
volhouden, willen hiervan niets weten
omdat zij, niet ten onrechte, ervan over
tuigd zijn, dat het leger geen genoegen
zal nemen met een andere uitslag dan de
algehele verfransing.
Nadrukkelijk stelde De Gaulle, dat hij
niet van plan is politieke besprekingen
over het einde van de oorlog met de
mohammedaanse opstandelingen, de
F.L.N. te voeren, terwijl dezen er geen
genoegen mee nemen, dat er alleen over
een staken van het vuren gesproken zal
worden, wat volgens hen een net woord
voor capitulatie is.
De Gaulle heeft het leger dus wel enige
geruststellende woorden toegevoegd en
dat zal zeker een rol hebben gespeeld bij
het trouw blijven van het leger in Alge
rije, nadat het eerst een door De Gaulle
veroordeelde passieve houding tegenover
de Europese opstandelingen in Algiers
had ingenomen.
De Gaulle is versterkt uit de strijd ge
komen, dat is onmiskenbaar, maar de tijd
zal moeten leren of het leger ook in de
toekomst niet een eigen oordeel over de
politiek zal blijven hebben en zijn trouw
min of meer van die politiek zal laten
afhangen.
Van de versterking van zijn gezag maakt
De Gaulle onmiddellijk gebruik om van
het parlement op bepaalde, nog niet na
der omschreven terreinen, volmachten te
krijgen. Men neemt aan, dat het de be
doeling is alle gevaar voor de staat af te
wenden en vooral om middelen te krij
gen met vergrote kracht tegen rechts-
extremistische elementen op te treden,
die, zoals nu is gebleken, ook in Frank
rijk zelf, weer enige complotistische ar
beid hebben gedaan. Een aantal arresta
ties is verricht, maar te velen zijn toch
nog de dans ontsprongen, te velen, die
te dicht bij bepaalde ministers staan.
Daarom schrijft men De Gaulle ook het
voornemen toe een aantal ministers, die
zich in deze affaire als pleitvoerders van
de opstandelingen in Algiers hebben ont
popt, door anderen te vervangen.
Men noemt al de namen van de ministers
Soustelle en Guillaumat (defensie), die
het veld zullen moeten ruimen. De
Gaulle moet vertrouwde mensen om zich
heen hebben als het een volgende keer
tot een krachtmeting komt. En die
krachtmeting zal komen, als de dwin
gende loop van de
hem tenslotte toe zal
tact met de F.L.N. op te nemen, ook
wanneer het niet alleen om het staken
van het vuren zal gaan.
Men zal ook niet vreemd moeten opkij
ken wanneer Delouvrier en Challe zullen
moeten verdwijnen, die te zeer bereid
waren op de eisen van de rebellen in
te gaan.
De gebeurtenissen in Algiers en Parijs
hebben de aandacht van de gehele we
reld in beslag genomen, hoewel zonder
opzienbarende gebeurtenissen in alle lan
den het leven toch gewoon is doorge
gaan.
Wij willen nog een staking van 24 uren
van de Belgische vakbonden vermelden,
die op deze manier hun eis tot hoger
loon en betere sociale voorwaarden (meer
vakantie e.d.) kracht wilden bijzetten.
Vooral in het socialistische Wallonië is
het stakingsparool opgevolgd.
Op de conferentie met de vertegenwoor
digers van de Kongo is het besluit geval
len, het gebied op 30 juni volledige vrij
heid te verlenen, wat door buitenlandse
waarnemers een slecht voorbereide soe
vereiniteitsoverdracht geoordeeld wordt.
Incidenten tussen Syrië en Israël vestigen
weer even de aandacht op het Midden
Oosten, maar veel dreiging zit er nog
niet in, al zendt ook Egypte troepen naar
de grens.
Het leger volgde hen niet, maar in de
uitvoering van de bevelen de opstand te
onderdrukken en de opstandelingen te
isoleren, was het uitermate slap. Het
leger bleef passief en dat klopte niet met
de opvatting van trouw, die De Gaulle
heeft.
Premier Debré bracht een geheim gehou
den bezoek aan Algiers om poolshoogte
te nemen en kwam met de indruk terug,
dat er in geen geval bloed mocht worden
vergoten. Dit leidde tot een verschil van
mening in de regering, want De Gaulle
wenste desnoods met harde hand de orde
te herstellen. Donderdag vertrokken De
louvrier en generaal Challe, respectieve
lijk de regeringsgevolmachtigde en de
opperbevelhebber, in opdracht van De
Gaulle uit Parijs naar een geheim hoofd,
kwartier buiten de stad om zich aan de
druk van de rebellen te onttrekken. Hoe
men het ook draait, deze beide gezags
dragers zijn niet tegen hun zware taak
opgewassen gebleken, anders hadden zij
zich ook te Algiers tegen de druk van
de rebellen kunnen verzetten. Challe
heeft er zich vermoedelijk tegen gekant
troepen te gebruiken om de rebellen tot
de orde te dwingen, ook omdat hij meen
de dat het leger zijn bevelen niet zou
op volgen.
Dit ogenblik leek het hoogtepunt van de
rebellie, maar daarna is het hollend ach
teruit gegaan. Vrijdagavond heeft presi
dent De Gaulle, in uniform gekleed,
voor radio en televisie een dwingend be
toog gehouden tot het leger te gehoor
zamen en de orde te herstellen. Hij voel
de zich ongetwijfeld gesterkt door het
feit, dat in Frankrijk zelf, talloze betui
gingen van trouw op het paleis van de
president waren binnengekomen en dat
ook in Algerije bevelhebbers van diverse
sectoren hun trouw aan generaal Challe
en generaal De Gaulle betuigden. De
Gaulle sprak fel omdat het voor hem niet
zozeer een opstand tegen zijn gezag was
als wel tegen het gezag van Frankrijk.
Hij herhaalde met kracht zijn politieke
standpunt, dat neerkomt op de toeken
ning van het recht van zelfbeschikking.
Te zijner tijd zal een referendum moeten
worden gehouden met als keuze: 1. ge
hele aansluiting bij Frankrijk, 2; interne
autonomie met hechte banden met Frank-
Duitse onderhandelingen.
Druk informeerde de Tweede Kamer
ook naar het verloop van de onderhan
delingen met West Duitsland, waarbij
naar verluidde overeenstemming
zou zijn bereikt over een schadevergoe
ding van 275 miljoen Mark en over een
gemeenschappelijk regime in het Eems-
Dollargebied. Ds. Van der Veen was
echter verontwaardigd over de teruggave
van Elten en Tuddern, zonder dat er een
volksstemming is gehouden en de com
munist Bakker haalde zich een standje
van de voorzitter op de hals door de
Duitse minister Oberlander voor een
„Hitlerknecht” uit te schelden. De socia
listische dr. Patijn was verontrust voor
het geval het meningsverschil inzake de
Rijnvaart inderdaad buiten dit accoord
zou zijn gehouden. Hij vreesde, dat de
positie van onze Rijnvaarders in de toe
komst hierdoor benadeeld zou kunnen
worden. E>an heeft Nederland immers
niets meer om aan te bieden?
Pierre Lagaillarde, de opstandelingenleider uit Algiers, is maandagavond per
vliegtuig naar Parijs overgebracht en in de Sante-gevangenis opgesloten.
De foto geeft een beeld van de autorit door Parijs. Lagaillarde, nog in para-
chulistenuniform, wordt geflankeerd door twee leden van de veiligheidsdienst.
Twee jaar geleden werd gestart met een
éénimansschool onder leiding van de hui
dige directeur, de heer K. Jongsma, en
wel met 15 leerlingen in het „Kamp-
hüs”.
Dit eerste begin was natuurlijk vrij pri
mitief, zowel wat lesmateriaal als les
mogelijkheden betreft. Toch waren dit
nog maar enkele van de vele moeilijk
heden die doordacht en overwonnen
moesten worden door het schoolbestuur
en allen die met de bouw annex waren,
voor dit nieuwe moderne schoolgebouw
woensdagmiddag officieel geopend kon
worden.
Woensdagmiddag half twee waaiden
trots de vlaggen van Nederland, Fries
land, Wonseradeel en Witmarsum in de
Z.O.wind.
Van heinde en ver stroomden enige hon
derden genodigden en belangstellenden,
w.o. B. en W. en de voltallige gemeente
raad van Wonseradeel, het handvaardig-
heidslokaal binnen.
de Verenigde Naties door Nederland
zou worden bestuurd. Dit plan vond
meteen al weinig bijval. De liberale
mevrouw Stoffels betwijfelde of Neder
land door de V.N. wel als zodanig zou
worden aangewezen en de pacifistisch-
socialistische dominee achtte de termijn
van dertig jaren, welke aanvankelijk voor
de onafhankelijkheid van de Belgische
