■I
OP BEZOEK BIJ „DE TOVENAARS VAN
MAKKUM”
OP VERKENNING IN ZUID-AFRIKA
roar
n f
Fan de Martinytoer
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Freerek Jans van Jorwerd vestigde er zich
300 jaar geleden als
III - liet Rassen-vraagstuk
Hwat bat Cjal)6 S/i
us hjoed p p
to sizzen
Boer en Lodder
Tj. de J.
Zilveren filmpjes
„tichelaar"
56e JAARGANG
No. 15
DINSDAG 23 FEBRUARI I960
To fier trochdreaun rjocht is ünrjocht.
In ons verslag
hja gongen
het
het
Bolswarils Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
tlL
i de
kunnen laten
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
yn in universiteit in mach-
om de bifolking
dêrtroch ek de bi-
en de mooglikheden
mei de lju, dy’t
Van
men
ken.
geschreven en met name over de manier,
waarop in de Unie
probleem want dat is het wordt
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A, J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
stookt werd met turf. En daar in die
enorme oven moest aan de hitte worden
overgelaten om het mensenwerk de uit
eindelijke glans en glorie te schenken.
Met circa zesduizend turven werd de
temperatuur opgevoerd tot om en nabij
de duizend graden, waarna het stoken
werd gestaakt en de afkoeling begon, die
enige dagen voortduurde.
Thans is het verhittingsproces op moder
ner leest geschoeid.
Het is telkens weer een grote dag, een
dag vol spanning en verwachtingen, als
de oven eindelijk wordt opengemaakt.
Soms valt het resultaat tegen omdat de
hitte te sterk of te zwak is geweest, om
dat de afkoeling te snel of te langzaam
heeft plaatsgehad. De juiste temperatuur
regeling is nog altijd een factor, die zeer
moeilijk te beïnvloeden is, maar dat
het rassenvraagstuk kan men, als
dat wil, een uitvoerige studie ma-
Er wordt tegenwoordig veel over
van Zuid-Afrika dit
oan beide oplos
mar ek foardielen.
IN WICHTIGE KWESTJE FOAR
FRYSLAN
De stimmen üt it Noarden hawwe troch-
strings in lange reis to meitsjen foar’t hja
yn De Haech heard wurde. En it liket
dat it lüd dan aerdich minder wurden is.
Alteast wy hawwe hjir it gefoel dat Frys
lan op hast alle gebiet efteroan komt en
dat it in hiele toer is dêryn foroaringen
to krijen.
Mei de Lauwerssé sit it jit foar it krüs.
De minister, dat i« wol dudlik, sil oer de
reade streek lutsen wurde moatte, üt him
seis bliuwt hy der foar stean. It léste bi-
rjcht, dat it Ryk, as it safier komme soe,
de kosten net allinnich drage kin, is hjir
in nij biwiis fan. Hwant hwa’t op de
hichte is fan it feit, dat de provinsje
gjin eigen ynkomsten hat, allinnich in
persintaezje lizze mei op de grounlêsten
en personele bilêsting mei in troch it
Ryk fêststelde ütkearing üt it saneamde
Provinsjefouns. As men wit, dat it hiele
budget fan de provinsje bistiet üt alf
miljoen goune en dat gjinien yn steat is
dat bidrach to forheegjen as it Ryk seis.
As men wit, dat de provinsje foar alle
bilangrike dingen hjir yn de provinsje,
it twadde gemael, de prov. bibliotheek,
de havens fan Harns en Starum, de ka
nalen en de bilangrike wegen, nei De
Haech ta moat mei de bidlersponge om
'e nekke, dan docht dizze nije ütspraek
fan de Minister wol hwat komysk oan.
De provinsje hat gjin jild en mei gjin
jild fan de minsken freegje, hoe soene
hja dan yn it miljoenenplan fan de Lau
werssé in bydrage jaen kinne, dy’t mear
is as in symbolysk gebaer? Dat soe al-
bij alle concessies, die men aan de kleur
lingen doet, een rem zit van angst: zij
moeten niet te machtig worden.
Het moge waar zijn, dat het eigenlijke
streven van de Zuid-Afrikaanse regering
er op gericht is aan de kleurlingen vol
ledig zelfbeschikkingsrecht te geven in
een eigen Bantoe-staat. Ziehier b.v. een
uitspraak van de huidige premier Ver-
woerd: „Instede van een gemengde
maatschappij te vormen, moet Z.-Afrika
'n maatschappij worden, waarin geschei
denheid bestaat, gevende de volste moge
lijkheden aan het ene ras precies als aan
het andere: zoals wij suprematie in onze
De Rykskommisje hat him fan it Fryske
rapport mei in kakkelakje ófmakke,
symptomatysk foar de mentaliteit fan de
sintrum minsken foar de de buten
ten oer. Mar sa litte de leden 1
Fryske Kommisje, under lieding fan
Prof. Dr. Koksma en Prof. Dr. Bloem
bergen harren net ófsaltsje. Yn it twadde
diel, dat nou ütkomt is, litte hja fannijs
har earnstige, sprekkende arguminten
hearre en hja bipleitsje dêrneist in wei
om de komst fan in universiteit mooglik
to meitsjen. Oant nou ta socht men dat
altyd yn it oprjuchtsjen fan sa’n institüt
mei ien of twa fakulteiten (stüdzjerjuch-
tingen) der’t dan letter guon by komme
koene. Sa is it mei de Vrije Universiteit
yn Amsterdam en ek mei de Katholike
Universiteit fan Nimwegen gien, mar der
is ek in oare wei.
En nou is it wier, dat
sings biswieren sitte,
Na de oorlog is het bedrijf in meer dan
een opzicht gemoderniseerd, maar de
geest en de sfeer bleven behouden. En
nimmer heeft de fa. Tichelaar zich laten
verleiden tot het vervaardigen van een
massaproductie. Ieder werkstuk dat de
„fabriek” verlaat, draagt het merkteken
edel handwerk te zijn.
Dit jaar bestaat het bedrijf dus 300 jaar.
Dit jaar zal waarschijnlijk ook te Mak-
kum het tegelmuseum gereed komen in
de nabij het bedrijf gelegen oude Waag.
Hoewel deze stichting waarschijnlijk ge
heel los van de jubileumviering is te zien,
is het toch een wel zeer passend ge
schenk.
linnich kinne as it Ryk seis dat dofke
earst yn de provinsiale kas stoarte wol,
oars net. Boppedat fait dit projekt ünder
de Delta-wet en de kosten dêrfan wurde
troch it Ryk bitelle. Al mei al liket dit
mear op in forlechje as op in argumint
en wurdt de twivel by de fan üngeduld
trapljende Friezen en Grinzers wer grea
ter.
In oare kwestje is de sprieding fan it
heger ünderwiis, der’t rounom yn Neder-
lan mei bilangstelling nei ütsjoen wurdt.
De bisteande universiteiten yn it Westen
sitte grótfol en de akademyske oplieding
sil fan jier ta jier mear studinten to for-
wurkjen krije. De ynstelde Rykskommisje
komt ta de konklüzje, dat de 32.600 stu
dinten fan 1957 oer tsien jier ta 64.500
ütdije sille. Der rekket men yn it Westen
mear as forlegen mei, it is nou al op
party plakken sa as Amsterdam en Delft
hast net mear to dwaen.
Dêrneist is it foar eltse provinsje in tige
bilangrike saek in institüt foar heger ün
derwiis to hawwen. Net allinnich omt
hjirtroch folie mear studinten de moog-
likheit krije foar dizze foarming omt it
lang sa kostber net is, mar ek omt hoe
langer hoe mear it heger ünderwiis bi-
fruchtsjend wurket op yndustry, admini-
straesje, bistjür en kultuer.
Fryslan soe y- --*-
tich middel hawwe
hjirre to tsjinjen en
ning mei it gewest
fan it gewest op peil to bringen. Ik bin
it dan ek folslein iens 1 'j
aksje fiere foar in hegeskoalle yn Frys
lan.
igewes-
fan de
aangepakt en tot een redelijke oplossing
wordt gebracht.
Wanneer men echter als nieuw-komer,
emigrant of toerist de Unie bezoekt, dan
zou het wel zeer ongepast, ja zelfs aan
matigend zijn, om nu maar één-twee-drie - -
zijn oordeel onverbloemd weer te geven. Nolkman knget elke der
Dit mag men alleen reeds daarom niet
doen, omdat dit schone land in tal van
opzichten de nieuwkomer en vreemdeling
zoveel goeds en moois biedt, dat men
soms werkelijk vergeet, dat de regering
van dit land worstelt met één van de
allermoeilijkste problemen, die er be
staan.
Het beste kan men het standpunt in
nemen van een man, die na 12 jaar in dit
land te hebben vertoefd, terugkerend
naar zijn vaderland, deze wijze woorden
sprak over het rassenvraagstuk: „Hoe
meer je er van weet, hoe moeilijker het
is om hierover een bevredigende oplos
sing te vinden.”
Die man, het was een Belg, die met zijn
vrouw naar Brussel terugkeerde, sprak
uit ervaring.
De meeste jaren had hij in Johannesburg
doorgebracht, als kleermaker. Ze hadden
geen kinderen. Samen woonden ze in
een flat, terwijl hij elders in de stad een
atelier en winkel bezat.
Hij keerde hoofdzakelijk terug, omdat
de huishuren in die stad zo schrikbarend
hoog waren, dat hij practisch niet voor
uit kon komen. Uiteraard had hij zich in
Brussel tevoren verzekerd van een gelijk
waardige baan.
Hij zei o.a. „Om het rassenprobleem te
kunnen begrijpen of om er een oordeel
over te kunnen uitspreken, moet men er
minstens enkele jaren hebben gewoond
en zo het een en ander hebben meege
maakt.”
En zijn ervaringen waren, naast goede,
ook minder prettige.
Het is nu eenmaal een feit, dat zoals zich
de huidige structuur van het economisch
leven in de Unie ontwikkelt, de blanken
om hun doeleinden op dit terrein ver
wezenlijkt te zien, noodzakelijk de hulp
van de niet-blanken nodig hebben. Niet-
blanken, dat zijn de kleurlingen èn de
kaffers (Bantoe’s of negers, de eigenlijke
inboorlingen dus.)
Men kan op dit moment onmogelijk een
volledige rassenscheiding meer door
voeren, want men zou het economisch
leven de kurk waarop het land met
zijn goud- en diamantmijnen drijft
volledig ontwrichten.
Het is te begrijpen, dat de kleurlingen
het hun toekomend aandeel willen heb
ben in een samenleving, die hen en hun
voorouders als werkkrachten heeft aan
getrokken.
Zij verlangen een rechtvaardig loon en
een menswaardig bestaan. De blanken
van hun kant zijn wel bereid hen dit
te geven, maar slechts tot op zekere
hoogte dus in feite minder dan strikt
genomen rechtvaardig zou zijn omdat
juistheid bewezen van de nogal veel ver
breide opvatting, dat -’t Makkums aarde
werk een imitatie zou zijn van het Delfts
aardewerk.
Wel wordt in gi
nog altijd ’t oud-
maar alleen het feit, dat de fabriek uit
het midden van de zeventiende eeuw da
teert, toont aan dat er onmogelijk over
imitatie kan worden gesproken.
Bovendien komt het ons voor, dat de
traditie van het oud-Delfts in Makkutp
Mei op ’e lea in rüch blau sekje
Stapte mits maeije njontsjen tsien
In feint fan fyftsjen jier troch ’t stekje
By in boer to Diepenveen oer ’t hiem
Hy wie hwat efterlik-forlegen
Lézen en skriuwen amper leard
Mar in pear hannen-forse-drege
Dy stiene foar it lanwurk net forkeard.
Boer kinne jo my faeks ek brüke?
Ik hoopje dat it in bytsje past
Jawis in béd yn de büthüshoeke
In dripke büsjild en de kost
Ik tocht in ryksdaelder elke wike
Giesto mei it foarstel akkoard?
It feintsje fielde ’m gans forrike
Tige bitanke ’t is by ’t soad.
De jierren kaemen en hja gongen
Hindrik roun altyd trou yn 't span
Hy groeide op fan in great jonge
Ta feint en ta folwoeksen man
lenkear tocht hy ik kin ’t better krije
Yn Braban dat bekaem him sur
Doe frege’r nei in wike as trije:
Mei ik hjir wol hwer komme, boer?
Boer Kolkman makke gjin biswieren
Hy naem him op ’e nij wer oan
En Hindrik mei syn hurde spieren
It rüge wurk dat lei him skoan
Hy hie de fjouwer krüskes helle
Waerd j immer m.ei it selde lean
In grou ryksdaelder wyks, bitelle
Tofreden yn syn skrael bistean.
Hy krige syn iten yn ’e koken
Nea langstme nei üntspanningsfleur
Allinne stoef it pypke smoke
Soks wie - bisettingstiid - maleur
De boer woe ’m „eigen teelt” biskikke
Oerlei it stikem mei de frou
Wy halde Hindrik net oer kikke -
Foar dizze jeft’ twa kwartsjes óf
It fyftichste tsjinstjier folmakke
Kaem de boargemaster ’r oan to pas
Hy spjelde de forwrotten stakker
It medaljebrüns kein op syn jas
De boer tocht „Ik ha knap hwat bisparre
En Hindrik - ta it ófskied ré
Koe foar ’t lést syn ryksdaelder barre
Waerd ynskreaun by de A.O.W.
Hy mei, syn joun yn ’t rêsthüs slite
Brieven fol bittere forwiten
Hja skelde him fan alles nei -
Bloedsüger, ik soe my hast ris skamje
Bitelje it efterstallich lean
Eagen dy’t fan forachting flamje
Hoe koe dochs sa’n skandael bistean.
Mar Hindrik glimket stil tofreden
Och minsken hwer ha jimrne it oer
Ik klage nea - totael gjin reden -
It wie wierlik net sa’n minne boer
PYT
De Fryske Kommisje mient, dat de ge-
bieten, der’t men op in universiteit oan-
lizze wol, op it heden it bést bigjinne
koene mei de ünderbou, dus mei de jier
ren oan it kandidaetseksamen. De léste
jierren, dy’t tariede foar it doktorael en
de fierdere stüdzje foar doctor, soene dan
oan de bisteande universiteiten bliuwe
kinne.
Hja sjogge oan sa’n oplossing ünderskate
foardielen: Foarst soe men op sa’n wize
de kat earst ris üt de beam sjen kinne.
Hoefolle studinten komme der, hoe giet
it mei de stüdzjerisseltaten, hoe sit it mei
de kosten sawol foar it Ryk as foar de
studinten
Men soe op dizze wize de bisteande
universiteiten hiel hwat romte jaen,
hwant it tal fan de earste en twaddejiers
is it greatst en ek nei it propaedeutysk
eksamen falie jit hiel hwat óf. Al dizze
j ongel ju koene dan ticht by hüs bliuwe
en allinnich de seltearde groep gyng de
léste jierren nei de universiteit. De oer-
gong fan middelskoalle nei universiteit,
dy’t ek hiel hwat problemen meibringt
soe folie geleideliker gean. Sa’n ünder
bou, dy’t men mei it wurdt: Atheneum
oantsjut, soe foar de jonge studinten
folie mear dwaen kinne as op de greate
universiteit mooglik is. De professoren
fan klasse soene harren mear oan har
wittenskiplike taek wije kinne, wylst hja
nou bidobbe wurde ünder folie wurk,
dat ek oaren like goed dwaen kinne. De
M.U. oplieding koe hjiryn opnomd wur
de en meiiens dêrta liede, dat mear lju
de akademyske rjuchting ütgyngen.
Ek stiet de kommisje foar, dat men mei
iens neigiet oft it net forstannich wêze
soe om dizze athenea sa to meitsjen, dat
ek in koartere universitaire stüdzje, it
baccalaureaat mooglik waerd.
Yn party oare Jannen hat men dit al hiel
lang. En it is wier, dat it libben yn tal
fan funksjes wol forlet hat fan goed
foarme lju, mar lang net altyd fan fol
slein universitaire stüdzje.
Binammen foar maetskiplike funksjes en
bipaelde skoallen soe dat in bilangrike
oplossing jaen.
Nou is it fansels net sa, dat oan dizze
oplossing gjin neidielen forboun binne.
Sa is de iene fakulteit folie makliker sa
to spjalten as de oare. As der folie labo-
ratoriumwurk en practica oan forboun
binne, dan binne de biswieren it greatst.
Mar foar hie! hwat oare stüdzjeruchtings
lizze hjir greate mooglikheden en it soe
Fryslan daliks in kostbere stipe wêze om
net fierder efteroan to kommen. En dat
hat nou wol lang genóch duorre.
maakt het werk in de Makkumer aarde
werkfabriek juist levendig en houdt bij
de medewerkenden de interesse en de
liefde voor hun vak wakker.
Veel hangt ook af van de kwaliteit der
verf en dat is een punt, dat bv. in de
bezettingstijd veel problemen schepte. De
grondstoffen voor de oxyde-verven
moesten grotendeels worden geïmpor
teerd en ze waren dus uiteraard heel
moeilijk en slechts in beperkte mate ver
krijgbaar. Er bestaat in het buitenland
grote belangstelling voor het Makkumer
aardewerk en reeds voor de oorlog werd
een groot gedeelte van de productie der
fabriek geëxporteerd.
KONINGIN ELIZABETH HEEFT
EEN ZOON
Onmiddellijk na het bekend worden van
de geboorte van ’t Britse prinsje stroom
den duizenden Landenaars naar Bucking
ham Palace om met eigen ogen de
officiële aankondiging op het hek te zien.
4e week februari 1935.
Voor een volle Doelezaal draaide de
film „Het meisje met de blauwe hoed”.
Binnenkort zal publiek worden verkocht
het fabrieksgebouw van fa. H. Donker
gelegen aan de Stadsgracht en de Cnos-
senlaan. D. Feitsma, notaris Bolsward.
Ook uit de hand te koop.
Te koop volledige ijscozaak met salon-
ijswagen, 2 loopkarretjes, etc. Gebr. Jel-
mersma, Hoogstraat.
Het gemiddelde jaarinkomen is de laatste
4 jaar gedaald van f 2340 tot f 2126.
Eierprijs iets hoger. Thans 10 stuks voor
25 cent. T. de Witte, Makkum.
Het conflict tussen Italië en Abbesynië
blijft ongeveer op dezelfde hoogte zwe
ven. Veel resultaat hebben de besprekin
gen» te Addis Abeba niet gehad.
Als opvolger van wijlen minister Kalff
wordt als bewindsman van het ministerie
van waterstaat genoemd Jr. Ir. O. C. A.
van Lidt de Jeude, dir. van de Ned. Mij
van havenwerken.
Opstand in Griekenland.
Freerck Jans van Jorwerd, die omstreeks 1660 de aardewerkfabriek
in Makkum stichtte, zal waarschijnlijk wel niet hebben durven dro
men, dat deze fabriek, die eeuwen later in I960 nog in volle bloei
zou zijn en nog steeds bestuurd zou worden door een lid van
zijn familie.
In 1675 nam Freerck Jans de achternaam Tichelaar aan, wat vertaald
in het moderne Nederlands „tegelmaker” betekent. En zijn achter-
achter-achter-enz.-kleinzoon, de heer J. P. Tichelaar, is thans directeur
van de fabriek en zorgt er voor, dat de wereldfaam van het Makku
mer aardewerk gehandhaafd blijft.
van de opening van de
tegeltentoonstelling te Bolsward memo
reerden we reeds het 300 jarig bestaan
van Tichelaar’s .kleiwarenfabriek”, wel
ke eeuwviering ook uit bovengenoemd
jaartal reeds blijkt.
Wij hadden het genoegen persoonlijk
meermalen het beroemde fabriek, waar
een geheel eigen sfeer heerst te bezich
tigen.
Thans willen we de stichter van het be
drijf eren, door de aandacht te vestigen
op het nog steeds boeiende werk van
wat de publicist W. Kielick, aan wiens
reportage in een geïllustreerd tijdschrift
we het volgende grotendeels ontleenen,
eens noemde „de tovenaars van Mak
kum”.
Van buiten maakt Tichelaar’s fabriek ’n
weinig imposante indruk: een oud, stof
fig gebouw aan een rommelige vaart.
En wie daar als leek naar binnen stapt
en de houten trap langs de geweldige
de oven opklimt, wordt niet geïmponeerd
door een drukke bedrijvigheid van een
groot aantal arbeiders, zoals we dat in
de moderne industrieën gewend zijn.
Geen dreunende machines, maar de stilte
en de rust, die gepaard gaan met ’t zorg
vuldig uitgevoerde handwerk.
Want slechts met hun handen en de hitte
van het vuur weet een klein leger van
tovenaars uit de grauwe, onooglijke klei
kunstprodukten te scheppen, die zowel
wat de vorm als wat de kleur betreft
enig zijn aan de wereld.
De opper-tovenaar de heer Steensma ze
telt in een bescheiden kamertje met kale,
houten wanden op de bovenste verdie
ping van het gebouw.
Hij is de decorateur, de ontwerper van
de motieven, die op borden, schalen en
potten worden aangebracht.
Hij is een meester in zijn vak, zijn fan
tasie is onbegrensd en hoewel hij al bijna
een mensenleeftijd onafgebroken hetzelf
de werk doet, weet hij toch altijd weer
iets nieuws te scheppen.
Maar zijn toverkunst beperkt zich niet
alleen tot de tekenstift en het penseel,
hij is ook een alchemist, die experimen
teert met allerlei vreemde stoffen, die in
geheimzinnige mengsels roert en onafge
broken probeert om de kleur van het
produkt te verbeteren, om het rood nog
warmer en gloeiender te maken, het
blauw nog dieper.
De resultaten, die hij reeds heeft be
reikt, tonen aan, dat hij ook als „alche
mist” een meester is.
Verder geeft hij dan nog leiding aan de
tovenaars van lagere orde, die in de ver
schillende afdelingen van het bedrijf
werkzaam zijn. Zo ziet hij toe, dat het
kleimengsel inderdaad nauwkeurig vol
gens het recept wordt gemaakt, want
hiermede valt of staat de kwaliteit, van
het eindprodukt.
Dit mengsel bestaat uit Friese klei, Win-
terswijkse klei, krijt en pijpaarde, welke
stoffen onder toevoeging van water door
een worden geroerd tot het geheel een
waterachtige brij geworden is.
Deze brij wordt dan uitgestort in grote
bakken in de open lucht, waar ze wordt
ingedroogd en gedurende enige tijd blijft
staan tot alle levende organismen, die in
de klei aanwezig zijn, geheel zijn afge
storven. Een klein levend schaaldiertje
zou namelijk tijdens het bakken in
oven een prachtige vaas 1- L
barsten of springen.
Van dit kleimengsel worden dan de ver
schillende voorwerpen vervaardigd, deels
door middel van vormen waarin de klei
door een uiterst vakkundige hand vol
komen gelijkmatig moet worden uitge
streken, deels door middel van de draai
schijf, die vooral voor het maken van de
voeten der pot en schalen wordt gebruikt.
Is hetvoorwerp, wat de vorm betreft, ge
reed, dan wordt het in de oven gebakken.
Na het bakken wordt het ondergedom
peld in een bak, waarin zich met water
aangelegd tinglazuur bevindt.
Dit glazuur wordt ook in Makkum ge
maakt en bevat soms negen verschillende
stoffen. De één maal gebakken pot of
schotel is zo poreus, dat het vocht van het
glazuur vrijwel onmiddellijk wordt opge
zogen en er ’n glazuurlaag, die doet den
ken aan heel fijne poedersuiker op de
buitenkant achterblijft.
Op deze glazuurlaag moet nu de ver
siering worden aangebracht. In Makkum
schildert men dus op het glazuur, in
tegenstelling tot Delft, waar men direct
op het aardewerk schildert en daarna pas
glazuurt.
Hiermede is ook meteen de absolute on-
jrote lijnen in Makkum
-Delfts procédé gevolgd,
de zeventiende
er onmogelijk
Bovendien komt het ons voor dat de
t- -- -
beter bewaart bleef dan in Delft zelf.
De schilders, die dus de versiering op
eveneens zeer poreuze glazuur aanoren-
gen, moeten over een buitengewone vak
bekwaamheid en zeer vaste hand beschik
ken.
De vloeibare verf wordt immers onmid
dellijk geabsorbeerd zodra het penseel
de glazuurlaag raakt. Een kleine weife
ling van de hand, een kort moment van
verslapte aandacht en het produkt is ont
sierd door een lelijke vlek en absoluut
waardeloos geworden.
Probeer u het maar eens met waterverf
te schilderen op een stuk vloeipapier.
Daar komt nog bij, dat de kleur van de
oxyde-verven, waarmede het aardewerk
wordt verfraaid, bij het opbrengen dik
wijls geheel verschillend is van de uit
eindelijke kleur, die na het tweede bak-
proces wordt verkregen.
Zwarte verf wordt na verhitting rood
en van fel rood poeder maakt men blauwe
verfIs het overdreven om te zeggen, dat
er in Makkum tovenaars aan het werk
zijn?
De beschilderde voorwerpen gaan nu
voor de tweede maal de oven in, be
schermd door een ronde of rechthoekige
casette. Het is een heel oude oven, die
men in Makkum jarenlang gebruikte, een
oven met meter-dikke wanden, die ge-
