WITMARSUM KRIJGT
NIEUWE DOOPSGEZ NDE KERK
„Orgelcentrum”
1
Engeland staakt verdere
ontwikkeling van de Blue Streak
Qabe Skroar
van
hield te Bolsward geannimeerde orgeldag
■■ar
Mattheus Passion
Gouden filmpjes
Piter Jelles
üs hjoed p p
to sizzen
Bolsward
.ooi1
n
L
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
F
Mill
56e JAARGANG
No. 32
VRIJDAG 22 APRIL I960
2305 of 2335
KONINKLIJK GEZIN IN ZERMATT
Hwat haf
I960)
(I860
st
PYT
(1637-1707)
(1685-1750)
1907) zelf.
OUDERS MET 6 KINDEREN OMGEKOMEN BIJ BRAND TE HOORN
gelegd,
de woning
20 april
Deze raket heeft een vaste lanceerplaats
en bij een grote aanval op Engeland is
het duidelijk, dat geen enkele raket ooit
het luchtruim zal kiezen. Men gaat de
voorkeur geven aan raketten met mo
biele lanceerplaatsen, waartoe men zich
gaat wenden tot de Amerikaanse Sky-
bolt, welke ook door bommenwerpers ge
lanceerd kan worden. Maar volgens Ame.
rikaanse deskundigen is ook dit geen
antwoord, daar de bases van deze bom-
Te koop
stoel.
Te Kimswerd is besloten tot het op
richten van een elektrische centrale.
De Engelsen hebben de consequen
tie uit de moderne bewapening ge
trokken. Zij staken de verdere
ontwikkeling van de Blue Streak,
de raket voor de middelgrote af
stand, die al 65 miljoen pond heeft
gekost en zeker nog 500 miljoen
pond zou helbben gekost voor hij
bedrijfsklaar zou zijn. Het is ech
ter niet zozeer de kwestie van 't
geld, maar van nut geweest, dat
tot dit besluit heeft geleid.
Dinsdag is Tsjoe En-lai, de Chi
nese premier, in New-Delhi, de
hoofdstad van India, aangekomen.
Dit is zijn eerste persoonlijke con
tact met Nehroe sinds de grens-
moeilijkheden tussen beide lan
den in de loop van het vorig jaar
accuut werden.
De op woensdag j.l. te Bolsward in „Ons
Gebouw” gehouden orgeldag, uitgaande
van de in 1958 opgerichte Stichting „Or-
gelcentrum” is zeer geslaagd.
Daar de heer J. H. Boersma, voorzitter
van het district Noord van het Orgelcen.
trum buiten de sprekers, ook enkele gas
ten uit Australië welkom mocht heten,
kreeg deze bijeenkomst zelfs nog een in
ternationaal tintje.
januari 1961 gereed zal zijn. In die
maand zal herdacht worden dat 400 jaar
geleden Menno Simons, één van de eer
ste leiders, stierf, terwijl het dan 425
jaar geleden zal zijn dat hij zich bij de
Doopsgezinden aansloot.
Gezien de banden van Menno met Wit-
marsum (hij is er in 1492 geboren en
was er van 1531 tot 1536 pastoor) is deze
maand als streefdatum aangehouden.
Aangezien de nieuwe kerk zal verrijzen
op het terrein van de huidige kerk en
pastorie, zullen deze moeten worden af
gebroken. In verband hiermee zal op 24
In de door Ds. A. J. Kret gehouden cau
serie over „Orgelspel en Gemeentezang
in de Christelijke Eredienst” werd uit
eengezet dat tussen orgelpel en gemeen
tezang geen enkele organische band be
staat.
In het westen vindt men hoofdzakelijk
het orgel als muziekinstrument in de
Christelijke Eredienst, doch dit is niet
noodzakelijk. Men kan evengoed andere
muziekinstrumenten gebruiken, wat wij
in verschillende gevallen ook al kunnen
waarnemen.
Het Leger des Heils maakt bijvoorbeeld
gaarne gebruik van het blaasorkest en
ook in reformatorische kerken vinden
andere muziekinstrumenten naast of zon
der het orgel soms hun plaats.
Deze verscheidenheid was reeds in de
oudheid waar te nemen, daar toen reeds
de lof aan de Here God door verschillen
de instrumenten werd bezongen, aldus
Ds. Kret.
In de verschillende kerken onderling zijn
evenwel veel verschilpunten aan te wij
zen. In de Oosterse kerken en R.K. kerk
stelt het gezang zich tot doel het woord
gewijder te doen zijn. De reformatori
sche kerken daarentegen leggen de na
druk op het gezamenlijk uit- en beoefe
nen van de zang, die niet enkel gedragen
wordt door het Woord, doch ook door de
toon. Een gezongen lied raakt de mens
(althans dat is de bedoeling) dieper dan
meente hoopt met haar nieuwe kerk ook
deze bezoekers een waardiger ontvangst-
gelegenheid te kunnen bieden.
Gedurende de bouwtijd zullen de diensten
der gemeente afwisselend worden gehou
den in de Schuilkerk te Pingjum en in
het gebouw van de Geref. kerk alhier,
welke kerk door de kerkeraad met grote
welwillendheid aan de Doopsgezinden is
afgestaan voor het houden van de diens
ten.
gericht. De pastorie dateert van 1860,
voordien woonde de predikant te Ping
jum, waarmede Witmarsum al vele jaren
tot één gemeente verenigd is. Aanvan
kelijk behoorde ook Arum tot deze com
binatie, maar Arum ging in de 19e eeuw
te niet. De kerk die indertijd ruim f 14000
heeft gekost en op 16 december 1877
door Ds. P. Feenstra in gebruik is geno
men met een preek over Handelingen 17
vers 22-25, werd in 1907 voorzien van
een pijporgel, terwijl in 1938 een cate-
chisatielokaal werd opgericht op initia
tief van Ds. H. P. Tuiner.
De pastorie werd de laaste jaren niet
meer door een eigen predikant bewoond.
Sinds de combinatie met Makkum sedert
1933, woonde de predikant beurtelings
aldaar of te Witmarsum, doch sedert
1957 neemt de predikant van Bolsward
(1510-156C)
Got, Du
ie
L
e,
le
aangeboden omslaande kinder-
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartul
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
faiii de opdracht gegeven een regering
te vormen.
Nu ’t bewijs is geleverd, dat een Chr.-
Dëmocratische regering, steunend op de
stfemmen van de neo-fascisten, niet le
venskrachtig is, schijnen de Italiaanse
politici van de Chr.-Democratische Unie,
althans, de linkervleugel er van, aan te
sturen op wat men ,een opening naar
links” noemt, namelijk de poging de so
cialisten van Nenni, die zeer dicht bij
de communisten staan, van deze bond
genoot lós te weken en te betrekken bij
tie meerderheid van de regering. Fanfani,
I tiie vanouds een voorstander van deze
i fregeringspolitiek is geweest, zal hiertoe
contact zoeken met Nenni. Deze zal on
getwijfeld zijn eisen stellen, want het is
Nenni niet te doen om de Chr.-Democra
ten te helpen, maar om zijn eigen positie
te versterken. Wanneer hij daarbij de
Chr.-Democraten tegen de communisten
kan uitspelen, zal hij dat niet laten.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur
(K5157)
Gegis naar Chroestjows
ware bedoeling
Volgens sommige waarnemers is het de
bedoeling van Chroestsjow, zoals dat bij
zijn bezoek aan Frankrijk naar voren
zou zijn gekomen, een crisis over Ber
lijn te vermijden en niet meer zo te drei
gen met een afzonderlijk vredesverdrag.
Hij wil uiteraard wel de situatie in Ber
lijn, waar de geallieerden in het Westen
nog de macht hebben, veranderen. Zoals
bekend, stelt hij een vrije, neutrale stad
voor.
Het Westen zou zich bereid tonen tot
praktische regelingen van tijdelijke aard
inzake Berlijn, maar uitgangspunt moet
de handhaving van de huidige toestand
zijn. Het mooiste zou natuurlijk een her
eniging zijn, die het Berlijnse probleem
met één klap zou oplossen, maar daar
gelooft niemand in. Het is duidelijk, dat
het Westen niet bereid is zijn rechten in
Berlijn op te geven. Maar de uitleg van
dat principe kan nog wel eens verschil
lend zijn.
Is de dreiging inzake Berlijn weggeno
men, dan kan men eens stappen gaan
overwegen, welke het begin van een
ontwapening zouden kunnen betekenen.
De tien landen, die in Genève over ont
wapening aan het praten zijn, komen nog
niet veel verder. Men neemt aan, dat zij
eerst op instructies van de topconferen
tie wachten.
De tweede helft van de vorige week zijn te Washington de ministers
van buitenlandse zaken van Amerika, Engeland, Frankrijk, West-
Duitsland en Canada bijeen geweest om de topconferentie met
Chroestsjow, welke 16 mei begint, weer eens voor te bereiden. Men
heeft eensgezind bereikt, hoewel men niet goed weet of deze eens
gezindheid zal blijven bestaan als op de topconferentie bepaalde
mogelijkheden of onmogelijkheden duidelijker aan het licht zullen
komen. Om te beginnen redeneert men bij deze hoge politiek steeds
met een hele grote onbekende, namelijk de doelstellingen van de
Russische premier en ook in hoeverre hij bereid is gevaren voor
zijn standpunt te accepteren. Een andere onbekende is, dat men
niet weet hoe Chroestsjow de positie van het Westen taxeert, wat
weer een factor is bij de waardering van zijn eigen standpunt.
Men zal zich herinneren, dat China de
traditionele grens in het gedeelte van de
Himalaja, tussen India en Tibet (nu dus
China) niet erkende. Bovendien is ver
der naar het Westen in het Noorden van
Kasjmir, een grote strook gebied, welke
India als de zijne beschouwt, door Chi
nese troepen bezet. Anderhalf jaar ge-
Het is het plan, dat deze kerk vóór april des namiddags 2 uur de laatste
dienst in de oude kerk worden gehouden.
Aanvankelijk hebben de Doopsgezinden
sedert het eind van de 16e eeuw (de ge
meente stamt uit de tijd van Menno,
maar moest aanvankelijk in het geheim
bijeen komen) gekerkt in een dubbele
verbouwde woning op het Vliet.
In 1828 is dit gebouw, het z.g. Menno-
huisje, verbouwd en van een koepeltje
voorzien, maar de afgelegen ligging heeft
de gemeente in 1877 doen besluiten de
huidige kerk in het dorp te bouwen.
Op de plaats van de oude kerk is toen
het huidige Menno Simons-monument op- dirigent Ook het Frysk Orkest "speelde
Reeds geruime tijd is er in de kring der Doopsgezinde gemeente
Witmarsum-Pingjum gewerkt aan plannen om te komen tot de
bouw van een nieuwe kerk, ter vervanging van de bestaande, welke
voor het gebruik ongeschikt is geworden. Doordat Nederlandse
Doopsgezinden in ruime mate steun hebben verleend de 37000 leden
der Nederlandse Doopsgezinde gemeenten brachten in een collecte
ruim f22.000,- voor dit doel bijeen), is het mogelijk om in deze
zomer tot de bouw van een nieuwe kerk over te gaan.
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
De koninklijke familie is maandagmiddag aangekomen in Zermatt voor het
doorbrengen van een korte wintersportvakantie
Op de foto v.l.n.r. de directeur van het Hotel „Zermatter Hof”, de heer
J. Stoepfer, Z.K.H. Prins Bernhard, H.K.H. Prinses Irene, H.K.H. Prinses
Margriet en H.M. Koningin Juliana
menwerpers ook allemaal vernietigd kun
nen worden. Men moet niet vergeten,
dat bij een aanval uit het Oosten, Enge
land een waarsehuwingsperiode van drie
minuten heeft, terwijl het een kwartier
kost om een bommenwerper de lucht in
te krijgen. De uiterste consequentie van
dit alles is, dat Engeland zijn afzonder
lijke „afschrikklngsmiddel”, zijn kern
bommen, zal gaan afschaffen en zal
moeten gaan vertrouwen op het Ameri
kaanse arsenaal.
En dat in een tijd, dat Frankrijk zich
tot het uiterste inspant om die bom en
die bommenwerper te krijgen, die het
land, naar De Gaulle meent, een grotere
stem in het internationale kapittel zul
len geven. Engeland heeft begrepen, dat
middelgrote landen te klein zijn om al
gehele vernietiging in het eerste stadium
van een oorlog te ontgaan.
een korte, felle brand in de woning Merensstraat 84 te Hoorn, zijn in de
van
leden maakte China zelfs bekend, dat
het in dit gebied een militaire weg had
aangelegd. Het beschouwt dit gebied als
Chinees. Hierover heeft het niet willen
praten voordat het het gebied hecht in
handen had. Toen was echter het ogen
blik voor Nehroe gekomen om niet te
willen onderhandelen. Hij bezit namelijk
niet de machtsmiddelen om de Chinezen
te dwingen dit gebied te ontruimen.
Sinds januari heeft Tsjoe En-lai aan
gedrongen op onderhandelingen, in de
overtuiging, dat met het vuistpand in
Kasjmir er wel iets uit de bus zou kun
nen komen. Nehroe bood weerstand,
maar toch niet erg lang. De formule,
dat er niet onderhandeld zal worden, al
leen gesproken, doet niet veel ter zake.
In diverse Indiase kringen is men bang,
dat Nehroe ten slotte bereid zal zijn de
aanwezigheid van de Chinezen in Noord-
Kasjmir te erkennen in ruil voor een
rust aan de rest van de grens. Het is
mogelijk, dat dit de vorm zal aannemen
van de instelling van gemengde commis
sies, die de grenskwesties zullen bestu
deren, zoals dat op veel kleinere schaal
overigens gebeurt in de overeenkomsten,
die China heeft gesloten met Nepal en
Birma. Dat deze procedure helemaal geen
opgeven van de Chinese eisen betekent)
is duidelijk geworden uit de nieuwe eiseri
van China op de Mount Everest, die opl
Nepalees grondgebied ligt. China zou
veel prijs stellen op een dergeijke over
eenkomst omdat het zijn wat geschonden
naam in Azië zou willen herstellen. An
deren menen, dat het inderdaad begon
nen is om gebied en wel de Zuidelijke
hellingen van het Himalajagebergte, dat
India zo’n goede bescherming biedt.
In Italië heeft president Gronchi, na de
Val van d~ regering Tambroni, aan Fan-
Hy seach syn heil yn swart momint
Yn revolüsje stoarmen
Hy loek bakseil „ik ha my forsind”
Lyk elk dy’t mei my doarme
Dit barren sette him yn ’t skaed
Foargoed fan it foetstik gliden
Untanks dat, steatsman fan formaet
Nimmen kin soks üntstride
Taktyk miskien net altyd just
Yn it oardiel faek iensidich
Lykwols syn halding doelbiwust
Easken, fül en ünbidich
Makken him foar ’t sljochte publyk
Ta liedsman en forlieder
Weireek fan ear, ek haetlik slyk
Waerd it lean fan wylde dieden
Hwat men yn stilte docht,
ropt soms it fierste
In jonge Ljouwerter abbekaed
Mei wilskrêft en talinten
Bilanne op in nuver paed
It gong him net om de sinten
Mar om ’t arbeidersvolk, is rjocht
Elk minske hat syn wearde
Mar om ’t arbeidersvolk, it rjocht
In strider dy’t nimmen kearde
Visser P. te Zurich ving een zalm van 22
pond, visser A een zalm van 28 pond.
Ze brachten resp. f 30,en f 35,op.
B//
nacht van vrijdag op zaterdag de bewoner, de 45-jarige fabrieksarbeider
A. B. S1EMERSMA, zijn 33-jarrge vrouw en zes van zijn acht kinderen om
gekomen. De twee andere kinderen uit het gezin, een jongen van twaalf en
een meisje van zeven, zouden met vakantie in Amsterdam verblijven.
De bovenste foto toont een interieur van de woning na de rampzalige brand.
Foto onder, een buitenaanzicht van de uitgebrande woning met een groep
nieuwsgierigen
Woansdei mocht syn bertestoun fierd
It soe klear ta utering komme
As sjonger fan it Fryske liet
Is it lüd noch net forstomme
Seis hat hy yn de Risping leaud
Fan it sied, yn herten siedde
Nei hündert jier, syn narnme bliuwt
Libben yn üs folks formidden
(1822-1890)
Improvisatie (je volledige dienst in de nu met haar
i waar.
Kerk en monument worden jaarlijks door
Na het concert in de Martinikerk werd vele buitenlandse Doopsgezinden bezocht
in „Ons Gebouw” een lezing gehouden j op een pelgrlmtocht hier heen. De ge-
door Dr. Ir. W. H. C. Knap en Joop
Schouten onder de titel: „Orgelpracht in
Europa”.
De grootste, oudste en ook de kleine or
gels van Frankrijk, Zwitserland en Italië
werden getoond op het witte doek.
Bij de prachtige kleurendia’s werd de
orgelklank via de bandrecorder naar vo
ren gebracht, waarbij ook de typische
klankkleur der verschillende registers
kon worden beluisterd. Behalve van de
orgels werden ook dia’s vertoond van de
gebouwen waarin ze staan.
Deze lezing was een prachtig slot van de
geslaagde orgeldag, waar voor de bezoe
kers veel te genieter en te leren viel.
Het bezit van het prachtige orgel in de
Martinikerk is waarschijnlijk de aanlei
ding geweest, deze nationale orgeldag
te Bolsward te doen plaats vinden.
het gesproken woord dit alleen kan doen.
De reformatorische eredienst is aan geen
bepaalde stijl gebonden, doch maakt ge
bruik van alle stijlperioden, die zich in
de geschiedenis voordoen. Oude en nieu
we koralen staan volkomen naast elkaar.
We zingen liever gezangen dan psalmen,
aldus Ds. Kret. Dit vindt zijn oorzaak
hierin, dat de gezangen onder invloed
van ons volkskarakter en in onze eigen
tijd gemaakt zijn. Er bestaat echter geen
enkel principieel bezwaar tegen de ver
andering van de psalmen, wat woord
keus, berijming en wijs betreft.
Elk spel uit elke tijd mag een gelijke
plaats hebben in de eredienst.
Orgelspel en Gemeentezang zijn bij el
kaar gezet en moeten elkaar ook kunnen
verdragen, aldus besloot Ds. Kret zijn
boeiend betoog.
Aan de hand van kleurendia’s liet Ds.
Kret hierna zien, hoe een mechanisch
kerkorgel tot stand komt.
Het getoonde orgel was dat van de Herv.
kerk te Bergse Hoek, dat 2 klavieren en
18 stemmen telt.
Aan de orgelbespeling door Joop Schou
ten op het orgel van de Martinikerk ging
nog een kort bezoek aan de Broerekerk
vooraf.
Het programma van deze orgelbespeling
bestond uit:
„Toccata en Fuga in F. gr. T.”
van D. Buxtehude
„Magnificat primi toni”
van A. de Cabezón
„Partite diverse sopra: O
frommer Gott”
van J. S. Bach
„Ohoral No. III”
van C. Franck
om te besluiten met een
„Resurrexit” van Joop Schouten (geb. drieën gecombineerde gemeenten
4e week april 1910
Ter gelegenheid van de le verjaardag
van prinses Juliana publiceert een Ameri
kaans kindertijdschrift een artikel „The
little Princes Juliana. Hi*aan ontlenen
we: Er bestaat geen gevaar, dat Juliana
gestolen zal worden. De gehele natie
kijkt scherp toe, dat dit niet zal ge
beuren. Haar dagelijks leven wordt stipt
vastgelegd. Natuurlijk moet zij leren
breien, indien zij niet alle vrouwen van
Holland wil beledigen. Van haar moeder
wordt beweerd, dat zij de rijkste vrouw
is in Europa, hetgeen betekent, dat
Juliana een boel zal hebben weg te schen
ken aan de armen. Haar vader was een
Duitser, haar grootmoeder een Russin,
doch zij is geheel Hollands voor de Hol
landers. Deze hebben haar zo gemaakt
door de wet en door hun trouw.
In de volle Martinikerk werd, nu voor
het eerst onder leiding van dirigent Bram
Feenstra, de Matthaüs-Passion uitgevoerd
pp de daarvoor zo passende Goede Vrij
dag.
Medewerking verleenden: het Sneker
Cantatekoor, de Bolswarder Oratorium-
vereniging, het R.K. Jongenskoor uit
Leeuwarden en het Frysk Orkest. Solisten
waren: Dora Lindeman sopraan, mevr.
Letter alt, Gerard Honig tenor, Arie de
Rijk en Peter de Vos bas.
Mevr. Kueter clavecimbel
Boeienga orgel.
In de verschillende dagbladen heeft een
ieder reeds kunnen lezen dat de uitvoe
ring uitstekend is geslaagd en zij, die de
uitvoering van de Matthaüs-Passion in
Bolsward bij woonden, zullen dit unaniem
bevestigen.
Zonder twijfel is een belangrijke reden
van dit welslagen het voorbereidend
werk van de heer Schrik, die zich jaren
lang veel moeite heeft getroost de uit
voering op een hoger plan te brengen en
die daarin ook ruimschoots is geslaagd.
Hoewel dus meer dan een basis voor een
goede uitvoering, reeds lang was gelegd,
doet niets af van de kwaliteiten van de
heer Feenstra, die met grote toewijding
zijn taak heeft opgevat.
De koren gaven olijk van enthousiaste
studie onder leiding van hun accurate
en J. W.
Jsl
