Betogingen
Korea hadden
in
snel resultaat
een
Drama van Rotterdam
De Gaulle bij Eisenhower
Si
ft
van
20 jaren geleden
H.M. Koningin Juliana
viert morgen haar 51e verjaardag
Aan de Burgerij
Bolsward
üs hjoed p
Niet alleen de mariniers vochten verbeten
Gouden filmpjes
to sizzen
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
4* Hl
VRIJDAG 29 APRIL I960
56e JAARGANG
No. 34
De Jong’s Nieuwsblad
Foto Max Koot
le week mei 1910
Advertentieprijs: 13 cent per mn>
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Zelden hebben betogingen zo snel tot resultaten geleid ais vorige
week in Korea, waar, na rammelingen van enkele weken, bij een
wat al te nadrukkelijke opmars naar de ambtswoning van president
Syngman Rhee, de politie het vuur opende, wat ten slotte aan meer
dan honderd mensen het leven heeft gekost. Pogingen van de re
gering, van de betogers communisten te maken, werden spoedig
opgegeven.
Over het bezoek van president De Gaul
le aan Canada en de Ver. Staten is wei
nig te vertellen, doordat over de bespre
kingen niets bekend is gemaakt. Wij
moeten het stellen met enkele opmer
kingen op persconferenties.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
Senaat te verschijnen. In de Kamer had
Tambroni wel een meerderheid behaald,
maar hij was afgetreden omdat enkele
ministers ontslag hadden genomen, daar
dé neo-fascisten voor de noodzakelijke
meerderheid hadden gezorgd. Het blijft
een onontwarbare situatie.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Bolswards Nieuwsblad
in de strijd om het behoud van de Maas
stad. Zelfs toen Stuka’s het schip tot
ning de strijd aan de wal voort. En ook
bij de aanval op de Maasbruggen la
ter dan het plan was ondernomen in
de ochtend van de 13e mei, waren het
mariniers, die er in slaagden de brug te
bereiken, want een vijftal hunner zag
kans, zich onder de bruggen schuil te
houden. Van hieruit vuurden ze dag en
nacht op de vijand. Dit sluipschutters-
vuur maakte grote indruk op de Duit
sers. Steeds weer vielen er slachtoffers.
Men wist niet waar de tegenstander zat.
Nergens was men veilig. Het waren deze
vijf mariniers, die voor hun befaamde
onderdeel geschiedenis maakten. Hun
moedig standhouden toonde weer eens 't
hoge moreel en de opofferingsgezindheid
van dit keurkorps. Ze zijn er zowaar nog
heelhuids van af gekomen ook.
Door dit neer te schrijven wordt niets
te kort gedaan aan de waardering, die
er moet zijn voor de houding der andere
verdedigers. Het zijn niet alleen de ma
riniers geweest, die het uiterste gaven.
De hopeloze situatie, waarin ons land
kwam te verkeren na de val van de
Grebbeberg en door het oprukken der
Duitsers in Noord-Brabant noopte ech
ter tot het openen van onderhandelingen
met de Duitsers.
Toen er reeds met de vijand werd ge
sproken, kwam het bombardement.
Ongehinderd, als gold het een oefening,
lieten de talloze vliegtuigen hun bommen
vallen. Rotterdam ging in vlammen op.
Deze misdaad deed de capitulatie ver
snellen, maakte een definitief einde aan
een ongelijke strijd van vijf dagen.
nog vijf jaren van leed zouden volgen.
Rotterdam. De naam van onze belang
rijkste havenstad, heeft in de tweede
wereldoorlog tot ver buiten ons land be
kendheid gekregen. En op wat voor ma
nier. De naam kreeg een plaats op
de lugubere lijst vc.n gebombardeerde
steden: Warschau. Belgrado. Co
ventryLeningrad.
Rotterdam, schrikwoord der overweldig
de volken, aanklacht tegen de agressor
Vroeger werd
borrels per man
fie en
de plaats.
Daaruit kan men opmaken, dat De
Gaulle van mening is, dat op de
topconferentie, welke over nog
geen drie weken zal worden ge
opend, niet gestreefd moet worden
naar een oplossing van onoplos
bare problemen, zoals Duitsland
en Berlijn.
Vroegtijdig doel.
Reeds vanaf de eerste uren van de vijf
daagse oorlog hadden de Duitsers het
oog op Rotterdam gevestigd. Voorname
lijk als routepunt van de pantser-divisie,
die via Gennep, Moerdijk en Rotterdam
tot in het Westen van ons land moest
doordringen. De brug bij Gennep werd
overvallen. Bij de Moerdijkbruggen daal
de parachutisten. Waalhaven werd be
zet en ook de Maasbruggen want tel
kens ging het om bruggen in ons water
land Ook de Maasbruggen worden
het vroegtijdig doel van een vijandelijke
aanval. Reeds in de morgen van de eer
ste oorlogsdag daalden ettelijke Duitse
watervliegtuigen op de Nieuwe Maas
aan beide zijden van de bruggen. De
vijandelijke soldaten zagen kans onge
hinderd met rubberbootjes aan wal te
komen. Zij nestelden zich aan de uit
einden van de bruggen. Later landden
den parachutisten. Waalhaven werd be-
Feyenoord-stadion. Zij voegden zich bij
hun kameraden aan de Nieuwe Maas.
Na de verovering van het vliegveld
Waalhaven rukten ook van daar sterke
Duitse afdelingen op in de richting van
de Maas. Spoedig was dan ook het Noor-
dereiland bezet en van hieruit werd ge
tracht verder in de havenstad door te
dringen.
Tegenaanval.
Wat kon hier van Nederlandse zijde te
gen worden gedaan? Zo op het oog niet
veel. Rotterdam had binnen haar muren
wel heel wat troepen, wel 6000 man.
Maar meest depöt-troepen, d. w. z. óf
soldaten die slechts kort in dienst waren
sommigen hadden nog nooit met een I
geweer geschoten óf oudere lichtin- vaartuigen, een belangrijke rol gespeeld 1
Dezer dagen werden gepubliceerd de
programma’s voor de viering van Ko
ninginnedag en Bevrijdingsdag.
Dank zij de goede zorgen van ’t Oranje-
Comité z(jn deze programma’s op uitste
kende wijze samengesteld en ik moge
gaarne de wens uitspreken, dat beide
dagen vreugdevolle hoogtepunten zullen
worden voor alle inwoners van Bols
ward.
Hef zal overbodig zijn U op te wekken
op beide dagen zoveel mogelijk de natio
nale driekleur uit te steken.
Wellicht mag ik nog op enkele bijzon
dere evenementen Uw aandacht vesti
gen.
Ik moge U uitnodigen in zo groot moge
lijke getale deel te nemen aan de stille
tocht op 4 mei a.s. en daarna de natio
nale herdenkingssamenkomst in de Mar-
De Gaulle wil zich voornamelijk beper
ken tot ontwapening, hoewel hij hiervan
ook niet veel verwacht. Wel is opgeval
len, dat in deze kwestie zijn mening van communistische ontwikkeling. Maar was
die van Eisenhower afwijkt. De Frans- een dergelljk bewijs wel nodig? Het is
Men zal zich herinneren, dat eindelijk
ongeveer drie weken geleden, OberlSn-
der, de Westduitse minister voor vlttch-
telingenzaken, beloofd had ontslag te ne
men omdat zijn aanwezigheid in het W.-
Duitse kabinet er een al te zware belas
ting voor dreigde te worden. Oberlander
heeft namelijk een donkerbruin verleden.
In Hitlers tijd hal hij propaganda ge
maakt voor de nazi-rassenpolitiek, waar
bij hij het Deutschtum vooral naar het
Oosten wilde uitbreiden. Verder wordt
hem verweten, een werkzaam aandeel
gehad te hebben in de moordpartijen die
het z.g. Oekraiense Bataljon in juni 1941
in Lemberg heeft aangericht. Oberlan
der is op z(jn besluit teruggekomen en
eist nu een parlementaire enquêtecom
missie. Hij heeft recht op onderzoek,
maar wat er al van hem bekend is,
maakt hem volkomen ondeugdelijk het
demoratische Duitsland te vertegenwoor
digen.
Het was maar al te duidelijk, dat de be
togers, met als drijvende kracht de stu
denten, sympathie voor de democratische
oppositiepartij hadden, die even anti
communistisch is als Rhees liberale par
tij. Algemene ontevredenheid met het
beleid van de liberale partij, waarin poli
tiek en corruptie hoogtij vierden, werd
versterkt door de duidelijke knoeierijen
bij de verkiezingen van 15 maart, welke
Syngman Rhee voor de vierde maal en
wel met 92 van het aantal stemmen
als president aanwezen en de liberale
partij ook met grote meerderheid het
vice-presidentschap bezorgden, dat de
vorige keer door een lid van de democra
tische partij veroverd was.
Binnen een week is nu de Zuid-Koreaan-
se regering verdwenen. Rhee heeft be
sloten afstand te doen van zijn bevoegd
heden als regeringsleider en zal alleen
nog maar staatshoofd zijn; hij heeft de
gehate, gekozen vice-president opdracht
gegeven afstand te doen van alle open
bare bevoegdheden, hij heeft bovendien
bevolen zo spoedig mogelijk nieuwe
presidentsverkiezingen voor te bereiden,
omdat hij vernomen had, dat de verkie
zingen van vorige maand waren vervalst.
De oorzaak van deze snelle capitulatie
moet men voor een goed deel zoeken in
de druk, welke van Amerikaanse zijde op
Rhee is uitgeoefend, zelfs in het open
baar.
De Amerikaanse regering had Rhee er
op gewezen, dat het optreden tegen de
demonstranten niet passend was voor 'n
democratie en dat maatregelen getrof
fen moesten worden om de gerechtvaar
digde grieven van de oppositie te her
stellen.
Men vergete niet, dat Rhee zowel politiek
als economisch, van Amerikaanse steun
afhankelijk is. Het is verheugend, dat
Amerika begrepen heeft, dat het zijn
positie in Zuid-Korea op den duur ver
zwakken zou, wanneer het de zijde van
de gehate feodalen, zoals Rhee, zou blij
ven kiezen.
De collectivisatie van de Oost-
Duitse landbouw is voltooid. De
laatste zelfstandige boeren heb
ben zich aangesloten tot grote col
lectieve boerderijen, waarbij zij in
overgangsstadium nog vee en
landbouwwerktuigen in eigendom
zullen behouden.
Vele boeren is dit te machtig geworden
en zij zijn naar het Westen gevlucht,
waar hun overigens ook geen land in
vrije eigendom wacht. De Westduitse
regering bereidt een witboek voor over
dit optreden tegen de vrije boeren, dat
bovendien de Oostduitse en Westduitse
economie en sociale omstandigheden nog
verder uit elkaar zal drijven. Men ziet
in het Oostduitse optreden, dat zich nu
ook tegen de kleine ondernemers gaat
richten, een poging te bewijzen, dat O.-
Duitsland nooit afstand zal doen van zijn
altijd een dogma van de communisten
geweest, dat de vrije boerenstand moest
verdwijnen, zowel om politieke als om
economische redenen, omdat grote be
drijven produktiever zouden kunnen
werken en zich beter in het staatsbestel
zouden kunnen inpassen. Men zou in het
Oostelijke blok ook tot een agrarische
werkverdeling besloten hebben, welke
nog beter doorgevoerd zou kunnen wor
den, wanneer men geheel gecollectivi
seerd zou hebben.
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en
man wil de voorraden atoomwapenen
vernietigen, evenals de middelen om deze
te transporteren. Amerika stelt daar te
genover, dat de overmacht van Rusland,
op het gebied van de conventionele wa
penen, een afschaffing van het atoom
wapen onmogelijk maakt. De Gaulle had
uit zijn gesprekken met Chroestsjow de
indruk gewonnen, dat de Russische pre
mier het op het punt var Berlijn niet tot
een crisis zal laten komen.
Maar maandag liet Chroestsjow in een
rede te Bakoe horen, dat hij na de ont
wapening toch de Duitse kwestie een
centrale plaats op de agenda wilde ge
ven. Hij herhaalde bovendien het drei
gement, dat Rusland een afzonderlijk
vredesverdrag met Oost-Duitsland zou
sluiten, als het Westen zou weigeren een
vredesverdrag te sluiten met geheel
Duitsland, wat een erkenning van het
huidige Oost-Duitsland zou inhouden,
aangezien in dit door Rusland voorge
stelde vredesverdrag van beide delen van
Duitsland sprake is.
Wanneer Rusland gedwongen wordt een
afzonderlijk verdrag met Oost-Duitsland
te sluiten, zullen de rechten van het
Westen op een toegang naar Berlijn
automatisch vervallen, aldus Chroes
tsjow, want deze rechten zijn gebaseerd
op het bezettingsstatuut, dat ophoudt te
bestaan als een vredesverdrag getekend
is.
Dat men Berlijn niet onder de tafel kan
schuiven op de topconferentie, is ook het
inzicht van Von Brentano, de West-Duit-
se minister van Buitenlandse Zaken, die
alle aandacht hierop geconcentreerd
acht, al meent hij niet, dat Chroestsjow
het tot een ernstige crisis zal laten ko
men, als het Westen geen concessies zal
willen doen. Het Westen blijft vasthou
den aan zijn rechten, al wil het wel pra
ten over de uitoefening van die rechten.
Het verhaal van de
mariniers.
Voor hetgeen de Nederlandse militairen
in Rotterdam hebben gepresteerd in die
bewogen meidagen, kan men slechts
grote bewondering hebben.
Hier immers vochten het is reeds ge
zegd ongetrainde of oudere soldaten
tegen elite-troepen. Want de Duitse pa
rachutisten waren speciaal opgeleid voor
het uitvoeren van het plan tot verove
ring van de Maasbruggen. Reeds vanaf
november 1939 waren deze Duitse afde
lingen in training voor dit doel. Nimmer
verlieten zij hun kampen, steeds weer
oefenden zij voor deze ene opdracht. De
enige af delingen, die zich wat training
en geoefendheid betreft gelijkwaar-
dig aan de vijand konden noemen, waren
de mariniers en matrozen. De torpedo-
bootjager Hr. Ms. Jan van Galen heeft,
samen met nog wat kleinere marine-
Fanfani, de Italiaanse kabinetsfor
mateur, is niet geslaagd. Hij kon wel een
regering van chr.-democraten, sociaal
democraten en republikeinen vormen,
waarbij hij de steun van de Nenni-socia-
listen in de vorm van stemonthóuding
had gekregen, maar toen het eenmaal
zover was, weigerde het chr.-democrati-
sche partijbestuur zijn goedkeuring aan
deze „opening naar links” te hechten.
Een uitweg is niet goed mogelijk en pre
sident Gronchi heeft de na een dag al
afgetreden Tanbroni verzocht zijn ont
slagaanvrage in te trekken en voor de
werd later het wraakwoord der gealli
eerde piloten. En de namen van vele
Duitse steden maakten de lijst ontstel
lend lang; Hamburg. Bremen.
Leipzig. Hannover. Berlijn.
noem maar op, want de naam van Rot
terdam kwam voor op de rekening, die
de Royal Air Force het „Duizend-jarig
Rijk” presenteerde.
De totaallijst van tot puinhopen veran
derde steden toont wel de ware aard
van de oorlog en typeert goed de waan
zin ervan.
Nog steeds nadert de komeet Halley met
razende vaart de aarde. De 2e mei is zij
nog 113 miljoen km van ons verwijderd,
de 13e mei 49 miljoen km, de 20 mei
nog slechts 22 miljoen km. Naar bere
kening zal de vele miljoenen km lange
staart van de komeet in de nacht van 18
op 19 mei over de aarde vagen met een
ontzaggelijke snelheid van 280.000 km
per uur. Bestaat deze staart uit materie
dan is het menselijk geslacht ten dode
opgeschreven.
De houtbazen in Gaasterland hebben be
sloten gedurende het e.k. eikschillen
geen sterke drank te schenken, noch aan
de klopbanken, noch bij het fooien.
na gedane arbeid twee
geschonken. Goede kof-
Deventer koek komen er voor in
Hwa't net yn kennis foarüt giet,
giet efterüt
gen, zoals het 39ste Regiment Infanterie.
Al met al kon slechts l/10e deel tot de
„vecht”-soldaten worden gerekend, o.a.
de zeer goed getrainde mariniers.
De commandant van Rotterdam beschik
te niet over een voor de oorlogsvoering
geschikte staf. Improviseren was dan
ook een vereiste. Nu, dat is dan ook ge
daan. In het begin namen de comman
danten der afzonderlijke afdelingen op
eigen initiatief maatregelen, doeltreffen
de maatregelen.
Op de eerste plaats werden aanvallen
gedaan op de vijand rond de Maasbrug
gen. Dit ging vrij vlot, zo vlot zelfs, dat
men nog kans zag vijandelijke, bemande
rubberbootjes, afkomstig van de water
vliegtuigen, in de grond te boren. Genie
soldaten en mariniers aanvankelijk
slechts tien man zuiverden een aantal
huizen van de vijand en toen zij krach
tige steun ontvingen van een compagnie
zware mitrailleurs van het 39ste R. I.
bleven slechts enkele gebouwen in han
den van de parachutisten.
Inmiddels werden elders in de stad be
langrijke punten door het Rotterdamse
garnizoen bezet, spoorwegstations, poli
tiebureau, stadhuis en postkantoor.
Op de Veemarkt concentreerde zich de
bevelvoering en zo werd de verdediging
gecoördineerd. Hef oppercommando
Generaal Winkelman dirigeerde aan-
vullingstroepen naar Rotterdam en mede
daardoor werd de vijand meer en meer
in de verdediging gedrongen. Maar de
vijand had nog geen enkele reden tot
wanhopen, integendeel. De aanvoer van
af Waalhaven, waar ondanks artillerie
vuur nog steeds Duitse vliegtuigen land
den, duurde voort. Bovendien sprak de
Duitse luchtmacht een geducht woordje
mee. Ten slotte naderden met rasse
schreden de vijandelijke pantsertroepen.
Moerdijk, Willemsdprp, Dordrecht,
Zwijndrecht, steeds dichter bij kwam de
gemotoriseerde colonne. Het was daar
om noodzakelijk zo spoedig mogelijk de
Maasbruggen te veroveren en te laten
springen. Er werd bevel gegeven om in
de nacht van 12 op 13 mei de aanval in
te zetten.
tinikerk, die door de N. C. R. V. recht
streeks zal worden uitgezonden, te ko
men bijwonen. (Sluiting van de deuren
om 8.45 uur).
Daarnaast moge ik U nog opmerkzaam
maken op de opvoering van het toneel
stuk „School der dapperen”, In de aula
van de R.K. H.B.S. op de avond van 5
mei.
Deze avond wordt aangeboden door het
gemeentebestuur, in nauwe samenwer
king met het B.I.C., aan de burgers van
Bolsward.
Voor nadere gegevens moge ik U ver
wijzen naar de publicaties in dit blad.
De Burgemeester van Bolsward,
Mr. J. A. GEUKERS.
ONRUST IN ZUID-KOREA
Op het plein voor het stadhuis in
Seoel is het tot een fel treffen ge
komen tussen studenten en politie.
Terwijl de rook van in brand ge
stoken politiewagen over de ge
bouwen drijft, gaat de strijd ver
woed voort. Inmiddels is officieel
't aftreden van president Synghman
Rhee geëist.
Hwat bat Qabe Skroar
r--’
s
