meer
Na 10 jaar industrialisatie: 225.000
arbeidsplaatsen
II
f
1
i!
few
Topconferentie
Ff
L - f
I
Hm
SB
Fan de Mar tiny toer
Tj. de J.
Zilveren filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
11
Met Pinksteren opening
«De Sankop» te Makkum
3
B]
W
MM*
-1:
11
DINSDAG 10 MEI I960
56e JAARGANG
No. 37
kwaliteits-
foarüt-
Wünseradiel en alle
2e week mei 1925
OFF1CIEELE STATIEFOTO
Prinses Margaret, Anthony Armstrong
Jones en de Bestman” varï de bruide
gom Dr. Ruger Gilliat. Bruidsmeisjes
v.l.n.r. staand: Miss Sarah Lowter,
Miss Annabel Rhodes, Lady Rose
Nevill, Miss Marilyn Wills en Prinses
Anne. Zittend v.l.n.r.; Miss Catherina
Vesey, Lady Virginia Fitzroy en Miss
Angela Nevill
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
hadden
goederen fabriceren die het moesten kun-
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Groeiende bevolkingen hebben altijd de
richting van de geschiedenis bepaald. Ze
hebben regeringen tot wanhoopsdaden
gebracht en nog torent boven ons allen
uit dat geweldige vraagstuk: hoe een
zich verdubbelende wereldbevolking aan
voedsel en werk kan worden geholpen.
Nederland heeft voor zichzelf in alle be
scheidenheid het wonder verricht, dat
vóór tien jaar de grootste optimist toch
met verbazing zou hebben vervuld.
Er zijn zes industrialisatie-nota’s voor
nodig geweest; enkele duizenden onder-
IN NIJE MAEITIID
De simmerske dagen, tusken nije en aude
maeije, jowe de natuer in jonge pracht,
dy’t de minsken woldiedich oandocht.
Alles kriget nije glans en fleur. De feest
dagen waerden diskear net bidoarn troch
it skrouske waer hwat üs oare jierren
fakentiids op de bifrijdingsdei taparten
waerd, it wie diskear allegearre bliid en
fleurich.
Wol wie it spitich, dat de planning fan
de ünderskate festiviteiten roun de 5e
maeije hwat to winskjen oerliet, sadat
it iene skea hie fan it oare. Dat moat
tonei better.
Mar sawol de stylfolle gearkomste yn de
Martiny as it libbensechte probleemstik
yn de Doele binne tige slagge. Binam-
men dat léste stik wie in boppeslach.
Op' dit peil hawwe wy hjir, de léste jier
ren, de pleatselike toanielploegen net
earder sjoen en it docht üs oisonder
goed, dat de warbere en kundige lieder
fan de ploech sa’n fortsjinne sukses mei
syn klub bihelle.
Drs. Passage is ien fan dy leararen, sa’t
Bolswards Nieuwsblai
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’» Nieuwsblad
Better ünrjocht oandien
dan it oan to dwaen
Hwat hat Qabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen 1
en as it gers fiks hwat stallen hat, skynt
it goed to foldwaen. Mar jong en geil
mei it net wêze, dan slagget it, sünder
sur of melasse, ek net.
Boppedat nimme dy masines ek hiel
hwat groun mei as it lan net sljucht of
hwat lést fan molwrot hat en dat is wer
in skaedkant. Wy sille mei bysündere bi-
langstelling dizze Ontwikkeling folgje
moatte, hwant as men de biswieren wit
to oerwinnen, dan kin hjir in forbette-
ring fan de foerwaerde en in hiele bi-
sparring fan wurk yn sitte.
Mar it is earst jit ofwachtsjen. Hwant
by de kuilerij binne al sa faek dwael-
strjitten oan it firmamint forskynt, dat
,it soune boerewiisheit is, net op it earste
signael yn oare wei to gean. Litte de lju
earst mar ris in pear jier trochgean mei
eksperimentearen, dan witte wy al hiel
hwat mear. Mei de heafentilaesje is it
ommers ek sa gien.
Fan dy earste aparaten is allinnich de fa
brikant mar better wurden,de al to Lasti
ge keapers hawwe nou in ündeugdelik
aing yn ’e hüs en moatte wer.
Dit grouwe learjild kin men j inseis bi-
sparje. Nou is it sa fier, dat de bernesyk.
ten oerwoun binne en men mei reedlik
risiko en net tof olie jild en de skuorre
op heafentilearen ynstelle kin.
En dan is it in hiel bilangrike
gong op dit gefoelige punt.
De Warkumer koöperaesje hat in ien-
manskampioenrit balden. Hja binne de
30 miljoen kilo molke foarbysjitten. En
dêrmei is Warkum fier by alle fabriken
yn Fryslan yn ’t foar.
Wol selden is in namme: „De Goede
Verwachting” sa folslein op syn plak
as by dizze fabryk.
Bistjür, direkteur, persoaniel en leden
üs hertlike lokwinsken. Al is Warkum
gjin kearn, hja dogge dér lykwols kear-
delswurk en de stêd fart der wol by.
Fiks oanpakke en de iensens biwarje, dan
is der rounom skoander wurk to dwaen.
En nou mar in reinige wike en it drokke
simmerskoft kin wer oangean. Dat it al
legearre nei winsk bislaen mei!
Na tien jaar industrialisatie lijkt de toen gestelde opgave „groeiend
Nederland aan werk te helpen”, zo vanzelfsprekend, dat op dit ogen
blik toto en televisie de mensen meer bezig schijnen te houden dan
de industrie. Gelukkig is het niet waar. Onze grotere welvaart van
nu heeft de oudere generatie de crisis van de dertiger jaren niet doen
vergeten. De waarde van werk leeft vast en diep. Dat blijkt onmid
dellijk wanneer de werkloosheidscijfers ook maar iets boven het be
paalde minimum uitkomen. En de winst van tien jaar industrialisatie:
225.000 extra arbeidsplaatsen, moet ieder aanspreken, die ooit de
dreiging, die van een sterk groeiende bevolking uitgaat, heeft ge
voeld.
De elctrotechnische industrie kwam tot
verdere ontplooiing, omdat ze de grotere
generatoren en transformatoren wist te
bouwen waaraan onze elektrische cen
trales thans behoefte hebben.
De chemie snelt voorwaarts, de petro
chemie rond de Nieuwe Waterweg
gebundeld volgt op de voet. De soda-
fabriek van Delfzijl is een hoofdstuk
apart. Wat zijn er rond haar wordings
geschiedenis geen zuchten geslaakt in
verband met mogelijke gevolgen op de
internationale markt!
Met de soda kregen wij een nieuwe
grondstof binnen het bereik van velerlei
nieuwe industrieën. De textielindustrie
wist verhoging van kwaliteit te paren
aan ’n verhoogde mate van samenwerking
waardoor ze tot dusver op bevredigende
wijze de toenemende concurrentie het
hoofd wisten te bieden.
Het was een geweldige inspanning, na
dat Nederland op vlotte wijze het Indo
nesische afzetgebied was kwijt geraakt.
Fabrieken die jaar in jaar uit niet anders
dan grove katoentjes voor „de Oost”
Hy sil dan forsteld stean fan de nijbou,
dy’t de hear Bruinsma de léste moannen
der delset hat. In oanwinst foar de boe
ren, dy’t der in romme en moaije show
room oantreffe sille foar traktoaren, an
nex reparaesje-wurkpleats, alles fan de
bikende firma Porsche, dêr’t de hear
Bruinsma de fortsjinwurdiger fan is.
Hoe langer hoe mear wurdt dat ein fan
de stêd ta nij libben brocht. De minera-
len-mingerij fan de C.A.F. groeit by da
gen, de Technyske skoalle boarst oan al
le kanten üt de naden, de Vivo-grossier-
derij is ien bijekoer fan libben. De nije
Hüshaldskoalle, forsküle yn it grien fan
de rounwei, is it bisjen tige wurdich en
dan is dér jit Skukken en Nooitgedagt,
dy’t de wjulcken hyltyd fierder ütslagge.
De nije printerij fan Vgn der Meulen
komt al aerdich omheech en seis yn de
forsutere tsjerkestrjitte komt hjir'en der
in nij hüs as in teken, dat ek dêrre in
ein komt is oan de forwaerloazing.
Spitich, dat de restauraesjeplannen fan
de Kampen net hurder opsjitte kinne,
dér leit er jit hinne as yn in forwoaste
stêd. Yn plan-Noard forriist in nij blok
je wenten by de R.K. Beukerskoalle en
om ’t it earste diel fan dit stêdsdiel al
fol boud is, sil it wol net sa lang duorje
of ek dizze flakte wurdt in fleurich en
modern stêdsdiel.
De maitiidspronk fan de lannen duorret
tsjintwurdien mar in lyts skofke.
It gersdroegjen is al wer in wikeman-
nich oan ’e gong en de earste kuil komt,
of is, al oan 'e bult of yn de silo. It waer
lient him tige foar it meitsjen fan prima
foardroechkuil, hwant men kin mar
trochavenseare.
Neist it foardroegjen is al wer in nije
stjer oan de kuilhimel forskynd. Yn it
Suden is men al in jiermannich mei dit
nije systeem dwaende. It bistiet hjiryn,
dat it gers daliks kniesd wurdt, sadat de
soppen, dy’t der yn sitte, nei omsetting,
in natuerlik konservearingsmiddel foarm-
je foar it biwarjen fan it gers.
Mei in swiere lüker fan minstens 30
p.k. wurdt it gers der ófslein en forbrize-
le. Yn de gersstallen sit frijhwat süker
De ogen van de wereld richten
Zich binnenkort -weer op- Parijs.
Begint de horizon te lichten
Verdrijft men daar het wolkengrijs?
Krijgen de leiders de pretentie
Staatmachtigen van goede wil?
Is ’t nuttig, zo’n topconferentie?
De wereld wacht, in spanning stil.
Soms denken wij, wat zou het baten,
Het is allemaal vermorste tijd!
Ze raken daar met al hun praten
Toch met van wantrouwen bevrijd.
Het is net een wip, onder en boven.
Om beurt, Amerikaan en Rus,
Maakt zich blij met een dode mus.
Soms zeggen wij, je kunt nooit weten
Komen de heren straks terug
Misschien bouwden zij, tijdens het eten
Aan de een of andere knutselbrug
Die brug zal het model dan worden
Straks internationaal onthuld
Afwachten, het komt fijn in orde,
Nog slechts een jaar of wat geduld.
Soms zuchten wij. geen enkele natie,
Is zonder onrecht, zonder wrok.
Heerszucht, rassendiscriminatie,
Het hemd blijft nader dan de rok
Mooie beloften hoor je plenty
Wij zijn beu van dat vals gezang
Trouw ieder jaar een topconferentie
Kies maar als motto: zelfbelang.
De kerken van de wereld bidden
In één geloofsverbondenheid.
Kom Vredevorst, kom in ons midden
Wordt Hij ook in Parijs verbeid?
PYT
De aanleg van het recreatieoord „De
Sankop” te Makkum maakt reeds
grotere vorderingen.
Het hotel dat geflankeerd zal worden
door 15 bungalows, is reeds onder de
kap. Wellicht kan de op 1 juli a.s. vast
gestelde opening zelfs vervroegd worden
tot de 2e Pinksterdag. Wanneer het ho
tel gereed is, biedt het plaats aan 27
logies, terwijl 120 dagjes-mensen kunnen
worden ondergebracht.
De bungalows waaraan men reeds bouwt
variëren in accommendatie van 6 tot 8
personen.
nemende industriëlen en een volk dat
als geheel bereid was iets soberder te
leven, dan strikt genomen nodig was.
Onze industriële capaciteit is bijkans ver
dubbeld en wij grepen de kansen, welke
de zich snel ontwikkelende techniek
bood.
Nederland heeft een ander gezicht ge
kregen: het is metterdaad industrieland
geworden.
Ons klimaat, waarin de handelsgeest zo
uitmuntend kon gedijen, bleek bij een
goede bodemverzorging, zeer geschikt
om industrieële capaciteiten tot wasdom
te laten komen.
Dat was vóór tien jaar immers de
angst van menige boerenvertegenwoordi
ger. De fabriek op het platteland zou de
„verdervelijke invloed van de stad” tot
in het kleinste dorp brengen.
Want dit stond bij voorbaat vast: wan
neer Nederland nieuwe fabrieken moest
bouwen, zouden ze ook in de rand-
provincies komen en ook in plaatsen die
tot dusver nooit een rokende fabrieks
schoorsteen hadden gekend. De randstad
Holland -heette tien jaar terug al vol,
ongeacht alle actuele plannen die Hol
land heden ten dage steeds voller maken.
Maar van verzet tegen „de fabriek” is
in de randprovincies immers allang geen
sprake meer.
Integendeel, er zijn al industrialiserende
burgemeesters geweest, die bij hun ver
trek auto’s cadeau kregen van een dank-
der gelokkich mear yn de stêd binne, dy
neist har taek, it mienskipslibben mei
har yntellektuele en kulturele kinnen tige
bifruchtsje.
Hja kinne der wis fan wêze, dat net al
linnich de leden fan har forienings dit
weardear je, mar allegearre, dy’t it goed
mei de stêd miene. Ek yn de B.I.C. en
de Boalserter Histoaryske foriening
komt de meiwurking fan dizze krêften
de stêd to’n goede. Hja dogge dat mei
in bilangrike opoffering fan tiid, dy’t
hja oars tige produktyf meitsje koene en
jowe op dizze wize in goed foarbyld oan
üs allegearre. Ik neamde niis de B.I.C.
dy’t nou al inkelde jierren kulturele jon
nen tariedt. Wy meije sizze, dat it oant
nou ta goede weardearring fynt yn de
stêd, mar it soe ek in misse set wêze,
as wy sa’n skoander initiatyf net fan
herten stipen.
It moaije waer brocht my dizzer dagen
ek nei it stran to Makkum, dêr’t men op
de forrteamde Sankop drok dwaende is
om in nij rekreaesjeoarde to meitsjen.
Mei biwündering haw ik sjoen, hwat
men der op dit stuit allegearre docht.
Alderearst in mansk gebou, hwer’t
straks in stik as toalf keamers binne foar
gasten, in moaije ytseal mei greate ko
ken, in café, in winkel en in rêstige sit-
keamer mei in prachtich ütsicht de Mak-
kumer kant üt. Op in fikse distansje
komme der inkelde tsjientallen bunga
lows by, hwerfan dit jier in stik as tsjien
klear komme. Om dit skier-eilan hin
ne is stran en wetter, safier it each rikt.
Sunder mis moat der jit hiel hwat barre,
foar it klear is en fan büten en binnen
oanklaeid, mar sa’n foars initiatyf for
ts j innet üs greate biwündering.
Foar Makkum, foar Wünseradiel, foar
de hiele omkriten sil dit nije rekreaesje
oarde in greate oanwinst wurde en hiel
hwat frije dagen en fakansje-wiken kin
ne nou, tichte by hüs, treflik trochbrocht
wurde. Hulde oan Wünseradiel en alle
meiwurkers.
Hwa’t de léste tiid, troch de minne si-
tuaesje fan de wegen, minder de Hichtu-
mer kant ütkomt, moat dochs ris in
kuierke meitsje it tsjerkhóf foarby.
Burgemeester Jonkheer Hora Siccama
de’elt in de raadsvergadering van Baarde-
radeel mee,, dat Ged. Staten het wet-
houderssalaris voor deze gemeente heb
ben vastgesteld op f 350,per jaar.
Weens blad beboet wegens het publi
ceren van een carricatuur van Hitler.
75-Jarig bestaan van fa. O. P. van der
Klei. Het pand waarin de zaak in al die
jaren is uitgeoefend dateerd van 1619.
Op 13 mei I860 is in het pand door de
heer O. P. van der Klei een maatkleer-
makerij opgericht. Het huis bezat toen
nog een ouderwetse luifel. Later begon
men een handel in petten en hoeden.
Nog later vervaardigde men in de win
termaanden confectie. In de jaren 1889
en 1911 is het pand verbouwd.
35-Jarig zakenjubileum van fa. H. Y.
Kramer, grote Markt.
Ondertrouwd: Piet G. Steensma en
Chienie F. C. Slik. Huwelijksvoltrekking
5 juni a.s. te Witmarsum.
De bollenvelden bij Arum in bloei.
De heer Tjerk Smid was 25 jaar werk
zaam op het timmerbedrijf van de heer
Ringnalda te Waaxens.
bare bevolking. Spectaculair is het nog
steeds om te wandelen door Emmen,
Drachten, Cuyk of Delfzijl, die door de
komst van de industrie totaal zijn ver
anderd. En bepaald niet in hun nadeel.
Wij zwijgen dan maar over de geweldige
invloed die is uitgegaan van de enorme
uitbreidingen die onze hoogovens in
Velsen of onze olie-industrie in Pernis
hebben ondergaan.
Wij zwijgen dan over een onderwijs-ap-
paraat, dat meer en meer aan de industrie
behoeften is aangepast, en dat thans de
jongste generatie fabrieksarbeiders en in-
dustrie-leiders aflevert.
We spreken dan net eens over de veel
grotere inspanning die Nederland zich
getroost op het gebied van wetenschap
pelijk onderzoek, steeds meer de
wieg van nieuwe ontwikkelings-mogelijk-
heden.
Ons leven en dat van onze kinderen staat
immers niet stil bij I960. Onze economie
heeft met de 21 miljard gulden aan
investeringen in de industrie in de af
gelopen tien jaar, slechts de injectie ge
nad, die ze behoefde om de race van
Nederland met zijn groeiende bevolking
bij te kunnen houden. En uit onze positie
van vandaag vloeien de nieuwste eisen en
de jongste plannen voort.
Is I960 niet het jaar, waarin onze ge
boorteplek van 1945-’46 voor de fabrieks-
poorten verschijnt?
Van 1948 tot 1953 liep het
productie-indexcijjer van de
industrie op van 80 tot 140
en in de vijf laatste jaren kwam
het tot over de 180. Dat is een
klinkend resultaat. Achter die
droge cijfers denken we de
zorg voor produktie en research
de zorg voor de afzét, voor
vakopleiding en goede arbeids
verhoudingen.
Maar in feite belangrijker voor de toe
komst is wat de cijfers niet vertellen
dat er kwantitatief of kwalitatief van
een groeiproces in de industrie van
grondstoffen en halffabrikaten sprake
is, terwijl in de industrie der eindproduk
ten het bewuste streven naar de ver
vaardiging van kwaliteitsartikelen opvalt.
Vooral in de metaal- en textielindustrie.
Hierachter gaat de gezonde erkenning
schuil, dat wij onze concurrentie-positie
alleen kunnen behouden, respectievelijk
verbeteren, indien we meedoen aan de
wedloop naar stijgende kwaliteit bij ge
lijke prijs of prijsverlaging bij behoud
van kwaliteit. Het klimaat waarin een
gezonde, jonge industrie kan leven, is
wel tot leven gekomen.
Ons industrialisatie-proces krijgt meer en
meer ook de diepte die het behoeft.
Onze probleemgebieden waar de over
heid woon- werkklimaat poogt te ver
beteren met name in 44 onwikkelings-
kernen (waarbij een premieregeling indu
strie-vestiging aanmoedigt), mag het
raam zijn voor onze komende industriali-
satie-activiteiten, het is duidelijk, dat
de verdere industrialisering van Neder
land uiteindelijk weinig kans op succes
zou hebben wanneer de ondernemers niet
probeerden steeds verdere rationalisering,
verdere mechanisering en automatisering
een verticale industrialisatie accent te
geven.
Wij noemden reeds de versterkte positie
van de metaal-verwerkende nijverheid.
Ze werd mee gedragen door de snelle
groei van de aardolie-industrie.
een eigen sfeer
en organisatie-
gemaakt, gingen
fabriceren die het
opnemen tegen ’t beste van de Zwitserse,
Duitse, Franse of, Italiaanse markt.
En het lukte boven verwachting.
Gelukkig kregen wij bij onze
pogingen nieuwe arbeidsplaat
sen te scheppen, de steun van
buitenlandse industriëlen124
buitenlandse vestigingen waar
van ruim de helft Amerikaans
en 117 gemengd Nederlands-
buitenlandse bedrijven werden
in de laatste industrialisatie-
nota genoemd.
Ze brachten bovendien
van werken mee, eigen technische ken
nis, eigen produktie
methoden, waarvan Nederlandse
drijven hebben kunnen leren, dank zij
het feit, dat deze industrie veel onder
delen voor hun produktie bij Neder
landse fabrieken hebben uitbesteed.
Naar schatting hebben de buitenlandse
vestigingen tot dusver 25.000 arbeids
plaatsen opgeleverd. Daarnaast hebben
wij onze teleurstellingen gehad; er zijn
faillisementen geweest en onsporingen.
Het is nauwelijks een reden voor zorg;
menig wereldbedrijf van nu, heeft in de
kinderjaren een faillisement gekend.
Onze Philips vormt er geen uitzondering
op.
Zo is de stand van zaken nu. Het jaar
I960 verschilt echter van de voorgaande,
omdat de bijzonder hoge geboortecijfers
Zie vervolg pag. 2
v-j.
■WW
I
<5
4CI
ONTWIK KSL INGSGEBIEDEN
west mesland
Groningen. Friesland.
Z6 Drente en N.O.Overijsset
Oost Brabant (beh.Btnc)-
boven) Noord Limburg
Zeeland
Industriahsaii*-
k»r-n«n
Aonvullend»
kernen
