Opzienbarend incident brengt
spanning tussen Oost
West
en
Fa. O. P. v. d. Klei
100 jaar familietraditie
Kamer keurt defensie
Nieuw-Guinea goed
van
<f
Bill'
RC3
1
roar
Mutaties in de opperste sovjet-leiding
üs hjoed p p
to sizzen
Senatoren behandelden
Burg, wetboek
TWEEDE KAMER: „RUGGESPRAAK”
nieuw
PRINS BERNHARD OPENT NEBATO-TENTOONSTELLING
IN AMSTERDAM
Gouden filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Dr. van der Wonde
Oosterlittens, hoogleraar
WbMfeS, -
-
a
■■O
VRIJDAG 13 MEI i960
56eJAARGANG
No. 38
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’» Nieuwsblad
De grasmaaiers
de defensie hadden moeten besluiten.
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie* en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K 5157)
bewaard. Niet alleen wordt er nog steeds
langs bepaalde routes gereisd, sterk is
vooral de persoonlijke band met een uit
gebreide klantenkring. Het is helemaal
geen uitzondering dat getrouwde kinde-
ren van bestaande klanten ook na ver
huizing naar Sneek en zelfs Leeuwarden
de zaak aan de Dijlakker trouw blijven
en nog steeds hier hun inkopen komen
doen, enkel omdat men weet er prettig
en vertrouwd te kopen.
Het gebeurt zelfs meermalen, dat fa. O.
P. van der Klei nog costumes stuurt naar
geëmigreerde oud-klanten. Deze kopen
Woensdag, de dag voordat Chroes.
tsjow zijn rede in de Opperste
Sowjet hield, is een aantal wijzi
gingen in de Russische partijlei
ding en de regering bekend ge
maakt. Het belangrijkste is, dat
Kiritsjenko, die enkele maanden
geleden, tot zijn overplaatsing
naar Rostow, na Chroestjow een
van de belangrijkste mannen was,
geheel uit de leiding van de partij
is verdwenen.
kroon. De speciale attractie, die men zich
voor de klanten heeft gedacht, is erg
origineel. Bij elke aankoop ontvangt men
een waardebon. Het prettige is, dat deze
niet besteed behoeft te worden in de
eigen zaak, maar dat men er overal mee
terecht kan. Zelfs bij de slager, de ban
ketbakker of de kruidenier in ieder dorp.
Toch was de toon, welke sommige re
geringspartijen lieten horen, tamelijk
Infiltraties.
Minister Visser betoogde, dat de
bewoordingen van het communi
qué zelf „sober” waren geweest en
hij gaf ten bewijze een lan
ge reeks van citaten, w’aaruit de
lust tot verovering van Nieuw-
Guinea bij hoge autoriteiten in In-
3e week mei 1910
donesië duidelijk sprak. Ook her
innerde hij aan verscheidene infil-
tratiepogingen van kleine groepjes
Indonesiërs, die in overleg met In
donesische autoriteiten bleken te
zijn opgezet.
Hwa’t net harkje kin,
kin ek net fortelle
Bolswartls Nieuwsblad
immers toch niets meer veranderen, al
hadden sommige sprekers wel graag ge
zien, dat de ministeriële contröle op ver-
1 met rechtspersoonlijkheid zou
zijn geschrapt.
Het geheel werd tenslotte zonder hoofde
lijke stemming aanvaard, al zal het nu
nog wel ettelijke jaren duren voordat
het nieuwe wetboek in werking treedt.
Tenslotte verwees hij naar de aanzien
lijke versterking van het Indonesische
militaire apparaat, dat veel sterker is
dan het land voor zijn eigen verdediging
nodig heeft.
Was ex-staatssecretaris Moorman voor
deze voorbeelden wel vatbaar al hield
hij tenslotte toch nog een slag om de
arm de socialistische fractieleider mr.
Burger herinnerde er aan, dat Indonesië
met zijn strijdlustige woord zich
toch ook jegens Amerika, Engeland en
Australië verplicht heeft van een aanval
op Nieuw-Guinea af te zien. Naar zijn
oordeel heeft de Nederlandse .regering de
Westerse politiek, welke er op gericht is,
Indonesië uit handen van het communis
me te houden, ondermijnd. Immers door
haar maatregel zijn alle Indonesiërs te
gen ons op één hoop gejaagd. In plaats
van als aanklagers in de Verenigde Na
ties te kunnen optreden, moeten wij er
straks waarschijnlijk als aangeklaagde
plaatsnemen.
De Tweede Kamer heeft dinsdagmiddag een aanvang gemaakt met de bespre
king van de brief van de minister van Defensie, betreffende de verdediging
van Nederlands Nieuw-Guinea.
Foto: Ir. S. H. Visser, de minister van Defensie, houdt „ruggespraak” met
Dr. H. R. van Houten, staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, de heer P.
S. de Jong, staatssecretaris van Marine, moet er voor bukken.
Het was de elfde februari van het jaar
1860 dat Pieter Machiels van der Klei,
„meester kledermaker, wonende te Bols
ward” zijn schreden richtte naar het R.-
Katholiek Liefdesgesticht.
Hier was het dagelijks bestuur van het
College van Armmeesters van het paro
chiaal armbestuur aanwezig.
Het waren Sytze Sybes Oosterbaan,
koopman (voorz.) en Theodorus Frederi.
kus Albada Jelgersma, grossier in ster
ke dranken (secr.) als mondeling gelas-
tigden van de Heren Feike Kèimpes Jor-
na, koopman, Hendrik Haijes van der
Werf, koopman, Jacob Bouwes van den
Oever, koopman en Gerben Herman
Schoonhoff, koopman, allen wonende te
Bolsward, leden van het genoemd col
lege.
Het was een plechtig en vooral voor de
heer O. P. van der Klei een belangrijk
moment. Ten overstaan van notaris Fr.
te bereiden. Zodra het enigszins doenlijk
is, vangen radarschermen beelden van
naderende vijandelijke vliegtuigen op,
waardoor een geheel afweerapparaat in
actie wordt gebracht. Zijn dit vliegtui
gen of wapens boven eigen grond, dan is
een afgelasten van de actie mogelijk,
maar wanneer men op een verrassings
aanval plotseling moet reageren met ra
ketten, welke atoombommen naar vijan
delijk gebied moeten brengen, de „ver
geldingsmaatregel” dus, dan is er geen
stoppen meer aan, ook niet wanneer
blijkt, dat op het radarscherm geen
vliegtuigen, maar slechts een vlucht gan
zen is waargenomen.
Hoezeer de Amerikaanse wens naar in
lichtingen en naar verhoogde veiligheid
ook te begrijpen valt, men heeft hier
middelen gebruikt, welke zowel politiek
als militair gevaarlijk zijn.
Politiek ook, want met des te meer na
druk heeft Chroestsjow de ambassadeurs
van landen, waar Amerikaanse bases
zijn, kunnen waarschuwen, dat hij bij
herhaling maatregelen tegen deze bases
zal nemen. Het neergeschoten vliegtuig
opereerde van' Turkse en Pakistaanse
bases.
De rede, waarin Chroestsjow het neer
schieten van het Amerikaanse vliegtuig
meldde, was voor een belangrijk deel
gewijd aan de binnenlandse en economi
sche politiek. De inkomstenbelasting
wordt afgeschaft, maar die was al zeer
laag, zodat voor het gros van de bevol-
Een enorme internationale opschudding is verwekt door de mededeling van pre
mier Chroestsjow van Rusland in de vergadering van de Opperste Sowjet, dat
een Amerikaans vliegtuig boven Russisch grondgebied met een raket was neer
geschoten. De eerste reactie van de Amerikanen was te suggereren, dat de vlieger
van een inderdaad vermist toestel door een malleur aan zijn zuurstofapparaat
buiten bewustzijn zou zijn geraakt en toen boven Russisch grondgebied zou zijn
gekomen. Zijn werkzaamheden zouden hebben bestaan uit het waarnemen van
wolkenformaties.
Onmiddellijk na het Paasreces is de Tweede Kamer begonnen met een bespreking
van de voorgenomen versterking van de verdediging van Nederlands Nieuw-
Guinea. Overeenkomstig de verwachting wist het kabinet-De Quay hiervoor de
goedkeuring van de regeringspartijen te verwerven. Een motie van de socialis
tische oppositieleider, Mr. Burger, om de regering uit te nodigen haar maat
regelen in „nadere overweging” te nemen, werd met 71 tegen 44 stemmen ver
worpen.
Maar toen Chroestsjow daarop mede
deelde, dat het vliegtuig bij Swerdlowsk
in de Oeral, vier uren vliegen van de
Russische grens af, was neergeschoten en
dat de vlieger in levenden lijve in Russi
sche krijgsgevangenschap was, heeft het
Amerikaanse ministerie van buitenland
se zaken de ongebruikelijke stap gedaan
om te erkennen, dat hier de vlucht van
een spionnagevliegtuig betrof, dat boven
Rusland foto’s moest maken. Het mini
sterie voegde hieraan een motivering toe
welke op zich zelf niet zo gek is. Spion-
nage wordt door alle landen bedreven,
niet het minst door de Sowjet Unie, die
het heel wat gemakkelijker heeft in de
vr(je democratische landen, dan deze het
in de landen achter het Ijzeren Gordijn
hebben. Een van de oorzaken van de
spanning in de wereld, aldus de verkla
ring is de vrees voor een verrassende
aanval. In verband met het gevaar voor
een verrassende aanval heeft Amerika
de laatste vier jaren vluchten langs de
grenzen van de vrije wereld laten uit
voeren door ongewapende vliegtuigen,
zoals het nu neergeschoten vliegtuig.
afgevaardigde Mr. Roosjen en de gepen
sioneerde liberale generaal Couzy, oogst
te de regering louter waardering.
Zij meenden, dat voorgaande regeringen
eigenlijk reeds tot deze versterking van
firma heeft nog veel van de oude traditie
Deze vluchten hebben vaker plaats
gehad en president Eisenhower en
enkele anderen wisten hiervan. Of
hij van elke vlucht op de hoogte
gehouden werd is een andere
kwestie. Men neemt aan van niet.
Het lijkt al heel onwaarschijnlijk,
dat hjj niet ingezien zou hebben,
dat moeilijkheden op dit punt, zo
vlak voor de topconferentie, welke
maandag in Parijs wordt geopend,
wel uitermate slecht zouden uit
komen.
king er niet veel veranderen zal. Rus
land komt namelijk door indirecte be
lasting aan zijn inkomsten. De arbeids
tijd zal verkort worden tot zeven uren
per dag. en in 1964 wordt dit meer ver
laagd tot vijf zes uren.
Chroestsjow wees er op, dat de Russi
sche produktie flink stijgt, meer dan vol
gens de plannen was beraamd. De con
sument komt beter aan bod en volgens
Chroestsjow heeft men alleen vopr pia
no’s nog maar wachtlijsten. De woning
bouw was echter nog een groot pro
bleem en h'»t is bekend, dat ook de land
bouw zorgen baart.
ders zou hebben uitgezien als het vooraf
onder ogen van een Kamercommissie
zou zijn gekomen. „Het heeft geen zin,
dat wij dezelfde woorden gebruiken als
Soekarno. Het buitenland verwacht der
gelijke taal van ons niet en neemt die
veel ernstiger op”.
Hij doelde hiermee op de mededeling
der regering, dat „agressieve elementen
in het buitenlandse beleid van Indone
sië” haar tot versterking van de defensie
hebben genoopt. Omtrent deze uitlatin
gen verlangde hij opheldering.
Als kroonprins beschouwt men nu Koz-
low, die opgenomen is in het tien tot zes
man verkleinde secretariaat van het
partijpresidium. Hij is afgetreden als
eerste vice-premier, maar partijfuncties
zijn nu eenmaal belangrijken dan rege
ringsfuncties. Kozlow is Chroestsjows
voornaamste adviseur op economisch en
industrieel gebied. Zijn promotie kan een
versterking van Chroestjows positie in
het land zijn, hoewel er stemmen op
gaan die menen te kunnen betogen, dat
de jongste veranderingen eigenlijk een
verzwakking van de positie van Chroes
tsjow inhouden, omdat zijn vaste aan
hang in het secretariaat nu verminderd
is. Maar het lijkt in eerste instantie
waarschijnlijker, dat Chroestsjows po
sitie zo sterk is, dat dergelijke overwe
gingen een minder grote rol spelen.
dezelfde boerderij in pacht had
van familie de Hoop).
Dinsdagochtend heeft Z.K.H. Prins Bernhard in het oude R.A.I.-gebouw in
Amsterdam de expositie geopend van de Stichting Nederlandse Bakkerij Ten
toonstelling NEBATO, welke de titel draagt „Ons dagelijks brood in de
wereld”. De foto loont de Prins bij een van de vele uitstallingen gewijd aalt
het brood.
Gedruis.
Op zichzelf was de Christelijk-Histori-
sche fractieleider dr. Tilanus, het hier
wel mee eens. Het verdroot hem echter,
dat de regering niet tevoren vertrouwe
lijk overleg had gepleegd met een Ka
mercommissie. Dan had deze als stoot
kussen voor kritiek kunnen dienen. De
woordvoerder der k.v.p., oud-staatssecre.
taris Moorman, ging verder in zijn kri
tiek. Hij was er namelijk van overtuigd,
dat het communiqué, waarin de troepen
zending werd aangekondigd, er heil an-
Het bestuur van de Geref. school „Re-
hoboth” wil een 4e lokaal bijbouwen,
een 4e leerkracht aanstellen en over
weegt de school te gaan uitbreiden met
een afdeling MULO.
Want het is bepaald niet prettig voor
Amerika daar te verschijnen en niet
goed te kunnen antwoorden op de be
schuldiging van agressieve daden. Er
zijn wel eens oorlogen uit geringere in
cidenten ontstaan. Het voorspelt boven
dien weinig goeds voor het onderwerp
ontwapening, want het versterkt Rus
land in zijn wantrouwen, dat het Wes
ten met zijn nadruk op contröle niets
anders wil dan spionnage.
Maar er zitten nog enkele andere aspec
ten aan de kwestie. Aangezien men aan
neemt, dat de president van deze be
paalde vlucht niet op de hoogte was,
moet men zich daarop afvragen, of het
niet al te lichtzinnig is dergelijke vluch
ten zonder toestemming van de hoogste
autoriteit te laten maken, want er kan
een situatie ontstaan, dat militaire lei
ders of leiders van de inlichtingendienst
de politiek van de regering gaan door
kruisen, onbewust, maar misschien ook
bewust. Dat zou een onhoudbare toestand
worden, vooral, omdat hier gespeeld
wordt met oorlog of vrede.. De snelheid
van de vliegtuigen en raketten laat te
genwoordig het verdedigende land maar IW. C. Ledeboer, had n.l. de verkoop
weinig gelegenheid zich op afweer voorplaats van „Eene huizinge met erf cum
Burgerlijk Wetboek.
Terwijl de Tweede Kamerleden zich al
dus ernstig over het Nieuw-Guinea-
vraagstuk bogen, hielden de leden der
Eerste Kamer zich kalm bezig met de
behandeling van het nieuwe, tweede deel
van ons Burgerlijk Wetboek. Gelet op
de uitvoerigheid, waarmee de Tweede
Kamer indertijd met minister Samkal-
den dit onderwerp heeft besproken, na
men de senatoren thans een prijzens-
waardige beknoptheid in acht.
Zij konden aan de vastgestelde teksten
schrift; „Die Messiamschen Vorstellun- J„i
gen der Gemeinde von Qumran Thans
valt hem de eer te beurt, benoemd te J
zijn tot hoogleraar te Groningen. Prof1 z‘en’, aat
Vriezen was de promotor in de theolo-e^'S'mgen
gie, terwijl Prof. Hospers dit was voer°'°er
de Semietische talen.
Prof, van der Woude denkt eerstdaags
een studiereis te maken naar Israël. Ook
van deze plaats onze gelukwensen aan de
nog jonge (34 jarige) hoogleraar.
Veehouder S. Rypma te Hartwerd her
dacht het feit, dat zijn familie een eeuw
lang
(n.l.
Begrip.
Minister Visser verzekerde evenwel, dat
de maatregel der regering van zeer be
scheiden, zelfs minimale omvang zal we.
zen. Nederland is immers alleen niet bij
machte Nieuw-Guinea afdoende bescher
ming te bieden. Zij biedt enkel de garan.
tie, dat de buitenlandse hulp, welke wij
zodanig kunnen verwachten, doelmatig
kan worden aangewend. In wezen, zo
hield hij vol, betreft het hier een zeer
eenvoudige zaak. De Nederlandse rege
ring heeft dan ook niet bemerkt, dat
haar maatregel in de Nato ontstemming
heeft veroorzaakt. Integendeel, bij haar
na-staande bondgenoten heeft zij begrip
en instemming ontmoet.
veel antiek houtsnijwerk. In een tijd, j kritisch. Alleen bij de anti-revolutionaire
dat men heel weinig gevoel had voor
historisch schoon is de luifel verwijderd.
Er is helaas niets meer van over.
Al is de zaak de laatste jaren overge
gaan op confectie, deze thans 100-jarige
Dr. A. van der Woude. afkomstig vin
Oosterlittens, is benoemd tot hoogleraar
aan de Rijks Universiteit te Groningen.
Prof. Dr. van der Woude werd geboren
16 oktober 1927 op Schrins onder
Oosterlittens. Na het bezoeken van de
lagere school, studeerde de heer Van der
Woude aan het gymnasium te Leeuwar
den, waar hij glansrijke cijfers behaalde,
om in de herfst 1947 naar Groningen
te vertrekken om daar zijn studie voort
te zetten. Op 30 oktober 1957 promo
veerde Ds. v. d. Woude tot doctor in
de theologie (cum laude) op het proef-
De komeet Halley is de aarde gepas
seerd. Geen schok, zelfs geen salpeter
achtige lucht werd gemerkt. Aan heel
wat angstige spanning kwam een einde.
Door de visser Siebe de Jong werd een
paling gevangen van buitengewone
zwaarte. Het dier bracht het op de
schaal tot 20 pond.
Rectificatie. Boven onze „zilveren
filmpjes” van dinsdag j.l. stond het
jaartal 1925. Dit had natuurlijk moe
ten zijn 1935.
annexis, staande en gelegen aan den
groeten Dijlakker te Bolsward ter groot
te van twee roeden vijftig ellen, bereg-
tigd met vrijen opslag aan de Gasthuis
haven achter de Huizinge”.
De koopsom was f 1500,welk bedrag
in termijnen kon worden betaald.
ir, het nieuwe land niet de solide kwali
teit, waarnaar hier wordt gestreefd en
de kosten van verzending (nog geen
f 5,wegen ruimschoots op tegen de
in verhouding veel lagere prijs, die moet
worden betaald.
De degelijkheid en de vakkennis zijn
voor fa. O. P. van der Klei spreekwoor
delijk. Er zouden vele staaltjes te ver
tellen zijn, die bewijzen welk een ver
trouwen de klanten in de vakman stel
len.
„Jo moate my mar in pak ütsykje, dan
is it wol goed”. En dan is het ook goed,
want ondanks het feit, dat de fa. thans
merendeels confectie verkoopt, ziet het
kleermakersoog prompt wé.t en welke
maat dit moet zijn.
Er wordt veel gejubileerd aan de Dijl
akker deze week. Vijftig jaar, tachtig
jaar, O. P. van der Klei honderd jaar.
De aanvaarding geschiedde U raadtMet dit eeuwfeest spant deze firma de
al op 12 mei.
We hebben hier te doen met het eeuw
feest van fa. O. P. van der Klei, waar
van wij in onze zilveren filmpjes reeds
melding maakten.
Er heeft zich hier aan de Dijlakker se
dert de oprichter van het bedrijf zijn
pand vermoedelijk toen een „stil” huis
van het R.K. Armbestuur kocht, een
merkwaardige familietraditie gevestigd.
Steeds ging het bedrijf van vader over
op zoon. Na O. P. van der Klei werd het
P. O. van der Klei. Thans is het weer
O. P. van der Klei, de oude naam.
Ook is men het kleermakersvak trouw
gebleven, al heeft men op tijd de bakens
weten te verzetten en is in de loop der
jaren de confectie hoofdzaak geworden.
Dit in tegenstelling met de eerste jaren
van het bestaan van de zaak, toen uit
sluitend de kleermakerij werd beoefend.
Een van de beste klanten van de zaak
was toen. het Weeshuis.
Grootvader Van der Klei ging soms drie
dagen per week naar het Weeshuis om
de weeskinderen (destijds ruim 70!) in
de kleren te houden.
In ons kroniekje „Zilveren Filmpjes”
hebben we reeds een en ander over de ge
schiedenis van het bedrijf verteld. Hierin
noemden we ook de prachtige luifel, die
de gevel van het pand voorheen heeft
gesierd. Het was een fraaie luifel met
Te Makkum is een proef genomen met
electrische verlichting. Een fabriek, een
pakhuiswinkel en een arbeiderswoning
kregen het „nieuwe licht” onder toeloop
van vele toeschouwers. Iedereen was vol
daan en vol lof en bewondering over de
ze nieuwe vinding.
De grasmaaiers en hooiers zullen in het
Wilhelminagebouw des zondags een
vriendelijk tehuis hebben. Aanbevelend,
G. I. van der Ploeg, voorz., F. de Jong,
secr., A. Nawijn, penningmeester.
Hwat bat
I-1
