ZURICH:
Grootste fabriek
Nederland
m
Kipconserven
van
Tichelaars Kleiwarenfabriek
te Makkum 300 jaar
Wat verlies leek, bleek winst
I I
je Skroar
üs hjoed p p
to sizzen 1
I
PYT
Boeiende Aardewerkexpositie in het „Posthuis'
Fan de Mar tiny toer
Tj. de J.
J,
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Zilveren filmpjes
le week juni 1935
w
56e JAARGANG
No. 43
DINSDAG 31 MEI I960
har hoed
te klagen
Verlies - winst.
kin, hwat
Geschiedenis.
De oprichting van Tichelaars Kleiwaren
fabriek in 1660 staat niet absoluut vast,
maar op grond van archiefonderzoek en
andere aanwijzingen is dit jaar van op
richting hoogstwaarschijnlijk.
De oprichter was Freerk Jans, een zoon
van Jan Feddes, boer te Jorwerd bij
Leeuwarden.
daar een gleibakkerij, dat is een fabriek
van beschilderd aardewerk en tegels.
In 1675 noemt hij zich Tichelaar, dat is
tegelmaker.
De fabriek is zevenmaal vn vader op
zoon overgegaan, het laatst in 1913.
Sindsdien wordt de onderneming be
stuurd door Jan Pieters Tichelaar, eerst
als firmant, later als directeur van de
in 1920 opgerichte Naamloze Vennoot
schap.
De fabriek is steeds op dezelfde plaats
gevestigd geweest, doch van het oor
spronkelijke gebouw is niets meer over.
Na een brand in 1824 werd voor het be
drag van f 4100,de gleibakkerij her
bouwd. Dit gebouw bestaat nog en is het
oudste deel van de tegenwoordige fa
briek.
De produktie.
De produktie van de fabriek heeft in de
afgelopen jaren omvat: Tegels, Schotels,
Kleingoed en Sieraardewerk.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
ezer dagen
hand „geteld”
le vragen
jn gesteld
in te vullen
traks naderhand
onthullen
de stand.
I -
I 1
Bolswanls Nieuwsblai
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Hier te lande wordt namelijk heel wei
nig kip in blik genuttigd. Ten dele wel
licht uit onbekendheid, maar misschien
ook vanwege de prijs, die echter ook
weer verband houdt met de geringe om
zet.
Hoe het ook zij, in de Angelsaksische
landen weet men terdege kip in blik te
waarderen. Daar bestaat voor dit pro-
dukt een grote belangstelling en het be
drijf in Zurch werkt geheel voor deze
markt. In ’t bijzonder dan voor de Brit
se mart en voor de bezettingstroepen in
Duitsland.
Geen blikje blijft in Nederland, maar er
worden wel Nederlandse kippen ver
werkt. Vooral echter Amerikaanse, die
bij tienduizenden in geslachte toestand
met koelschepen in de havens van het
Westen worden aangevoerd, waarna zij
in hoofdzaak over de weg naar Zurich
worden vervoerd.
Hier worden zij gekookt, van botten en
dergelijke ontdaan, gesteriliseerd, inge
blikt en nog ’s gestereliseerd. Vooral via
Harlingen gaan de blikjes in allerlei for
maat dan naar Engeland. Met de botjes
weet de N. T. F. in Bergum wel raad
en de kosmetische industrie weet wel
weg met het achtergebleven vet.
Niets blijft in Zurich, uitgezonderd dan
de waardering in geld van de verrichte
arbeid en dat is voor het dorp natuurlijk
van buitengewoon belang.
De zuivelfabriek gaf aan ruim twintig
man werk en zeker dat aantal Zurichers
werkt ook nu nog in de fabriek met dan
nog ’n vijftig man, die elke dag overko
men uit Makkum, Schraard, Witmarsum,
Pingjum, Harlingen en Franeker en om
geving.
Als straks de uitbreiding met ongeveer
een derde van de nu gebruikte vloer
oppervlakte van een 1200 M.2 zal zijn
voltooid, zullen nog een dertig paar han.
den hier werk kunen vide.
Van het vijftal kipconservenfabrieken in
Nederland heeft dit bedrijf nu al een
produktie, welke groter is dan die van
de anderen met elkaar. Straks zullen dus
in nog grotere hoeveelheden de blikjes
hun weg vinden naar smulpapen buiten
de landsgrenzen.
Blikjes met banderolles, zo feestelijk, dat
de klant het water om de tanden moet
lopen. Boneless chicken (kip zonder bot)
chicken breast (kippenborst), gefineerde
kip enz., zit er in. Op elk blikje staat
„Packed by Canning Factory Zurich,
Holland”. Misverstand met het Zwitser
se Zürich is zodoende niet mogelijk, maar
op de bekendheid van die stad wordt
wel even gespeculeerd door een bergke
ten achter het Zurich-brand.
In de bergen is de lucht zuiver en koel
en die frisheid en reinheid is natuurlijk
ook suggestief voor een handelsmerk en
daarom maken de reclame-experts voor
dat Züricher produkt, dankbaar gebruik
van de in de kraam en op het blikje pas
sende bekende kwaliteiten van Zurich,
hetgeen de „Surgers” helemaal niet zo
slecht vinden, omdat de naamovereen-
komst met de stad ver weg toeristisch
ook zijn voordelen heeft.
och waar bemoeien
es zich mee
Sa i
inkele jiern
Deze Freerk Jans vestigde zich op om
streeks 25-jarige leeftijd in het zich toen
sterk ontwikkelende Makkum en begon
De Techniek.
Voor de produktie was en is het uit
gangspunt de locale Friese geelbakken-
de klei. Deze klei wordt gereinigd door
wassen, dat is oproeren in water, ze
ven en drogen en verder gekneed.
Het vormgeven geschiedde en geschiedt
nog hoofdzakelijk met de hand, zij het
in de laatste eeuw ook met behulp van
gipsen vormen.
De gevormde produkten worden in het
bedrijf vaak rond de centraal in het ge
bouw opgestelde oven gedroogd en na
dien in deze oven gebakken tot steen.
De tinglazuur wordt aangebracht door
dompeling van het voorwerp in een gla-
zuurbad. Op de witte glazuurlaag wordt
de decoratie met de hand aangebracht,
in blauw of polychroom.
Bij een tweede maal bakken in de oven,
weer tot omstreeks 1000 gr. C., smelten
glazuur en decoratie tezamen tot een
sluitende huid om het voorwerp, waar
bij de glazuur de witte ondergrond voor
het decor blijft.
Huidige toestand.
l In de onderneming zijn omstreeks 50
personen werkzaam, waarvan het me
rendeel schilders. De oude met hout en
later met turf gestookte ovens hebben
plaats gemaakt voor elektrische.
De tegenwoordige produktie omvat in
hoofdzaak sieraardewerk en tegels voor
de opleiding van de leerling-plateelschil-
ders.
De fabriek wordt jaarlijks bezocht door
7000 personen, aan wie een deel van de
produktie wordt verkocht.
Geëxporteerd wordt thans weinig, om
dat de produktie gemakkelijk in Neder
land kan worden geplaatst.
300-jarig bestaan.
De herdenking van het 300-jarig be
staan van de fabriek zal vanmiddag om
2 uur plaats vinden aan de fabriek, waar
talrijke genodigden worden verwacht.
Ter ere van het jubileum heeft het Mu
seum „De Waag” te Makkum een jubi
leumtentoonstelling ingericht van de pro
dukten in de jaren 16601900 in een
zevental Friese majolicafabrieken ver
vaardigd.
De tentoonstelling is zeer de moeite van
het kijken waard. Een groot tegeltableau
afkomstig van Liuckemastate te Mak
kum en het in Bolsward vervaardigde
tegeltableau dat een doorsnee heeft van
de voormalige gleibakkerij, vormen wel
de meest spectaculaire stukken.
Op deze tentoonstelling komen we in
een volgend nummer nader terug.
briek in Nederland, die haar produkten
nog vervaardigt in de oude majolica-
techniek, de techniek die in vroegere
eeuwen onder andere ook in Delft en
Rotterdam gebruikelijk was.
Deze techniek nu is in de eerste plaats
bepalend voor het karakter van het hui
dige produkt. Het is echter vooral de
ontwerper Jan Steensma geweest die de
afgelopen veertig jaar door een vaardig
gebruik van de mogelijkheden hem door
het procédé geboden, het uiterlijk van ’t
overgrote deel van de omvangrijke ca
talogus heeft vastgelegd.
gracht bij het gemeentelijk gasbedrijf en
de vestiging van de fa. Schukken te
Bolsward in de voormalige grasdrogerij
aan de Franekerstraat aldaar.
Buiten Bolsward zijn een paar treffende
voorbeelden de vestiging van Miedema’s
Landbouwwagenfabriek te Winsum en
(na een lange periode van renteloos
staan) de vestiging van een afdeling van
de Leeuwarder Papierwarenfabriek, in de
voormalige nimmer goed op gang geko
men zijnde suikerfabriek te Franeker.
Deze voorbeelden bewijzen toen een ves
tiging door een schijnbare toevalligheid
tot stand gekomen, er soms toe kunnen
leiden, dat een bepaald bedrijf, dat soms
zelfs weinig of geen organisch verband
met de omgeving, heeft toch in bepaalde
gevallen, wortel kan schieten.
Daarom lijkt het ons een taak van ieder
gemeentebestuur te trachten nimmer en
nergens bepaalde panden, die zich voor
een vestiging lenen, onrendabel te laten
staan.
Wie had ooit kunnen voorspellen, dat de
grootste kippenconservenfabriek nog
eens in het kippenarme Friesland zou
worden gevonden en in het kleine Zurich
Amerikaanse kippenboutjes zouden wor-
den toebereid voor de soldaat in Duits-
De groei van de fabriek in Zurich is een
typisch voorbeeld van het feit, dat
(schijnbaar) verlies soms kan verkeren
in winst.
Toen tot concentratie van de zuivelfa
brieken Zurich-Witmarsum werd beslo
ten, was men in Zurich pessimistisch ge
stemd, zoals men overal pessimistisch
is gestemd, waar een bloeiende industrie
wordt verplaatst. Wanneer er voor een
gevestigde fabriek, die om welke reden
dan ook gaat verdwijnen, niets in de
plaats komt,, is de aftakeling groot.
Hoptille is daar een treffend voorbeeld
van.
Lange jaren hebben de ruïnes van wat
eens een bloeiend bedrijf was, de herin
nering aan een beter verleden bewaard,
totdat ook deze werden of worden ge
slecht. En Friesland telt er meer zulke
voorbeelden. Helaas! Soms echter wordt
een leegkomend bedrijfspand door een
reeds gevestigde industrie van elders of
door een nieuwe ondernemer aange
kocht om er een dependance of een
nieuw bedrijf in te vestigen. Deze vesti
ging is dan veelal vrij toevallig. Louter
het feit, dat er een behoorlijk (niet te
In 1955 werd de Coöp. Zuivelfabriek „Frisia” te Zurich stopgezet, maar gelukkig
voor het dorp, er heerst in het gebouw nog altijd volop activiteit.
De in Vlaardingen gevestigde Van der Windts Handelsmaatschappij in Viscon-
serven heeft hier namelijk haar vleesconservenfabriek ondergebracht. Tongen en
gehakt en vooral alle mogelijke soepen worden ingeblikt, maar op het ogenblik
vormen kipconserven de hoofdschotel en dat is voor Nederland een grote bijzon
derheid.
Laat me asjeblieft met vree
De eis om alles in te delen
Gaat dat niet een beetje kras?
Wat kan anderen nou schelen
In welk rubriekje ik pas.
duur) pand aanwezig is, geeft vaak de
doorslag. Met industrieplanning of kern-
beleid heeft een dergelijke vestiging
meestal bitter weinig uit te staan.
Het had in Zurich óók kunnen gebeuren
dat de fabriek niet meer waard werd
bevonden dan de afbraakwaarde.
Vermoedelijk had men dan vroeg of laat
de consequentie genomen. Dank zij de
Afsluitdijk zou het dorpje door voldoen
de dóórstroming dan in leven zijn geble
ven, anders was het wellicht voorgoed
ingeslapen.
Andere voorbeelden, waarbij schijnbaar
verlies is ten goede gekeerd en omgezet
in winst zijn, om er een paar te noemen,
de vestiging van de Melksuikerfabriek te
Bolsward in het vroegere Ollefabriek op land. De praktijk is toch altijd nog veel
het terrein aan de overzijde van de stads- boeiender dan de weloverwogen theorie.
--
In de vacature wijlen Lycklama te Mant-
gum benoemd tot lid van de raad der
gemeente Baarderadeel mevr. T. Uitman
de Jong.
Strandbad Flevo te Makkum. Opening
Hemelvaartsdag 2 uur.
Het paard van Mussolini sloeg op hol,
de Duce werd aan zijn oog gewond.
Benoemd tot concierge bij de C.V.O.-
school, de heer W. Hardenberg.
Eervol ontslag directeur W. Keestra als
directeur Rijkszuivelschool.
Het onteigeningsproces voor de nieuwe
weg AfsluitdijkHarkezijl vordert.
Zwitserland levert oude vliegtuigen aan
Abessinië
Né, zo moet je echt niet praten
Menig kleine man beweert
Groten lopen in de gaten
Ons bestaan kan genegeerd
’t Blijkt wel anders, dezer dagen
Op het nationaal appèl
Hoeft er niemand meer
Allen zijn gelijk in tel.
fan de bifolking. Nou, dér kin
er fan meiprate. Dy woene üt
eigen büse bitelje, hwat oaren fan de
minsken
e like gau kwyt
Deze en gene hoor je zeggen
Is zo’n telling van gewicht?
Kom toch, wat baat dat uitleggen
Brengt het misstanden aan het licht
Ze gaan er wat over bomen
En tenslotte wordt het voor
Kennisgeving aangenomen
Want Den Haag zet toch nooit door.
fan alle kanten bisjen. Net allinnch eko-
nomysk, mar alle fasetten fan dizze ge-
foelige matery moatte bestudearre wur-
de en yn dat plan hannonysk ta in ien-
heit brocht wurde.
Ekonomen, seit Prof. Polak binne net de
paedwizers, hja kinne har sifers en tabel
len it maklikst produseare, mar dêrmei
jowe hja net it wichtichste oan, hwant
it giet om it wolwêzen, geastlik en stof-
lik fan de mienskip en dêryn hat it eko-
nomyske mar in tsjinjende funksje.
Wol in planning net in flok wurde mar
in seine, dan binne der in oantal fakto-
ren, hweroan dy planning biantwurdzje
moat.
Hy neamt dan allerearst, dat dizze for-
stannich en bihoarlik wêze moat. Dus
net him rjochtsjend op in diel fan de
bifolking en it oergreate diel der buten
tsjitte. Dat is ünforstannich en meiiens
ünbihoarlik. Unbihoarlik is ek sokke
maetrigels to nimmen, dat greate dielen
fan de provinsje foar de takomstige ünt-
wikkeling deltreaun wurde, omt hja net
op it listke steane.
Unbihoarlik is, dat de stêdden en doar-
pen harren bidriuwen en minsken óf-
stean moatte oan oaren, ünbihoarlik is,
dat men de bisteande konkurrinsje tus-
ken de plakken biynfloedet to n neidiele
fan de minder sterken.
Unbihoarlik is it, dat men it iene doarp
jowt, hwat men it oare doarp wegert,
de iene stêd ütslüt en de oare foarlükt.
It twadde prinsyp moat neffens Prof.
Polak wêze, dat m.en rekken haldt mei
üs demokratyske tradysjes. Dus mei de
folkswil. Nou, dat is net bard. De stea-
ten fan Fryslan hawwe mei algemiene
stimmen in moty oannomd, hweryn de
foarrjuchten frege waerden foar alle bi
steande bidriuwen yn it probleemgebiet,
mar de regearing docht it net. It hiele
Fryske folk soe, as it har frege waerd,
dizze ünrjuchtfeardige methoade for-
oardielje, hwant wy balde fan lyk en
rjucht, mar fan hoppen óf wurdt it üs
oplein. It is sa ündemokratysk as hwat.
I ttrêdde bigjinsel is, dat it rekken hal-
de moat mei üs spesiale folksaerd en
kultuer. Der ha se hielendal net oan
tocht. Men kin op de fingerseinen wol
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K 5157)
De aardbevingen in Chili hebben duizenden mensen dakloos gemaakt.
Foto; In Lota, een mijnstad bij Concepcion, hebben de mensen hun tenten in
de parken opgeslagen.
Vandaag wordt met een officiële receptie het feit herdacht, dat Tichelaar’s Klei
warenfabriek te Makkum 300 jaar bestaat.
Ter gelegenheid van dit 3de eeuwfeest wordt in hef Pothuis een zeer interessante
expositie gehouden van merendeels Fries aardewerk.
Op een gistermiddag gehouden persconferentie, waarvoor veel belangstelling be
stond, werden de historische en culturele achtergronden van dit unieke gebeuren
nader belicht door de heren J. P. Tichelaar, directeur der N.V., Ir. P. J. Tichelaar
en Dr. Wassenbergh.
de hannen yn ünskuld.
Fan ’e wike trof ik Drs. Van Oss de
man, dy’t dit plan utfiert op in kongres
yn Nimwegen. „Voelt u zich slachtof
fer”, sei er? Ja, sei ik en voelt u zich
beul? Hy seach my oan en sei: „Dat is
niet aardig van u.” Ik sei: „Dat is it ek
net, mar it is de wierheit!”
Ik hoopje, dat Prof. Polak him oertsjügje
kin, hwat er fan my net leauwe woe.
is alle selswurksumens
nomd.
Hja binne sa frij as in hynder yn it
stokramt en in keal oan it keatling.
Stean bliuwe jimmeallinnich de
doar nei de kearnen stiet wiid iepen. En
as jimme dit net wolle, dan waskje wy
In de afgelopen 300 jaar zijn rond 125
miljoen tegels in de fabriek gemaakt.
Vele van deze tegels waren wit, doch
ook vele waren met de hand beschilderd
met zeer uiteenlopende decoraties: land
schappen, bijbelse voorstellingen, bloe-
menfiguren, dieren en ornamentate ver
siering.
Vele tableaux werden vervaardigd van
4, 6, 8, 9, 12, 24 tegels.
De produktie van tegels is sinds 1940
beperkt.
Tot 1880 zijn rond 8 miljoen schotels
gemaakt, in hoofdzaak voor dagelijks
gebruik, soms echter ook voor versie
ring van het interieur. Aanvankelijk
was de versiering figuraal en ornamen-
taal, later werden op de schotels ook
spreuken aangebracht.
Onder kleingoed wordt verstaan artike
len voor huishoudelijk gebruik als tes
ten, komforen, theestoofjes, vaatwerk als i
kommen, schalen, grote en kleine pot
ten voor zout, stroop, stijfsel, melk, enz.
Uit wat van deze artikelen bewaard
bleef blijkt, dat een deel ervan voor bij
zondere gelegenheden als huwelijken is
gemaakt, wat aanleiding was tot een
betere verzorging van het uiterlijk,
waarmee het soms zelfs het karakter
van sieraardewerk begon te krijgen.
Het was dus geen grote overgang, toen
aan het eind van de 19e eeuw geheel op
de vervaardiging van sieraardewerk
moest worden overgegaan, omdat het
vrij zachte produkt niet langer kon con
curreren met huishoudelijk aardewerk
door andere fabrieken met betere tech
nieken vervaardigd.
In de loop der jaren is aan kleingoed en
sieraardewerk tezamen een half miljoen
stuks vervaardigd.
De fabriek is de enige overgebleven fa-
ütrekkenje, dat as de lju nei inkelde
greate plakken twongen wurde, it mei
de eigen folksaerd en de eigen Fryske
kultuer der min ütsjocht.
Wol men der biwizen fan, dan moat men
i tear mar ris to lüsterjen lizze yn Drach
ten, dêr't men troch oerheitshelp eko-
nomysk gans in stjit krige bat. Dêr sitte
hja to kearen en to bilden, hwant de
tastreamende minsken komme rounom
wei en as der mar ien of twa net-Frie-
zen by binne, krije hja al drokte mei har
eigen wize fan tinken en praten.
In hommelske ynvasy fan folie frjemde
minsken lit in plak net ünbiroerd en kin
oanlieding wêze ta in heislike forbaste-
ring en frjemdsin.
Soe it plan fan de regearing trochgean,
dan wurdt dit de slimste bidriging fan
it eigene fan Fryslan. Yn dit forban wol
ik oanhelje, hwat my in fabrikant sei:
Ik bigryp net, sei er, dat de Fryske bi-
weging net better fan wegen komt en
dat Frysk en Frij docht oft syn noas
bliedt.
Sjogge hja dan net, dat dizze konsin-
traesje fan minsken nei inkelde greate
plakken de dea wurdt foar alles, hwer’t
hja foar stride. Us kultuer is in folkskul-
tuer, dy’t syn boarne hat op it plattelan,
yn de doarpen en lytsere mienskippen.
Foar dizze kultuer is de greate stêd in
ramp. Nei ien generaesje is alles oan it
forbasterjen en forfrjemdzjen. Hwerom
swije hja oer dizze uterst bilangrike
kwestjes? Ja, ik bigryp dit ek net en
tink der presys gelyk oer.
tink der presys gelyl
In fjirde bigjinsel is, seit Prof. Polak,
dat it rekken haldt mei hwat hjir orga-
nysk groeid is. Dus mei de situaesje, sa’t
de geslachten him hjir foarme hawwe.
Mei de bidriuwen, dy’t hja hjirre fan
heit op soan opboud hawwe. Tink mar
ris oan Douwe Eiberts yn de Jouwer,
der’t nou goed njoggenhündert minsken
wurk en brea hawwe, oan Miedema yn
Winsum, Halbertsma yn Grou, Twynstra
yn Akkrom, Frisia yn Frjentsjer, Nooit-
gedagt yn Drylst en yn eigen plak, de
famylje Heeres (Van der Plaats) en
Lunter en Mulder (Florence) en Schuk
ken en gean mar troch. Rekken halde
mei hwat hjir histoarysk groeid is.
Dêr tale hja net nei, dy saken en bidriu
wen meije sien dat oaren premy’s en
foarrjuchten krije, dat foar harren ekstra
wenten boud wurde, dat hja faeks lean-
taslaggen krije sille en al dat fraeis, dat
hja op dizze wize deakonkurreard wur
de, dat hja twongen wurde nei oare
plakken to gean. Is dat rekken halde mei
hwat hjir groeid is en de aldste rjuchten
hat?
It léste bigjinsel fan Prof. Polak is: Rek
ken halde mei de frij heit en de selswurk
sumens
Frjentsie
eigen bi
skatkist krije, mar seis dat mocht net.
De Minister fan Binnenlanske Saken
hat it bislüt tsjinhalden. Selswurksumens
wurdt krekt keard. De boargemaster fan
Boalsert hat nei it Ministery west om
foar de nije bidriuwen, dy’t hja oanlükt
hawwe, nettsjinsteande de efterütsetting,
seis nije wenten to freegjen. Hy krige
nul op it rekest.
En de brief wie sa: Kom der nou net
mei oandragen, it jowt neat, alle ekstra
wenten binne foar de kearnen, de oaren
krije neat. Selswurksumens meitsje se
krekt stiendea, allinnich de kearnen meije
hwat en krije hwat, foar de oaren lizze
de müzen dea foar de spine. Mear as
trijehünderttüzen ynwenners fan Fryslan
is alle selswurksumens en frijheit ünt-
is de titel fan in publikaesje, dy’t
:en lyn ütkomd is yn de Kul-
tuer-sosiologyske rige fan Prof. Dr.
Fred. L. Polak en hweryn ünderskate
artikels wijd binne oan de saneamde
wolfeartsplanning.
Nou’t Fryslan der midden yn sit, krije
de wurden fan dizze forneamde gelearde
in bisündere bitsjutting en kinne hja üs
helpe om op in forantwurde wize to stri-
den foar in foroaring yn de needlottige
plannen fan it Ministery fan Ekonomys-
ke Saken, der’t de oare departeminten
harren wol by oanslute moatte, mei of
sünder tsjinsin.
It hiele boek fan Prof. Polak is ien wars-
kóging foar iensidige plannen fan de
oerheit. Hy seit, dat altyd wer it ekono-
myske of hwa’t der foar oansjoen wurdt,
de boppetoan fiert as it oer dizze dingen
giet en hy warskóget der mei klam, tsjin.
Hwant, seit hy, as men de mienskip fan
boppen-óf yn in bipaeld ramt twingt,
dan komt men tagelyk oan de historyske
situaesje, de kultuer, de harmony fan de
bifolking en syn eigen bisit.
En dan moat rr.en tige hoeden en for-
stannich to wurk gean en earst de saek
Hwat hat
as
en
