Onoverzichtelijk
en
Russische politiek:
tegenstrijdig
Uitstekend geslaagde
11 steden rijwieltocht
vrijheid
Afrika
Drang
naar
m
üs hjoed p p
to sizzen
De Coloradokever
van
Fan de Martinytoer
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Geslaagd avondfeest
„Riis Foarüt”
Gouden filmpjes
tg
itI
VRIJDAG 10 JUNI 1960
56e JAARGANG
No. 45
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
dy plakkei
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
verstandig oordeelt Eisenhower te advi
seren zijn reis tot oktober uit te stellen.
Venchijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OS1NGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adrest
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
Een ander punt in het Russische
ontwapeningsplan, dat meer aan
het Westelijke standpunt tege
moet komt, is de kwestie van de
contröle. Tot nu toe wilden de
Russen slechts contröle na vol
tooiing van de fases, terwijl ztf nu
instemmen met contröle geduren
de de uitvoering ervan.
Op een persconferentie te Moskou heeft
Chroestsjow zich uitermate kwetsend
uitgelaten over president Eisenhower.
Hij verweet hem een volledig gebrek aan
wilskracht, wat hem nog niet excuseer
de mannen als Nixon en Herter, „die het
land op het pad van de oorlog leiden”,
maar hun gang te laten gaan. Eisenho-
weer was alleen nog maar goed om een
kindertehuis te leiden.
Een poging verdeeldheid in het Westen
te zaaien ondernam Chroestsjow door
mede te delen, dat Eisenhower hem in
Camp David vorig jaar had verteld geen
Duitse hereniging te wensen uit vrees
voor een herenigd Duitsland. Het Witte
Huis heeft dit onmiddellijk gedemen
teerd. Adenauer werd evenmin gespaard:
voor hem dacht Chroestjow aan een gek
kenhuis.
Waarom dit vrij onwaardige optreden?
Men zou het kunnen zien als een reactie
op het schijnbaar grote vertrouwen, dat
Chroestsjow in Eisenhower heeft gesteld,
waarbij hij uiteraard concessies van hem
verwachtte. Toenadering tot Eisenhower
heeft Chroestsjow in eigen kring sterk
bepleit en nu is het ogenblik gekomen,
dat het vertrouwen geschonden is en de
wijsheid van Chroestsjow in twijfel ge
trokken zou kunnen worden. Een felle
aanval lijkt in zo’n geval de beste reac
tie, de aandacht wordt van het foute oor
deel afgeleid naar de zondebok. Sommi
ge waarnemers blijven vasthouden aan 'n
wanhopige poging van Chroestsjow om
zich tegen zich opdringende critici staan
de te houden, waarbij als voornaamste
tegenstander de naam Soeslow wordt
genoemd. Maar het blijven speculaties.
Wij noemden zoeven Japan bij de landen
met Amerikaanse bases en inderdaad
staat de Japanse regering op het ogen
blik onder grote druk van de oppositie,
de studenten en de vakbeweging, om te
breken met de pro-Amerikaanse politiek,
die is neergelegd in een nieuw veilig-
heidsverdrag, dat premier Kisji in ja
nuari heeft getekend, dat ondanks ob
structie van de socialisten op 20 mei door
de Kamer is gejaagd en dat pas op 19
juni kracht van wet krijgt, net op de
dag, dat Eisenhower een bezoek aan
Japan zal brengen.
Half mei al begonnen de betogingen van
de studenten, die zaterdag in een grote
demonstratie in Tokio culmineerden, ter.
wijl diezelfde dag een staking het ver
keer in het land stil legde.
De 125 socialisische kamerleden hebben
hun ontslag ingediend en hopen daar
mee te bereiken, dat de regering, mede
onder de druk van de openbare mening,
nieuwe verkiezingen zal uitschrijven.
Dat moet vóór 19 juni gebeuren, want
dan komt het verdrag met Amerika niet
in veilige haven. Er lijkt niet veel kans
op, dat zij zullen slagen in hun opzet,
maar dat neemt niet weg, dat de Japanse
atmosfeer, vooral ook door protesten te
gen Eisenhowers bezoek, de eerste tijd
danig bedorven is, en wel zo, dat senator
Fulbright, de voorzitter van de senaats
commissie van buitenlandse zaken, het
Bijna alle Afrikaanse landen van de
Franse Gemeenschap beginnen zich aan
te melden voor de onafhankelijkheid,
vooral nu de mogelijkheid geopend is,
dat zij lid van deze organisatie kunnen
blijven, die helemaal van karakter aan
het veranderen is en steeds meer op het
Engelse Gemenebest gaat lijken.
Dat het niet de opzet van De Gaulle is
geweest om deze ontwikkeling aan te
moedigen, kan men opmaken uit de on
heuse behandeling van Guinée, toen dat
in 1958 bij het referendum al tegen de
grondwet stemde, uit de Gemeenschap
werd gestoten en van alle hulp beroofd.
Na Madagascar en Mali (Soedan en Se
negal), die deze maand nog onafhanke
lijk zullen worden, na Gabon, Midden-
Afrika, de Kongo (de Franse) en Tsjaad
die binnenkort de onderhandelingen zul
len openen, zijn nu de vier landen van de
zg. Entente (Ivoorkust, Dahomey, Niger
en Volta) met de eis van onafhankelijk
heid gekomen. Tot nu toe werd eerst
onderhandeld over de banden met Frank
rijk, maar deze vier willen eerst vrijheid
en dan pas praten. Dat is een hele klap
voor de Fransen.
met 11 toertochters en de 4de prijs viel
ten deel aan de Bolswarder Technische
School met 9 deelnemers.
Van de 4 deelnemers, die voor de gouden
insigne in aanmerking kwamen, arri
veerden er drie, terwijl aan een 30-tal
het zilveren kruis uitgereikt werd (voor
het 3 maai uitrijden).
Al met al was het ook dit jaar weer een
uistekend geslaagde 11 Steden Rijwiel-
tocht.
kwamen binnen
van
zo
volgen.
mén
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Gjin better riedsman
as de tiid
tuer fan in
hoe djipper
Bolswards Nieuwsblad
Pinkstermaandag, ’s morgens 6 uur was het in de Doele te Bolsward reeds een
gezellige drukte. Niet alleen kwamen toen de eerste deelnemers reeds om hun
routekaarten, maar aangelokt door het fraaie zomerweer kwamen zich nog tien
tallen aanmelden, waardoor het secretariaat op het laatste moment op volle toeren
moest werken om de in totaal 300 deelnemers nog op tijd aan de start te krijgen.
Dank z(j een goede organisatie lukte dit wonderwel en precies 6 uur 50 min. kon
de karavaan zich achter „de Schutterij” opstellen, waarna om 7 uur 3 min. door
adjudant Van Slooten het startschot werd gelost bij de Hollandia-fabriek.
De prijs voor de verstwegkomende heer
viel ten deel aan de heer Bliek, vroeger
te Apeldoorn, thans woonachtig in Zwit
serland.
Mej. de Clérin ontving de prijs voor de
verstwegkomende dame.
De grootste prestatie leverde veteraan
Sterkenburg uit Oude Letje, ’s Avonds
10 uur meldde deze 70-jarige zich en
had daarmee voor de 13e maal de lange
tocht volbracht.
No. 3 werd „de Bataaf” van Halfweg
Deze bases, of liever de afschaffing er
van, hebben de Russen overigens in de
eerste fase van hun nieuwe ontwape
ningsvoorstel gezet, samen met de af
schaffing van de middelen, waar kern
wapens mee vervoerd kunnen worden.
Zijn deze beide narigheden afgeschaft,
aldus de Russische redenering, dan is er
geen onverhoedse aanval meer mogelijk
en heeft men dus een grote stap op de
weg naar de ontwapening gezet.
Het Russische plan bevat enkele punten
van toenadering tot het Westelijke
standpunt. Zo komt de afschaffing van
de middelen om kernwapens te vervoe
ren (dus raketten en lange-afstandbom-
menwerpers) al voor in een Frans voor
stel, waar de Amerikanen overigens heel
weinig voor voelen, omdat zij beseffen,
dat de mogelijkheid kernwapens te trans
porteren één van de sterkste troeven
van de Westelijke defensie is. Hierop is
het z.g. afschrikmiddel gebaseerd, dat
dienen moet om Rusland ervan te weer
houden zijn wil met de wapens op te
leggen. Verwijdert men deze mogelijk
heid, dan staat men voor het feit, dat
Rusland met de z.g. conventionele wa
pens verre de meerdere is van alles wat
zich op het Europese vasteland bevindt.
Dit plan is zeker niet zo aantrekkelijk
en in het Westen ziet men er eigenlijk
een poging in gen wiggetje te drijven
tussen Frankrijk en Amerika. In dit op
zicht is het helemaal niet slecht ge
weest, dat president De Gauile vorige
week zeer nadrukkelijk zijn trouw aan
het Westelijke bondgenootschap heeft
gezworen, al eist hij voor Frankrijk een
veel meer eigen rol dan het tot nu toe
gehad heeft.
Hun vrees, dat contröle in feite gelijk
zou staan met spionage, hebben zij blijk
baar wat laten vallen, al moeten wij af
wachten, wat de Russen nu precies on
der contröle verstaan. Het begint al min
der aantrekkelijk te worden, wanneer
men uit opmerkingen van Chroestsjow
de indruk krijgt, dat Rusland in de con-
trêlecommissie aan hét veto wil vast
houden. Daarmee is alle contröle onder-
mijnd.
Alhoewel het fraai zomerweer was, toch cies 10 uur had zij de 230 km afgelegd,
werd het voor velen een vrij zware tocht,
aangezien de rijders bijna de gehele af
stand van 230 km met tegenwind had
den te kampen en menigeen het boven
dien ook met het warme weer aan de
stok kreeg.
Ondanks dit kan deze 11 Stedentocht
evenwel als volkomen geslaagd worden
beschouwd, uitvallers waren er praktisch
niet, ongelukken deden zich niet voor en
over de organisatie werd niet anders dan
lof gesproken.
Wat ons opviel was, dat er dit jaar veel
meer dames aan de tocht deelnamen dan
vorige jaren, o.a. de kampioene wielrij-
den van België, mej. LiUane Clérin, die
vergezeld was van een 5-tal heren uit
Antwerpen. Eén van deze heren had wel
bijzonder pech, daar hij daags tevoren
onderweg een zonnesteek opliep, waar
door hij in Sneek moest achterblijven,
met als gevolg een vergeefse reis, wat
wel bijzonder sneu was.
De leider van deze ploeg was enthousi
ast over de tocht langs de Friese 11 Ste
den en garandeerde, dat hij een volgend
jaar met een veel grotere groep zou te
rugkomen.
De grootste groep, die ingeschreven had,
was de Technische School van Leeuwar
den, die maar even met 31 man aan de
start kwam, en daardoor beslag legde
op een fraaie extra-ereprijs.
Tweede werd de wielerclub „Olympia” te
Amsterdam met 19 deelnemers.
De eerstaankomende was de heer Foe-
kema van Bolsward, die reeds om 2 uui
arriveerde. Evenals vorig jaar was Mej.
de Ruiter van Sneek ook nu weer de
eerste dame, die zich in den Hof van
Holland meldde en verwelkomd werd
met een fraai boeket bloemen. In pre-
Aanbesteding het maken van een nieuwe
stenen walmuur aan de Appelmarkt te
Bolsward (met heifundering) C. J. v. d.
Veen, burg. K. H. Laagland secr.
Geslaagd voor het examen Rijks Zuivel-
school te Bolsward: J. G. Addink, W.
de Boer, A. F. Dijkstra en Th. v. d.
Prof. Polak lit yn syn boek düdlik sjen,
dat de moderne minske en de moderne
mienskip net mear kin sunder in bipael-
de planning. Mar hy seit torjocht, dat it
hjir giet om it hoe en hwerom. Dat it
giet om it doel en de middels, dy’t men
Bruke mei. In planning, dy’t forantwur-
de is, moat in harmonyske planning wêze
dy’t it folk of it gebiet yn har gehiel en
yn al har fasetten omfiemet.
Mei minder kin it net ta. Dan wurdt it
in ramp, omt men net goed wit, hwat
men docht en hwat de gefolgen wêze
sille op wichtige terreinen fan it libben.
Seis as it ekonomysk klopje soe, dan wie
dêrmei noch neat biwiisd.
Hwant it sil bygelyks ekonomysk ek wol
klopje, dat in lanboubidriuw 300-500
ha. wêze moat om it kapitael en de ar
beid it measte rendemint to jaen, sa as in
forneamd lanbou-ekonoom yn it publyk
propagearret, mar it soe om folie wichti-
ger sosiale en kulturele redenen in ramp
wurde as it barre soe. De ekonomyske
Het aantal bezoekers aan het Avondfeest
te Rijs, zal o.i. tussen de 2500 en 3000
gelegen hebben, een goede belangstelling
als men nagaat, dat er bij Hotel „Rijster-
bosch” een dansavond gehouden werd.
De optredende radio-artisten, vooral ook
door de televisie bekend en bij de jeugd
favoriet geworden, brachten een luchtig
en licht zomeravond-programma, waar
van gezien de reacties wel zeer genoten
werd.
In de pauze ontstond onder de jeugdige
vrouwelijke bezoeksters een ware jacht
op handtekeningen van hun „heldinnen
en helden”.
Frans Vrolijk is en bleef ook als leiding
gevende figuur een vrolijke Frans, dit
bleek deze avond overtuigend. Tom
Erich de onbetwiste naam van prima
pianist waardig, maar Johnny Meijer als
accordeonist al evenzeer een topfiguur.
Greetje Kauffeld bleek al spoedig favo
riet bij velen, maar ook „De Spelbrekers”
en Eddy Christiani waren lang niet mis.
Zeer beschaafde zangersliedjes!
Het fantastisch kunnen van diverse le
den van dit gezelschap, bleek al even
zeer op overtuigende wijze: Guio Ma-
nelli, Sophie Lorida, Bueno de Mesquit-
to, Neppie
yn Frjentsjer wer bliid
dan wiene de Ministers
lju. Dit optreden is lyts
de Boer, A. F. Dijkstra en Th.
Meer. Afgewezen één.
P. Lunter. Opgemaakte wiegen f 10,
Alles accuraat en elegant afgewerkt.
Luierhemdjes 14 ct., ponnetjes 27i/2 ct.,
hoofdluiers 321/2 ct.
De zeil, en roei wedstrijden op de Zui
derzee bij Harlingen zijn wegens storm
uitgesteld.
De Russische politiek bestaat op het ogenblik uit een merkwaardig doorelkaar
halen van harde woorden en ontspannende gebaren, neergelegd in een nieuw
ontwapeningsplan. De harde woorden kwamen van premier Chroestsjow en
Malinowski, de minister van defensie.
Malinowski waarschuwde, dat de vliegtuigen, die Russisch gebied zouden schen
den, neergeschoten zouden worden en dat de bases, vanwaar zij opgestegen waren,
gebombardeerd zouden worden. Deze waarschuwing van Malinowski moet letter
lijk worden opgevat, aldus Chroestsjow, hetgeen in de landen, waar Amerikaanse
bases zijn, zoals Perzlë, Turkjje, Japan en Pakistan, misschien wel enige invloed
zal hebben.
3e week juni 1910
Te den Haag is een comité opgericht ter
bestrijding van de kindersterfte.
De Ged. Staten stellen voor de Oude
Turfgracht en de Nieuwe Gracht te Bols
ward uit te diepen tot grootscheepsvaar-
water. Kosten f 5000,
Gesloten wegens heropening onzer zaak.
Evenals vorige jaren beveel ik mij we
der aan voor het eten en verzenden van
meikersen.
As dat dan slagje soe, dan wiene de lju
''"'en tankber en
wer tige goede
en spitich, omt
it krekt wierret yn de kaert fan oare lyt-
se lju, dy’t it forset tsjin de kearnen
graech sjen wolle as in kwestje fan to-
loarstelde kandidaten, dy’t foar it eksa-
men sakke binne.
Dizze aksje is ek jammer omt hja net op
peil stiet. In rychje printkaerten mei
hwat gebiddel is in methoade fan lytse
bem, dy’t har sin net krige ha. As den
Haech der nei harkje soe, dan wie it in
keppeltsje aide, sentimentele wiven. En
dat binne hja grif net. It is earder oars-
om, it binne hurde, tige hurde, iensidige
trochdriuwers fan bipaelde ynsichten,
dy’t allinnich keard wurde kinne as har
ütgongspunten en theorieën op niveau
bistriden wurde. It giet net om Frjen
tsjer allinnich, it giet wol mei om Frjen
tsjer, mar likegoed om de Jouwer, om
Akkrom, om de Gordyk, om Makkum,
om Koudum, ja om alle libbene plakken
fan Fryslan.
En winlik giet it ek net om dy plakken
mar om in goede planning foar it hiele
Fryske folk, om syn hjoed en moarn, om
syn takomst, syn struktuer, syn folksaerd,
syn soene groei, hwêryn Fryslan syn
geastlike wearden bihaldt. Dêr giet it
om en dêr heart Frjentsjer ek by, mar
dan as ien fan de libbene plakken fan in
libben folk.
Hwat bat (gabe Skroar
to, Neppie en de ongenoemde mede
werksters (ers) elk voor zich droeg daar
toe bij.
Er moet heel wat tijd aan oefening be
steed worden, alvorens men bereiken kan
wat hier getoond wérd. Dit lichte pro
gramma ging er in als koek!
BOUW VAN TWEE GIGANTISCHE
DOKKEN OP ROZENBURG
Voor rekening van Verolme wor
den twee gigantische dokken gegraven
t.w. het Koningin Juliana dok (voor
schepen tot 90.000 ton, 273x41x11.75
mtr.) en het prinses Beatrix dok (tot
50.000 ton, 230x35.50x8.85 mtr.)
15 draglines en 62 vrachtwagens moe
ten 700.000 m grond verzetten. De
wagens rijden nu al 17 m. onder A.P.
In totaal zijn er 5.000 heipalen nodig
171.000 m3 beton en 7.500 ton beton
ijzer. De foto geeft een overzicht van
het bouwterrein.
„OM HET BEHOUD VAN ONS
BESTAAN”
Dizze titel wie de oare kears weifallen,
doe’t ik bisünder oandacht frege foar de
bondel stüdzjes, dy’t under dizze titel
ütjown is fan Prof. Dr. Fred. Polak by
Stenfer Kroese, Leiden. En it soe my tige
spite, dat de seriueze lêzer en bilangstel-
lende yn de saken fan Fryslan, dit boek
net ris mei oandacht trochlies.
Hwant de tige earnstige fragen, dy’t de
tiid oan Fryslan stelt, freegje om ander-
ten, dy’t op peil steane. Hwat forline
wike yn de Frjentsjerter krante stien
hat en fansels yn alle kranten wjerklank
foun fanwege de sensaesje, is, nei myn
bigryp nei twa kanten mis, al hoe goed
it ek bidoeld is. De lêzer sil witte, hwat
wy bidoele.
Der wie in oprop yn dy krante om de
lju üt Frjentsjer oan to trunen in brieve-
kaert nei den Haech to stjüren, leaf st
mei in moai stêdsgesicht derop en dan
fierder mei in pear wurden to wizen op
it feit, dat is sa jammer is dat de stêd
Frjentsjer gjin kearn wurden is en to
freegjen of dit nou net oars kin.
Hwerom is dit mis Alderearst omt men
hjirmei oanjowt, dat dy kearnbiweging
wol goed is as Frjentsjer der mar by
komt. En dat is fansels sa net.
Oft der alf of toalf plakken oan-
wiisd binne, makket it systeem net goed
en net forkeard. As it goed is, dan is it
ek mei alf plakken goed, as it net doocht
dan wurdt it er gjin spat oars fan, by-
hwennear ek de stêd Frjentsjer op it list-
ke komt. It is nou krekt of de lju fan
Frjentsjer hearre ta de lju, dy’t oergun-
fundearing fan it kearnenplan is, nei
myn earlike oertsjüging, sa slop as in
reidsompe, mar al wie dy sa sterk as in
dyk, dan soe ik my like fül dêrtsjin for-
sette, omt dit systeem kultureel-sosiael
net doocht.
Dit is in hastich, iensidich eknomysk, yn-
gripen yn de gefoelige matery fan it
wolwêzen fan Fryslan. Dit is in karika-
goed plan en hoe mear en
de wolmiende minsken hjir
oer neitinke hoe mear forset der groeije
sil. Dat blykt ek wol ut alles hwat mo
menteel bikend is. Den Haech fynt it
net goed, omt Deputearre Steaten der
fierst to folie kearnen fan makke ha.
Hja sizze tsjin elk, dy’t mar hearre wol,
dat hja gjin fidusje ha yn dy alf kearnen
mar ja, om politike redenen ha se mar
hwat wetter by de wyn dien.
Deputearre Steaten sizze ek, dat it net
goed is. Dêr hiene mear plakken by
moatten en binammen yn de Sudwest-
hoeke hiene oare fasiliteiten komme
moatten. It Kongres yn Ljouwert wie
minder plakken, jit folie mear konsin-
treare en jit greater diskriminaesjes.
De K.V.P. wol de provinsje mear yn-
skeakelje en neist de kearnen ek de plak
ken yn de Südwesthoeke en it Noarden
de premy’s en wenten jaen.1 De Fryske
Steaten hawwe mei algemiene stimmen
in moty oannommen, dat alle bisteande
bidriuwen de premy’s ha moatte.
Tige forneamde ekonomen bipleitsje net
it oanwizen fan kearnen, mar fan ge-
bieten. België hat it efterbliuwende diel
fan har lan fordield yn greate kontrijen,
dy’t men premy’s en oare fasiliteiten
jowt om de yndustrialisaesje op gong
to bringen. En sa kin men trochgean.
Winlik is der nimmen, dy’t dit plan foar
syn rekken nimt. Mar lykwols driicht der
great gefaer, dat it prestige fan de re
gearing de oerwinning bihelje sil troch
de algemiene ünkunde buten Fryslan,
troch it brutale egoisme fan de measte
kearnplakken en de. sloppe halding fan
hiel folie groepen, dy’t harren oant nou
ta sa stil halde as it ald-wyfke, dat mei
it gat yn de brannettels siet
En dat is der ek jit in diel fan de mins
ken, dy’t gjin each ha foar de wearden,
dy’t hjir op it spul steane en dêrom ear-
lik miene, dat it dizze kant ut moat. Mei
dóven kin men net prate oer muzyk, mei
blinen net oer de prachtige natuer, hwer
't wy dizze wiken yn libje meije en mei
lju, dy’t neat oars sjogge as lean- en sa
laris en arbeidstiden, ek net oer it bi-
lang fan harmonysk en folweardich lib
ben, neffens eigen aerd en styl. Tsjin
sokken stiet men mei lege hannen.
Tj. de J.
stich binne op oaren en dat hja nou bid-
delje wolle om ek meiride to meijen mei
de kearnenoptocht.
Aangelokt door het warme weer, zijn
ook de coloradokevers weer actief ge
worden.
Meerdere meldingen
over het aantreffen van kevers. Deze
kevers werden gevonden op de meest uit
eenlopende plaatsen, binnenshuis zowel
als buitenshuis.
De coloradokever is om te zien een mooi
diertje en menigeen laat zich verleiden
ze in doosjes en jampotjes te bewaren.
Het in bezit hebben van levende colora
dokevers of larven hiervan is bij de wet
verboden.
Een ieder, die kevers of larven vindt,
dient deze zo spoedig mogelijk te ver
nietigen. Aardappeltelers moeten hun ge
was regelmatig controleren en goed na
gaan of er zich kevers of larven in be
vinden. Is dit het geval, dan moet
spoédig mogelijk vernietiging volg
Laat men dit achterwege aan is
strafbaar.
f (S®
