Voor opleiding
het kader
van
m
de zuivelbedrijven
1
Reeds meer dan 700 afgestudeerden aan
de Rijks Hogere Zuivelschool te Bolsward
j
EICHMANN
Zeiler bouwde schuit
op zolder
Fan de Martinytoer
Zilveren filmpjes
Dodelijk ongeval te
Idsegahuizum
cj
I
I
Tj. de J.
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
I
A
F.
56eJAARGANG
No. 46
DINSDAG 14 JUNI I960
ECHTPAAR FELLINI IN VOLENDAM
voor-
PYÏ
op de zol-
de wand
zijn hobby
mei fjouwet
de
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K 5157)
Neat rekket men slimmer kwyt
as in goede bynamme
Op de praktijk gericht.
De behoefte aan deze opleiding is op
gekomen in de jaren, dat de fabriekma
tige zuivelbereiding in opkomst kwam;
dit is dus in het begin van deze eeuw.
De school in Bolsward dateert van 1904.
Men zou *t instituut kunnen beschouwen
als een bedrijfsschool, die het kader van
de zuivelbedrijven moet opleiden, omdat
vooral in de aanvang de bedrijven te
klein waren om hiervoor zelf te kunnen
zorgen. Juist omdat de gediplomeerden
direct na hun afzwaaien met een belang
rijk dee] van de dagelijkse leiding wor
den belast moet de studie zeer sterk op
de praktijk gericht zijn
Om dit te bereiken brengen de leerlingen
om
it om
Er klinken harde woorden
Dit is niet recht gegaan
Maar in de verste oorden
Wordt deze daad verstaan
Zij die het vonnis vellen
Weten, al kost ’t hun strijd
Geen haatgevoel mag tellen
Enkel gerechtigheid.
Abonnementsprijs 1 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Bols wards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
en hja
nije ge-
I en in
yn ’e
een groot deel van hun studietijd door in
een aantal bedrijven, die hen door de
school worden aangewezen om deze
praktische kennis en vaardigheid te ver
krijgen.
Indruk verkrijgen.
Heeft de jonge man dus het eerste prak
tische leerjaar achter de rug, dan begint
voor hem het eerste theoretische gedeel
te van de studie, één jaar voor de
H.B.S.ers en 2 jaar voor hen, die dit di
ploma niet bezitten en met goed gevolg
een toelatingsexamen hebben gedaan. In
de overbruggingsklasse vormen wis-, na.
11.000 ha, hwert it opmeitsje
kaerten en it ündersyk fan de
in hiel ein hinne binne. Mar dit jier sil
Belangrijke vraagstukken.
Naast dit technologisch aspect heeft de
leiding van een bedrijf vooral te maken
met bedrijfseconomische en bedrijfsorga
nisatorische problemen, waarvoor de stu
die de grondslag moet leggen. Kennis
van de bedrijfseconomie, bedrijfsadmini
stratie, bedrijfsorganisatie (men denke
aan het zo belangrijke vraagstuk van de
menselijke verhoudingen in het bedrijf)
en wetskennis (met name de sociale
soliale wetgeving en de contrdle van
overheidswege op de produkten) omvat
dan ook een belangrijk deel van de stu
die.
Tenslotte zit er ook een landbouwkun
dige kant aan de verwerking van melk.
Er is een sterke band tussen de fabriek
en de boerderij door de dagelijkse melk-
leverantie en door de sterke beïnvloeding
van de eigenschappen van de melk door
de omstandigheden waaronder de melk
wordt gewonnen. De leiding van een
zuivelbedrijf moet dus iets af weten van
de omstandigheden op de boerderij om
met de boer over de eigenschappen van
de geleverde melk te kunnen praten. Me
nige bedrijfsleider heeft door deze ken
nis en door zijn positie in de platte
landsgemeenschap een invloed ten goede
kunnen aanwenden, vooral ten aanzien
van de produktieverhoging en de vee
ziekte bestrijding. Aan agrarische econo
mie, veeteelt, veevoeding en gezondheids
leer van dieren moet dan ook aandacht
worden besteed.
De welgedocumenteerde Zuivelbjjlage van het dagblad „Trouw” van 1 juni j.l.
bevatte ook een oriënterend artikel over de R. H. Z. S. te Bolsward.
Zestig jaar geleden ging bijna alle melk, gewonnen op de boerderij rechtstreeks
of via een grossier naar de consument, aldus dit blad. Veel melk werd op de
boerderij tot boter en kaas verwerkt. De fabriekmatige zuivelbereiding stond toen
nog in de kinderschoenen.
Thans wordt hoegenaamd geen melk meer rechtstreeks aan de consument ge
leverd. Alle consumptiemelk wordt gestandaardiseerd en gepasteuriseerd,
dat ze de klant bereikt.
Alle boter wordt fabriekmatig bereid en met uitzondering van een tienduizendtal
boerderijen in Zuid-Holland en Utrecht wordt geen kaas meer op de boerderij
gemaakt. Daarenboven zijn in deze jaren nog enkele produkten aan het zuivel-
assortiment toegevoegd als condens en poeder, die op de boerderij uiteraard niet
te bereiden waren.
De bereiding van deze produkten geschiedt in ons land nu in een 500-tal fabrieken.
Voor de leiding van deze bedrijven is een economisch-technologische opleiding
noodzakeiyk, die aan de Rijks Hogere Zuivelschool te Bolsward wordt gegeven.
Overbruggingsklasse.
De opleiding duurt 4 5 jaar, afhanke
lijk van het feit of de kandidaat een
H.B.S.-diploma heeft of niet. De eigen
lijke studie is n.l. gegrond op de 5-jarige
H.B.S.
Voor hen, die dit diploma niet bezitten
is er een overbruggingsklasse. Vooraf
gaat echter voor beide groepen 'n eerste
praktisch leerjaar, waar zij kennis kun
nen maken met het zuivelbedrijf, waarin
zij later hun levenswerk zullen moeten
vinden; tevens leren zij het werk in de
fabriek grondig kennen door er zelf
daadwerkelijk aan deel te nemen; zij
leren dan de betekenis kennen van een
opdracht, die zij later zullen geven, voor
hen die deze opdracht moeten uitvoe
ren.
Hoewel de school het bedrijf waar hij
werken moet, aanwijst, wordt dit in de
meeste gevallen toch zo gekozen, dat 't
in de omgeving van de ouderlijke woon
plaats ligt.
Hij zag zijn front versmallen
Hield zich behoedzaam schuil
Thans is hij dan gevallen
In een zelf gegraven kuil
i
tuur- en scheikunde de hoofdzaak, ter
wijl in het jaar daaropvolgend de exacte
vakken nog sterk overwegen. De stof,
die in dit twee jaar (voor de H.B.S.ers
het eerste jaar) wordt gegeven heeft ’t j
karakter van een propaedeuse en dient
ter voorbereiding van het tweede prak
tische leerjaar, dat hierop volgt, opdat I
zij nu met meer kennis van zaken de I
problemen in de fabriek kunnen bestu- i
deren. Dit tweede praktische leerjaar
brengen zij door in een drietal fabrieken,
een kaas, en boterfabriek, een melkin-
richting of een poederfabriek, gelegen in
verschillende delen van ons land, zodat
zij een indruk verkrijgen van de gevari-
eerdheid van de zuivelindustrie in ons
land.
Scherp flitst door de gedachten
Weer het zwarte oorlogsbeeld
Het drama der geslachten
Wonden, nimmer geheeld
De lange stoet der slaven
In laatste zware doem
Ongenummerde graven
Ontzetting, zes millioen
3 e week juni 1933
Bezoek van prinses Juliana aan Leeu
warden
Verstaan en ook begrepen
Wie spreekt van illegaal?
Het menselijk geweten
Uit zich in andere taal
Juridisch wikken, wegen
Stelt licht in 't ongelijk
Hierover kan gezwegen
Haal niemand door het slijk
Een brute volksverderver
In het geheim „ontvoerd”
Hij heeft, fel als een sperwer
Vijf jaar op buit geloerd
De nazi’s hulp geboden
Gespeend aan elk fatsoen
Demon van alle joden
Moordenaar, zes millioen
De Italiaanse filmregisseur Frederico Fellini, zijn vrouw, de actrice Guillietta
Masina, en leden van de Italiaanse filmploeg, welke op het ogenblik opnamen
maakt in de rosse buurt van Amsterdam, hebben vrijdagmiddag een bezoek
gebracht aan Volendam, waar het gezelschap zich aangorde voor het onver
mijdelijke plaatje. De foto toont het echtpaar Fellini bij het alom bekende
spinnewiel
Hwat hat Qabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen
Terwijl de veehouder K. Reinsma te Id-
segahuizum vrijdagmiddag met 2 wagens
geperst hooi huiswaarts keerde klommen
ongemerkt enkele jongens op de achter
ste wagen. De kleine Fokko Haaisma
viel er echter af en werd door een der
achterwielen overreden.
De in allerijl ontboden geneesheer kon
slechts de dood constateren. Het is te
hopen, dat de kinderen deze ernstige
waarschuwing ter harte mogen nemen
Het medeleven met de getroffen familie
is groot.
De opleiding hier is tweeledig gericht;
voor de leidinggevende functies is In de
eerste plaats een grondige technologi
sche opleiding vereist. Melk is een teer
produkt dat snel bederft en dat gemak
kelijk minder gewenste eigenschappen
van de omgeving overneemt. Wil men
met succes hiervan produkten bereiden,
die voldoen aan hoge kwaliteitseisen,
dan is kennis van chemie en bacterio
logie onvermijdelijk.
Daarenboven is de laatste tientallen
jaren de bereiding van zuivelprodukten
steeds meer gemechaniseerd en geauto
matiseerd. Kennis van werktuigen, o.a.
van pompen, motoren, koelmachines,
warmteuitwisselaars, regelapparatuur
enz. is daarom een belangrijk onderdeel
van de opleiding,, een onderdeel dat zich
ook in de toekomst gestadig zal uitbrei
den.
fraech op hokker wize men it oanpakke
moat. Om dat oan de han fan de prak-
tyk jitteris to bisjen, hat men dêrre in
blok fan 160 ha op ünderskate manear
oan pakt. Men kin dêrby yn haedsaek
twa wegen gean. Of de boel djip ploegje
sadat er bettere groun boppe komt, of
de skalterlannen sa ploegje en biwurkje,
dat mei' nij ynsiedzjen der in bettere
seadde üntstiet. It léste is goedkeaper,
mar is soms net ófdwaend, omdat letter
wer skalterkoppen üntstean kinne. Ha-
war, dat wurdt nou ütsocht.
Yn it tarieden binne jit fiif blokken.
Alderearst yn Dantumadiel 8000 ha,
dan tusken Garyp en Warten 9200 ha,
by Noardwalde 1150 ha en Linde-Süd
mei 8000 ha. As léste is men ek yn
Gaesterlan dwaende mei de tarieding fan
11.000 ha, hwert it opmeitsjen fan de
groun al
-j
it jit net oangean, hwant earst moatte
de plannen fierder utwurke wurde en
mei de boeren en eigners bisprutsen.
It is opfallend, dat al dizze wurken lizze
op de lichtere grounen. Yn it Noarden
en Westen sjocht men it jit net. Allin-
nich yn de Suderpolder by Frentsjer is
hwat geande, mar dat wurdt gjin ruil
verkaveling, mar in massale ruiling fan
perselen, sadanich, dat elite boer syn lan
gaedliker by hüs kriget. It giet lykwols
net maklik, om lan tsjin lan to ruiljen.
Elk mient faeks dat sines it béste is en
der moat hiel hwat skikt wurde. Mar it
is tige to hoopjen, dat dizze earste aksje
op de swiere groun sukses ha mei.
Dit komt net folie to kostjen en hat it
greate foardiel dat it wurk ekonomysker
dien wurde kin. Dizze administrative
ruilverkaveling soe ek op oare plakken
goed wurk dwaen kinne as men elkoar-
ren hwat yi
wurdt it fansels
bilangstellend, hoe’t dit jier de
fan saken wurde sil en oft ek de
en de knip
ning sil dat jit wol efkes duorje.
We lazen onlangs hoe een eend broed
de op het dak en hoe spectaculair het
was de kuikentjes naar beneden te zien
komen. Aan iets dergelijks moesten we
zaterdagmorgen denken, toen we aan de
Harlingerstraat van een ongewoon
schouwspel getuige waren.
De heer Tj. Brinksma alhier had op de
pakhuis, en garagezolder van fa. K. Gos.
liga gastvrijheid gevonden om zich te
wijden aan het beoefenen van
het bouwen van een boot.
Het salaris van minister-president dr. H.
Colijn bedraagt alleen reeds f 16.0C
Hierboven geniet hij nog pensioen als
kamerlid en wethouder.
Abessynië acht oorlog met Italië onver
mijdelijk. Abessynië heeft 500.000 sol
daten, waarvan 15.000 goed uitgerust
Het leger beschikt over 200 machine
geweren.
Zomeruitverkoop. Gebr. Wolke. Prima
kinderjurkjes vanaf 40 ct. Bakvis japon
nen vanaf 1,05, damesjaponnen vanaf
f 1.10, damesmantel vanaf f 4,75, da
mes pullovers 48 ct., damesbadcostuums
60 ct.( herenbadcostuums 57 ct., jongens
sportblouses 28 ct., poloshirts 29 ct.,
sterke kinderdirectoirs 14 ct.
Deze week geslacht twee jonge paarden,
waarvan het vlees wordt verkocht voor
15 ct. per pond, fijn gekruide rollade
eveneens 15 ct. per pond. IJ. Anema,
Bolsward.
Sedert augustus verleden jaar tot op he
den heeft de heer Brinksma er al zijn
vrije avonden en zaterdagmiddagen aan
gegeven, maar het resultaat is dan ook
fantastisch een boot van het type kajuit-
jacht van 7.40 m. lang en 2.20 m. breed
groeide onder zijn handen.
Door de grote droogte die er op de zol
der heerste was het niet mogelijk op de
zolder ook de allerlaatste hand aan de
boot te leggen. Daarom werd deze zater
dag naar beneden getakeld.
Er moest zelfs een gedeelte van
worden weggenomen om voor de boot
ruim baan te maken, ’s Morgens
halfacht begonnen, stond de bool
ongeveer 1 uur op de begane grond,
(zie ook de foto elders in dit blad).
te Winsum.
Uitslag: 1. R. Hoekstra, Baard, H. Plan-
tinga, Jorwerd en R. Bakker, Winsum.
2. R. v. d. Molen, Huins; D. Hoekstra,
Baard en J. Heidstra te Oosterlittens.
In een voordracht over; „Rasverzorging
in een nationale staat” werd medege
deeld dat het aantal niet ariërs in Duits
land reeds is gedaald van 2.5 miloen tot
1.5 miljoen. Thans zijn er nog 500.000
mozaïsche volle joden, 300.000 vollejo-
den van het niet joodse geloof en
750.000 personen geboren uit een ge
mengd joods huwelijk.
Zet het woord om in de daad, kiest
communisten in de raad
IT KOMT ALLE JIERREN
TIGHTER BY
It is al wer in skofke lyn, dat de kran
ten fol stiene mei nijs fan de ruilver
kaveling: It Keningsdjip, eastlik fan
Drachten. Dat joech in hiele opskuor
yn en buten de provinsje, hwant it like
derop, dat de tsjinstanners net swak by-
spilen. Oan de han fan de bisteande
Wet, dy’t de saek hwat iensidich regelt,
is doe in mearderheit foun fan 59
fan de eigners, dy’t 53% fan de groun
bisieten.
It plan waerd dus oannomd. Dêrmei
wie de greatste ruilverkaveling, dy’t wy
oant nou ta yn Fryslan koene, in feit.
Yn de oarlachsjierren is de saek fan de
ruilverkaveling hjir hwat fan de groun
komd, mar fan ’40—’45 kaem net meat
as 1500 ha op ’e skeppe. De folgjende
fiif jier wie dat efkes mear as 1500 ha
en fan ’50’55 roun it op ta goed 3000
ta. It bleau by de lytsere kompleksen.
Mar de léste fiif jier en mei namme it
léste jier komt er mear gong yn.
Yn oktober fan ’59 is der stimd oer
Het examen.
Tenslotte volgt het laatste theoretische
leerjaar, waarin techniek en economie
even zwaar wegen, terwijl ook de land- j
bouwkundige opleiding enige tijd vergt.
Na het eindexamen vindt men al spoedig
de weg naar het bedrijfsleven, dat mo-1
menteel grote behoefte heeft aan afge
studeerden, terwijl het aantal kandida
ten gering is. Hun loopbaan is In de aan
vang voor allen vrij gelijk n.l. als assis-
tent-directeur aan een der kleinere fa
brieken, later aan een groot bedrijf.
Daarna beginnen de wegen te scheiden
en komt er meer differentatie. De een
blijft in het bedrijfsleven, hetzij als di
recteur of als staffunctionaris bij de lei
ding van een groter bedrijf; of men aan
vaardt een betrekking bij de diverse
technische organisaties, die het bedrijfs
leven de behulpzame hand bieden.
Dit zijn dan betrekkingen als technicus, I
arbeidseconoom, administratief-contro-
leur, chef van een afdeling van een cen
traal laboratorium, dat zich bezig houdt
of met de contróle van de kwaliteit van
de geleverde melk of met de chemische
bedrijfscontröle, leraar in het vakonder
wijs aan het personeel enz.
Daarnaast zijn er verkoopverenigingen,
contröle-instellingen, overheids- en semi.
overheidsinstellingen, die zuiveltechnici
vragen en ten slote zijn er ook aanver
wante bedrijven, zoals margarinefabrie-
ken, bierbrouwerijen, conserven- en
vleesfabrieken, welke de afgestudeerden
hebben aangetrokken, die daar met suc
ces werkzaam zijn.
In ’t ruim 55-jarig bestaan van de Zui
velschool heeft zij meer dan 700 leerlin
gen opgeleid, die behalve in Nederland,
ook in Amerika, Afrika, Australië en om
dichter bij huis te blijven in Frankrijk
en Spanje hun levenstaak als zuiveltech.
nicus hebben kunnen vinden.
Naast deze school bestaat er in het zui
den van ons land nog een Hogere Zuivel
school in Den Bsch, uitgaande van de
Katholieke Boer- en Tuinders Bond. Het
schema van de opleiding is bij deze
school vrijwel hetzelfde, alleen begint de
studie aldaar met de overbruggingsklas
se, waarna het eerste praktische leer
jaar volgt.
hwat de oantreklikens fan it eilan tige
tsiinje sil. Mar de lésten binne nou skrik-
lik heech, omt hjir ek al swiere wetter-
skips- en dyklêsten op leine troch de for.
bettering fan de sédiken oan it Wad.
Faeks dat it mei de molkprizen fan
tsjintwurdich jit krap sylje kin, mar hoe
komt soks as der wer ris in agraryskè
depressy komme wol. De suvelposysje is
nou krekt net om der fan to bearen.
Men hat al ütrekkene, dat it fan it jier
grif hündert miljoen mear kostje sil oan
it Ryk om elk sines to jaen de deskun
digen sjoege fuort jit gjin Ijocht yn de
merkposysje.
Yn de Wollegaestoan de Ryksstrjitwei
nei Spannenburch is it nou klear mei de
wurken. Der hat goed 2000 ha under it
hwat nije pleatsen bin-
boud. Mar de jonge boeren, dy’t dér
hinne tein binne, meije wol goed
har tige warre, wolle
mes west en hiel
ne
nou 1
soun bliuwe en
hja in kear sünder hege lésten komme.
Yn de Tjonger-vallei-Noard is it ek sa
fier. Dér steane nou alf nije pleatsen,
de oaren binne bleaun. Hjir is rom tuzen
ha biwurke.
Op ien plak seach it lan der mar sjovel
üt en dat is nou djip omploege om bet
tere groun boppe to bringen.
Tichter by hüs, tusken de Jouwet en it
Fean leit de Haskerfeanpolder fan liker-
nóch 5000 ha. Forline simmer hawwe
de Steaten der ris in dei west
wiene doe drok dwaende mei it i
mael, dat 3800 ha bimealje sil
kapasiteit kriget fan goed 400 m3
minüt.
It sil dit jier wol klear komme. Mar de
djippe en' brede tochten komme der dan
ek wer by en dy wurde tagelyk al klear
makke.
Sa’n tweintich kilometer brede en smel-
lere sleatten wiene dit jier al klear. Mei-
mekoar moatte dan jit 32 kilometer dyk
oanlein of fiks forbettere wurde, mar
ek dat sjit al op, men is al oer de helt.
Inkelde nije pleatsen koene al boud wur
de, wylst ek de wetterlieding drok
dwaende is om har leidingen to lizzen.
It bliuwt op de feangroun jit altyd in
Duits munitiefabriek in de lucht gevlo
gen. Het aantal slachtoffers bedroeg
1000 a 1500 personen.
Houdt Koers. Stemt lijst 5 (Vrijz. Dem.
Bond) U. de Boer, U. v. d. Zee, C. Ro
denhuis, W. M. Brandenburg, A. Brink
sma, M. ten Kate, R. v. d. Meulen, G.
Timmer.
Tijdens een kort maar hevig onweer is
het hemelvuur ingeslagen in de molen
bij Grons aan de Leeuwarder trekweg
bij Burgwerd. De molen is geheel uit
gebrand.
Twee Friese schippers, die in Amsterdam
de intocht van de koningin afwachten
werden gearresteerd door ’n dienstdoend
agent. De ene schipper had zijn broer
Gooitze geroepen. De agent had ver
staan „Gooit ze!” en vreesde een aan
slag op Hare Majesteit.
Grote Baarderadeelpartij
verkaveling by Elslo, ticht oan Appels-
kea, great 1680 ha hwer’t 72 fan de
eigners har foar ütbrochten en doe yn
desimber fan it foarige jier is de stnid
bislist oer it Keningsdjip, dat net min
der as 11 tuzen ha great is.
Mei dizze bilangrike ütwreiding komt
men yn de léste fiif jier hast op 20.000
ha. Oer de bitsjutting fan de ruilverka
veling hoecht men yn dy wrald net fol
ie mear to sizzen. It jowt op mannich
gebiet greate en bliuwende forbetterin-
gen en kin foar de hiele streek in sterke
stimulans wurde foar mear forantwurde
bidriuwen en minskliker omstannich.
heden.
Mar de skaedkant is, dat in bilangryk
diel fan dizze djüre wurken lein wurdt
op de eigners fan lan en pleatsen. Hja
kinne dat wol yn in bipaelde annuiteit
yn 30 jier bitelje, mar it moat der mar
komme. Boppedat wurde dizze wurken
op it heden net allinnich ütfierd mei it
each op de pleatsen en it lan, mar der
komme ek oare dingen by. Sa sille yn it
Keningsdjip fikse stikken ütsparre wur
de foar de bosken, mar ek foar rekre-
aesje, lanskipsskientme en biologyske
stüdzje.
Ek komme der nije fytspaden troch-
hinne. Dér mei men üt it eachpunt fan
algemien bilang tige weardearring foar
ha, mar it moat fansels ek bitelle wurde.
Yn 1959 hawwe de ruilverkavelings-
wurken yn Fryslan oan it Ryk fjouwer
miljoen goune koste en dat sil yn de
kommende jicrren folie mear wurde.
Op it eilan Amelan, alhiel oan de west
kant by Hollum en Ballum binne hja
dwaenae mei de Grieën, in kompleks
fan 1770 ha foar in diel klaei en foar
in great diel san en dun.
De lju wennen der allegearre yn de doar-
pen en brükten har lan los yn in great
tal lytse stikken. Nou binne der pleat-
sen boud yn it lan en komme hwat jon
ge boeren mids it lan to wenjen. Seis
pleatsen binne klear en mei fjouwer
oaren binne hja dwaende.
Oan de noardkant fan de doarpen, op
nei it dün, komme nije biboskingen,
■n ’e mjitte komme wol. Oars
dochs neat. Wy bliuwe
gong
klaei
oan bar komme. Nei üs mie-
