Bolsward voor gulden meer Begrotingstekort dan 100.000 I i I Verhoogde belastingen kunnen hier slechts ten dele uitkomst brengen Schuldenlast van ruim 10 miljoen nog niet onrustbarend üs hjoed p p to sizzen Fan de Martinytoer £e' Bi Fakansje J. Groenewold gaat heen als directeur Zilveren filmpjes Verbouwing Openbare Leeszaal -fïf «i STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND I O*”* DINSDAG 5 JULI I960 56e JAARGANG No. 52 2305 of 2335 PYT bedroeg dit bedrag in 10 jaar af Doarpsnammen: 1898 1933 1945 1939 I960 1957 d. v. net bi- Hennaerderadiel 4709 4727 4968 5273 DOARPEN WOLLE LIBJE! is de titel fan in publikaesje, dy’t Plantsoendienst Reinigingsdienst Vakonderwijs etc. Kapitaalslasten Kleuteronderwijs Nijverh.onderwijs Openb. leeszaal Nat. feestdagen Sportterrein Oordje Muziekschool Krankz.verpl. Uitgaven. VI eesk.dienst f f f f 1214 964 656 485 441 553 187 214 241 87 125 106 1226 1097 520 430 335 332 221 168 115 118 93 72 1246 1125 544 469 381 340 218 182 138 123 114 88 Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reducti* 1257 1017 515 414 338 354 208 163 144 116 99 84 1436 1095 473 393 357 284 190 170 110 110 94 69 1408 1093 478 413 373 292 199 178 104 108 95 79 5,- 25,- 15,- 10,- Bolswarils Nieuwsblad Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad 5! B. en W. de speciale aandacht verzocht, o.a. wat betreft de stichting van een ge bouw voor de openbare lagere en u.l.o.- school en de sportvelden. Voor het eerstgenoemde project hopen B. en W. binnenkort de rijksgoedkeu- ring voor de bouw te ontvangen, waarna van de zijde van gedeputeerde staten de financiële goedkeuring nog moet worden gekregen. B. en W. mogen verwachten dat ook dit college zich met de urgentie van dit werk kan verenigen en hieraan zijn goedkeuring zal hechten. Verder is uitvoering van het plan voor het sportveldencomplex wei zeer urgent. Het door de Grontmij. ontworpen plan heeft de verschillende stadia van beoor deling van de diverse instanties doorlo pen en wacht thans op de goedkeuring van het ministerie van sociale zaken en volksgezondheid. Buitengewone werken. De bij de vorige begroting geraamde buitengewone werken zijn slechts voor een heel gering deel goedgekeurd, waar om de anderen opnieuw zijn geraamd. Voor enkele zeer urgente werken hebben volking. Dit is echter te simpel gedacht, want voor het jaarlijks geboorte-over- schot komen niet ieder jaar een 100-120 nieuwe arbeidsplaatsen beschikbaar, zo dat toch jaarlijks moet worden gerekend op een vertrek van een belangrijk aantal jonge arbeidskrachten. Door vestiging van enkele nieuwe bedrijven in de afge lopen maanden, zal in dit jaar en het volgend jaar het aantal arbeidsplaatsen zeker toenemen. Ook de uitbreiding van de bestaande be drijven heeft een bevredigend verloop en ook dit zal plaatsing van een groter aan tal arbeidskrachten bevorderen. B. en W. hopen binnenkort opnieuw me dewerking te vragen voor uitbreiding van industriële bedrijven. Hoewel realisering van reeds genomen besluiten niet dat vlot verloop heeft wat gewenst werd, verwachten B. en W. toch dat binnen zeer korte tijd met de bouw van industriehallen kan worden aange vangen. Ten aanzien van de woningbouw zijn B. en W. nog niet optimistisch. De in het vorig jaar aan Bolsward toegewezen woningwetwoningen zijn in aanbouw, te zamen met de 14 van de toewijzing van 1960. Uit de door de provincie aange houden reserve is nog een toewijzing van 6 woningen ontvangen, welke ook bin nenkort kunnen worden gerealiseerd. Met deze beperkte toewijzingen wordt echter niet de mogelijkheid geschapen de krotopruiming met kracht ter hand te nemen. De toewijzingen zijn zelfs niet voldoende de jaarlijkse groei van de be volking op te vangen en ’t bedrijfsleven voldoende te stimuleren met het aan trekken van nieuwe arbeidskrachten. Gelukkig heeft het bedrijfsleven, in over leg met B. en Wthans het initiatief genomen zelf premiewoningen te stich ten voor een aantal werknemers. B. en W. juichen dit initiatief van harte toe en hopen dat het op korte termijn mag gelukken dit plan te verwezenlijken. eigendommen. Daar voor de huur en de pacht van overheidswege een plafond is gesteld, zou een verhoging van deze rechten de rentabiliteit van de eigendom men aantasten, waarom B. en W. een verhoging althans voorlopig achterwege menen te moeten laten. Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 13 Telef. 2451 Na 18.30 uur (K5157) De rechten, welke B. en W. willen ver hogen zijn de leges ter secretarie, de leges voor de afgifte van bouwvergun ningen en de reinigingsrechten. De leges ter secretarie is het laatst her zien in 1948. In verhouding tot het ge stegen kostencijfer is enige verhoging zeker niet ongerechtvaardigd. Aan secretarieleges wordt jaarlijks on geveer ontvangen een bedrag van f 4400,zodat met een gemiddelde ver hoging van 25 kan worden gerekend op een hogere inkomst van f 1100, De leges voor de afgifte van bouwver gunningen is voor het laatst gewijzigd in 1939. Het maximum bedrag van deze leges bedraagt f 50,— by een bedrag aan bouwkosten van meer dan f 10.000, terwijl het minimum f 1,bedraagt bij een kostenbedrag van minder dan f 100,- voor een uit te voeren werk. De bouw kosten van thans liggen in geen ver houding tot die van vodr de oorlog, ter- wijl er thans ook meer aan de bouw van complexen van woningen wordt gedaan. Een verhoging van deze leges is dan ook gewettigd. Men verwacht, hieruit een verhoging van inkomsten van f1000, tot f1500,—. De rechten voor het afhalen van huis vuil, het verwisselen van privaattonnen en het ledigen van beerputten zijn in ver band met de mechanisatie van de ge meentelijke reinigingsdienst laatstelijk in 1954 vastgesteld en bedragen als re gel f 10,per perceel. De diensten, wel ke voor dit bedrag worden verricht, kun nen, in verhouding tot de kosten van de dienst, zeker worden gehonoreerd door de belastingplichtige met een bedrag van f 15,per jaar, wat dan een hogere op brengst van plm. f 12.000,betekent. Verder hebben B. en W. overwogen de mogelijkheid tot verhoging van de straatbelasting. Deze belasting wordt thans geheven naar een percentage van 6 van de belastbare opbrengst van de gebouwde eigendommen en 3 van de belastbare opbrengst van de onge bouwde eigendommen. Bij de herziening van de financiële verhouding in 1948 heeft de regering deze percentages be paald als minimum door de gemeente te heffen om de eigen inkomsten op een verantwoord peil te brengen. Deze be lasting wordt eveneens geheven van de eigenaren, maar kan niet worden ver disconteerd in de huur of pacht der De gemeente-begroting 1960, die thans is aangeboden, toont voor Bolsward, even als haar voorgangers van de laatste twintig jaar, een nadelig saldo aan, ondanks pogingen van B. en W. het beleid in financiële zin zoveel mogelijk om te buigen overeenkomstig de wens van de minister van binnenlandse zaken. De inkomsten der gemeente kunnen n.l. geen gelijke tred houden met de stijging van het uitgavencijfer. Voor de inkomsten zijn de gemeenten immers voor een belangrijk deel aangewezen op de uitkeringen uit het gemeentefonds, daar het gemeentelijk belastinggebied zeer beperkt is. B. en W. hebben dan ook het voor nemen binnenkort voorstellen te doen tot verhoging van enkele gemeentelijke be lastingen, doch deze zullen nimmer een bedrag kunnen opleveren, waardoor aan d? gemeente meer financiële armslag zal worden geboden bij het uitvoeren van haar taak. Hoekstra en P. Buren) 3e prijs: afd. Oosterlittens (P. Santema, Zaterdagmiddag werd onder grote belangstelling het complex van de Porsche Diesel-Dealer Th. F. Bruinsma op het industrieterrein aan de Hichtumerweg door burgemeester Mr. J. A. Geukers officieel geopend. De foto geeft een overzicht van het gebouwencomplex. Voor het verslag van de opening zie men elders in dit blad. 21 vette koeien 128 nuchtere kalveren 25 graskalveren 138 schapen 82 lammeren 273 varkens 73 biggen vette varkens slachtkoeien Financiële positie. De schuldenlast van de gemeente Bols ward per 1 januari 1959, bedragende 9,8 miljoen gulden, is in 1959 opgelopen tot f 10 miljoen, wat betekent een toename van f 800.000,Over 1959 is bovendien afgeschreven van de bestaande schulden last een bedrag van f240.000,zodat de eigenlijke toename bedraagt ruim 1 miljoen gulden. De hiervoor aangegeven schuldenlast is voor een bedrag van 8 miljoen gulden gedekt door vaste geldleningen. Een be drag van 1 miljoen gulden wordt gefi nancierd met eigen middelen van de ge meente. De financiële positie van de gemeente is door de hogere schuldenlast echter niet ongunstiger geworden. Deze hogere schuldenlast wordt in hoofdzaak veroor zaakt door de kosten van bouw van bij zondere scholen en door de hogere kapi- taalverstrekking aan bedrijven. Voor de investeringslasten van de eerste is een hogere uitkering ontvangen uit het ge meentefonds, terwijl de kapitaalsver- strekking aan de bedrijven rendabel is. Een bedrag van f 598.000,wordt thans nog met kort geld gefinancierd. Van de Bank van Ned. Gemeenten zijn nog toe zeggingen ontvangen voor het verstrek ken van vaste leningen tot een bedrag van plm. f 70.000,welke binnenkort wel zullen worden gehonoreerd. Dit beeld is vooralsnog niet verontrus tend, temeer daar genoemde bank zodra zij hiertoe de mogelijkheid heeft, een be- Uit dit vergelijkingsmateriaal blijkt, dat B. en W. gestreefd hebben naar een zo zuinig mogelijk beheer. Dat desondanks het tekort hoger is dan het vorig jaar wordt veroorzaakt door de hogere uitga ven voor het lager onderwijs, het nijver heidsonderwijs en die voor de sociale sec tor, welke uitgaven voor het grootste deel zijn onttrokken aan de invloed van het gemeentebestuur. De kosten van het nijverheidsonderwijs (L.T.S. en Huishoudscholen) liggen bijv, buiten de beoordeling van het gemeente bestuur. De inrichtingen voor nijver heidsonderwijs breiden zich regelmatig uit, het onderwijs wordt in het belang van de bevolking van Bolsward en om geving steeds inte liever, wat mede tot gevolg heeft een hoger kostencijfer. Op dit bedrag kan evenwel geen enkele in vloed worden uitgeoefend. In de culturele sector hebben B. en W. gemeend te moeten voorstellen enkele subsidies te verhogen. De openbare leeszaal en bibliotheek is thans door het rijk erkend en ontvangt ook in deze zin een rijkssubsidie. Dit subsidie wordt echter enkel verleend als ook de gemeente een bepaald minimum bedrag betaalt volgens een door het rijk vastgestelde tabel. Volgens deze tabel moet het plaatselijk subsidie worden ver hoogd. Een klein deel hiervan wordt door de gemeente Wonseradeel voor haar re kening genomen. Voor Bolsward bete kent het een verhoging van het subsidie ten opzichte van dat van 1959 van onge veer f 2900, De alhier enkele jaren geleden gevestig de muziekschool, aan welke toen een emmalig subsidie werd toegekend, blijkt in een grote behoefte te voorzien. Het aantal leerlingen neemt regelmatig toe e i de bereikte resultaten zijn uitstekend. De netto-kosten van de school nemen door de toename van het aantal leerlin gen en door ’t geven van instrumentaal onderwijs toe, evenwel niet in verhou- d ng van de uitbreiding van de school. De stijging van de kosten van verple ging van krankzinnigen is in hoofdzaak een gevolg van het besluit van de pro vinciale staten tot intrekking van het provinciaal subsidie van 10 hetwelk tot en met 1959 in deze kosten aan de g meenten werd verleend. De totale vër- pleegkosten zijn geraamd op f 113.250, zodat gesteld mag worden, dat intrek king van dit subsidie het budget van de gemeente met ongeveer f 11.000,- ver zwaart. Het zal duidelijk zijn, dat het niet ge makkelijk is met een dergelijke begro ting al ’t onderhoudswerk aan openba re werken uit te voeren, zoals men dit gaarne zou zien. Mede doordat verschil lende kapitaalswerken van jaar tot jaar moeten worden uitgesteld wordt het on derhoudswerk steeds omvangrijker en moeilijker uitvoerbaar. Het algemeen beleid is er volgens B. en W. op gericht economisch, cultureel en sociaal de gemeente op een verantwoord peil te brengen. Daar er in Bolsward, vooral in de zo mermaanden, slechts ’n geringe arbeids reserve is, zou men, afgaande op dit feit mogen constateren, dat er voldoende werkgelegenheid is voor de gehele be drag zal verstrekken ter consolidering van de vlottende schuld. De algemene reserve (op 1 januari 1959 f113.000,is over dat jaar teruggelo pen met f 9.700,Het uit deze reserve genomen bedrag is aangewend voor dek king van enkele kapitaalsuitgaven. De bestemmingsreserve bedroeg per 1 januari 1960 f 102.600,en een bevro ren reserve van de uitkeringen uit het gemeentefonds over de jaren 1948-1950 f 335,000.— Koopmans en S. de Groot) 2e prijsafd. Baard, J. Bruinsma, Johs. 1 voor het notarieel examen 2e -jedeelté de heer N. L. J. Bruinsma te Jolsward. De „Kwikstaart” en de „Maraboe” van de K.L.M. verongelukt. Wommels Easterein mei Reahüs Welsryp Kubaerd Spannum lytsewierrum en Rien Itens Hydaerd Baeijum Waeksens Hennaerd Itens 1316 ct per i/2 kg 1722 ct. per l/2 gk federatie Baarderadeel te Algemeen beleid. Kunnen B. en W. stellen dat de finan ciële positie van de gemeente Bolsward niet verontrustend is wat betreft de schuld- en kapitaalpositie, ten aanzien van de gewone dienst kunnen zij dit ge luid niet laten horen. Het tekort van de begroting voor de dienst 1959 bedroeg volgens de primitie ve begroting f 85.739,94. Volgens de thans aangeboden begroting bedraagt ’t tekort voor de gewone dienst 1960 f 108.229,25, een toename dus van plm. f 23.000,—. Voor een verklaring van deze toename worden de volgende globale cijfers ver strekt. Hwal hal Qabe Skroar J. Stellingwerf en A. v. d. Kooi) De bloemenzaak van Van der Zee en Van der Weide verbouwd (arch. G. Zee). Geslaagd Swiete koelt’ en bolle wyn Dat bringt in goede simmer yn f 1.500,- minder dan ’t vorig jaar f 5.000,- minder f 5.000,- minder f 22.000,- meer f 8.000,- meer f 2.600,- minder f 14.000,- meer 2.900,- meer 1.000,- meer 2.100,- meer 500,- meer f 14.000,- meer Tekort Inst. Soc. Zorg f 3.000,- meer Kosten werkverr. f 4.500,- minder Hoera, it wurdt fekansje Wy sitte net mear oan 't sjoar De dagen dy’t Ijocht glansje Wy slute aenst it kantoar De boeken yn ’e kassen Alles op skjin papier Gjin masters foar de klassen De moaiste tiid fan ’t jier Wy doarmje alle kanten Stran, bosk en heide üt It wraldnijs fan de kranten Oars meast in hurde nut Lit wy stil yn syn wêzen Radio, gjin forlet Fleurich, by folie glêzen It kampearlietsje ynset Wy hearre gjin swipen klappen Gjin soarch oer de ping-ping Ek in bidaerde happe Stapt wolris buten 't string Wy libje lyk Palliteer Ploaitsje de ripe dei Hat Pluvius üs to fiter Wurdt it blauwe ütsicht wei Hoera, it bliuwt dochs fekansje Wy krimmenearje net Litte myld de sinne glansje It sintsje komt op yn 't hert Fryslan of de Vogesen Koart, lang, tichtby of fier Rinne, ról je of rése, De moaiste tiid fan 't jier Kaatswedstrijd Baard le prijs: afd. Weidum ,F. Hiddinga, P. Koopmans De heer J. Groenewold, directeur van de gemeenschappelijke keuringsdienst van vee en vlees in de gemeenten Bolsward, Hennaarderadeel en Wonseradeel, heeft verzocht om hem met ingang van 1 au gustus I960 alszodanig eervol ontslag te willen verlenen, omdat hij inmiddels de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt. Hoe witte jimme dat sa krekt, seit er. Hwer blykt dat üt? En hy toant oan, dat Fryslan oant nou ta in hiel oar byld sjen lit. Neffens de sifers binne sünt 1900 de doarpen mei minder as 500 minsken tanaem. Yn de bouhoeke fan 41 oant 48 en yn de greidhoeke fan 91 oant 109. Lyksa is de gong fan de doarpen tusken 500 en 1000 minsken. Ek hjir is gjin efter- ütgong mar in lytse stiging fan 57 op 58. Mar de plakken mei mear as 1000 minsken binne sakke fan 52 oant 50 yn dizze selde kontrijen. Ek oer de hiele provinsje rekkene is it net oars. Ek hjir is in bilangrike stiging, fan de lytse doarpen, nl fan 241 oant 165. Hjir blykt üt, dat Fryslan de tins fan desintralisaesje yn syn bifolkingspa- troan folie sterker sjen lit as oare pro- vinsjes. Lykwols Ds. Kalma bliuwt by dizze sifers net stean, mar hy giet fier der de oarsaken nei, hwerom oft it iene doarp efterüt giet en it oare hoekhaldt of foarüt giet. Hoe wünderlik it libben is, lit hy sjen oan de han fan de sifers fan twa ge meenten, hwerfan wy hjir oernimme, 2e week juli 1935 Veemarkt Sneek. De aanvoer 76 melke en kalvekoeien f 75,- f 130,- f 90,- f 140,- f 3,- f f 10,- f f 8,- f f 7,-f f 30,- f f 6,- f 13,- ct per l/2 ki 4820 4781 Tj. de J. hifkjen, mar hy bliuwt by dy sifers net stilstean. Hy siket de minske, sa’t hy is, in tige kompleks wêzen mei tsjinstridi- ge en net altyd rationele mieningen en dieden. Dit boek is in bisykjen om objectyf de forskynsels to sjen en dêrmei efter dizze forskynsels de mienskip en it wolwêzen fan de minsken en de funksje fan de doarpen en stêdden to hifkjen. Dêr sit net in strange logyske opset yn dit boekje, hy pretendearret net it léste wurd to sizzen, hy wit it allegearre net, mar hy is wol in paedwizer en in gong- makker. Hy hat earnstich de ekonomys- ke diagnose fan it bidrige plattelan sjoen, mar makket net de fout de oplossing to sykjen yn louter materiële forbetteringen. Dêrfoar is Ds. Kalma tofolle in man fan brede erudysje, in man ek, dy’t wit, dat de geastlike krêften de bilangrykste rol spylje, as it giet om it wolwêzen fan minske en mienskip. Ik wit net of Ds. Kalma it boek fan Pref. Polak lézen hat: Om het behoud van ons bestaan”, it komt yn syn litera- tuerlisten net foar, mar hy hannelt wol nei syn ried en bisiket yn syn positive oanwizings de synthese to finen tusken it aide en it nije, tusken de historyske situaesje en de moderne foarmjowing, tusken it ekonomysk needsaeklike en de psychologyske en geastlike feitelikheden. Ds. Kalma is hoeden en biskieden by hwannear hy de fierdere üntwikkeling bisiket oan to jaen. Hy wol lieding jaen, omt net alles hwat yn it libben groeit, fruchtjaende tuken binne, der is ek wyld en geil hout tus ken en hy wol hjir en der it mes wol brüke. Mar bileaven net in strakke rege ling fan boppen óf oplein. As hy komt op de stelling fan ünderska- te ekonomen, dat in doarp mei minder as tüzen minsken fan de kaert moat, dan lukt er biret oan de rem. hwat hy foun hat oer de gemeenteHen- naerderadiel. Dit listke is tige de muoite wurdich om it ris to bisjen. Wy sjogge hjir, dat de beide greatste doarpen jit groei fortoane, mar ek Itens en Waeksens hawwe goed hoek halden. Lytsewierrum mei Rien en Baijum haw we de greatste efterütgong. Yn Baeijum soe men de bou de skuld jaen kinne, mar Lytsewierrum is allegearre greide. Spannum haldt aerdich hoek. Dat komt fan de goede forbining soe men sizze, mar Baeijum leit oan deselde dyk en sakket hurd. Grif spylje de forbinings in rol, mar dêrneist is ek de geast fan it doarp fan great bilang. As in doarp in echte mien skip is en der positive bilangsteiling en meiwurking is tusken de biwenners, dan hat soks in greate ynfloed op de gong fan saken. It is wier, hwat Ds. Kalma seit, dat hiel hwat doarpen wol ienrie- dich binne as it tsjin oaten giet, mar fol ie minder as it foar it eigen doarp giet. Doarpen, dy’t net al to üngaedlik lizze, hawwe jit altyd in kans om der to bliu- wen, as it doarp mar libje wol en dat ek troch dieden sjen lit. Sa is de titel fan in publikaesje, dy’t troch it Sosiologysk Intsitüt fan de Ned. Herfoarmde tsjerke ütjown is by it Boe kencentrum N.V. to Den Haech. It is in stüdzje oer it Fryske plattelan fan de bikinde dümny: Ds. J. J. Kalma to Lekkum. In man, dy’t Fryslan en syn histoarje earnstich bistudearre hat en dêrby in hiel libben yn dizze kontrijen trochbrocht hat. Dit boek is oars as hiel hwat rapporten en publikaesjes fan de léste tiid, omdat de man, dy’t it makke, bisocht hat de forskynsels fan üs tiid to sjen, mei al har fasetten en woartels. Hy is net bi- goun mei in parti-pris of mei in puber- eftich oerskatten, hwat fakentiids by planminsken to merkbiten is. Hy bisiket earlik de feiten en sifers to Het gemeentebestuur ontving een ver zoek van het bestuur van de Openbare Leeszaal voor Bolsward en omgeving om een financiële bijdrage van de gemeen te in de kosten van verbouwing van het pand, waarin de openbare leeszaal is ge vestigd. Na de erkenning door het rijk in 1956 als opënbare uitleenbibliotheek volgde in het begin van 1958 de volledige er kenning als openbare leeszaal en biblio theek. Nadien is de omvang en belangrijkheid van de openbare leeszaal voor de inwo ners van Bolsward en omgeving voort durend toegenomen. B. en W. hebben alle waardering voor het initiatief van het bestuur om ook de huisvesting van de leeszaal en bibliotheek te verbeteren en achten het alleszins ver antwoord dat de gemeente evenals het rijk en de provincie hieraan in de vorm van een financiële bijdrage mede werking verleend, temeer nu ook de Ver eniging zelf een aandeel van de kosten voor haar rekening neemt. Voor het culturele leven en het streven naar verbetering van de leefbaarheid in onze stad en de naaste omgeving ach ten zij de realisering van de plannen van het bestuur van groot belang. Zij stellen daarom voor de gevraagde éénmalige bijdrage, behoudens goedkeu ring door Ged. Staten van de desbetref fende begrotingswijziging, ad. f 6537,25 te verlenen en dit bedrag in 10 jaar af te schrijven. Zij zullen trachten om voor de jaarlijkse investeringslasten een verhoging van de algemene uitkering uit het Gemeente fonds te verkrijgen.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1960 | | pagina 1