De politieke situatie
de Kongo
m
Lagere telefoontarieven
maar hogere grondbelasting
SB
üs hjoed p
f
de Ver. Naties herstellen de orde
Loemoemba wisselt nota’s met Chroestsjow
L j epper skr iicli
Gouden filmpjes
in Rijs
to sizzen
Simson”
Orgelconcert
Troepen van
•ff
Ar
7
56e JAARGANG
No. 57
VRIJDAG 22 JULI I960
De Jong’s Nieuwsblad
,DE MEDAILLE
de
PYT
Dwangpositie.
Politieke verleiding.
Eg-
en! De organist Piet
Trou net, as ’t gjin leafde hest
Hwant dat jowt getsier en lest
3 e week juli 1910
Toen de eerste troepen van de Ver. Na
ties aankwamen, eiste Loemoemba het
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 1}
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2303 of 2335
(KS157)
Vrijdag kwamen de eerste troe
pen van de Ver. Naties aan. Deze
zijn samengesteld uit eenheden
uit Ghana, Tunesië, Marokko en
Etiopië, alle Afrikaanse landen,
om het verwyt te ontgaan, dat de
Ver. Naties de handlangers zijn
van de Belgen of van het Westen.
Loemoemba vaart nu een uiterst
anti-Belgische koers en wijt alle
onlusten aan de kolonitische ma
chinaties van België. Hjj verbrak
ook de diplomatieke betrekkingen
met België.
Geen afroming.
De liberale senator De Wilde keurde ’t
echter af, dat aldus weer een deel van
de huurverhoging zou worden „afge-
hiermee hoopt Kennedy de bezwaren,
welke er in het Zuiden tegen hem be
staan, te kunnen ondervangen.
Volgende week zal de republikeinse par
tij een kandidaat aanwijzen. Dat zal
hoogstwaarschijnlijk de 47-jarige huidi
ge vice-president Richard Nixon zijn.
Als dat zo is, dan is het strijdtoneel bij
de komende verkiezingen geheel ver
plaatst van de oude naar de jonge garde.
van
een
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
grote Hanze-
•dt de laatste
Het is niet uitgesloten, dat Loe
moemba met het spelen van de
Russische kaart z(jn eigen positie
geen goed doet. Want in de Kon
golese Senaat bijvoorbeeld be
staat veel verzet tegen Loemoem-
ba’s ultimatum en tegen zijn po
ging de Sowjet-Unie er in te be-
trekken.
Belastingverhoging.
Tegenover deze verlichting van de tele
foonkosten stond op het Binnenhof deze
week echter een belastingverzwaring.
De Eerste Kamer heeft zich namelijk
zonder hoofdelijk stemming verenigd
met de regeringsvoorstellen tot verho
ging van de grond- en personele belas
ting, waarvoor in maart j.l. de fractie
leider der k.v.p. in de Tweede Kamer,
prof. Romme, minister Zijlstra zo drei
gend had toegesproken.
Deze anti-revolutionaire minister van fi
nanciën had toen immers een onverbre
kelijk verband gelegd tussen deze be
lastingvoorstellen en de jongste huur
verhoging. Een verwerping achte hij
„onaanvaardbaar”. Hem was verster
king van de schatkist welkom omdat de
regering voor tegenstrijdige wensen
staat: enerzijds tot verlaging van de In
komsten- en Loonbelasting en ander
zijds tot verhoging van bepaalde staats
uitgaven. „Vier jaren grondbelasting,”
zo rekende hij de senatoren voor, „be
tekent: één Lauwerszee.”
In snelle vaart is de toestand in de Kongo verslechterd; de tegenstellingen tus
sen Belgen en Kongolezen zijn toegenomen, in de Kongolese regering heerst
tweedracht, het Kongolese leger is nog volkomen onbetrouwbaar, ook daar waar
het niet meer muit, de door premier Loemoemba gevraagde tussenkomt van de
Verenigde Naties met troepen, wordt, nu deze aankomen, niet meer zo gewaar
deerd en hjj dreigt de hulp van Rusland in te roepen, terwijl premier Tsjombe
van Katanga de onafhankelijkheid van die provincie heeft uitgeroepen.
De liberale vice-premier Korthals had een goed nieuwtje voor de senatoren, die
dinsdag j.l. in vergadering bjjeen kw'amen. Bij de behandeling van de begroting
voor het PTT-bedrijf kondigde hjj namelijk aan, dat de locale en interlocale
telefoontarieven, vermoedelijk met ingang van 1 november a.s„ zullen worden
teruggebracht op het peil van vóór 1957. Dit betekent een verlaging van 4
Misschien zal in de toekomst nog een verdere verlaging kunnen volgen. Maar
minister Korthals wilde hiermee grote behoedzaamheid betrachten. Bij een prijs
verlaging pleegt het aantal gesprekken namelyk toe te nemen. En dan zijn
nieuwe investeringen noodzakelijk.
Voor de toekomst belangrijk is, dat de
democratische inventie de 43 jaar oude
senator John Kennedy tot kandidaat
voor het presidentschap heeft gekozen
en wel in de eerste stemming al.
Kennedy is zeer dynamisch en als hij
in november gekozen wordt mag men
van hem wellicht een wat energieker be
leid verwachten dan van de wel zeer
slappe Eisenhower. De democratische
kandidaat voor het vice-presidentschap
is Lyndon Johnson geworden, senator
uit Texas, conservatief van inslag. Maar
Een bijbels drama als „Simson”
Fedde Schurer te doen opvoeren is
experiment waarvan men geen al te hoge
Sportnota.
De gemeentelijke politiek kreeg in de af
gelopen parlementaire periode vaker de
aandacht. Niet alleen verenigde de Eer
ste Kamer zich met het voorstel van mi
nister Toxopeus inzake de gemeentelij
ke herindeling van Schouwen-Duiveland,
doch bij de behandeling van de sportnota
in de Tweede Kamer was ook reeds van
alle kanten beklemtoond, dat als de re-
gerirg dc gemeenten wil belasten met
d vow^^aamste zorg voor het sportwe-
zen, zij financieel daartoe ook in staat
gesteld moesten worden. Met vrijwel al
gemene stemmen werd daar die opvat
ting in een motie-Kleisterlee (k.v.p.)
neergelegd. De socialistische afgevaar
digde Vrolijk bleef echter gereserveerd
staan tegenover de bemoeiingen van de
overheid met de sport; hij vreesde met
name, dat de regering de voetbaltotali-
sator aan te sterke beperkingen heeft
onderworpen. Minister Cals merkte ech
ter op, dat de toto voor de toekomst niet
alleen voor leden van voetbalverenigin
gen toegankelijk zal zijn; ook anderen
kunnen er aan deelnemen. En de prijs
moge aan een maximum van f50.000,
zijn onderworpen, de mogelijkheid is ge
opend, dat er meer prijzen van zulk
een bedrag worden uitgekeerd.
De woordvoerders van de c.h.u. en de
a.r.p., de heren Van der Mei en Meulink,
bleven de toto, ook in deze beperkte op
zet, een gevaar achten voor die Chris
telijke sportorganisaties, die van de op
brengst op principiële gronden niet wil
len meedelen. Zij drongen er bij minister
Cals op aan, deze organisaties schade
loos te stellen.
Voorshands voelde de r.k.-bewindsman
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen daar weinig voor. Liefdadige ver
enigingen, die bezwaar hebben tegen lo
terijen, worden deswegen toch ook niet
gesubsidieerd
De socialistische oppositie, die voor bei
de ontwerpen gestemd had, werd dus
niet in de verleiding gebracht toch tégen
te sammen, teneinde een politieke cri
sis uit te lokken. Want de k.v.p.-senator
Van Lieshout bleek zich, veel gematig-
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en
roomd” voordat de huren ’t evenwichts-
peil hebben bereikt. Aan de positie der
huiseigenaren zou daardoor z.i. tekort
worden gedaan. Dat viel hem van het
niet-socialistisch kabinet-De Quay ken
nelijk tegen. Minister Zijlstra antwoord
de, dat de huiseigenaren van het huur-
complex als geheel niet slechter, maar
beter zullen worden. Bovendien legde hij
er de nadruk op, dat deze belastingver
hogingen slechts „eenmalig” waren
voorgesteld; het ligt met andere woor
den beslist niet in de bedoeling der re
gering bij toekomstige huurverhogingen
de grondbelasting ook weer te doen stij
gen. Dit nu vond mr. De Wilde opge
lucht, een „prachtwoord”.
Visser A. de Jong vond tussen Laaxum
en Enkhuizen in zijn botnetten de helft
van een gouden oorijzer, wat hem f 28,-
opbracht.
Vrijgesteld van de Nationale Militie we
gens broederdienstBernardus Ooster-
baan, Klaas van der Meulen, Johannes
Nota, Anne Feenstra, Gerrit de Jong,
Heertze Mol, Jelle Johannes Widschut.
Het is niet uitgesloten, dat Loemoem-
ba’s optreden verband houdt met de af
scheidingsbeweging van Tsjombe in Ka
tanga, de rijks ertsprovincie. Tsjombe
werkt wel samen met de Belgen, die er
de orde hebben hersteld en die het eco
nomisch leven weer op gang brengen.
Loemoemba ziet hierin, misschien niet
helemaal ten onrechte, een poging van
de Belgen, of in ieder geval van de
Union Minièra, hun economische invloed
in Afrika zoveel mogelijk te handhaven.
Tsjombe heeft België en Engeland ver
zocht zijn onafhankelijkheid te erken
nen, maar zelfs België is zo ver nog niet.
Wel is er een speciale afgezant van de
Belgische regering naar Elisabethstad
gegaan met een plan voor economische
samenwerking, maar een regelrechte er
kenning is dat nog niet. Tsjombe, die
Loemoemba van communistische sympa
thieën beschuldigt, tracht zijn greep uit
te breiden en heeft afgezanten naar de
provincies Kassai en Kivoe gezonden om
deze over te halen met hem en Roeanda-
Oeroendi een federatie tegen Loemoem
ba te vormen. Als bewijs van zijn onaf
hankelijkheid weigert Tsjombe ook
troepen van de Ver. Naties toe te laten.
Loemoemba nota’s met
gewisseld. Loemoemba
is mogelijk, dat wij ge-
GHANESE TROEPEN IN KONGO
De aankomst van Ghanese troepen op
het vliegveld van Leopoldstad in Kon
go. De militairen, welke de strijdmacht
van de Verenigde Katies zullen ver
sterken, zijn met Amerikaanse tran-
sporttoestellen naar hun nieuwe ope-
De Christelijk-historische fractieleider
Pollema bleef echter „ontstemd en te
leurgesteld”, dat de minister aan de
overzijde van het Binnenhof een „veto”
had doen horen, waar argumenten nodig
zouden zijn geweest. Hierdoor was naar
zijn mening ook de Eerste Kamer in een
dwangpositie gebracht. De minister kan
immers de senaat niet vrijlaten op een
punt waarop hij in de Tweede Kamer
een „onaanvaardbaar” heeft doen horen
„Onze fractie is beleidvoller,” zo zei mr.
Pollema. En met uitzondering van ir.
Geuze stemde geheel de c.h.u.-fractie
tenslotte vóór de belasingontwerpen.
der dan prof. Romme, bij het regerings
voorstel te kunnen aansluiten.
De doorslag bleek daarbij echter merk
waardigerwijze te hebben gegeven een
wijziging, welke in de regeringsvoor
stellen, door toedoen van de socialisti
sche oud-minister Hofstra, in de Twee
de Kamer is gebracht, waardoor de
nieuwbouw buiten de belastingverzwa
ring zal blyven.
De anti-revolutionaire afgevaardigde
Haspels, die zich ook met het regerings
voorstel verzoende, was over de amende-
menten-Hofstra bepaald minder te spre
ken. Als expert op het gebied der ge-
meente-financiën, ging het hem aan het
hart, dat hierdoor het gemeentelijk aan
deel in de belastingverhoging is gekapt.
Moasten froeger tochten makke,
Nearne in forhurde wei
Lytse ófgelegen plakken
It lan troch en de polsstok mei
Soks is foar it hjoeddeisk slachte
Lokkich mar, gjin needsaek meat
Lykwols it koe net oars forwachte
Fryslan halde ’t Ijeppen yn ear
Dit is in het kort de politieke situatie,
welke ons menselijk nader wordt ge
bracht door de nood en de ellende van
de Europeanen, wier leven bij voortdu
ring niet veilig is. Zoveel mogelijk wor
den zij naar België overgebracht.
Toen begin vorige week het gezag van
de regering ernstig te lijden had van de
muiterij van de troepen, en België zich
genoodzaakt zag ter bescherming van de
blanken zijn troepen, daar gelegerd of
nieuw aangevoerd, te gebruiken, deden
enige ministers van de Kongo een be
roep op Amerika troepen te zenden, die
in het kader van de Ver. Naties zouden
moeten optreden. Amerika weigerde. Bo
vendien was deze stap helemaal niet
naar de zin van premier Loemoemba, die
tegenwoordig president Kasavoeboe
trouw aan zijn zijde vindt.
Loemoemba wendde zich met twee tele
grammen tot de Ver. Naties. In de eer
ste plaats protesteerde hij tegen de Bel
gische interventie, die hem o.a. een be
zoek aan Katanga’s hoofdstad Elisabeth
stad onmogelijk had gemaakt. In de
tweede plaats vroeg hij hulp van troe
pen van de Ver. Naties om de orde te
herstellen, een verzoek, waar de Belgen
mee instemdeh.
Bij de behandeling van de kwestie in de
Veiligheidsraad kwam naar voren, dat
er van communistische zijde pogingen
werden gedaan België als agressor voor
te stellen. Tenslotte vond men een com
promis, waarbij België verzocht werd
zijn troepen terug te trekken. Aange
zien er niet „onmiddellijk” bjj stond,
heeft België dit terugtrekken opgevat
als een overdracht van het gezag aan
de troepen van de Ver. Naties, zodat de
troepen voorlopig op hun post bleven.
Door het nieuws uit de Kongo en de ge
vaarlijke ontwikkelingen, welke daar
kunnen plaats hebben, komt het andere
nieuws wat op de achtergrond.
Dat de Japanse regering, waarop kort
geleden nog de volle aandacht was ge
vestigd, nu drastisch gewijzigd is zon
der dat de koers veel zal veranderen,
dringt nauwelijks tot ons door.
Evenmin dat de Italiaanse regering ge
wijzigd zal worden en dat Fanfani weer
premier zal worden met steun van alle
vier democratische middenpartijen om
de neo-fascistische en communistische
vloed het hoofd te bieden.
Aan de repetities voor het
feest op 10 augustus won
hand gelegd.
De iene slagget it bysünder
Mei in alve, jelne sprong
De oare strüpt der lekker under
Hwert ’t pubiyk ek stil om twong
Tüzenen taskogers klappe
Kom dochs, Friezen binne net stiif
Sok praet kin oan ’t soaltsje lappe
Nearne moaijer tiidfordriif
Bounen jusken hottefvljen
Om it saneamde erst-berte-rjucht
Da’s nou oer, ienriedich spylje
Hja stricken de skelen sljocht.
Boalsert sil it sneon biwize
Lit neist in rekord wer sjen
Hwat ek weiwurdt yn de dize
Ljepperskriich giet noait forlern
flui-
Juga opgezette
i en fantasie
zodoende nog
van dit waar
van een zeer geslaagd
vertrek binnen zes uren van de Belgi
sche troepen uit Leopoldstad en hij ver
zette zich er tegen, dat de bevelhebber
van de V. N.-troepen contact zocht met
de Belgische opperbevelhebber.
Zouden zij met de Belgen samenwerken,
dan konden zij beter het land verlaten,
meende hij.
Intussen had
Chroestsjow
schreef; „Het
dwongen worden de tussenkomst van de
Sowjet-Unie te vragen als het Westelij
ke kamp geen einde maakt aan de
agressie tegen de Kongo.”
En Chroestsjow antwoordde, dat het
Westen slechts de slavernij van Afrika
wil. Felle anti-Belgische verklaringen
uit Moskou hebben België aanleiding ge
geven zijn ambassadeur uit Moskou te
rug te roepen.
Zondag stelde Loemoemba, die intussen
naar zijn eigen stad, Stanleystad, is ge
gaan, een nieuw ultimatum, waarin hij
het vertrek van de Belgische troepen
binnen drie dagen eiste. Zo niet, dan zou
hij een beroep doen op de Sowjet-Unie.
Woensdag is ook de Veiligheidsraad door
Sowjet-Unie bijeengeroepen.
financiële verwachting moet hebben.
Dit bleek zaterdag j.l. in het Openlucht
theater te Rijs, waar de commissie „Riis
Foarüt” ter stimulering van het cultu
reel leven dit machtige bijbelse epos op
deed voeren, door de amateur toneelgr.v.
de chr. kweekschool te Sneek. Slechts een
gering publiek woonde deze opvoering
bij. De spelers van deze 70 man tellen
de groep oogstten allen lof voor de wij
ze, waarop dit stuk uitgebeeld werd.
Qua spel en zang stond deze uitvoering
op hoog peil. Het is te betreuren, dat
dergelijke van durf en enthousiasme
sprekend initiatief zo weinig tot de gro
te massa spreken, maar massa-stukken
worden dit nu eenmaal nooit.
’s Middags genoten 1200 kinderen van
het luchtige toneelstukje „Bibbertje Bit-
terwang”, dat hun traditiegetrouw gratis
werd gegeven.
Net allinne de aeisiker
Of de jonges fan ’t skoalplein
Simmers, binei elke wike
Troude manlju, famke en feint
Komme traind, sportyf opsetten
En dan wurde yn ’t iepenbier
Boartlich de prestaesjes metten
Ljepperskriich, in soun plesier
Kaatsclub METO wegens het in orde
brengen van het terrein voor het Hanze-
feest, zondag a.s. geen oefeningen.
Hwaf hal Qabe Skroar
Klokgebrom en brandhoorns riepen de
spuitgasten naar Half Tjerkwerd, waar
boer Galama vuur in het hooi had. Stro
men volks trokken de Blauwpoort uit.
Op het erf moest de politie ze op een
afstand houden.
Dit is een afbeelding van de gouden medaille, zoals zij tijdens de Olympische
Spelen in Rome zal worden uitgereikt
in vooral ook door een
tie het echo-werk
kwam.
Ook de Sonate nr. I van Felix Mendels
sohn-Bartholdy, een technisch zwaar
werk, speciaal wat betreft de delen a en
c/d werd uitstekend vertolkt. Het Ada
gio is daarentegen eenvoudig van opzet
en doet toch weldadig aan.
Van César Frank volgde het Choral nr.
I, een compositie waarin een zekere on-
Het op dinsdag j.l. door Piet van Eg-
mond gegeven concert op het orgel van
de Martinikerk is uitstekend geslaagd.
Alle voorwaarden voor het slagen waren
echter ook aanwezig een prachtige zomer
avond, een organist van naam, een mach
tig mooi instrument en een talrijk aan
dachtig publiek, allemaal factoren, die
meewerken om de bezoeker ten volle
van een dergelijk cultureel evenement
te lajen genieten.
Dat het werk van de Stichting Orgel-
centrum wel wordt gewaardeerd, moge
blijken uit het feit, dat een zeer groot
aantal mensen telkens weer naar de oude
Martinikerk trekt en daar in de weldadi
ge stilte van deze kerk onder de indruk
komt van de muzikale talenten, welke
componist en organist van hun Schepper
hebben ontvangen.
Moge deze belangstelling blijven groei
en De organist Piet van Egmond open
de het concert met het 2e Concerto van
J. S. Bach, een machtig orgelwerk, waar-
i perfecte registra-
goed tot zijn recht
heilspellende sfeer valt waar te nemen,
welke uiteindelijk zijn oplossing vindt
in een machtig en stralend slot.
Het „Grand Choeur” in d groot van
Alexander Guilmant; een zeer bekende
en geliefde orgelcompositie werd met
veel bravour vertolkt.
Speciaal de pedaalpartij stelt zeer hoge
eisen aan de vertolker.
Na twee koraal-voorspelen van Max Re
ger n.l. „O, Gott, die frommer Gott”
en „Jerusalem, die hochgebaute stadt”,
welke door een groot deel van het pu
bliek worden gewaardeerd, omdat uiter
aard de melodie vrij gemakkelijk is te
volgen, besloot Piet van Egmond zijn
orgelrecital met een Improvisatie over
het lied „Voorwaarts, Christenstrijders”.
In deze improvisatie leeft de organist
zich als het ware uit op zijn prachtig in
strument, waarvan hij ook de vele mo
gelijkheden duidelijk naar voren liet ko
men.
Men kon b.v. speciaal de prachtige
ten bewonderen in het als fuga opgt
gedeelte en zijn gedachten
vrijelijk laten gaan om
meer te kunnen genieten
lijk grootse slot
concert.
Hulde en dank aan de Stichting Orgel-
centrum en speciaal aan de organist Piet
van Egmond, die Bolsward en omgeving
een hoogstaande avond verschafte.
De wraldsykte, sportfordwazing
Boazet almar slimmer oan
Earlik sein, it wie in baes ding
Waerd gjin sport troch jild bidoarn
Wis wy gunne elts syn breawinning
Neam it dan ek sa, en niks mear
As in hegere erkenning
Bleau’t Fryske Ijeppen yn ear
X
