Schuchtere maar voor groeiende waardering moderne schilderkunst De Ver. Staten is voornemens in de komende 10 jaar 260 ruimtevaartuigen te lanceren Ook op Venus leven mogelijk Wat een leerzame enquete reeds thans aan het licht bracht Th De komende Freule partij STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND De Workumer exposities Stilte frege Zilveren filmpjes 56e JAARGANG No. 62 DINSDAG 9 AUGUSTUS i960 zijn laak gekwe- klage PYT Baard, Beetgum, buiten de 1 king Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward Administratie- en Redactie-adrest Marktstraat IS Telef. 2451 Na 18.30 uur 2303 of 2335 (K5157) voet dat Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie nog stuk De strijd 15 en 16 jaar deel te Wommels te hou- farnmer. Het is jammer, dat men niet direct bij het openen van de tentoonstelling op ’t idee is gekomen een gastenboek aan te leggen en het opinie-onderzoek in te stellen. Nu kan men de herkomst en de smaak van slechts een gedeelte nagaan, al be treft dit gedeelte wel de grootste helft van de bezoekers en mogen we uit de geregistreerde aantallen zeker wel enige conclusies trekken. ,m- igegeven f 4000,- voor >g steeds hegemo- Modern-Klassiek Meer dan honderd formulieren zijn inge leverd met een weloverwogen oordeel over de voorkeur voor moderne of voor de meer traditionele kunst Hieruit blijkt, dat de traditionele het (nog?) wint. Slechts een derde deel van de bezoekers houdt het met de moderne. Van meer waarde dan een dergelijk alge meen oordeel achten wij de keuze van het meest gewaardeerde kunstwerk op deze expositie. Het merkwaardige feit doet zich hierbij voor, dat het publiek weinig rekening houdt met de prijs van een schilderij of met de verrekende waarde ervan (dit laatste tesamen voor plm. f 65.000!). Een sprekend voorbeeld: het „duurste” schilderij van heel de tentoonstelling, nl. „De rode kist” van mevrouw B. Wes- Buitenlanders Het zal u wellicht verbazen dat van de 3900 bezoekers volgens de globale cijfers er minstens een vijfde deel uit het buiten land kwam. Merkwaardigerwijs bestaat 80 van de ze buitenlanders uit Belgen. Anders dan u het vermoedelijk had verwacht bevin den zich naast elke 100 Belgen die de tentoonstelling bezochten slechts een 10- tal Duitsers, 6 Amerikanen, 5 Engelsen, 3 Zwitsers, 3 Zweden, 2 Canadezen en 1 Fransman. Het reizen in Benelux-verband is dus wel druk! Ook bezochten reeds inwoners van Mexico, Spanje, Australië, Schotland en Oostenrijk de tentoonstelling. We mogen dus gerust zeggen, dat de tentoonstelling nu reeds heeft bewezen de naam Bols ward uit te dragen over practisch geheel de wereld. Het zijn immers juist deze buitenlanders, die druk fotograferen, fil men en stof verzamelen voor allerlei ar tikels en publicaties. igelijk zijn een in- karakteristieke ken- u dit alles een To witten dat er dom is is de heechste wiisheit fan de domme Het „dode”, maar niet minder interes sante werk werd gedaan door de heer Brandenburg, die de honderden en nog eens honderden enquêteformulieren heeft gerubriceerd, tientallen handtekeningen in het gastenboek heeft gecontroleerd en het ons op deze wijze gemakkelijk ge maakt thans reeds een belangwekkende „tussenopname” te maken. Nu de helft van de tentoonstellingstijd n.l. pas is verstreken staat de 3000e be zoeker als het ware voor de deur. Het zou ons niet verwonderen als U elders in dit blad reeds kunt lezen wie deze gelukkige is. tendorp-Osiech, een van de zgn. „Ai sterdamse joffers”, dat staat aan voor een verzekerde waarde van 1 kreeg „slechts” 27 stemmen, de f 40,- verzekerde litho „Man op ezel” van J. Groenestein juist 2 maal zoveel, nl. 54! ook dit jaar genieten van PARTUREN FREULEPARTIJ De volgende 53 parturen nemen aan de op morgen U 77-1- den Freulepartij: Arum, Akkerwoude, T Berlikum, Bolsward, Deinum, Dongjum, Dronrijp, Drachten, Engelum, Franeker, Harlingen, Herbaijum, Hitzum, Holwerd, Jellum, Beers, Jelsum-Cornjum, Kims- werd, Kornwerd, Leeuwarden, Makkum, Marrum, Marssum, Menaldum, Min nertsga, Oosterend, Oosterlittens, Oude- bildtzijl, Peins, Pingjum, Ried, Roorda- huizum, Schingen-Slappeterp, Sexbierum, Pietersbierum, Sint Anna Parochie, Sint Jacobi Parochie, Spannum, Stiens, Ter- naard, Tzummarum, Terzool, Vrouwen Parochie, Warga, Welsrijp, Weidum, Wier, Wieuwerd-Britswero, Winsum, Wirdum, Wommels en Wijnaldum. voor Ruimtevaart is bekend gemaakt dat in 1 van ruimtevaartuigen zullen plaats hebben. Tot de opgesomde projecten behoren onder meer de lancering van bemande 1 listische projectielen en l verkenningstochten naar Mars en Venus, dingen van onbemande capsules op de De planned werden vorige week door het Nationale Bureau voor Lucht- en Ruimtevaart (NASA) bekend gemaakt in een vergadering, waaraan 1.300 voor aanstaande personen uit industrie, uni- versiteits- en regeringskringen deelnamen Hier volgt een kort overzicht van de plannen: 1960 een korte bemande ballistische ruimtevaart. 1961 het brengen van een mens in een baan rond de aarde; het landen van een van de instrumenten voorzien ruimte vaartuig op de maan; de lancering van de eerste Centaur raket, waarvan de laat ste trap wordt aangedreven door water stof. Hwer is rêst to finen? It lokke yn ’t forline Oer de Waddensé Dêr bleau it kampearen Geef en soun yn eare, It wie foar elk in pré Hwer’t de stilte hage Wurdt nou foetere en Elk ropt ach en wé! De fandalen strune Om by stran en dunen Oerdwealsk lyk jonkfé! Brommers binne pleagen Nachts gjin wink yn ’e eagen Skooters jije roun Dinderjend geknetter Auto’s weinich better Nearne in stille stoun Seis de polysjemannen Rint it üt de bannen, Selligens fo^dwoun len winsk komt fanwegen: Rêst en stilte frege In fredich plakje groun Hwat hat Qabe Skroar üs hjoed p p to sizzen Freulepartij, de jaarlijkse kaatswed- 1 voor jongens in de leeftijd van 14, j in afdelingsverband, be looft ditmaal een zeer interessante wed strijd te worden. In deze jongensgroep wordt no, een felle strijd gevoerd om de 1 nie. Welke lfdeling zal uiteindelijk kampioen worden? En welk partuur, zal de gou den horloges, die op woensdag 10 augus tus a.s. te Wommels worden verkaatst, als prijswinnaar nu naar huis mogen ne men? Het zal een geheel „open strijd” worden, waarvan niemand, ook de kaatsdeskun- dige niet, de uitslag met zekerheid kan voorspellen. Natuurlijk zijn er favoriete parturen aan te wijzen. De Leeuwarder jongens staan op dit ogenblik nog het hoogst in pun- tenaantal genoteerd, maar worden op de -gevolgd door het Englumer drietal de laatste weken in buitengewone vorm is. Ook Tzummarum is een kanspaard en dan niet te vergeten de Baarder formatie, die in het begin van het seizoen over- wining op overwinning wist te be halen, maar later danig afzakte. Deze jongens achten we werkelijk in staat voor een verrassing te kunnen zor gen. Verdere kanshebbers zijn b.v. ook de afdelingsparturen uit Kimswerd, Wei dum, Huizum en Sint Anna Parochie. 1965-’67 Aanvang van ’n programma, dat leidt tot uitvoering van bemande tochten rond de maan en het in een baan brengen van een ruimtestation. Na 1970 Bemande vluchten naar de maan en terug. De elf provincies Behalve de vele honderden buitenlanders bezochten ook reeds meer dan 2000 Ne derlanders de tentoonstelling. Tweederde van deze bezoekers komt van buiten Friesland. Dat het „westen” toch dichter bij is, dan mensen wel eens van die zijde wil doen geloven, blijkt uit het feit, dat ongeveer een derde van de bezoekers van buiten de provincie Friesland uit Noord- en Zuid-Holland de meesten. De provincie die hierop (met bijna de helft van het aantal van Noord-Holland) hierop volgt is Overijssel. Hierna komt Groningen, op de voet gevolgd door Gelderland. De trek uit het zuiden is vrij groot. Zo kwa men er iets meer bezoekers uit Noord- Brabant, dan uit bv. Drente, nog meer echter uit Utrecht. Uit Limburg kwamen er viermaal zoveel als uit de laagst gekwalificeerde provin cie Zeeland. Het feit echter, dat er uit alle provin cies belangstelling voor de „Tijdgeno ten” te Bolsward bestaat zegt toch wel iets ten opzichte van de nationale beteke nis van deze expositie. Bolswarils Nieuwsblad Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad Op een veertigtal deelnemende parturen mag ook ditmaal gerekend worden. Al weten vele deelnemers zich kansloos toch komen de jongens van heinde en ver om deze familiedag van kaatsend Jong Friesland bij te wonen. Door het bestuur der kaatsvereniging Wommels wordt alles in het werk gesteld om de vele belangstellenden op comfortabele wijze te kunnen ontvangen en voor een vlotte organisatie zal worden gezorgd. Wanneer het weer meewerkt, zal men op Freuledag weer kunnen de kaatssport op zijn best. Het enigste doek dat gemeenteeigendom is, nl. het door Charles Eyck geschilderde damesportret van mevr. Waterschoot van der Gragt kwam boven de 50 stemmen uit. Natuurlijk, lezer vindt dorre opsomming zo u de tentoonstelling niet zelf hebt bezocht. Wij adviseren daarom indien u het alsnog, desnoods met dit artikel in uw hand. Alles gaat dan voor u leven en wanneer u uw oordeel toetst aan dat van anderen, gaat zelfs dit dorre cijfer materiaal een Boeiende taal spreken. De favorieten Het is erg gemakkelijk dat de bezoekers van de tentoonstelling een lijst wordt verstrekt, waarop de deelnemende kunste naars in alfabetische volgorde staan aan gegeven. Gaan we aan de hand van deze lijst het aatal uitgebrachte „stemmen” na, dan blijkt ons het volgende: De „natuurgetrouwe” oudere schilder Arntrenius kreeg met 3 schilderijen sa men 108 stemmen. De grootste helft hier van werd uitgebracht op „Avondscheme ring” een wat romantisch en „plaatje achtig” doek, dat hen, die oog hebben voor de moderne kunstrichting allerminst kan bekoren, maar het is „net echt!” en het oog wil blijkbaar nog steeds het zij ne. Ook het onderwerp spreekt in zo’n geval een woordje mee, anders hadden we het stilleven met boek en loep (30 st.) hoger verwacht. De overigens fijn gepenseelde visstille- vens van Boeman (ter weerzijden van de haard in de raadzaal) vonden uiterst weinig waardering, misschien omdat de aquareltechniek velen niet aanspreekt (slechts 5 stemmen samen). Het grote modern aandoende doek „Val lende ruiter” in de Vierschaar van Bont- boom haalde er viermaal zoveel waarde ringen (20 st.) Gerrit Benner (ook in de Vierschaar) komt er met 30 st. voor zijn zeilende schepen, een doek van de ze enigste Friese exposant, dat in de pers zo hoog werd gewaardeerd, maar bekaaid af, ondanks de verzekerde waar de van f 2500,- Bob Bruys haalt met zijn 5 doeken royaal de 200 stemmen, een teken dat zijn re alistische weergave zeer wordt gewaar deerd. Het mooist vond men de Pyre- neën (86 st.), hierna het Damesportret in rood (50 st.). Het portret van de Spaanse danseres M. Petrelli, door kunst-' critici hogelijk gewaardeerd en onlangs door iemand het meest overtuigende van heel de tentoonstelling genoemd brengt het niet verder dan 18 st. De in Parijs werkende non figuratieve Corneille, gevierd kunstenaar in het mo derne genre haalde dit aantal slechts voor zijn 3 doekjes tesamen, waarvan „De witte stad” (f 3000.-) het leeuwenaan deel op zich verenigde. Paul Citroen met 4 grote doeken op de ze expositie goed vertegenwoordigd is een van de favorieten van het kunstmin nend publiek (samen 281 st.) nog ho ger dan zijn forse stuk „Schildersatelier” in de raadzaal (69 st.) werd zijn beschei den, maar raak en kleurrijk boslandschap „Duinrel” gewaardeerd (95 st.) Als afzonderlijk stuk werd dit laatste slechts overtroffen door de blijkbaar sterk aansprekende „Familiegroep” van Charles Eyck (97 st.). De kunstenaar die met de meeste stukken op de Bolswardse expositie is vertegen woordigd is ongetwijfeld Jan van Heel, die met niet minder dan 9 schilderijen bewijst dat hij kan schilderen. Samen kregen deze stukken evenwel slechts 154 stemmen, waarvan zijn aanstormende paarden (kleine commissiekamer) meer dan de helft opleverde. Van de litho’s spreken die van T. Groe- nenstein (Slachtpaarden, enz.) blijkbaar veel meer aan dan de strakkere bergland schappen van de achter-achter-achter kleinzoon van de Wonser schoolmeester Salverda van Wons, de lithograaf Mar ten Koornstra. Een zeer gewaardeerd landschap is ver der dat van Kamerlingh Onnes „Voor jaar”, welk vrolijk en kleurrijk stuk het tot 73 stemmen bracht. Miep de Leeuwe vindt ook een goede waardering (resp. 44, 48 en 24 st.), ter- wijl het wel zeer aparte stukje „Lantaarn paal” van J. Verstegen (naast de deur in de Burgemeesterkamer) het tot onze verbazing tot 39 st. brengt. Gezien het voorgaande verbaast het ons al lang niet meer, dat de traditioneel schilderende Kees Verweij bij het publiek (3 stukken, samen 68 st.) een tamelijk goede beurt maakt, al hadden wij het eerlijk gezegd nog hoger verwacht. Het door de heer Kools in zijn toelichting zeer gewaar deerde „Stilleven met Stolp” (door hem in de b. en w.-kamer „de 1ste oer moder nen genoemd”) komt niet verder dan 2 stemmen! De drie stukken van mevr. B. Westendorp-Osiech in dezelfde kamer liggen meer in de gratie. De levendig geschilderde brug, die iets doet denken aan Vincent van Goghs schildertrant vindt men het mooist (65 st.) gevolgd door de „Oude apothekerspotten” (46 st.). Van de „dromer” Westerik houdt men het verre met de „Drie jongens in een boot” (47 st.) boven de ook wonderlijk aandoende. „Autobus bij avond” (6 st.). De grote kinderlijk geschilderde doeken van E. Brands kregen ondanks de vraag prijs van resp. f 1500,- en f 1300,- slechts 2 en 3 stemmen, Kennelijk heeft men niet voldoende aan sluiting bij deze verdroomde manier van schilderen. Tenslotte nog dit. Van de beeldhouw werkjes vielen de dierfiguren (Giraffe en kameel, resp. 17 en 12 st.) wel het beste in de smaak. De Baadster van J. Sterenburg bracht het tot 9 stemmen. chemische evolutie op de onderscheidene planeten zou het mo. zicht te krijgen in de karakteristieke ken merken daarvan. Aannemende dat het leven op andere pla neten zich onafhankelijk van dat oo Aar de heeft ontwikkeld, is Dr. Lederberg van mening dat een onderlinge verge lijking van deze onafhankelijke evolutie- patronen nieuw licht zal werpen op de aarde en het ontstaan van de eerste „le vende” molekulen. Hij meent dat het leven op de maan niet mogelijk is door de afwezigheid van at mosfeer en water, maar het zou van groot belang zijn vast te stellen of zich op de maan meteorieten en dergelijk materiaal, afkomstig van andere planeten, bevindt. De tentoonstelling van de kunstwerken gemaakt door wijlen de heer Tjipke Vis ser en zijn dochter Marijke Visser is tot grote tevredenheid van de opstellers ver leden week beëindigd. Heel wat toeristen en ook eigen ingezete nen hebben deze kunstwerken en repro ducties bezichtigd. Nu verleden donderdagavond zijn deze kunstwerken verwisseld voor een nieuwe expositie tekeningen van Bouke van der Sloot en etsen en tekeningen van Jan Stroosma. De voorzitter van de Kulturele Raad dhr. Ferdonk sprak bij de opening van deze nieuwe uitstalling van kunstwerken een openingswoord. Elke zaak die zichzelf enigszins respecteert doet tegenwoordig aan wat men noemt „planning’ en „bedrijf sanalyse” „markt-onderzoek” en wat dies meer zij. Ook zijn er reeds heel wat firma’s, die een speciaal iemand hebben aangesteld voor het bevorderen van de „public relations.’’ Zo de kunst ooit een zakelijke inslag mocht hebben is dit te Bolsward met expositie Tijdgenoten thans het geval. Op daad- werkelijke manier doen de organisators aan markonderzoek. Zo wordt per enquête formulier niet enkel nagegaan wie er alzo op de tentoonstelling komen, maar ook boe de smaak van dit publiek is. En de heer E. Kools, die j.l. donderdagavond’ enige rondleidingen verzorgde zou men met recht kunnen vergelijken met een pu blic-relation-offleer. In ieder geval heeft hij zich uitstekend van zijn taak gekwe ten belangstelling voor het te Bolsward geëxposeerde te kweken. Reeds eerder werd door NASA bekend gemaaktdat er plannen bestaan om in 1961 een seismograaf op de maan te brengen, teneinde nieuwe gegevens te verkrijgen over de structuur van de maan en mogelijk over het ontstaan van dit hemellichaam. Met behulp van door een seismograaf ge registreerde trillingen zou het namelijk mogelijk zijn vast te stellen of de maan ooit in een gesmolten toestand heeft ver keerd. Dit zou dan weer aanwijzingen verschaf fen over de oorsprong van de aarde en het zonnestelsel. Hiervoor zou gebruik worden gemaakt van een ruimtevaartuig, dat een instru mentarium van 135 kg (ind. de seismo graaf) met een „zachte” landing op de maan te brengen. Op die manier zou 't mogelijk zijn met behulp van een radio zender de gegevens naar de aarde door te geven. Voor deze proef gaat men er vanuit, dat op de maan veelvuldig „maanbevingen” voorkomen. Maar zelfs als er geen be vingen zouden zijn, dan zouden er ge noeg meteorieten de maan treffen voor het ontstaan van schokgolven. Met betrekking tot de dampkring op Venus is onlangs door Amerikaanse ge leerden ontdekt, dat er meer waterdamp in voorkomt dan tevoren werd waargeno men. Met behulp van de spectroscoop werden reeds eerder een grote hoeveelheden kool zuurgas aangetoond, maar de aanwezig heid van zuurstof en waterdamp kon niet met zekerheid worden vastgesteld. Het gewijzigde deel van de dampkring op Venus werd in november van het af gelopen jaar toen Dr. John Strong van de Johns Hopkins Universiteit in een bal lon een hoogte bereikte van 24 km. De mogelijkheid is daarom niet langer uitgesloten dat er op Venus leven „in een of andere vorm” bestaat. De Nobel-prijswinnaar Dr. Harold C. Urey heeft onlangs verklaard dat het met behulp van onbemande ruimtevaartuigen die naar de planeten gezonden worden, vastgesteld kan worden of er al dan met leven aanwezig is. Vooral een dergelijk onderzoek zou Mars het meest zijn aan gewezen, omdat de omstandigheden daar zodanig zijn, dat leven mogelijk is. Het zou, volgens Dr. Urey, zeer wense lijk zijn, dat een chemische analyse en seismische waarnemingen zouden worden gedaan aan de koude zijde van de pla neet Mercurius; de andere zijde die voort durend aan het zonlicht is blootgesteld is zo warm, dat het te betwijfelen valt of een radiozender daar zou kunnen functioneren. Een andere Nobel-prijswinnaar, de ge neticus aan de Stanford Universiteit Dr. Joshua Lederberg, is van mening dat het ruimte-onderzoek nieuwe inzichten zal verschaffen ten aanzien van het ontstaan en de evolutie van de niet-georganiseerde wereld en van het chemisch verschijnsel dat het „leven” bepaalt. Door vergelij- 1 J van de verschillende patronen van De fekansjegangers Binne faek lofsjongers Fan natür en rêst Pittoreske hoekjes Lyk „stilleven” doekjes Hja foldogge elk best Fredich yn in tintsje Koestere fan it sintsje Fan gjin lüden lést Allinne of togearre Ja, soks wurdt waerdearre In blauwe loft en rêst 2 e week augustus 1935 Overleden de heer S. J. de Boer, direc teur der Hollandiafabriek te Bolsward. Door grote droogte zeer lage waterstand in Frieslands boesem. 25-Jarig jubileum Fries Volkssanatorium Veel kropsla, dat de prijs van 50 cent per 100 kropen niet haalde naar de mest vaalt. Inwijding „Ons Gebouw” te Makkum op de plaats waar voorheen het oude diaco nie- en weeshuis stond. Op de a.s. kermis te Bolsward zullen houders van waarzeggerstenten en straat kunstenaars worden geweerd. B. en W. van Bolsward. Koemelker vraagt f 250,te leen om nog 2 koeien te kunnen kopen. 5 ren te. Beschikbaar een beste Beer. (V.D.L.) Dekgeld f 2,J. T. Bouma, Allinga- wier. In Duitsland mokt men over de lage lo nen, de geringe verdienste en het dure levensonderhoud. Men stilt zijn honger niet met wat Hitler enthousiasme. Bij de veehouder Joh. Reitsma te Wom mels bracht een zeug 19 levende biggen ter wereld. De Wieringermeer 5 jaar droog. capsulus naar de omgeving Venus of beide; lancering Saturnus raket met een stuwkracht 680.000 kg. 1963-’64 Landing van onbemand ruimtevaartuig op de maanlancering van sterrekundig observatorium in een baan rond de aarde. 1964 Het brengen van een onbemand ruimtevaartuig rond de maan en terug naar de aarde; verkenning van Mars of Venus door een onbemand ruimtevaar tuig. 1965 Lancering van een raket, waar van de tweede trap wordt aangedreven met kernenergie. GESCHENK VOOR JARIGE PRINSES H.K.H. Prinses Irene toont haar moeder de fraaie ring, welke zij ten geschen ke kreeg ter gelegenheid van haar 21e verjaardag. Het kleinood was een ca deau van de Federatie Goud en Zilver. dorre opsomming 1 u dit nog verzuimde: Doe Door het Amerikaanse Bureau komende tien jaar 260 lanceringen de lancering van bemande bal- bemande vluchten in een baan rond de Aarde, onbemande een astronomisch ruimtestation en lan- maan. 1962 De lancering van instrumenten van Mars of van de eerste van

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1960 | | pagina 1