Nog steeds een verwarde toestand
Kongo-staat
m nieuwe
De Nederlandse Organisten-
vereniging 70 jaar
(f
roar
De Gaulle plaatste ongelukkige opmerking
®|P n 1
Maandagavond gratis jubileum-concert, Bolsward
Gouden filmpjes
üs hjoed p p
to sizzen
Hindeloopn trekt
steeds meer bezoekers
Afscheid bij
Bolswards Floralia
3 s g I
ij
tl
8
1
II
l f
f
BS
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
1 8
i m 1tW
X
56e JAARGANG
VRIJDAG 9 SEPTEMBER I960
No. 71
GEZINUS SCHRIK
de Leeuwarder Bachvereniging onder leiding van Al
in sulveren bêd sliept
Er heerst op het ogenblik dat wij dit schrijven, grote verwarring in Leopoidstad,
de hoofdstad van de Kongo. President Kasavoetooe, die lange tijd op de achtergrond
was gebleven en zijn felle premier Loemoemba, aan het woord liet, heeft maan
dagavond zijn premier afgezet en Ileo, de voorzitter van de Senaat, tot opvolger
aangewezen.
Het saanengaan van Kasavoeboe en Loemoemba kon eigenlijk al enige tijd ver
bazing wekken, omdat Kasavoeboe, de leider van de in de provincie Leopoidstad
wonende stam der Bakongo’s. zich veel meer een voorstander had getoond van
een federale opbouw van de staat, terwijl Loemoemba, toen nog in overeenstem
ming met de Belgen, zich sterk beijverde de eenheidsstaat in de Kongo te hand
haven. Door zijn felheid tegen de Belgen en later tegen de Ver. Naties, toen deze
hem niet wensten te helpen het afvallige Katanga tot de orde te dwingen, probeer
de Loemoemba het nationale gevoel van de Kongolezen aan te wakkeren.
wijzen weer op een verzoening tussen
Loemoemba en Kasavoeboe.
Extra tram naar Vliegtochten in Leeu
warden. Vertrek Bolsward 11 uur, Wit-
marsum 11,35, Arum 11,50, Franeker
12.21, Dronrijp 12-42, Aankomst Leeu
warden 1.12.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
i met „De Goudene Kou-
!ats zeer op dreef.
zich kostelijk vermaakt
van ’t Kritetoneel hadden
h plezier in hun rol. Een
im verdient mej. A. Hiem-
nauwelijks repeteren een
bare en voor de toekomst
s vertolking wist te geven
Bolswards Nieuwsblad
De Jong’s Nieuwsblad
n.l. i
zamelen tot ondersteuning bij de
kl gezegd heeft hem eventueel te willen
Ontvangen, of wil hij alleen maar met
jzijn hernieuwde algemene ontwapenings-
Iplan indruk maken op de ontwikkelings
landen, om op die manier de invloed van
;de Ver. Staten te ondermijnen?
Het enige lichtpunt in de gehele ontwik
keling is, dat Chroestsjow blijkbaar aan
overleg nog de voorkeur geeft. Maar dat
had ons zijn ruzie met de Chinezen al
geleerd, die hem verwijten niet meer te
geloven in de onvermijdelijkheid van ’n
grote oorlog.
2e week september 1910
Wenst u een flinke knevel? Geheel nieu
we methode. Chem. Laboratorium Hol-
landia, Rotterdam.
Te koop een Pianino, mooi van toon
voor f 40,M. Hengst, Nieuwmarkt.
Dans en Balletmeester.
Wanneer de Algemene Vergadering der
Ver. Naties begint, zal aan het hoofd
van de Russische delegatie premier
Chroestsjow staan. Het is zeer onge
bruikelijk, dat de premier dit doet, zo
dat allerlei speculaties over Chroestsjows
bedoelingen de ronde doen.
Zoekt hij contact met Eisenhower, die
In zijn persconferentie, welke pre.
sident De Gaulle van Frankrijk
eveneens maandag heeft gehou
den, heeft deze de ontwikkeling
van de Kongo als een voorbeeld
gesteld van de ontoereikendheid
van de „zogenaamde Ver. Na
ties”. Hij had liever gezien, dat
Amerika, Engeland en Frankrijk
in den beginne hadden ingegrepen
om de jonge staat op zijn eerste
schreden te leiden. Dat had in
menging van anderen (bijv, com-
monistische landen) kunnen voor
komen.
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en
van de avond was ver
maken van de prijzen,
de floraliawedstrijd was
dit jaar als volgt:
1ste prijs; Wed. J. Mol, Spaarbank; Joh.
Couperus, Plantsoen; D. Frankena, 2e
Holl.str. 27; D. de Boer, Rijksstraat 4;
Wed. Frankena, Stadsstreng 15.
2de prijs: E. Miedema, Harlingerstr. 20;
R. van der Zee, Hid Herostraat 26; S.
Haitsma, Pater Brugmanstr.; R. v. d.
Schaaf, Cl. Fonteynestr. 9; S. van den
Berg, Kapelstraat 13.
3de prijs: H. Jorritsma, ’lid Herostr. 31;
G. de Boer, Hoogstraat 3; B. Hendrik-
sma, Mich. Elgersmastr. 13; Wed. S.
Adema, KI. Gasthuis 2; R. Vallinga, St.
Jozefbuurt 10.
4de prijs: B. Nota, St. Jozefbuurt 25; A.
Tolsma, Franekerstr. 32; Tjerk de Boer,
Cl. Fonteynestr. 12; Tj. Dijkstra, Hof 4
en H. J. Bloemendaal, Elandslaagte 10.
J. Brouwer, Stadsstreng 20 en Wed.
Breeuwsma, Mich. Elgersmastr. 4.
De wissbelprijs (beschikbaar gesteld
door de Schutterij en uitgereikt door de
heer Lanting) was, evenals de publieks
prijs, voor mevr. Mol. Mevr. Couperus
kweekte de mooiste begonia. Een ver
loting verhoogde de gezelligheid.
Tot nieuwe bestuursleden werden geko
zen de heer S. Kramer en mevr. J.
OsingaJongema.
smaak, evenals het ro-
mill in the Dale (de mo-
met fluiten zonder in-
Deze opmerking van De Gaulle is wel
heel ongelukkig, omdat zij de indruk
wekt, dat hij weinig anders wil dan een
voortzetting van het koloniale bewind,
terwijl zijn hakken op de Ver. Naties,
die toch heus wel op successen kunnen
boeken, bijzonder onaangenaam zal aan
doen in de jonge Afrikaanse landen, die
juist in deze Ver. Naties een mogelijk
heid zien zich buiten het kolonialisme
om te ontwikkelen. Mensen als Bourgui-
ba van Tunesië en Nkroemah van Gha
na, beiden zeer bekwame mensen, zien
juist in de Ver. Naties het apparaat,
dat de ergste chaos kan voorkomen en
zij hebben beiden Loemoemba aangezet
zich ten aanzien van de Ver. Naties in
te tomen.
Maar dit was niet de enige opmerking
van De Gaulle, welke men kan bekriti
seren, maar zij is nieuw en lijkt vooral
ingegeven door de vrees, dat Frankrijk
dit jaar in de Algemene Vergadering
van de Ver. Naties, die over enkele we
ken begint, een nederlaag zal halen,
wanneer de kwestie Algerije ter sprake
zal komen. Vorig jaar was er net niet
een meerderheid van tweederde aanwe
zig om de kwestie op de agenda tf zet
ten, maar ditmaal is het ledental uitge
breid met juist ex-koloniale landen. De
Gaulle vreest druk van de Ver. Naties,
al laat hij nu al weten, dat hij zich niets
aantrekt van wat daar wordt gezegd.
Maar andere landen doen dat wel en zo
dreigt een groeiend isolement.
Tot nu toe waren de opstandelingen er
tegenstander van de kwestie te interna
tionaliseren en wilden zij met Frank
rijk overleggen. Maar enkele weken ge-
Zijn uitvallen tegen de Ver. Naties en
zijn koketteren met Russische hulp wek
ten in de Kongo verzet. Toen Loemoem
ba het vertrek van de troepen van de
Ver. Naties eiste (op een persconferen
tie overigens en nooit officieel), kwam
dit verzet naar buiten in een stemming
van de Senaat, die de hulp van de Ver.
Naties wilde handhaven.
Nu achtte Kasavoeboe, die zich boven
dien door Loemoemba te veel op de ach
tergrond gedrongen voelde, blijkbaar ’t
moment gekomen zich zelf van de macht
meester te maken. Dat hij Loemoemba's
politieke ondergang wilde, bleek uit de
opmerking, dat Loemoemba door de Bel
gen was benoemd en dat bij bij zijn
pogingen zich meester te maken van de
mijnstaat in de provincie Kasai het land
naar een burgeroorlog voerde. Het is op
merkelijk, dat de nieuwe premier, Ileo,
behoort tot de partij van Kalonji, de
premier van de afgescheiden mijnstaat.
Loemoemba heeft dit alles echter niet
over zijn kant laten gaan en korte tijd
na de aankondiging van Kasavoeboe's
besluit verscheen hij voor de radio om
bekend te maken, dat hij president Ka
savoeboe had afgezet. Hij deed een be
roep op het Kongolese leger hem trouw
te blijven.
Veel van de ontwikkeling zal afhangen
van de positie, die het Kongolese leger
inneemt. Kiest het grotendeels de zijde
van Kasavoeboe, dan is de positie van
Loemoemba uitermate moeilijk. Blijft ’t
leger trouw aan de premier, dan is te
voorzien, dat een burgeroorlog tussen
leger en stammen, die Kasavoeboe steu
nen, zal uitbreken. De laatste berichten
STRENGE CONTROLE AAN
ZONEGRENS
Gedurende enige dagen is de controle
aan de Zone- en Sectorgrenzen van
West-Berlijn door de Oostduitse volks
petitie aanzienlijk strenger geweest-
Iedere passant werd nauwkeurig on
derzocht op papieren en bagage. De
verscherpte actie werd gelijk gehou
den met het congres van Oostduitse
vluchtelingen, dat in het Olympisch
Stadion te West-Berlijn is gehouden.
Na het congres verslapte de controle
aan de grenzen weer tot de normale
sterkte
:gang
houden, welke een
passend doel heeft.
leden hebben zfl zich tot de Ver. Naties
gewend met het verzoek een referendum
iri Algerije te organiseren.
Over Algerije heeft De Gaulle niets na
ders gezegd. Hij herhaalde het oude
standpunt, dat het land na het staken
van het vuren bij stemming mag uit
maken hoe het zijn lot georganiseerd
wil zien: een Algerijns Algerije met of
zonder Frankrijk. Wel valt op, dat van
integratie met Frankrijk zelfs niet
meer gesproken wordt, zelfs niet als af-
keurenswaardige mogelijkheid.
Tenslotte zette De Gaulle de Europese
en de N.A.V.O.-klok terug. Van integra
tie van de defensie wil hij niets weten
en de Europese gemeenschappen (voor
kolen en staal en de gemeenschappelijke
markt) moeten ondergeschikt gemaakt
worden aan overleg van de regeringen.
Hij wil het z.g. supranationale karakter
dus aan deze gemeenschappen ontnemen
en daarmee de stappen, die gedaan zijn
in de richting van een werkelijke Euro
pese integratie, ongedaan maken. Hier
bij zal hij zeker op verzet van de andere
deelnemende landen (Duitsland, Italië,
België, Luxemburg en Nederland) stui
ten, maar men mag niet uit het oog
verliezen, dat een land de vlotte afwer
king van de gemeeschappen aardig kan
saboteren. De toekomst ziet er niet zo
helder uit op dit gebied.
De Ned. Organisten Vereniging werd in
januari 1890 opgericht in Amsterdam.
Initiatiefnemer was de heer Jos. A. Ver
hei] en, organist van de R-K. Mozes en
Aaron kerk aldaar.
De doelstelling van de vereniging was
gelegen in het behartigen van maatschap
pelijke positie van organisten en wilde
tevens een morele steun zijn, een filan
tropisch motief dus.
Er heersten n.l. in vroeger jaren op het
gebied van salariëring enz. wat de or
ganisten betreft verschillende misstanden.
Terwijl één in een kerkdienst f 5,- ver
verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
TeleL 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K 5157)
In Frankrijk wordt propaganda gevoerd
voor de wederinvoering van de geselstraf
Gevraagd een flinke koekbakker, goed
kunnende taaisnijden.
Vergadering in „De Doele” over het
al of niet voortbestaan van de muziek-
Op 5 september ontving het museum de
Hidde Nijland Stichting te Hindeloopen
zijn 10.000ste bezoeker.
Het waren de heer en mevrouw Kalker-
Menko uit Amsterdam, die in Friesland
waren op vakantietocht. Hen werd ter
herinnering een in Hindeloper stijl be
schilderde miniatuur butte, vervaardigd
door de Fa. Roosje, aangeboden door
burgemeester Atema, in tegenwoordig
heid van de wethouders en enkele be
stuursleden van het museum.
Het vorig jaar tijdens de jubileumten
toonstelling arriveerde de 10.000ste be
zoeker eerst op 15 oktober. Deze voor
uitgang is dus wel een bewijs, dat het
museum in zijn nieuwe opstelling steeds
meer belangstelling wekt.
Dit jaar is de normale opstelling op ver
scheidene punten verbeterd en aange
vuld.
Zo is er een antieke schouw aangebracht
met tegeltableaux van Hindeloper fluit
schepen en zeldzame pilaren.
Verscheidene historische schilderijen
kwamen geheel vernieuwd van de res
taurateur terug. De vloer van de Hinde-
loper kamer werd opnieuw met glanzen
de oude estrikken belegd.
Ook werden enige interessante aanwin
sten tentoongesteld, zoals een fraai be
sneden struisvogelei en een dito cocos-
noot, souveniers van de oude zeelui. Tot
1 december is het museum nog dage
lijks te bezichtigen van 912 en 13-30
tot 17-30 uur.
Het staat thans reeds vast, dat dit jaar
voor de Hidde Nijland Stichting een
nieuw record in het bezoekersaantal zal
brengen.
De heer H. R. Kingma
40 jaar bestuurslid
Van de ruim 70 jaar, dat Floralia te
Bolsward bestaat, is de heer H. R. King
ma er 40 jaar bestuurslid, waarvan de
grootste tijd voorzitter, geweest.
Op de laatst gehouden Floralia-avond,
die hij op zijn eigen bekende wijze
„op syn Bolserters” heeft geleid,
heeft hij afscheid genomen, alsook mevr.
N. Osinga-Kleiterp, die 20 jaar bestuurs
lid was geweest.
De scheidende voorzitter is bij deze ge
legenheid gehuldigd door het Floralia-
bestuur, bij monde van Ds. H. Kreb, die
hem, namens alle Floraliavrienden een
boekwerk aanbood, en door de heer D.
Sandstra, secretaris der gemeente Bols
ward namens het gemeentebestuur.
Op zijn beurt complimenteerde de heer
Kingma, die zeide deze bestuursfunctie
altijd met het grootste genoegen te heb
ben waargenomen, het gemeentebestuur
die had bevorderd, dat geheel in de
Floraliageest de Marktstraat-Appel-
markt dit jaar met een rij bloembak
ken was versierd.
De avond zelf werd weer gehouden in
de bekende stijl, waarbij de medewer
king van de Schutterijmuziek en de
Fryske Krite in de loop der jaren on
ontbeerlijk is geworden.
Ter attentie van de scheidende secreta
resse (secretaris aldus de heer Kingma,
de secretaresse is de vrouw van een
recretaris) werd de Schutterijmars ge
blazen, die door allen staande werd
aangehoord. Ook de heer Kingma kreeg
zijn feestmars, n.l. de Kaukasus Grena
dier.
De Schutterij heeft, onder leiding van
kapelmeester J. van Strien, toch al ge
zorgd voor pittige muziek. Het concert
werd ingezet met de Punjoupmars, ge
volgd door de bekende Stars and Strips
met de schutter J. Jansen als piccilo-
solist. In The Joker, die na de eerste
feestmars volgde, was schutter J. Id-
zinga trombone-solist. Beide solisten
ontvingen veel bijval.
Ook de Sohaj-mars, destijds cadeau ge-
i kregen van de Tsjechische regering, i vereniging „Bolsward”.
Bolsward heeft deze eer te danken, al
dus werd medegedeeld op een te Leeu
warden door de Friese afdeling in ver
band met dit jubileum georganiseerde
persconferentie, aan het feit, dat het het
mooiste orgel bezit niet van de prov.
Friesland alleen, maar van geheel het
noorden.
„Boven Zwolle wordt geen beter gevon
den”, aldus werd opgemerkt.
Een reden te meer om de unieke gelegen
heid die deze prachtige avond biedt tot
't beluisteren van mooie muziek en zang
niet te laten voorbij gaan.
Op 18 september a.s. zal het Zweedse volk ter stembus gaan voor de Alge
mene verkiezingen voor de Tweede Kamer. Overal in het land staan in steden
en dorpen de bekende grote borden met affiches, die de twijfelaars van advies
moeten dienen.. ,,Met de Sociaaldemokraten voor vier weken vakantie” is een
van de slogans, die echter deze visser niet kunnen boeien: de vangst van de
dag interesseert hem kennelijk meer
De Nederlandse organistenvereniging heeft de leeftijd van de sterken bereikt. Dit
jaar wordt het 70-jarig bestaan gevierd. In Friesland zal dit geschieden door mid
del van een tweetal Jubileum-concerten, te houden op 12 en 14 september, resp.
in de Martinikerk te Bolsward en in de Grote Kerk te Franeker. In beide uitvoerin
gen zullen opnamen worden gemaakt voor de NCRV, welke opnamen echter eerst
in de loop van het volgend jaar zullen worden uitgezonden. In Bolsward zal de
orgelbespeling geschieden door de heer Gez, Schrik en het vocale gedeelte worden
verzorgd door het koor van de Leeuwarder Bachvereniging onder leiding van Al
fred Sal ten.
diende, zag een ander een gelijkwaardi
ge prestatie gehonoreerd met f 20,-.
Tot de nieuwe vereniging traden eind
vorige en begin deze eeuw organisten
van allerlei gezindte toe.
Het was dus een soort vakvereniging-
In later jaren werd naast de N.O.V. ook
een r.k. vereniging van organisten en di
recteuren opgericht. De bestaande r.k.
leden bleven echter nog jaren lid van
de N-O.V., die thans evenwel een pro
testantse aangelegenheid is geworden.
De vereniging, die ook een eigen blad
uitgeeft; n.l. „Het orgel”, telt thans een
600 leden, waarvan de afdeling Fries
land met 70 leden geen slecht figuur
slaat. De Friese afdeling komt op ge
regelde tijden bijeen, waar dan inlei
dingen worden gehouden over alles wat
met het orgel en het orgelspel heeft te
maken.
Het ideële treedt dus thans dit in
tegenstelling met vroeger meer naar
voren. De beide gratis concerten wor
den Friesland tergelegenheid van het ju
bileum aangeboden.
Aan de uitgang wordt een collecte ge-
sympathiek en geheel
gelden te ver-
aan
schaf van een orgel in kleine protestant
se kerken in Noord-Brabant. Het concert
is dus niet alleen bedoeld voor leden en
genodigden, maar voor ieder die van or
gelspel en koorzang houdt.
Op het herdenkingsconcert van maandag
avond a.s. wordt door de heer Schrik
op het orgel het programma geopend met
een Praeludium, fuga en caconna in d
van J. Portelbel, na koorzang gevolgd
door een Praeludium en fuga in Es van
J. S. Bach. Verder vermeldt het program
ma 2 koraalvoorspelen van Helmut Wal-
chaom te eindigen met Toccata en fuga
d moll D. dur van Max Reger.
Het zeer bekende koor van de Leeuwar
der Bachvereniging zingt onder leiding
van Alfred Salten, werken van Henry
Purcelli, J. S. Bach, Melchior Franck,
Anton Bruckner en Siegfried Reda.
Het is voor Bolsward een grote eer, dat
juist deze plaats werd uitgekozen voor
het eerste van de twee in Friesland te
geven concerten.
NIET ONDER DE INDRUK
Hwat haf
B -
<1
