Opkomst
Moboetoe
van
nederlaag
de Russen
is een
voor
te leren
De plicht
om
Serie Bolswardse
podium-concerten besloten
Met Kongo als inzet wordt groot spel gespeeld
DE WEG OMHOOG
K Vw4
26 septimber op it
Reade Klif
Gouden filmpjes
Jeugd en
Dierenbescherming
Badpaviljoen
zal vernieuwing
ondergaan
Boargemaster foar de
RONO
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
J
5 s
Fi
-. -
u*
VRIJDAG 23 SEPTEMBER I960
56e JAARGANG
No. 75
DE PRINS EN DE MACHINIST
heeft men hier gezien toen zonder
onderwijs
Venchijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telet 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Bolswards Nieuwsblad
De Jong's Nieuwsblad
De toestand in de Kongo is nu nog onoverzichtelijker geworden, want behalve
een premier en een president, die elkaar hebben afgezet, terwijl de president een
andere premier heeft benoemd, is er nu een opperbevelhebber van het leger ge
komen, die het parlement tot het eind van het jaar naar huis heeft gezonden,
de president heeft geschorst en een groep Kongolese academici om zich heen
verzameld om de zaken te behartigen. Deze opperbevelhebber, kolonel Moboetoe,
U)kt het leger op een redelijke manier in de hand te hebben. Daar hij een aan
hanger is van president Kasavoeboe is h(j een tegenstander van premier Loemoem
ba, die hij ook heeft geprobeerd te arresteren. Dit is mislukt, daar Loemoemba
zich de bescherming heeft weten te verwerven van de Ghanese troepen van de
Ver. Naties. Loemoemfba kon uit het legerkamp, waar men hem min of meer
naar het leven stond, vluchten naar zijn eigen woning.
mijaen, Met de Kongo als inzet wordt
n.l. een groot spel gespeeld. Voor de
Afrikaanse en Aziatische landen, de
meeste net bevrijd van koloniale heer
schappij, die de blanken geen goede
naam heeft bezorgd, is de Ver. Naties
de enige uitweg om op neutrale manier
hulp te krijgen en hun gebied zoveel
mogelijk uit de koude oorlog te hou
den. Het doel van de Sovjet Unie is door
het ondermijnen van dat vertrouwen een
gemakkelijke toegang te krijgen tot de
betrokken gebieden.
Wanneer de Ver. Naties een rol kun
nen blijven spelen in de Kongolese
kwestie, waarvan een stabiliserende
werking uitgaat, dan wordt het Russi
sche spel doorkruist. Vandaar dat het
van het grootste belang is, dat de Wes
telijke mogendheden de Ver. Naties
steunen, zonder dat zij de indruk wek
ken verloren machtsposities op deze
weg te heroveren, zoals de Russische
propaganda dat wil.
Wanneer men deze tactiek doorziet, dan
kan men niet oprecht geloven in het
belang, dat premier Chroestsjow stelt in
dit wereldforum, dat dinsdag zijn gewo
ne Algemene Vergadering heeft geopend,
waarbij een vrij groot aantal commu
nistische en neutrale regeringsleiders
aanwezig is. Hij zal de Ver. Naties wil
len gebruiken voor zijn propaganda in
de Aziatische en Afrikaanse wereld,
wellicht met een herhaling van zijn on
wezenlijke ontwapeningsvoorstel. Wel
licht wil hij ook trachten een zekere ver
zoening met president Eisenhower tot
stand te brengen. Maar dan zal hij be
wijzen moeten leveren van zijn zachtere
gezindheid.
In de Westelijke landen is het debat
gaande of men de Russische leider wel
als enige prima donna mag laten optre
den. Eisenhower, die zich niet als dele
gatieleider in de discussie wil werpen,
heeft een tussenweg gevonden door op
de tweede dag de Vergadering toe te
spreken, maar naar verluidt, overweegt
MacMillan, de Engelse premier, ernstig
ook naar New York te gaan. Veel zin
heeft het niet; alles hangt ervan af of
de Afrikaanse landen en de al iets oude
re Aziatische laden ’t hoofd koel hou
den en van oordeel blijven, dat de weg
van de Ver. Naties de beste zal blijken.
der controle en zijn prima dirigeren
maakte er dan ook een goed geheel van,
met zeer goede en beschaafde klankver
houding.
Vooral de marsen deden het bijzonder
goed. Bij de grote stukken was dit niet
met allen het geval. Met „Maskerade”
van Gerard Boedijn liet men nogal eens
een steekje vallen. Had men hier mis
schien iets te hoog gegrepen, of zat het
nummer er niet voldoende in
Het gebeurt trouwens wel meer, dat
men zich op de composities van deze
musicus verkijkt.
De opkomst van Moboetoe is een
ernstige nederlaag voor de Rus
sen, die hadden gehoopt via hun
technische raadgevers een goede
greep op het land te krijgen.
De kwestie-Kongo is ook weer in de
Ver. Naties behandeld. In de Veilig-
heisdraad beschuldigde de Russische af
gevaardigde secretaris-generaal Ham-
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en
Hwat hat Qabe Skroar
us hjoed p p
to sizzen
en tuinbouwonderwijs
“000,gulden uit-
nijverheidsonderwijs
en
samen
Kosten-
Dat hiermee grote
wordende bedragen
wekt geen verwondering.
marskjöld van verraad aan de belangen
van het Kongolese volk door zich aan te
sluiten bij een coalitie van koloniale mo
gendheden. Hij diende een resolutie in,
waarin de verwijdering van het huidige
opperbevel van de Ver. Naties werd ge
ëist, omdat zijn handelingen in strijd
zouden zijn met de instructies van de
Veiligheidsraad.
Amerika diende ook een resolutie in,
waarin de leden werd verzocht geen hulp
buiten de Ver. Naties om te zenden.
Verder was er een compromis-resolutie
van Ceylon en Tunesië. Hierin werd ook
verzocht geen hulp buiten de Ver. Na
ties om te leveren, terwijl tevens werd
verzocht alles na te laten, wat de een
heid van het Kongolese gebied in gevaar
zou kunnen brengen. Deze motie kreeg
8 stemmen voor en 2 tegen en één van
die tegenstemmen was een Russisch
veto.
Daarop werd op Amerikaans voorstel
een speciale zitting van de Algemene
Vergadering bijeen geroepen, waar geen
veto-recht is, maar resoluties een meer
derheid van tweederde moeten hebben.
Maandag heeft deze Algemene Verga
dering zich met grote meerderheid (70
tegen 0 stemmen met 11 onthoudingen)
uitgesproken voor een resolutie, waarin
het beleid van Hammarskjöld volledig
werd gesteund.
Wederom een Russische nederlaag,
want de meerderheid van de Afrikaan
se en Aziatische landen bleek niet ge
voelig voor de Russische argumentatie
die er op gericht is het vertrouwen van
I deze landen in de Ver. Naties te onder-
eerstdaags voor de wintermanden op
geborgen wordt, zeer zeker veel inten
siever gebruikt worden.
Woudsend zegde dinsdagavond reeds toe
volgend jaar er gaarne weer te zullen
optreden en dan niet alleen met het mu
ziekkorps, maar ook met „de Boeren
band” uit Woudsend.
De voorzitter van de muziekfederatie,
die het concert bijwoonde, heeft reeds
contact opgenomen met de Zomercom-
missie. Hij is er van overtuigd, dat dit
zo gunstig gelegen podium in de volle
belangstelling komt van musicerend
Friesland.
Het culturele leven is er ten zeerste mee
gebaat.
In tegenstelling met dit nummer kre
gen andere werken als bijv. „Petit Suite
de Ballet” van Eric Ball een prima ver
tolking. Al met al wel een concert waar
van we zeer veel hebben genoten en dus
een waardig slot vormde.
De voorzitter van de Zomercommissie,
die we bij dit mooie concert spraken,
deelde ons nog het volgende mede:
Naar zijn mening was de minder talrijke
belangstelling te wijten aan het feit, dat
er meerdere uitvoeringen tegelijk plaats
vonden. Een orgelconcert in de kerk, ’n
modeshow in „de Doele” en een con
cert op het podium, hebben hier stellig
hun nadelige invloed laten gelden.
Door de Zomercommissie en in onze
krant is herhaaldelijk gewezen op be
richtgeving aan de Zomercommissie ten
stadhuize, zodat onderling overleg ge
pleegd kon worden. Waar dat in grote
steden als Amsterdam e. a. wel moge
lijk is, zal het hier zeker kunnen.
Een hartelijk woord van dank is hier
zeker op zijn plaats voor de heer Wel-
dringh, die zijn stoelen voor de oudere
mensen, steeds gratis ter beschikking
stelde. Jammer, dat de padvinders de
laatste keer verstek lieten gaan.
De politie had alles op voortreffelijke
wijze geregeld. Er schijnt een zeer goed
„teamwork” verricht te worden door
politie, Zomercommissie en optredende
verenigingen.
Volgend jaar zal het mooie podium, dat
Nei nije wike
komme der in hiel bulte dagen
Van daaruit ontplooide hij een zekere
activiteit, die zich vooruit uitte in be
richten, dat hij zich met president Ka
savoeboe verzoend had, hetgeen dan en
kele minuten later weer door Kasavoe
boe werd ontkend. Inderdaad zijn er po
gingen aangewend beide politici bijeen te
brengen, vooral door Ghana, Guinea,
Marokko, de Ver. Arabische Republiek
en Tunesië, die, ondanks Loemoemba’s
afgeven op de Ver. Naties, meer sym
pathie voor Loemoemba dan voor Kasa
voeboe schijnen te koesteren, in wie zij
meer een stamhoofd dan een modem
politicus zien. Loemoemba heeft onder
hun druk ook water in de wijn gedaan
en schijnt bereid te zijn tegemoet te ko
men aan de bezwaren van de federalis
tisch georiënteerde tegenstanders van
zijn politiek. Hij zou ook bereid zijn
volledig op de Ver. Naties te steunen,
nadat hij de afgelopen tijd hulp van Rus
land buiten de Ver. Naties om had ge
accepteerd om troepen naar de afge
scheiden gebieden over te brengen.
Kasavoeboe zou volgens de jongste be
richten wel voelen voor het opnemen
Loemoemba in een regering, maar dan
als vice-premier, vooral omdat Loe
moemba hem in de regering minder ge
vaarlijk lijkt dan buiten de regering,
maar Ileo, de tweede premier, voelt daar
niets voor. Het plan is bovendien ge
strand, doordat Loemoemba weigert ’n
tweede viool te bespelen.
Tegen de achtergrond van dit gepraat
van de politici, blijft het een feit, dat
Moboetoe, op wie overigens al twee
moordaanslagen zijn gepleegd, met het
leger op zijn hand een belangrijke rol
speelt. Hij is wellicht een belangrijker
figuur aan het worden dan zowel Loe
moemba als Kasavoeboe, al kan men
zich gemakkelijk op deze zaak verkij
ken. In ieder geval beschikt hij over het
enige machtsmiddel in de staat. Dat zijn
papieren niet zo zwak zijn, blijkt wel
uit het feit, dat de Russische en Tsje
chische ambassadeur met hun gehele
staf het land verlaten hebben, nadat
Moboetoe hen had uitgewezen.
Niet altijd zien wij het onderwijs als een
goed. Soms aanvaarden wij het even
min als dienstplicht als een noodzake
lijk kwaad. Soms ook aanvaarden wij het
helemaal iet.
Toch is het vergaren van kennis nood
zakelijk, zowel voor onze als we het
zo mogen noemen privé-bestwil als
voor die van ons gezamenlijk. Samen
plukken wij nu eenmaal de vruchten van
wat wij allen presteren.
Dat laatste is inderdaad een wat com
munistisch aandoende leuze, die echter
in de practijk van onze democratie veel
meer verwezenlijkt is dan achter het
Ijzeren Gordijn.
R
I
I
Steun
Wat men in het communisme met dwang
wil bereiken probeert men hier met aller
lei steun in de vorm van faciliteiten en
subsidies. Van het lager onderwijs komen
alle kosten voor rekening van de over
heid in de vorm van rijk en gemeente,
waarbij het rijk het grootste deel op de
financiële schouders neemt. Alle ande
re vormen van onderwijs het bijzon
dere natuurlijk daargelaten worden
eveneens geheel door officiële bestuurs
organen bekostigd, met dien verstande,
dat de verhouding tussen de aandelen
van rijk en gemeente anders ligt.
Via een uitgebreide subsidieregeling, die
voor iedere leerling met de juiste capa
citeiten geldig is, worden de scholen bo
vendien toegankelijk gemaakt voor hen,
die zelf niet over de nodige geldelijke
middelen beschikken.
OPENING STATEN-GENERAAL
De Troonrede
V-l.n.r.; H.K.H. Prinses Beatrix, HM.
de Koningin, Z.K.H. Prins Bernhard
en H.K.H. Prinses Irene
Dwang.
Met zorg slaat men in het Westen die
ontwikkeling gade. De resultaten daar
van heeft men hier gezien toen zonder
voorafgaande waarschuwing de eerste
Spoetnik door de ruimte wentelde. De
opzienbarende successen van de Russische
ruimtevaart zijn voor een niet gering deel
te danken aan de straf geleide, massale
onderwijsinrichtingen.
Ook aan deze kant van de ideologische
barrière probeert men gebruik te maken
van alle talenten die het land voortbrengt
Met dit verschil, dat men hier niet de
dwang gebruikt die in de Sowjet-Unie
vanzelfsprekend is. Wel kennen wij een
eerste leerplicht, die bij de wet is gere
geld. In ons land moet ieder kind tussen
Noodzaak
In onze eerste schets van het onderwijs
hebben wij al gezien dat kennis een van
de belangrijkste voorwaarden voor suc
ces is. Maar die kennis is niet alleen van
belang voor de persoon in kwestie, doch
evenzeer voor de maatschappij als ge
heel.
Als we terugkeren naar het communisme
zien we dat daar als het ware kennis-
fabrieken zijn gebouwd, die, met het
voorbijzien van de persoonlijkheid, de
staat een zo groot mogelijk aantal knap
pe koppen moeten leveren. Hersens zijn
nu eemaal onmisbaar bij de geplande
ontwikkeling van een land.
Met trots hoort men dan ook in de Sow-
26 septimber oansteande sil op it Reade
Klif de slach by Warns wer bitocht wur-
de. De bitinking bigjint de middeis om
2-30 ure. Hja set yn mei in hoarnsolo
en it hisen fan de flagge under it sjon-
gen fan it earste fers fan it Flaggeliet
fan Jan fan ’e Gaestmar.
Sprekke sil Inne de Jong oer it ünder-
wurp: „len en Mien”, en foardrage Jo
ke Keizer: ,.De Ridderslach” fan D. A.
Tamminga en fersen fan Fedde Schuren
Sjoerd Spanninga en G. N- Visser.
De bitinking bislüt mei it ynheljen fan
de flagge en it sjongen fan twa fersen
üt It Heitelan.
It Warnzer korps jowt ta it sjongen de
muzikale bigelieding. De bitinking stiet
under lieding fan Willem Struiksma.
ei-
de heer R. Glashouwer, is een
dagen verkocht aan de heren D.
Verwey en J. J. A. v. d. Anker uit Hil
versum.
Het paviljoen dat momenteel in een ver
waarloosde toestand verkeert, zal geheel
opgeknapt en gemoderniseerd worden,
terwijl ook door opspuiting getracht zal
worden het strand bij het paviljoen nog
uit te breiden.
Heren exploitanten streven er naar dat
een en ander zo spoedig mogelijk zijn be
slag zal krijgen, zodat het heel gunstig
gelegen en alsdan moderne paviljoen,
het komende seizoen zijn eerste gasten
zal kunnen ontvangen.
De telken jare nog toenemende stroom
van toeristen en vakantiegangers naar
Hindeloopen waarborgen zeer zeker een
goede exploitatie van het paviljoen.
4e week sept. 1910
Bij de Ned. Tramw. Mij. kan geplaatst
worden een wegwerker, niet ouder dan
30 jaar, standplaats Harkezijl tegen een
loon van 11 tot 12 cent per uur.
Handel in kunstmeststoffen J. J. Lem-
stra, Grootzand, Bolsward.
Ontvangen een mooie sortering Gasor
namenten. F. Hoekstra W. K.zn. Blauw
poort, Bolsward.
Voorlopige veiling van 7 graven (nos
1026) te Arum. Nots S. v. d. Burg.
De teken- en opstelwedstrijd onder de
Bolswardse schooljeugd is in volle gang.
Uiteindelijk reageerden 7 scholen op ’t
verzoek van de organiserende afdeling
en werden 650 deelnemingsformulieren
uitgereikt. Bij de bekende adressen kwa
men inmiddels reeds heel wat inzendin
gen binnen.
Voor de middag van 5 oktober a.s.,
waarop de prijswinnaars bekend ge
maakt en de prijzen zullen worden uit
gereikt, heeft men beslag weten te leg
gen op een mooie en toepasselijke speel
film.
Adspirant-deelnemers en deelneemsters
worden er nog aan herinnerd, dat de
uiterste inzenddatum van een tekening
of opstel zaterdag 24 september is.
Het badpaviljoen te Hindeloopen,
gen aan
dezer
Terwijl prins Charles het perron van het Londense King’s Cross station verlaat,
wisselt hij een blik van verstandhouding met de machinist. Voor de prins zit
de zomervakantie op kasteel Balmoral er op. Hem wacht de schoolbank
en steeds groter
gemoeid zijn
Ter illustratie
de volgende bedragen; nog in 1950, dus
tien jaar geleden, beliepen de totale
overheidsuitgaven voor het onderwijs
500 miljoen gulden. In 1957 was het
al ruim verdubbeld tot meer dan een mil
jard. t
Alleen voor land.
werd in 1954 10.787.000,-
gekeerd. Voor
f 113.296.000,en voor gewoon
voortgezet lager
f 344.749000,—.
Dit zijn bedragen van bruto-overheids-
uitgaven, dus van rijk en gemeente sa
men. Het zijn enorme getallen, maar de
rente kennis is zo belangrijk, dat
de waarde niet te schatten is.
(wordt vervolgd)
jet-Unie verkondigen dat daar zoveel
duizend meer technici en ingenieurs van
de universiteiten komen dan waar ook'
ter wereld.
een leeftijd van ongeveer 6'/2 en 14J/2
een school bezoeken
En zelfs dat vinden wij al zo nu en dan
teveel. Overigens, op het ogenblik neemt
men ernstig in overweging die leerplicht
te verlengen.
It stiet nou fêst, dat de RONO yn de
Fryske ütstjüringen op de léste freed fan
de moannen septimber, oktober, novim-
ber en desimber komme sil mei in pro
gram, dat de namme draecht fan „De
Tipeltange”. It jowt hwat spylderij, hwat
sjongerij en hwat praterij, ónder regy
fan Peter de Jong.
De meidoggers binne Ryk Landman, Ak-
ke Radsma, Bauke van der Wal, WjJ>e
Bouma, Piter van der Veen, it famkes-
koar fan de Drachster Lanbouhüshald-
skoalle en opliedingsskoalle en it kwartet
Johan Bok.
Yn elk fan de fjouwer programs sil in
Fryske pianist as gast nei foaren komme.
De earste kear wurdt dat Kor Hüsman
fan Ljouwert, de twadde kear Douwe
Wynstra fan ’e Gerdyk. de tredde kear
George Jepkema fan Harns en de fjirde
kear Johan Bok fan Snits.
Yn elk program sil ek in Fryske boarge
master him hearre litte mei in praetsje
oer syn gemeente en in grammofoan-
plaetsje nei eigen kar.
De earste kear wurdt dat boargemaster
Atema fan Hynljippen, de twadde kear
boargemaster Van Hout fan Starum.
In part fan de opnamen foar dizze pro
grams is bard op freed 23 septimber yn
it Kunstsintrum Prinsetün to Ljouwert.
Jammer genoeg hebben wij dinsdag
avond j.l. tijdelijk afscheid moeten ne
men van de in zeer korte tijd populair
geworden concerten op het alom beken
de grachtpodium.
Als laatste in dit seizoen concerteerde
de Chr. Muziekvereniging „Eendracht”
van Woudsend, onder leiding van Sj. Wy-
benga.
De tijd van het jaar in aanmerking ge
nomen, was de weersgesteldheid goed,
alhoewel het voor de oudjes toch wel
wat te koud was en deswege de stoelen
merendeels onbezet bleven.
Al direct met het spelen van het Koraal
kon men vermoeden, dat er deze avond
goede muziek gegeven zou worden, aan
zuiverheid ontbrak het tenminste niet.
Een uitgebreid en gevarieerd program-
1 ma werd op een vlotte wijze afgewerkt.
De dirigent had de muzikanten goed nn-
4.
r
O’
sr
aft
n
