Hoe zal het slotakkoord
de
van
debatten der Ver. Naties luiden
om een
Hevige strijd tussen spionnen
Duitse geleerde
1
I
De Communisten:
Hammarskjöld een imperialistische lakei
1 I
k
Hl
Simmer 1960
DE PRAWDA PROTESTEERT
BIJ ITALIAANSE REGERING
Gaat de
Friese kruidenier
verdwijnen?
Amerikaanse spionne was Sovjet-agenten te slim af
Gouden filmpjes
1
7
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Hwat hat Qabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen 1
r
Bi *-
VRIJDAG 30 SEPTEMBER I960
56e JAARGANG
No. 77
ERNST EN VROLIJKHEID
Elke dei wol in joun hawwe
PYT
(H)
Door Peter Andrews
Overal zoekt men naar mogelijkheden maar men moet haar weten te grijpen.
PJOTR WERD OP ZEE GEBOREN
hun taak
van
Toen de Seven Seas” de haven van Montreal verliet met bestemming
Intussen wordt er vooral buiten de .ver-
gaderzaal druk overlegd.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K 5157)
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Friesland waren op 1 januari 1959
da" in de schouder getroffen...
Tenslotte gi
ongeschondi
Het debat in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties is in alle hevig
heid losgebarsten en men zou voorlopig tot een verscherping van de standpunten
kunnen concluderen. Enige voorzichtigheid is geboden, want niemand weet hoe
het slotakkoord tenslotte klinken zal. De inzet van het debat zijn de neutrale
landen van Afrika en Azië, die zich begin vorige week onomwonden uitspraken
voor een zo krachtig mogelijke rol van de Ver. Naties in de Kongo, omdat zij
beseffen, dat de Verenigde Naties de enige organisatie zijn, waarmee zij zich
min of meer onberoerd door de koude oorlog weten. Zij spraken hun vertrouwen
uit in secretaris-generaal Hammarskjöld, die van communistische zijde een im
perialistische lakei werd genoemd.
om de tegenstellingen te overbruggen.
Zo zouden Tito en Nasser pogen een
neutralistisch blok te vormen, waarbij
Nkroemah zich zou aansluiten. Maar
ook Nehroe, de premier van India, en
lang het prototype van de neutralist, is
er. Hij zal zich niet gemakkelijk uit een
bemiddelende rol laten wegdringen. En
verder moet men afwachten, wat Mac
millan, de Engelse premier, die toch nog
naar New York is gegaan, donderdag
zal vertellen. Macmillan is ook voor
bruggebouw, maar in de huidige situatie
lijkt het tactisch zeker verkeerd de Rus
sen enigermate tegemoet te komen. Dat
zou verraad zijn aan de Afrikaanse vol
keren; die zonder vreemde invloed tot
een eigen bestaan willen komen.
Dat men bij het tastbare probleem van
de Kongo aan algemene richtlijnen wei
nig heeft, is waar. Er zal een overeen
komst moeten komen tusen de voor
standers van Loemoemba, zoals Nkroe
mah, en diegenen die zich neerleggen
bij de machtsovername van Moboetoe,
die Kasavoeboe en de tegenregering van
Ileo in zijn kielzog heeft.
Deze drie laatstgenoemden zijn bezig ’n
rondetafelconferentie over de Kongo tot
stand te brengen, waarbij ook Kalonji,
de premier van de afgescheiden mijn
staat in Kasai, aanwezig zou zijn.
Overigens is het op de plaats rust In
de Kongo, zij het dan dat Moboetoe de
terugtrekking eist van de troepen van
Ghana, die volgens hem partij hebben
gekozen voor Loemoemba.
Kasavoeboe en Loemoemba in de Kon
go gesaboteerd is door koloniale belan
gen, leek een goed voorgerecht voor
Chroestsjows woorden. Herter, de Ame
rikaanse minister van buitenlandse za
ken, meende er verstandig aan te doen
Nkroemah iemand uit het communisti
sche kamp te noemen, wat zeker niet
het geval is. Hij vergat daarbij, dat het
anti-kolonialisme een noodzakelijk on
derdeel van een Afrikaanse rede is, maar
dat het positieve element ervan was, dat
ook Nkroemah zich geheel op de Ver.
Naties wil verlaten en daarbij in Afrika
uitsluitend van Afrikanen gebruik wil
maken. Dat is nog iets anders dan aan
Chroestsjows panden hangen.
Met spanning wacht men op de reacties
van de Afrikaanse landen op Chroest
sjows interventie, waarbij hij ook zijn
plan voor algehele ontwapening binnen
vier jaren herhaalde. Op ’t ogenblik van
schrijven ziet het er naar uit, dat het
succes van de Russische premier min
der groot is dan hij wel gehoopt en ver
wacht had. Dat komt door zijn eigen
felheid, waarmee hij zijn doel voorbij
heeft geschoten, maar ook door de waar
dige verdediging, die Hammarskjöld
heeft gegeven. Het protesterende ge
trommel van Chroestsjow op zijn tafel,
toen Hammarskjöld had gesproken,
maakte een zeer slechte indruk. De
woorden van Hammarskjöld leken de
afgevaardigden uit het hart gegrepen,
die hem hartelijk toejuichten.
Hammarskjöld legde er de volle nadruk
op, dat het beginsel van onafhankelijk
heid, onpartijdigheid en objectiviteit
hem bezielt en dat dit het enige begin
sel is, waarop zijn ambt berusten kan.
Compromissen hierover zijn fataal. De
algemene indruk is dat Chroestsjow in
het defensief is gedrongen. Aangezien
hij het daarbij niet kan laten, gaan wij
spannende dagen tegemoet.
in de veldslag van
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
I
Hwat is sok waer al lêstich
De simmer, njontsjen sechtich
Hat faken sober west
Hie mear wei fan de hjerst
Fakansje, binnensitte
It stran keal en forlitten
In tige drok gebrük
Fan 't bleistrich pocket-boek
Hwat üt forfeling léze
It wie dochs nearne to wêzen
Alles dridzich en fiis
Elke dei winich, griis
Nou ja, it hat al hwat leane;
De boeren koene meane
Hwa stelt soks net op priis?
Hwat is der stind en klage
Kalde farsutere dagen
In loft driichjend, tsjok-skier
Faek in rekord oan wetter
Né, dan wie’t, frijhwat better,
Dy simmer, fline jier,
Doe laka ’t sintsje blier,
Gaedlik om brün to bakken,
Party dy’t har formakken,
In oer jas waerd net oan tocht,
Elke dei blinkend Ijocht
Nou ja, it fjild ütdroege,
Boeren yn ’e lytse loege.
Ha doe net wakker pocht.
1 na
Jericho, maar zij huw-
een van de spionnen.
Rahab is
Bremen stond Pjotr nog niet op de passagierslijst. Hij kondigde zich aan
toen het schip midden op de Atlantische Oceaan voer. Met de hulp van Dr.
Werner Ludwig, de scheepsarts (midden) verliep alles echter prachtig en nu
is het maar de vraag wie er trotser op Pjotr is: zijn moeder, mevr. Zozistawa
Materna of kapitein Heinrich Ollmann, die Pjotr op zijn schip de eerste kreet
jes hoorde slaken- Mevrouw Materna was op weg naar België om familie te
bezoeken, zij is Poolse van origine, doch emigreerde naar Canada
Hwat is ’t hwat mei de minsken
Elk hat syn eigen winsken
Dy gean op koart termyn
Hiel faek tsjin elkoar yn
De iene sit to stinnen
Oh, hoenear baernt de sinne
De oare hat stil sein
Oh. hoenear krije wy rein.
Dêrom ’t leit yn ’e reden
Wês mei alles tofreden
Minsken ha hiel hwat mans
It waer noch net yn ’e han
President Eisenhower, die als staats
hoofd van het gastland de vergadering
heeft toegesproken, heeft de geest be
grepen, die de Afrikaanse landen op 't
ogenblik bezielt. Hij gaf de Ver. Naties
de volledige Amerikaanse steun en hield
de afgevaardigden in gematigde termen
een programma van vijf punten voor,
waarvan de belangrijkste luiden: niet-
inmenging in de binnenlandse aangele
genheden van Afrikaanse landen, hulp
aan de Kongo, internationale bijstand
aan alle Afrikaanse landen In de vorm
van ontwikkelingsprogramma’s op lan
ge termijn (een soort Marshall-plan dus,
maar geheel over de Ver. Naties lopend)
en hulp voor het onderwijs, ook via de
Ver. Naties.
Dat Eisenhower Hammarskjöld ten
volle steunde, behoeft geen betoog. Zijn
rede maakte een prettige indruk op de
Afrikaanse gedelegeerden, al betreurden
zij, dat hij niet het Franse kolonialisme
in Algerije veroordeelde.
Dat was donderdag; vrijdag kwam, na
president Nkroemah van Ghana, Chroes
tsjow aan het woord met zijn lang ver
beide toespraak. Twee uren lang sprak
hij en er viel geen spoor van toenade
ring in zijn woorden te ontdekken of
zelfs een poging zich aan te sluiten bij
de heersende opinie van de Afrikaanse
landen. Niet alleen deed hij een zeer
felle aanval op Hammarskjöld, maar hij
stelde ook voor het secretariaat af te
schaffen en de uitvoerende macht in
handen te leggen van drie leden: één
uit het Westen, één uit het Oosten en
één neutrale.
Op deze manier, aldus Chroestsjow, is
ieder ervan verzekerd, dat er nooit iets
tegen zijn belangen wordt ondernomen.
Dat zijn plan voorziet in een volkomen
verlamming van de Ver. Naties was on
middellijk duidelijk. Het veto van de
Veiligheidsraad zou worden aangevuld
door een veto in het uitvoerende appa
raat.
Chroestsjow deed dit alles gepaard gaan
met een felle aanval op het kolonialisme
waarvan hij onmiddellijk alle resterende
sporen wilde verwijderen. Maar de voor
naamste indruk van zijn rede was toch
een afbraak van de Ver. Naties, duide
lijk tegen de gevoelens van de Afrikaan
se en Aziatische volkeren in. Hij meende
ongetwijfeld de delegaties geheel op zijn
hand te krijgen door zijn aanvallen op
de oude koloniale landen in het Wes
ten, die inderdaad vaak probeerden in
hun voormalige koloniën nog een klein
vingertje in de pap te houden, wat ove
rigens niet altijd zo goed lukt. Hij speel
de duidelijk op de oude achterdocht, dat
het kolonialisme ten opzichte van het
Westen heeft gekweekt en hij heeft ge
hoopt, dat het sentiment het van het
verstand zou winnen, waardoor hij als
de grote kampioen tenslotte voor de dag
zou kunnen komen, hoewel hij met zijn
plan weinig anders wilde dan een weg
banen voor Russische invloed.
Dat ook Nkroemah aanvallen op het
kolonialisme heeft gedaan en met name
vertelde, dat een overeenkomst tussen
Als men over vrouwelijke spionnen
spreekt wordt maar al te vaak gedacht
aan Mata Hari, echter tot grote erger
nis van de meeste deskundigen op het
gebied van spionage. Mata Hari was
volgens de meeste deskundigen slechts
een schreeuwerige tweederangs spionne.
Zij werd door een Frans vuurpeloton
neergeschoten, meer omdat zij een last
post en een ergernis was dan omdat zij
van enig nut voor de Duitsers zou zijn.
Waar verhaal
Maar hier is een verhaal van een spionne
geheel volgens een klassiek patroon, dat
begint met een bericht in het officiële
Russische blad „Prawda":
„Twee consulaire ambtenaren van de
Sovjet-Unie, die met vakantie in Italië
waren, werden bij een plotselinge aanval
ernstig gewond door Italiaanse agenten
toen zij trachtten een derde consulaire
ambtenaar te hulp te komen. De rege
ring van de Sovjet-Unie heeft in de
scherpste bewoordingen bij de Italiaan
se regering geprotesteerd tegen deze ge-
weldadigheden, deze brute aanvallen
op onze diplomaten.
De feiten van dit bericht waren vold-
komen juist, maar het was zeer onvol
ledig. Het bericht vermeldde namelijk
niet de geschiedenis van de moord, van
de achtervolging midden in de nacht
door duistere stegen en evenmin werd
wat gepubliceerd over dat slanke meis
je van 27 jaar, dat tijdens een kloppartij
tussen communistische en westerse spion
nen, in moeilijkheden kwam.
I
Een van de oudste spionageverhalen gaat
over een vrouwelijke spion. In 1451 voor
Christus vocht Josua ,J-'
Jericho-
De joodse generaal stelde zijn vertrou
wen in twee spionnen, die hij vooruit
stuurde. De spionnen moesten de stad
verkennen en rapporteren over de ma
nier, waarop de stad het beste kon wor
den ingenomen. Zij maakten voor de uit
voering van hun taak een overeenkomst
Twee beelden uit New York, in en om de algemene vergadering van de Ver.
Naties: Boven: Secretaris General Dag Hammarskjoeld heeft op waardige
wijze de aanval van premier Chroestsjow gepareerd. Hier ziet u hem tijdens
zijn toespraak in de algemene vergadering. Rechts de president van de verga
dering. Onder: De premier van India, Nebru, tijdens een vrolijk intermezzo
in zijn hotel met de president van Ghana, Kwame Nkrumab
met een vrouw, Rahab, die als tegenpres
tatie voor haar hulp gespaard zou wor
den als Jericho zou zijn ingenomen.
Zij werd echter niet alleen gespaard
de verovering van
de bovendien met een van de spi
De geschiedenis van Rahab is het stan
daardmodel geworden voor alle verhalen
over vrouwelijke spionnen intriges,
gevaar, sex en een gelukkig einde. De
werkelijkheid van het leven van een
spionne is dikwijls anders.
Het is in de meeste gevallen een leven
van verveling en eentonigheid. Alleen
bij enkele gevallen is er opwinding.
Spoor na spoor
Madelaine volgde in Wenen spoor na
spoor tot zij aanwijzingen kreeg, die haar
naar Salzburg, Berlijn, Venetië en ten
slotte naar de Adriatische zee brachten.
Met valse papieren speurde zij in de
Russische zone van Oostenrijk, waar zij
contact probeerde te krijgen met de zoon
van Kessler- Maar de jongen bleek door
een Russische soldaat vermoord te zijn.
Zij ging weer terug naar Wenen, waar
zij de dochter van Kessler ontdekte.
Madeleine volgde haar en hoopte in een
of andere donkere zijstraat met haar een
gesprek aan te knopen om informaties
te krijgen over de verblijfplaats van de
geleerde.. Op het laatste moment merkte
zij echter, dat zij ook gevolgd werd en
wel door twee Sovjet-spionnen. Zij
schrok hevig. Meestal is paniek in het
voordeel van de jager, immers de prooi
wordt meestal angstig gemaakt en maakt
een fout, wat dan zijn einde betekent.
Ditmaal hielp de paniek echter de hulpe-
lozen
Madelaine attendeerde mej. Kessler op
het gevaar; Zij vluchtten en slaagden er
in zich te verschuilen, zodat zij onvind
baar waren voor de rode spionnen
De volharding van Madeleine vond ten
slotte de beloning en wel op een weinig
interessant eilandje in de Adriatische
zee.
Hier trof zij de buitengewoon angstige
Duitse geleerde, die zich op een gruwe
lijke manier had trachten te vermommen.
Hij had schildklierpillen geslikt om zijn
gelaat totaal te vervormen.
Het gelukte Madelaine ook contact te
krijgen met zijn superieuren. Zij wachtte
daarop tot men haar grote „vangst" zou
overnemen. Nog enkele uren dus en zij
zou haar taak met succes hebben verricht.
Maar voor de Amerikaanse agenten
arriveerden verschenen er plotseling 2
rode spionnen en zij ontvoerden Kessler
op een geraffineerde wijze
Op het laatste moment hadden de Russen
de race dus toch nog gewonnen. Made
laine zon echter op wraak. Zij begaf zich
onmiddellijk na de verdwijning van
Kessler naar een politieman op het eiland
en zij bedacht een hele reeks van beschul
digingen tegen Kessler. Zij overtuigde de
politieman, dat de man direct gearre
steerd moest worden. Samen slaagden
zij er daarop in beide rode spionnen en
Kessler op te sporen, maar toen de po
litieman tot arrestatie van Kessler wilde
overgaan kwam het tot een vuurgevecht.
Hierbij werd één van de rode spionnen
een onschuldige consulaire ambtenaar
op vakantie in Italië volgens de „Praw-
;elukte het Madelaine Kessler
len- in handen van de Ameri
kaanse autoriteiten te spelen tezamen
met enige zeer waardevolfe inlichtingen.
Na de geschiedenis met Kessler trad Ma
delaine Duke uit de Amerikaanse in
lichtingendienst en trouwde
In Wenen
Dit gebeurde allemaal aan het einde
de tweede wereldoorlog, toen een massa
nazi’s en anderen overal schuilplaatsen
zochten.
Wenen bijvoorbeeld werd overstroomd
met verdreven Polen en Roemenen, die
niet naar hun land wensten terug te ke
ren. Maar tussen al die vluchtelingen
waren ook grote Duitse geleerden, die
een grote kennis bezaten betreffende de
atoomsplitsing in de voortstuwing van
raketten als V 1 en de V 2.
Britse en Amerikaanse spionnen en de
Sovjet, spionnen waren in een hevige
strijd gewikkeld om deze Duitse geleer
den op te sporen.
Bij de Amerikanen speelde een vrouw
en wel Madelaine Duke een hoofdrol bij
deze race.
Zij kwam zogenaamd naar Wenen om
met de geallieerde commissie te werken
en te helpen voor de duizenden vluchte
lingen. Haar vader was Nederlander en
haar moeder van Russisch-Chinese af
komst. Zij sprak vloeiend Engels, Frans,
Duits, Russisch en Italiaans. Ze was ge
promoveerd tot doctor en zij was ge
knipt voor spionne.
De Amerkaanse militaire inlichtingen
dienst had haar gevraagd als spionne op
te treden in verband met het feit, dat
zij een van de belangrijkste Duitse ex
perts op het gebied van de atoomenergie
voor de oorlog verschillende malen had
ontmoet.
De naam van deze expert kan moeilijk
worden genoemd, maar laten wij hem
„Kessler” noemen.
le week oktober 1910
Opening der nieuwe slagerij Jan Adema
op ’t Hoog, Bolsward
Voor de stier „De verwachting” van A-
de Boer te Parrega is f 3000,gebo
den. Verleden herfst werd de stier voor
nog geen f 100,aangekocht.
Benoemd tot Burgemeester van Bols
ward de heer M. Oberman, aldaar.
Advertentie: Te koop zes mooie jonge
kippen en een haan, bijna aan de leg.
In Lemmer werd reeds weer de eerste ha
ring aangevoerd. Prijs vier cent per st.
Als bewijs van buitengewone vruchtbaar
heid kan worden aangemerkt, dat som
mige percelen reeds voor de zesde maal
worden gemaaid-
In
1965 kruidenierswinkels. In 1950 waren
dit er nog 2400 en in 1940 nog bijna
2900. Deze cijfers laten zien, dat elke 10
jaar zo’n 500 kruideniers hun deuren
hebben moeten sluiten, hetgeen betekent
dat vrijwel elke week een kruidenier de
gordijnen laat zakken en zijn zaak op
heft, zonder dat er een opvolger klaar
staat om zijn werk over te nemen. Men
ziet er geen brood meer in.
Toch werden in dezelfde 10 jaar, dat
500 kruideniers het hoofd in de schoot
legden, een kleine 40 zelfbedieningsza-
een geopend en breidde het net van filia
len van grootwinkelbedrijf en coöpera
ties zich verder uit. De coöperaties za
gen kans hun omzet van 2 miljoen in
1950 in tien jaar tijds zo goed als te
verdubbelen, terwijl de omzeten in het
grootwinkelbedrijf vermoedelijk nog
sterker zijn gestegen.
Er is dus heus nog wel een goede bo
terham te verdienen in deze branche,
