nieuws
is er
fabriek
Voor land
en
Van het Westelijk (VN.) front
heden weinig
Hervormd jeugdwerk startte
met traditionele ledendag
DE WEG OMHOOG
Berlijn in het geding
De positie
van
r
lii
r
tuinbouw-onderwijs
o
o
o
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
UN O -spekt akel
Sate Doarpsicht door
bliksem in de as
Hwat bat (gabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen
gelegd
Technisch-, land- en
Gouden filmpjes
VRIJDAG 7 OKTOBER I960
56e JAARGANG
No. 79
ARCHITECTONISCH GRAPJE
PYT
RELLETJES IN PARIJS
Na een demonstratie van enige duizenden oudstrijders hebben zich in Parijs
ongeregeldheden voorgedaan. Verscheidene mensen werden gewond. Tientallen
personen werden gearresteerd. Foto: Politie-agenten roepen met wapenstok
enige demonstranten tot de orde
It binne de besten,
dy’t harren betterje wolle
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
TeleL 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
blijft het de hand van de mens, die de
machine bestuurt.
Het is de opdracht van het technische
onderwijs die hand voor die taak ge
schikt te maken.
De bedrijven geven veelal gelegenheid
door middagen vrij.
Weer verder.
Toekomstige boeren hebben echter, wil
len zij een goed functionerend bedrijf
leiden, meer nodig dan die eerste basis.
Het middelbaar landbouwonderwijs is de
aangewezen weg. Met ULO of lagere
landbouwschool als meest ideale voor
opleiding (vereist is een aantal jaren
voortgezet onderwijs) kan men naar een
van de 47 middelbare landbouwscholen.
Zij hebben een cursusduur van ander
half jaar, verdeeld over twee wintersei
zoenen en een zomerseizoen. Dit laatste
is vooral een praktijktijd.
toch samen het
het geloof in Je-
ver-
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertentres bij contract reductie
n
5
5
0
0
en kerken hebben
Avondmaal gevierd
handelsverdrag met Oost-Duitsland op
gezegd met ingang van 1 januari. Het
wil intussen onderhandelen over een
nieuw verdrag, waarin de vrije toegang
tot Berlijn wordt gewaarborgd. Men
kan moeilijk aannemen dat Oost-Duits-
land hiervoor voelt, zodat men ernstig
rekening moet houden met een onder
breking van het handelsverkeer.
Economisch is dat alleen schadelijk voor
Oost-Duitsland, dat vooral staal uit het
Westen betrok, en aan het Westen voor
namelijk goederen leverde, die heel moei
lijk een afzet vonden. West-Duitsland
heeft deze handel sinds 1951 aan de
gang gehouden, omdat het hoopte zo de
contacten met Oost-Duitsland te kun
nen uitbreiden en de Oost-Duitse bevol
king een steun te zijn in haar strijd te
gen de communisten. Een sterk motief
van de West-Duitsers was ook de bij
zondere positie van Berlijn (zoals mi
nister Erhard kortgleden heeft gezegd)
dat geheel door communistisch gebied
omsloten ligt.
Bij elke maatregel van deze aard moet
men vragen naar het economische en
politieke effect. Economisch is het een
schadepost voor Oost-Duitsland, maar
dat kan heus nog wel meevallen, wan
neer niet het gehele Westen het gehele
Oosten gaat boycotten. Gebeurt dat niet,
dan is het gemakkelijk voor Oost-Duits
land zijn goederen, bijvoorbeeld via een
van de andere satellietlandén, te bestel
len. Politiek is het een vrij zinloze zet.
Op het eerste gezicht lijkt het uiting
te geven aan een Westelijke vastbera
denheid, want de Noord-Atlantische Ver-
dragsorganisatie heeft* er zich geheel
achter gesteld. Het moet dus een psy-
Deze week hebben de Ver. Naties een herhaling te zien gegeven van wat zich
vorige week heeft afgespeeld. Een toespraak van een waardige vertegenwoordiger
van het Westen, nu niet Eisenhower, maar Macmillan, de Engelse premier, een
dolle aanval van Chroestsjow op Hammarskjöld en een ferm antwoord van deze
op de aantijgingen van de Russische premier.
Jonge mannen heeft er niet weinig sti
mulans aan gegeven.
In I960 hebben 2000 jonge mensen op
on-
ver-
ko-
Terwijl in New York de strijd aan de
gang is over het voortbestaan van de
Ver. Naties, als een orgaan met nog
enige mogelijkheden, hebben de West-
Duitsers in de Berlijnse kwestie een of
fensief geopend.
Men zal zich herinneren, dat de Oost-
Duitsers sinds enige tijd van de West-
Duitsers een speciaal Oostduits pasje
vragen bij bezoek aan Oost-Berlijn, ter
wijl een Westduitse pas voor de West-
Berlijners niet wordt erkend.
Het Westen heeft daarop geantwoord
met het weigeren van visa voor Oost-
Duitsers die naar het Westen willen. Er
werd gesproken over het stopzetten van
de handel tussen beide delen van Duits
land, maar dat bleef even hangen. Pas
vrijdag j.l. heeft West-Duitsland tegen-
Subsidies.
In 1957 werden de verschillende richtin
gen van het nijverheidsonderwijs bezocht
door 379.580 leerlingen. Tien jaren daar
voor wareh het er nog niet veel meer
dan 175.000. Wel een bewijs voor de
stormachtige ontwikkeling. Het grootste
deel van de leerlingen wordt geteld bij
de basisvorm van het nijverheidsonder
wijs de lagere technische dag- en
avondscholen, die tezamen in 1957 be
zocht werden door 120.193 leerlingen.
De lagere technische school, die een op
leiding geeft voor diverse afzonderlijke
maar ook groepen van beroepen, wordt
door het rijk sterk gesubsidieerd. Iedere
gemeente kan een technische school krij
gen, wanneer daartoe door het gemeen
tebestuur een urgentieverklaring uitge
geven wordt. Het rijk betaalt 70 de
vestigingsgemeente 30 van de kosten,
I hoewel in sommige gevallen de verhou-
I ding 75 en 25 kan zijn.
I Nederland telt op het ogenblik bijna 250
van deze scholen.
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
VI
In een van de eerste schetsen over het
onderwijs hebben we al iets verteld over
de veranderende omstandigheden in ons
land. Niet meer de handel en de land
bouw vormen de voornaamste bronnen
van bestaan; maar de industriële nijver
heid. Eigenlijk heeft die ontwikkeling
twee kanten. Parallel met elkaar lopen
het streven ons gehele land in econo
misch opzicht om te schakelen en te
verbeteren en het programma om het
middel, de industrialisatie, zoveel mo
gelijk te decentraliseren, dus over alle
provincies te verdelen.
Dat dit grote invloeden heeft op het on
derwijs is vanzelfsprekend. De techniek
van de twintigste eeuw heeft van fa
brieken nauw naar de hand van de
meester luisterende produktie-appara-
te gemaakt. Het zware werk wordt niet
langer meer door de mens, maar door
maatregelen aangekondigd. Het heeft ’t de machine gedaan. Maar ten slotte
Doorgaan.
Dit onderwijs is er op gericht een ba
sisvorming te geven voor de meest voor
komende beroepen. Het is belangrijk dat
de school geen allround vaklui aflevert,
wat tenslotte toch een grote behoefte
van het bedrijfsleven is. Daarom mag
men na het eerste technische onderwijs
beslist niet ophouden. De wet heeft, om
in de kennelijke behoefte te voorzien, het
z.g. leerlingstelsel in het leven geroe
pen, dat aanvullende opleidingen geeft
na de twee of drie jaar dagonderwijs.
Dit systeem doet wel wat denken aan
de gildes van vroeger, zij het dat nu de
overheid een straf toezicht uitoefent.
Tussen de leerling, de werkgever en ’t
leerlingstelsel wordt een (rechtsgeldi
ge) overeenkomst gesloten. De leerling
wordt daarbij verplicht op het vak ge
richt, aanvullend onderwijs te volgen.
De hege UNO-rie
Makket wer gans kabael
Hja roppe hea en strie
Yn allerhande tael
Hja sitte elkoar dwars
It is soms lang net moai
De kneppel wurdt slim foars
Yn ’t hoannehokje goaid
Wanneer men nog verder wil, kan men
naar de hogere landbouwscholen, waar
toe ook behoren de bosbouw- en cul
tuurtechnische scholen te Arnhem en
twee hogere zuivelscholen in Bolsward
en ’s-Hertogenbosch. Zij vormen een
voorbereiding voor de metropool van
landbouwkennis, Wageningen, waar de
landbouwhogeschool staat.
Wordt vervolgd.
In de Workumermeer beste zaken ge
daan met lijstervangen. De pachter van
het bosje aldaar ving in vier dagen on-
geveer 400 lijsters. De prijs was 12 cent
moeten luiden. Een belangrijke belem- per stuk.
Aan de Maarstraat in Rijssen is de helft van 'n oud boerenhuis met topgevel
verbouwd tot een modern winkelpand. De eigenaar van de linkerhelft van het
boerenhuis slaagde er niet in het andere deel te kopen, zodat nu een alleszins
vreemde architectuur is ontstaan
sen ervoor terug te doen deinzen verde
re wurgende maatregelen tegen Berlijn
te nemen. Maar iedereen is het er wel
over eens, dat het uitspelen van deze
enige, vrij kleine troef de Oost-Duitsers
niet zal weerhouden, integendeel tot te
genmaatregelen in Berlijn zal prikke
len, wat men in het Westen juist zou
willen vermijden. Men beseft in West-
Duitsland zeer goed, dat men een risico
neemt, dat de maatregelen tegen Ber
lijn door de boycot ontketend zullen wor
den. Het doekje voor het bloeden is na
tuurlijk, dat deze maatregelen toch wel
gekomen zouden zijn. Het is ook moge
lijk dat men de Oost-Duitsers de tanden
wil laten zien in de verwachting, dat de
spanning om Berlijn pas in het voorjaar
zou komen, hetgeen vrij algemeen ge
zegd werd, maar dat men op deze ma
nier de Oostelijken van hun stuk wil
proberen te brengen.
Voor Gaitskell, de leider van de Engel
se Labourpartij, is het een moeilijke tijd.
Niet alleen de vakbonden, die collectief
lid zijn van de Labourpartij, hebben in
meerderheid voor een pacifistische po
litiek gestemd op hun jongste congres,
maar op het congres van de Labourpartij
zelf, dat in Scarborough wordt gehou
den, dreigt de tegenstand tegen de de
fensiepolitiek, die de leiding voert, zul
ke vormen aan te nemen, dat men al
ernstig over een opvolging van Gaitskell
aan het praten is. De pacifisten willen
in eerste instantie het Engelse kernwa
pen afschaffen, maar ook alle voorra
den van Amerikaanse wapens in ’t land
opruimen. Dat hiermee de positie
Engeland in de N.A.V.O. een
slag wordt toegebracht, is duidelijk.
Gaitskell kant zich hier fel tegen en
betoogt, dat met een dergelijke pacifis
tische politiek de Labourpartij alle kan
sen verspeelt het bij de komende ver
kiezingen van de conservatieven te win
nen.
Zeer bedenkelijk is voor Gaitskell, dat
besloten is, dat de besluiten van het
congres bindend zijn voor de fractie in
chologisch effect geven. Het enige wat het Lagerhuis, wat tot nu toe niet het
men wil, is de Oost-Duitsers en de Rus- geval was.
Mar rin de hoannen los
Dan dogge se elkoar neat
Parmantich yn ’e pas
Dat hawwe se allegear leard
Op tiid hwat droech en wiet
In ure cocktail, skoft
Hwat is de stimming swiet
Gjin wolkje oan de loft
Dér is de hoanne Rus
Dy’t graech foar kening kraeit
En sa mei opset dus
Yn ’t saekje om ramaeit
Hy wint de earste priis
Komt ophakken oan bod
Mar de oaren binne sa wiis
Wol en stou net bang fuort
Chroestsjow ging verder dan de vorige
keer. Toen had hij voorgesteld de secre-
taris-generaal te vervangen door een
college van drie, bestaande uit een Wes
telijke, een Oostelijke en een neutrale
vertegenwoordiger. Dat zou verhinderen
dat een imperialistische lakei als Ham
marskjöld de zaken in handen zou ne
men. Zaterdag en maandag (hij heeft
maar liefst tweemaal gesproken) kwam
naar voren, dat de Sowjet-premier on
mogelijk met de secretaris-generaal kon
samenwerken. Hij eiste het aftreden van
Hammarskjöld. Maar dat betekende te
gelijkertijd, dat bij een vacature Rusland
alleen zijn medewerking zou verlenen,
wanneer een driemanschap gekozen zou
worden.
Het is niets nieuws, dat de Sowjet-Unie
het niet kan vinden met de secretaris
generaal van de Ver. Naties. Ook Tryg
ve Lie, Hammarskjölds voorganger,
heeft zij enkele jaren geboycot.
Hammarskjöld laat zich echter niet
dwingen af te treden, zo maakte hij in
zijn antwoord Ohroestsjow duidelijk, ’t
Zou gemakkelijk zijn voor de eisen van
een grote mogendheid te buigen, aldus
Hammarskjöld. Maar het is een andere
kwestie weerstand te bieden en dat zal
ik weer doen, wanneer dat de wens is
van die landen, die in de organisatie van
de Ver. Naties hun beste bescherming
zien. De grote mogendheden (de Sow
jet-Unie en de andere) hebben de be
scherming van de Ver. Naties niet nodig,
maar de anderen wel.
Het daverend applaus van de meeste
landen (communisten, India, Ghana en
Guinea uitgezonderd) bewees, dat Ham
marskjöld meer het vertrouwen van de
vergadering had dan Chroestsjow zou
willen, die even tevoren gezegd had:
„Onderwerp U niet aan de schreeuwen
de zinnen van Hammarskjöld en de ver
tegenwoordigers van de koloniale mo
gendheden, in hun pogingen de bloedige
misdaden te rechtvaardigen, die de ko
lonialisten en hun stromannen tegen ’t
Kongolese volk bedreven hebben.”
Het is nog steeeds niet duidelijk, welke
doeleinden Chroestsjow nastreeft met
zijn zonderlinge gedrag, dat de neutrale
landen juist tegen hem inneemt, terwijl
de grote angst van het Westen was ge
weest, dat hij deze landen door zijn
charme in het communistische net zou
weten te lokken.
mering in de éénwording tussen r.k. en
protestant is door de verschillende waar
dering van het ambt.
Spr. acht het verre van waarschijnlijk,
dat in Rome het werkelijke graf van Pe
trus gevonden zou zijn. Er hangt nog
steeds een nevel over de geschiedenis
van het christendom tussen het jaar 50
en 150. Al zou Petrus bisschop van Ro
me zijn geweest, dan is het nog zeer de
vraag of zijn graf dusdanig is gemar
keerd, dat het over eeuwen terug te vin
den zou zijn.
Men leefde in die tijd zo in de verwach
ting van de wederkomst van Christus,
dat men geen grafmonumenten opricht
te. Ook verstrooide men vaak de ver
brande lijken van omgebrachte christe
nen. Het kardinale verschilpunt tussen
r.k. en protestant, een verschilpunt, dat
welhaast onoverbrugbaar lijkt is de ver
schillende exegese van de bekende tekst,
waarin Christus spreekt zijn gemeente te
zullen bouwen op deze „petra”.
De kerken van deze wereld, die zo’n
triest beeld geven van Jezus bede „dat
zij allen één zijn”, zullen slechts één
kunnen worden indien zij elkaar vinden
in het geloof in Jezus Christus als de
Zoon van de Levende God.
Na de pauze werden vele schriftelijk ge
stelde vragen door Prof. Lekkerkerker
beantwoord- Het muziekkorps „Oranje”
gaf muzikale medewerking.
De hege UNO-rie
Kopstikken fan V-N.
It giet wer, sat ’t altyd giet
It binne suver lytse bern
Eis.
van Het land- en tuinbouwonderwijs is de
ernstige enige richting die niet valt onder de
zorg van het ministerie van onderwijs,
kunsten en wetenschappen, doch onder
dat van landbouw, visserij en voedsel
voorziening.
Do ontwikkeling in de land- en tuinbouw
die tot invoering van de wetenschappe
lijke methodes heeft geleid, vereist van
de landbouwer een gedegen kennis. Voor
de eerste vorming zorgen de lagere land
bouwscholen en de instituten voor vak
onderwijs. De eerste hebben een cursus
duur van vier jaren en voor de toelating
is vereist dat men zes klassen lagere
school heeft doorlopen. Nederland heeft
twee openbare en 232 bijzondere dag
scholen van dit type. Daarnaast bestaan
vele verschillende cursussen van eenzelf
de niveau.
De landbouwvakscholen, waarvoor even
eens zes jaren lagere school zijn vereist,
geven een gespecialiseerde opleiding. We
hebben er zeven, voor: zuivelbereiding,
pluimveeteelt, veeteelt, vlasteelt en
landbouwmechanisatie.
Woensdagavond hielden de jongelings-
en meisjesverenigingen uit Bolsward en
omgeving weer hun grote startavond in
de Broerekerk, die ditmaal dit in te
genstelling tot andere jaren niet ge
heel bezet was (waarschijnlijk door „con
currentie” van het gelijktijdig in de Mar
tinikerk gegeven concert door het Herv-
Kerkkoor.
Spreker was op deze avond, die onder
leiding stond van Ds. C. G. Wiegers,
Prof. Dr. A. F. N- Lekkerkerker uit Gro
ningen over het onderwerp: „Alle kerken
één onder de opvolger van Petrus?”
Nog nooit heeft dit onderwerp zoveel
belangstelling gehad als in de wereld van
thans, aldus spreker. Overal kan men in
de huidige tijd een sterk verlangen naar
eenheid waarnemen. Maar tegelijkertijd
was er ook nog nooit zoveel verdeeldheid
als thans. Dit geldt zowel op kerkelijk-
als op politiek terrein.
De Ver. Naties geven er een treffend
voorbeeld van. Zelfs de jonge volken
van Afrika weten, dat zij slechts kunnen
bestaan in verband van de V.N.
De oecumenische beweging is er trou
wens al van alle tijden. In de Bijbel le
zen we er reeds van. Deze beweging
zoekt naar eenheid onder de kerken in de
gehele wereld. De wereldorganisatie van
Woensdagmorgen is in bijna minder dan
geen tijd de boerderij bewoond door de
heer P. Stegenga (en eigendom van de
Ned. Herv. Kerk ter plaatse) onder
Waaxens (Henn.) tijdens een kort maar
hevig onweer in de as gelegd.
Tijdens een hevige storm sloeg omstreeks
3 uur het hemelvuur in. De bewoners
het echtpaar Stegenga en hun inwonen
de zoon konden zich ter nauwernood uit
de direct fel brandende hofstede redden.
Het vuur brak zo snel om zich heen,
dat aan redding van het meubilair niet te
denken viel. Helaas kwamen ook een
drietal koeien in de vlammen om. De
ramp had nog groter kunnen zijn als
veehouder Stegenga de koeien, die op
stal gemolken werden, niet de vorige
avond wegens het vrij zachte weer, in
het weiland had laten overnachten. De
boerderij, die pas een vorig jaar erg door
storm geleden had, maar geheel was op
geknapt was verzekerd.
De brandweer uit Hennaarderadeel, die
vrij spoedig ter plaatse was, kon weinig
meer uitrichten. Ook burgemeester R.
Alta van Wommels gaf in het nog nach
telijk uur blijk van zijn belangstelling.
Dy earme Hammarskjoeld
Wurdt hyltyd troch him pik’
En Kadar dy’t mal guit
Dat hy nearne forblikt
Nehroe seit, rêstich oan
Jim moatte net sa woest
De Rus mei great fortoan
Hat ek in greate fust
2e week oktober 1910
Op de veemarkt te Bolsward veeboel-
goed van uitmuntend beslag vee, be
horende aan A. J. Sieperda te Hieslum.
Notaris S. v. d. Burg, Makkum. Oproe
per J. S. Hoekstra te Bolsward.
Sigarenmagazijn „De tabaksplant”. Spe
ciaal adres voor droge en belegen hand
werk sigaren, uitsluitend prima fabri
kaat. Beleefd aanbevelend M. B. Eerd-
mans.
Benoemd tot burgemeester van Bolsward
de heer M. Oberman, hetgeen niet ge
schiedde zonder critiek en protesten.
Geen enkele vlag werd uitgestoken. De
heer Oberman was reeds enkele jaren in
gezetene van Bolsward, maar trad in
geen enkele zaak van enig belang op de
voorgrond. In de vergaderingen van
„Handel en Nijverheid” vervulde hij
steeds een zwijgende rol.
Ons Noorden schrijft: Wij willen open
lijk zeggen, dat wij met deze keuze niet
zijn ingenomen. Van je vrinden moet je
het maar hebben.
de jeugdconferentie in Lausanne dit
derwerp aan de orde gesteld. De
deeldheid werd hen te machtig en
mende vanuit alle windstreken en uit ’n
grote verscheidenheid van nationaliteiten
1 zij LJ.
111 1
zus Christus, dat hen allen bond,
trouwende op het Eén Heer, één geloof,
één doop in Jezus Christus.
In dit verband wees preker ook op het
komende oecumenische concilie door
Paus Joh. XXIII bijeen te roepen. Aan
vankelijk werd in de protestantse ker
ken gehoopt, dat dit een algemeen con
cilie zou zijn.
Het samenroepen van een dergelijke con
cilie zou een daad van wereldhistorische
betekenis zijn geweest. Het wordt echter
een vergadering van r-k. Bisschoppen on
der leiding van de Paus. Protestanten zul
len er nooit officieel bij kunnen worden
uitgenodigd, en zo zijn wij, aldus spr.
nog geen stap verder dan in de 16e eeuw
Zelfs al zou men in r.k. kringen voor ’n
algemeen concilie voelen, wie zou dit
moeten voorzitten en hoe zou de agenda
K.
12
