De laatste trappen
Stalin op dwaalspoor
door foutieve gegevens
J
DE WEG OMHOOG
Russische spionage meestal
op massale schaal
I
56e JAARGANG
Sovjet-Unie heeft grootste spionage-netwerk ter wereld
to sizzen
Fan de Martinytoer
Workum besluit
concertenreeks
Tj. de J.
us
hoger onderwijs
Gouden filmpjes
Wodka in de wijn
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Hwat Rat Cj ci bo Ski oar
Middelbaar en
Splitsing.
No. 80
DINSDAG 11 OKTOBER 19<5O
V (slot)
(Door Peter Andrews)
D. S.
naar
pleidooi voor de
dat
;aan en in
IS DAT NET MOOGLIK?
men seit, sil yn koarten de regea-
It greatste forlies is
in freon to forliezen
Op een dwaalspoor.
Ook heeft de Russische inlichtingen
dienst de Russische regering nog al eens
op een dwaalspoor gezet bij belangrijke
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
een schaal van 9 op 10, dan zullen wij
1000 man moeten droppen”.
De hog'e Sovjet-commandanten van de
inlichtingendienst besteedden ook wei
nig aandacht aan de details van de kle
ding. Als gevolg hiervan konden hun
mensen gemakkelijk door de Duitsers
worden opgemerkt aan de snit van hun
kleding. Eerst in 1945 werden de ge
standaardiseerde kleding en de gelijk
vormige uitrustigen door de chefs van
de Sovjet-inlichtingendienst afgeschaft.
Intussen waren echter duizenden Sovjet-
agenten nodeloos uitgeschakeld.
Ook MacMillan deed een duif in ’t zakje,
Hij zei tot Chroestjew: „Wat sprak je?”
Hopelijk is voor nu en altoos begrepen,
Dat de Rus is heel geslepen.
De U.N.O.-secretaris moet verdwijnen,
Zo kunnen we de zaak beter onder
mijnen,
Dag Hammarskjöld deed nu zijn plicht,
Voor U en ons allemaal verricht.
Hij sprak: „Ik ga alleen maar heen,
Als dit verlangt wordt door iedereen.”
Voor de rest zal ik hier blijven doen,
Wat mij betaamt uit goed fatsoen.
Abonnementsprijs I 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
3e week okt. 1910
het funda-
De Sovjet-Unie onderhoudt het grootste
spionagenetwerk van de wereld en als
men de Russen geloven wil behalen zij
’t ene succes na het andere. De Russen
hebben inderdaad tal van belangrijke
geheimen aan de Amerikanen, Engelsen
en Fransen ontfutseld, maar bewezen is,
dat ook zij grote fouten kunnen maken.
Volgens een vooraanstaande beambte
van de Amerikaanse inlichtingendienst
is de lijst van flaters van de Sovjet-
Unie zelfs vrij lang.
Zo werd onlangs Mikhail Gorin die als
een rustig Sovjet-burger in Amerika
voorgaf te leven, doch in werkelijkheid
een rode spion was, gearresteerd in Los
Angelos omdat hij zeer geheime papie
ren, die gestolen waren bij de Ameri
kaanse marine, in zijn broekzak had la
ten zitten toen hij zijn costuum naar een
reinigingsinrichting had gezonden.
Gorin werd tenslotte naar de Sovjet-
Unie teruggezonden, waar sindsdien
niets meer van hem werd vernomen.
Omslachtig.
Opmerkelijk is ook de omslachtige wij
ze, waarop de Russen hun spionnen vaak
aan ’t werk zetten. Alexander Foote,
die vele jaren voor de Russische ge
heime dienst heeft gewerkt, heeft daar
van eens verteld.
„Toen ik een contactpersoon op straat
in Genève moest ontmoeten kreeg ik op
dracht een witte sjaal te dragen en in
mijn rechterhand een leren riem te hou
den. Als de klok 12 uur sloeg, zou ik
benaderd worden door een vrouw, die
een boodschappentouw van gevlochten
touw droeg, waarin een - roen pakje lag
en die een sinaasappel in haar hand
hield. De vrouw zou mij in het Engels
vragen, waar ik de riem had gekocht
en mijn antwoord moest zijn: „in een
ijzerwinkel in Parijs”. Voorts moest ik
haar vragen, waar ik een sinaasappel
kon kopen zoals die van haar en zij
moest daarop antwoorden, dat ik de si
naasappel wel van haar kon kopen voor
een Engelse penny”.
Een buitengewoon omslachtige methode
dus om twee spionnen met elkaar in
contact te brengen.
Veel offers.
Heinz Schmalschlager, een voormalige
chef van de Duitse spionage, zei van de
Russen: „Russische spionage-acties wor
den op massale^schaal ondernomen en
hun optreden berust vaak op de opvat
ting, dat honderden vernietigd moeten
worden om een enkele agent in staat
te stellen een nuttige daad te verrich
ten”.
Dit was ook de taktiek van de Russische
legerleiding in de laatste wereldoorlog.
De Sovjets waren toen bekend om hun
massa-aanvallen. De aanvoerders van de
operaties waren bereid miljoenen aan
doden en nog meer miljoenen aan krijgs
gevangenen op te offeren. De spionage-
officieren stellen de levens van hun men
sen ongeveer op dezelfde waarde. De
Russen .dropten” hun agenten dikwijls
achter de linies zonder enige voorberei
ding. De Nazi’s hadden dan meestal ook
weinig moeite de meesten van hen uit
te schakelen. De Russische theorie was:
„Als wij 100 man achter de linies no
dig hebben en de Duitsers grijpen ze op
Sa’t
ring komme mei in ütstel. hwertroch elts,
dy’t in auto hat, forplichte wurdt, him
De U. N. O. wordt bedreigd in haar
bestaan
Daarin gaat Chroestsjow wel vooraan.
Hij zegt: „De Imperialisten zijn geen
mensen,
Die houden geen rekening met mijn
wensen.”
Wij zouden graag het grootste empire
zijn,
Doen daarom veel wodka in de wijn.
Dan zien de andere heren niet,
Dat het communisme ligt in ’t verschiet.
Tijdens de tweede wereldoorlog zonden
de Russen Andrei Shevchenko naar
Amerika. David Dallin, een vooraan
staande Amerikaanse deskundige, die
veel weet van de Sovjet-spionage, be
schrijft Shevchenko als de „meest dwa
ze spion in de gehele geschiedenis van
de spionage.”
Deze Rus was volkomen ongeschikt voor
spion. Hij was een dronkaard, een klets
kous en bovendien nog een lafaard. Wel
was hij een bekwaam werktuigkundige
en een expert op het gebied van de lucht
vaart, maar hij leerde de grondslagen
van de goede spionage nooit. Hij placht
vaak een paar borreltjes te nemen en
werd dan sentimenteel en spraakzaam.
Meestal gebeurde het dan, dat hij meer
inlichtingen verstrekte dan hij ooit ont
ving.
Shevchenko was zo angstig gearresteerd
te worden als spion, dat hij nimmer met
zijn sub-agenten binnens kamers over
spionagezaken sprak. Hij gesticuleerde
dan altijd heftig en siste: „de muren
hebben ook oren”. In de vier jaar, dat
hij in Amerika werkte, was Shevchen
ko voortdurend bevreesd, dat de muren
hem aan de F.B.I. zouden overleveren.
Hij werd echter door 'een van zijn eigen
contact-mensen verraden, maar de F.B.I.
arresteerde hem niet, omdat men hem
kon „gebruiken”.
Shevchenko meende een voortreffelijke
spion te zijn, maar hij was een misluk
king. Zo had hij de gewoonte klakkeloos
op belangrijke mensen af te gaan om
hen te vragen hem vertrouwelijke stuk
ken in handen te spelen, die voor hem
van waarde konden zijn. Hij kreeg die
stukken inderdaad, maar het waren val
se stukken. van de F.B.I.
In 1946 werd hij teruggeroepen
Rusland.
zaken. In 1939 bijvoorbeeld deelden Sov-
jet-spionnen het politieke bureau in
Moskou mee, dat „kapitalistich” Frank
rijk en Engeland nooit in oorlog zouden
gaan tegen het „kapitalistische” Duits
land, zelfs niet als Hitler zou proberen
Polen op te slokken. Het gevolg van
deze inlichtingen was volgens insiders,
dat Stalin de fout maakte een vriend
schapsverdrag met Nazi-Duitsland te
sluiten.
Volgens vele deskundigen is de massie
ve opzet van de Sowjet-spionagema-
chinerie vaak een nadeel. Er zijn vele
z.g. tweederangs-agenten, die, omdat ze
vaak nauwelijks in tel zijn nogal eens
willen deserteren. Een ontevreden gede
serteerde Sovjet-agent zei onlangs: „De
Sovjet-spionage is gebaseerd op massa
liteit maar de massale basis betekent
veel kaf, veel onzin en veel geld”.
■root deel van
van het be-
aan de andere kant de nood-
van een voldoende doorstroming
de universiteit.
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
„Gezuiverd”.
De Sovjet-agenten staan voorts vaak
onder zeer zware druk. Indien zij ver
gissingen begaan, dan ziet het er meest
al kwaad voor hen uit. Zij worden dan
veelal „gezuiverd” en dat betekent dan,
dat men nooit meer iets van hen hoort
of ziet. Alexander Rado bijvoorbeeld, ’n
Russische meester-spion, die in Zwitser
land belangrijk werk verrichtte voor de
Sovjet-spionage, werd na een kleine
vergissing naar een concentratiekamp
gezonden. Vele anderen werden geëxe
cuteerd.
Natuurlijk ontkennen de Russen dit al
les. Zij beweren zelfs in het geheel geen
inlichtingendienst te hebben. Volgens ’t
politieke woordenboek van de Sovjets
is spionage: „Een van de gemene mid
delen door de kapitalistische naties toe
gepast in hun onderlinge strijd tegen
de Sovjet-republieken.
zoe-
w w om
dat inderdaad te doen men kan ook
proberen iets aan dat onderwijs te ver
anderen. En ook dat gebeurt gelukkig.
Minister Cals heeft de arbeid van zijn
ministeriële voorgangers afgerond door
het indienen van zijn mammoet-wet, die
een grondige verandering van ons ge
hele middelbare onderwijs kan doorzet
ten.
Als voornaamste winstpunt komt naar
Donderdag a.s. om 8 uur vindt in de
Ned. Herv. Kerk te Workum het laatste
concert plaats van de serie zomerconcer-
ten I960.
Het belooft een zeer bijzonder concert te
worden, waaraan ook Bolswarder musici
meewerken, n.l. de heer en mevr. Venin-
ga, geen onbekenden meer in het Friese
muziekleven.
Orgel en fluit vormen een prachtige
combinatie die vooral in de rustige om
geving voor de fraaie kerk ideaal is.
Mej. Trieneke Hooghart te Zeist, alt,
met orgelbegeleiding van Bethtus Sij per
sma te Workum, zijn evenmin onbeken
den voor het Workumer muziekminnen-
de publiek. Deze alt, zal ongetwijfeld
een goede toekomst tegemoet gu
het concertleven wel naam maken.
Ons onderwijs is een bron van zorg,
moet dat ook zijn, want het is tenslotte
een belangrijk onderdeel van
ment waarop onze maatschappij is
bouwd. Wanneer er een richting is
wel in het bijzonder oorzaak van veel
narigheid en hoofdpijn is, dan moet het
ons vhmo, het voortgezet hoger en mid
delbaar onderwijs zijn.
Het is het meest kwetsbare, het meest
overladen, het belangrijkste en ook het
meest bekritiseerde gedeelte van ons on
derwijsstelsel.
Het Centraal bureau voor de Statistiek
heeft onlangs een brochure uitgegeven,
waarin de resultaten zijn gepubliceerd
van een onderzoek dat is gehouden naar
de schoolresultaten van 15.000 leerlin
gen aan het vhmo. De scholieren waren
van de generatie 1949-
Uit de enquête bleek dat ruim een kwart
van de leerlingen zonder enig succes in
een van de drie klassen de school ver
liet. Een volgend kwart, na minstens een
keer te hebben gedoubleerd, na de derde
klas de school, om veelal over te gaan
naar een meer op een beroep af gestem
de opleiding, zoals hts en kweekschool.
Het verloop naar de middelbare land
bouwscholen was gering.
De overgebleven helft behaalde wel het
DE SCHEEPSRAMP BIJ LOBITH
De veerboot „Tina Scarletty” nadat
het schip brandend aan de grond was
gelopen.
voren een betere selectie van de leerlin
ge en een daaraan aagepaste lessysteem.
Al is de mate, waarin een en ander zal
gebeuren in de ogen van velen nog te
gering.
wen op e tiid it ünderhald, de moderni-
searing en de fornijing to jaen, dy’t de
tiid freget. It binne mar inkelde eigners
en inkelde hierboeren, dy’t soks dwaen
kinne en as hja it dogge, seis forgoed
witte, dat it net finansieel forantwurde
is.
Dit liedt dêrta, dat de outilaezje fan de
bidriuwsgebouwen yn de lanbou, lang
net is, hwat hja wêze moast en wêze koe.
Elts, dy’t hjir forstan fan hat, stimt dat
mei. Mar gjinien sjocht in oplossing. Ek
de nije Minister fan Lanbou komt net
mei nije plannen. Allinnich by de Suder-
sépolders en yn de ruilforkaveling liket
it dat hja wol ré binne om nije pleatsen
to biteljen, sunder gelykwearige bieren,
mar dat is dan ek direkt steatswurk en
komt foar rekken fan de skatkist.
It oergreate diel fan de pleatsen falie der
lykwols buten en sille der ek tsientallen
fan jierren buten bliuwe. De fraech is
no: moat it derby mar sa trochsukkelje
of komme wy ek dêrmei ris ta in plan,
hwat ütsjoch jowt.
Yn theory binne der twa wegen. De aer-
ste soe wêze, dat de produkteprizen sa
steld waerden, dat de folsleine kosten fan
de eigendom yn de hieren weromkaemen.
De prizen soene dan omheech moatte en
de hieren koene dan ta dy hichte brocht
wurde. Mei de wenhüzen giet men dy
kant hieltyd fierder üt.
Mar elk, dy’t wit, hoe swier de regea-
ring nou al tilt oer in reedlike kostpriis,
sünder dy folsleine eigenerslêsten, sil bi-
gripe, dat dizze wei praktysk en polityk
net to bigean is.
Mar der is ek in oare wei, dy’t folie min
der yngripend wêze soe en dochs ta it
doel liede koe. Men moat dan ré wêze
om nije paden to gean en foar eagen
halde, dat it effekt geleidelik komme soe,
mar dochs alle jierren mear.
As de branforsekerings ris in nij type
forsekering oandoarsten, dy’t net alhn-
nich it risiko fan bran, mar ek fan for
ten tiid fielt men dizze net mear, omt
elk se hat en der dochs net oan to (uit
kommen is.
Al meat as tsien jier lyn. haw ik op in
oar gebiet de idé al ris loslitten, in for
sekering yn it libben to roppen, dy’t in
oar risiko dekke soe. In risiko, dat yn
wêzen folie greater is as bran of in
üngelok. Ik mien it risiko fan it foar-
alderjen fan pleatsen. Nou’t de A.O.W.
ynboargere is, as in fêste dekking foar it
alder wurden fan de minske, is de ge
dachte net sa frjemd, ek ris under ea
gen to sjen, hoe’t men in ein meitsje kin
oan de sa lang al bisteande situaesje, dat
de wearde fan in pleats lang net it plak
kriget, hwat hja ha moat.
Mei pleats bidoel ik dan it gebou of de
gebouwen, dy’t immen nedich hat om to
buorkjen. As men fan de normale tastan
ütgiet, heart in bidriuw de kosten op to
bringen, dy’t men meitsje moat, om sa’n
bidriuw to stiftsjen.
Dat is sa mei in winkel, in bakkerij of
inslachterij, dat is sa mei kantoaren en
fabriken. Eltse foriening, dy’t hwat bout,
nim mar ris in suvelfabryk, rekkent yn
syn eksploitaesje de rinte, it ünderhald
en de ófskriuwing fan de boukosten.
Soene hja dat net dwaen, dan gie it net
goed. Fakentiids binne dy ófskriuwingen
sa fiks, dat hja nei jierren de saek al-
hiel sünder skuld hawwe en stiet it
fierder foar ien goune op de balans.
Yn it jierforslach fan ien fan üs greate
topkoöperaesjes kin men seis fan dy
posten fine, towyl de wearde fan dy al-
hiel ófskreaune bisittings wol in pear
ton is.
Mar sünt jier en dei kin gjin eigen boer
of eigner fan in pleats dy soune methoa-
de tapasje. Dat lit de hier net ta en dat
hat er. winlik nea talitten.
Dêr is men oan wend en yn bihurde.
Mar dat bringt fansels mei, dat it foar
eltse hierder en foar eltse eigner in ün-
mooglike saek is om de bidriuwsgebou-
tsjin Wettelike Oansprakelikens to for-
sekerjen. Dit achtet men in algemien bi-
lang en der kin men wol ynkomme. De
folie üngelokken mei auto’s, en de ge-
folgen foar de iju, dy’t fakentiids alhiel
ünskuldich binne, mar slachtoffer fan
glêdde diken, mist, in houn of in kat,
in lyts bern of al sok soarte tafallichhe-
den, soene dan finansieel makliker to
dragen wêze.
En mei de branassuransje, alhoewol prak
tysk algemien, wurdt ek hoe langer hoe
mear field foar inkelde twingenue bipa-
lingen, dy’t de lju oplizze sille, sa to for-
sekerjen, dat der ek wer foar boud wur
de kin. Dizze risiko’s komme dan mei-
iens yn ien kear by de saeklike lesten,
dy’t elk gelyk to dragen hat en nei koar-
aldering op har namen, beide tagelyk,
dan koe men der üt komme. In forseke
ring dus, dy’t mei in dübele premy wur-
ke, hwerfan de helt foldwaende wie foar
it branrisiko en de oare helt in forplich
te sparpot foarme, hwerüt de takomstige
modernisearing of totale fornijing biteile
waerd. Men soe dizze forsekering for-
plichtsje moatte foar elk bidriuw, dat
forwachte wurde kin dêr to bliuwen.
Fan de measte Fryske pleatsen is dat sa.
Men stiet der forsteld fan, hoe’t men
troch in premy fan in pear hündert gou
ne yn it jier, dy’t mei rinte op rinte stean
bliuwt, ta fikse bidragen komt.
Stelt men nou de libbensdür fan in nije
pleats op hündert jier, dan wurde hün
dert goune yn dy tiid mear as trije tüzen
goune, as men in rinte rekkent fan fjou-
wer prosint. Dat heart hwat fantastysk,
mar nim it potlead mar ris en weagje
der in joun oan en jo sille it sjen.
In gewoane pleats freget nou in premy
fan likernóch twahündert goune foar
bran, soe men dat op fjouwerhündert
bringe, dan siet dêryn safolle romte, dat
der meidertiid in nije pleats üt biteile
wurde koe.
En hwert it sahwat algemien is, dat hier
der en eigner beide de helt fan de pre
my bitelje, soe dit harren jiers mar hün
dert goune ekstra kostje. En dêrfoar wie
it spook fan in üttsjinne pleats en gjin
jild om in nije to setten. forballe. Elke
pleats koe syn eigen rekken halde en woe
men op healwei in fikse modernisearing
tapasse, dan wie der ek jild foar.
Dat koe der ófboekt wurde. De nijboer
fan in aid spul hie dan ütsjoch, dat er
nei inkelde jierren in nije pleats krije
soe en dêrmei wie in kwestje, dy’t nou
dwers foar it krüs sit, de wrald üt.
Hokfoar forsekering lit dit idé ris yn
him omgean? Of is dit net mooglik???
De aanvoer op de jaarlijkse kalveren-
markt is dalende. Er waren nog een 700
stuks. Er waren geen buitenlandse koop
lieden. De prijzen varieerden tussen f 60
en f 80.
Schuttevaer houdt een j
drooglegging van de Zuiderzee. De kos
ten worden geraamd op 200 miljoen
gulden, de tijd, die de droogmaking zal
vergen zijn 40 jaar.
Advertentie: Naaister in manshemden
gevraagd.
Om van het geheel een succes te maken
is het noodzakelijk, dat deze laatste trap
pen van ontwikkeling behoorlijk functio
neren.
Onderwijsdeskundigen hebben aangera
den een duidelijke scheiding aan te ge-
v entussen scholen van hetzelfde (mid
delbare) niveau die enerzijds een be
roepsopleiding en anderzijds een univer
sitaire vooropleiding geven.
Zo ongeveer als nu de splitsing bestaat
tussen bijvoorbeeld HBS-A en Middel
bare Handelsschool-
Maar geen der deskundigen is bereid toe
te geven in de verschillen van mening,
die ontstonden toen men de vragen moest
beantwoorden hoeveel en welke vakken
op de diverse schooltypen moeten wor
den onderwezen, welke scholen moeten
uitvallen door een te laag rendement en
welke daarvoor in de plaats zullen ko
men.
Zodat voorlopig nog geen uitweg zal
worden gevonden uit het doolhof van
de (middelbare) onderwijsimpasse.
(Wordt vervolgd)
einddiploma, maar niet dan nadat onge
veer 55 een keer was blijven zitten.
Verspilling
Uit andere onderzoekingen kwam naar
voren, dat deze percentages door de ja
ren heen vrij constant bleven, wat wil
zeggen dat van de 38.000 jongeren, die
vorig jaar naar het vhmo kwamen, er
zeker zo’n achttien- a negentienduizend
zullen mislukken.
Welk een verspilling aan geld dit be
tekent, behoeft niet te worden gezegd.
In iedere leerling investeert de overheid
een paar duizend gulden, maar ook de
ouders moeten zich dikwijls grote offers
getroosten om hun zoon of dochter naar
een middelbare school te kunnen stu
ren.
Men kan de oorzaak bij de jeugd
ken en velen zijn dom genoeg
Voorbereiding.
Ons middelbaar onderwijs, waarvan een
groot aantal (6) schooltypen deel uit
maakt, heeft als eerste taak .een voorop
leiding te geven voor de universiteit.
Dat althans is de theoretische opzet,
In de praktijk blijkt dat méde door
de mislukkingen een gi
de studenten aan een middelbare school
al of niet na het behalen van het diploma
het bedrijfsleven intrekt.
Van de zijde van het bedrijfsleven bestaat
een grote belangstelling voor en behoef
te aan afgestudeerden van het vhmo.
Het schooltype blijkt daardoor een voor
bereiding voor een loopbaan, een tegen
stelling dus tussen oorspronkelijk doel
en praktijk. Een oplossing voor deze
moeilijkheid is niet zo één, twee, drie
gevonden.
Aan de ene kant de behoefte
drijfsleven
zaak
naar
1
1
