de V.N. op thuisreis
De groten
van
8
Koningin Juliana: In 5 jaar
8000 doden in het verkeer
Nooit te oud om te leren
O
DE WEG OMHOOG
De Gaulle laat zich gelden
i
bijzonder onderwijs
üs hjoed p p
to sizzen
„RIJDT BESCHAAFD EN SPORTIEF”
Moederweelde op
vaders hofstede
Olga Deterding
Gouden filmpjes
ie week oktober 1910
Karaktervormend en
fff
,di?R
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
56e JAARGANG
VRIJDAG 14 OKTOBER I960
No. 81
HET GING NET NIET MEER
iz.
V
nt
PYT
bijzonder
De aandacht voor de Algemene Vergadering van de Ver. Naties gaat vermin,
deren nu de voornaamste spelers zich van het toneel hebben teruggetrokken.
Chroestsjow was de laatste grote. Hij is donderdag vertrokken. Voordien heeft
hij nog enkele malen van zich laten horen o.a. om voor te stellen begin volgend
jaar in Europa een bijzondere zitting van de Algemene Vergadering aan de ont
wapening te wijden. Ook over Berlijn deed hij een uitspraak op een persconfe
rentie: Wanneer er na de presidentsverkiezingen in Amerika een topconferentie
wordt gehouden, zou hij zijn woord houden om de huidige situatie te eerbiedigen.
Anders zou hij over moeten gaan tot het tekenen van een afzonderlijk vredes
verdrag met Oost-Duitsland.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: IS cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K 5157)
i de
van
!5
10
>5
>0,
>5
'5
>0
10
10
>0
10
10
)0
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
g
0
5
10
:o
iO
NA DE SCHEEPSRAMP OP DE RIJN
Op deze foto is nog eens duidelijk te
zien wat er van de trotse Deense veer-
In Zuid-Afrika zijn de blanke inwoners
naar de stembus gegaan en hebben uit
gemaakt, dat Zuid-Afrika voortaan een
republiek zal zijn er niet langer koningin
Elisabeth van Engeland als vorstin zal
erkennen. Of Zuid-Afrika nog lang lid
van het Gemenebest zal blijven is nog
niet te zeggen. De republikeinse vorm is
er geen hinderpaal voor. Wel de rassen
politiek van het land, die het steeds
meer in het isolement dringt.
Veel indruk heeft dit alles niet gemaakt
en de aandacht is in Europa terug ge
keerd naar Europese zaken.
Debré, de Franse minister-president,
heeft een bezoek gebracht aan Bonn,
waar hij met Bondskanselier Adenauer
uitvoerig heeft gesproken. Er zijn mis
verstanden uit de weg geruimd, maar
tegenstellingen zijn op de achtergrond
toch blijven bestaan.
President De Gaulle en Debré wensen
een wijziging van de Noordatlantische
Verdragsorganisatie en van de Europe
se Gemeenschappen. Zij willen een gro
tere nadruk op het nationale element.
Bij de N.A.V.O. zou dat betekenen, dat
men terug zou komen op de integratie
van de verdediging en terug zou vallen
op een coalitie van nationale legers.
Hiervoor voelt Adenauer, die beseft, dat
de moderne oorlogsmiddelen te machtig
zijn voor de afzonderlijke landen, in ’t
geheel niets. Hij wil ook een herziening
van de N.A.V.O., maar dan in de rich
ting van een nog intiemere samenwer
king. Bovendien komt daarbij, dat De
Gaulle voor Frankrijk in de N.A.V.O.
een grotere zeggenschap, eist dan de
andere continentale landen hebben.
Het trof gelukkig voor Debré, dat er,
toen hij met Adenauer zat te praten,
net berichten over een rede van De
Gaulle in Grenoble binnenkwamen, waar
in deze voor Frahkrijk het recht opeiste
met Amerika en Engeland te kunnen
beslissen of het atoomwapen gebruikt
kan worden.
De Gaulles streven naar een eigen af
schrikwekkend wapen vindt ook geen
goedkeuring in Adenauers ogen. Deze
verdenkt De Gaulle ervan een soort der
de Europese macht tussen West en Oost
te willen vormen. Adenauer houdt met
hand en tand vast aan de Amerikaanse
aandeel in de N.A.V.O.
Hij kon Debré ook een brief van presi
dent Eisenhower tonen, waarin deze ’n
integratie in de N.A.V.O. als voorwaar
de stelde voor de aanwezigheid van
Amerikaanse troepen op het vasteland.
Op dit punt is de conferentie geëindigd
met een overwinning voor Adenauer,
want in het communiqué werd alleen ge
rept van de N.A.V.O. als basis van de
Westelijke defensiepolitiek.
Europa was het andere onderwerp dat
aan de orde is geweest. Ook hier willen
de Fransen zoveel mogelijk het natio
nale element versterken, terwijl het de
opzet van de Duitsers (en de anderen)
is, het nationale te laten matigen door
een soort algemeen Europees belang en
een algemene Europese solidariteit. De
Gaulle wilde de premiers en de minis
ters van de zes landen van de Europese
Economische Gemeenschap vaker bijeen
laten komen en van hen een nieuwe in-
Niet alleen buiten Frankrijk, maar ook
in Frankrijk zelf begint De Gaulle te
genslag te ondervinden. Wij doelen niet
op het door linkse intellectuelen uitge
vaardigde manifest van de 121, waarin
dienstweigering om naar Algerije te
gaan, wordt aanbevolen, maar op het
verzet in parlementaire kringen tegen
de plannen van De Gaulle om het land
te’voorzien van een zogenaamde „force
de frappe”, ’n slagwapen, waarmee het
atoomwapens naar de vijand kan bren
gen. Daartoe heeft men niet alleen
atoombommen nodig, maar ook de mid
delen om deze te transporteren en ba
ses, die niet uitgeschakeld zijn voordat
men er gebruik van heeft kunnen ma
ken. Dit alles is een verdubbeling van
het Amerikaanse slagwapen en in parle
mentaire kringen gaat men naar de zin
ervan vragen. Een eigen gebruik van
het wapen lijkt uitgesloten. Frankrijk is
te klein om zonder bondgenoten oorlog
te voeren en de kosten van een dergelijk
wapen zijn zeer hoog. Bovendien heerst
de verdenking, dat De Gaulle zich zo
van de Amerikanen wil losmaken, het
geen tot een Frans isolement zou leiden.
Zowel de socialisten als de radicalen en
de R.K.M.R.P., die in de regering is ver
stelling maken, waaraan geen enkel bo-
ven-nationaal tintje zit. Hij wil zelfs en
kele organen laten verdwijnen, zoals
Euratom en de Gemeenschap voor Kolen
en Staal.
Maar ook op deze punten heeft Ade
nauer het van Debré gewonnen. De Ge
meenschappen zullen niet worden aan
getast en toen het eenmaal zover was,
had Adenauer ook geen bezwaar meer
tegen overleg aan de top. Half decem
ber zullen de regeringsleiders in Parijs
bijeenkomen.
Atoomwapens hebben ook in Engeland
een rol gespeeld. De Labourconferentie
heeft, weliswaar met geringere meerder
heid dan werd verwacht, een resolutie
aangenomen, waarin werd aangedron
gen op eenzijdige atomische ontwape
ning. Dat zou op zich zelf niet zo erg
zijn, want de Engelse atoombom heeft
naast de Amerikaanse even weinig re
den van bestaan als de Franse, maar
daaraan verbindt men toch ook de ver
dwijning van voorraden atoombommen,
die het Amerikaanse afschrikkingswa-
pen ten dienste staan. Dat betekent met
andere woorden een ondermijning van de
collectieve veiligheid in de N.A.V.O.
Partijleider Gaitskell heeft er zich met
alle middelen tegen verklaard en hij
weigert ook het besluit van de confe
rentie als de politiek van de parlements-
fractie te aanvaarden. De strjjd tussen
Gaitskell en de ontwapenaars zal nu in
de fractie moeten worden gestreden.
Vrije tijd
Het avond- of schriftelijk onderwijs is
vooral favoriet bij hen, die een werk
kring in een administratieve sector heb
ben eevonden. In de orovincie volgt men
Overigens, de maatschappij groeit verder
en wanneer men die ontwikkeling niet
bij houdt, loopt men maar al te gemakke
lijk het gevaar achterop te geraken, met
Een zeug van de veehouder Nauta op
Vaders Hofstede bracht niet minder dan
19 levende biggen ter wereld.
Daarmede versloeg het dier zijn eigen
record dat op 17 stond. De vorige maal
de zeug n.l. 17 biggen. Het aantal is zo
groot, dat het moederdier haar kroost
niet tegelijkertijd kan voeden.
Dit geschiedt bij toerbeurt. Terwijl de
ene helft zich laaft, moet de andere helft
geduldig wachten.
Goedmoedig grommend laat de zeug zich
de biggen af nemen. ,,Hy wit wol, dat
nou de oare helte komt,” aldus de heer
Nauta, die het de hele dag druk heeft
met de „kreamwarderij”.
Vorming
Na de tweede wereldoorlog is men be
gonnen met verschillende vormingsinsti
tuten voor de leerplichtvrije jeugd, die
Koningin Juliana heeft woensdag in een
toespraak voor de radio de Nederlandse
burgerij op het hart gebonden zich ern
stig in acht te nemen in het verkeer.
De Koningin zei onder meer:
„AUe verkeer neemt toe, alle middelen
van vervoer nemen toe. Het aantal onge
lukken wordt voortdurend groter, en
strijd daartegen wordt intenser. Wat
dit alles neemt het sterkste toe?
Op het ogenblik komen de ongelukken
flink opzetten in dit vreselijke gevecht
tegenwoordige!, zijn er tegen, evenals
de meest onafhankelijken. Alleen de
gaullistische U.N.R. is er voor. Het lijkt
niet uitgesloten, dat Debré over deze
zaak deze week nog de vertrouwens
kwestie moet stellen, die automatisch
wordt aangenomen, wanneer niet een
motie van wantrouwen de absolute
meerderheid behaalt en er niet een nieu
we premier uit de bus van een nieuwe
coalitie komt. Maar dat lijkt erg on
waarschijnlijk.
In de Kongo gaat de spanning weer
toenemen. Kolonel Moboetoe, die de
macht in handen heeft genomen, wil
Loemoemba weer eens arresteren, maar
wordt daarin gehinderd door de troepen
vaa de Ver. Naties. Hij heeft deze nu
een ultimatum gesteld. Maar het is nog
te vroeg om te bepalen in welke rich
ting het zal gaan.
alle nare gevolgen daarvan.
Vele bedrijven hebben aan hun fabrieken
een bedrijfsschool verbonden, waar niet
alleen de nieuwelingen, maar soms ook
de oude garde in de geheimen van de
nieuwste vorderingen worden ingewijd.
Waar is de liefde, zacht
Die stand en goud vernedert,
Maar innerlijk vertedert
Eenzaam tegenlacht?
Totaal, dertig millioen
De roos welkt, dorens wonden
Straks ledig heengezonden
Och wat is geld en roem?
Reisde de aardbol rond
Zonder doel en bestemming
Wat bleef was de beklemming
Wrang in haar hart en mond
Een leven zonder strijd
Zon heeft te fel geschenen
Zij trok naar Lamberene
Het juk der dienstbaarheid
’t Nederigst werk moest geleerd
Eén met de primitieven,
Vervuld van wrok en grieven
Gedèsillusioneerd.
Waar vind ik nog een taak
Waar is de wereld, nukkig
Is ’t geheim dat gelukkig
Blij en tevreden maakt?
trokken zijn geweest, en in het bijzonder
in hen, die het ons niet meer navertel
len?
Sommigen zijn door verrassing door de
dood overvallen, anderen hebben zich
zelf niet geteld en hun leven gegeven
om een kind, of een mens, te redden.
Wij denken aan het ontzaglijke leed, dat
in zoveel levens ontstond? Ook denken
we aan het afschuwelijke zelfverwijt,
waarmee sommigen moeten verder le
ven, omdat ze het instrument zijn gewor
den om het leven van een ander te be
ëindigen of te ruïneren.
Het is altijd onverstandig, zichzelf te
overschatten of zijn auto of motor of
bromfiets, of om zo maar aan te nemen
dat alle anderen goed rijden en wèl ver
standig en voorzichtig zijn.
Het is eigenlijk alleen maar sportief, om
onderweg steeds de anderen te respec
teren, ook in hun tekortkomingen, en
om zich geheel op het verkeer te concen
treren, en om ook niet op weg te gaan,
tenzij men voelt dat men dat kan doen.
Het is ook dom, alleen op zijn rechten te
staan. De weggebruiker, heeft zeer zeker
zijn rechten en zijn plichten, maar hij
komt slechts terecht, als hij alleen aan
Zij liet van de overdaad
Haar kennissen ruim delen,
Tenslotte ging ’t vervelen
Die fuifjes vroeg of laat
De weelde maakt blasé
Kon geen voldoening schenken,
Zij hoorde ’t verre wenken
De lokroep van de zee
Papa heer van de Shell
Verdiende dikke duiten,
Ging moe de ogen sluiten
Als koning haast in tel
Zijn dochter kon het doen,
Enigste erfgename,
Een gouden jongedame,
Totaal, dertig miljoen.
Hwat hat Qabe Skroar
tionaal Curatorium Katholieke Levens
scholen voor Jongens en Jongemannen.
(De naam doet door zijn uitgebreidheid
echt Nederlands aan), en het (Prot.-
Christ.) Nationaal Centrum Vorming
Bedrijf sjeugd.
In 1957 namen ongeveer 34.000 jonge
ren aan dit onderwijswerk deel, van wie
er 12.000 de een of andere dagcursus
volgden.
Lear to harkjen
as jo neat witte to sizzen
zijn eigen recht denkt: zijn plichten zijn
immers hetzelfde als de rechten van de
anderen.
Het is altijd in het leven het beste om de
wijste partij te zijn, speciaal waar er ri
sico in het spel is. Want, wat moet men
in de eerste plaats handhaven: zijn recht,
of zijn leven, plus dat van anderen?”
Als men de wijste partij en dus eigen
recht niet boven alles heeft gekozen,
dan blijft men van schuldgevoel gevrij
waard. en kan men bovendien nog vaak
de fouten van anderen opvangen. Dat
geeft een beter soort voldoening dan een
onzuiver wegrecord.
Als de beschaving van een land ergens
uit zou kunnen blijken, dan zou het toch
wel zijn uit het gedrag op de weg. Hier
nu blijkt keihard een gebrek aan besef
bij ons, dat we het hier voor elkaar een
veilig land moeten maken om in te wo
nen. Laten we steeds tegen onszelf zeg
gen:
Ken jezelf
- Ken je auto
Kijk uit naar de anderen want
ik ben mijn broeders hoeder”, aldus Ko
ningin Juliana.
(Slot)
Iedereen kan dat onderwijs volgen waar
voor hij, wat capaciteiten betreft, ge
schikt is.
Maar de omstandigheden kunnen er de
oorzaak van zijn, dat iemand in zijn
jeugd niet in staat is de voor hem meest
ideale dagschool te bezoeken.
Dat kan een rem zijn voor zijn verdere
ontwikkeling, maar het behoeft beslist
geen belemmering te zijn. Steeds meer
onderwijsinstituten gaan zich bemoeien
met hen die in hun jonge jaren niet ver
der hebben kunnen leren maar nu de be
hoefte gevoelen aan verder, veelal gespe-
Aanbesteding van het baggeren van de
Hartwerdervaart.
De reserve van de spaarbank te Bolsward
is opgelopen tot f 40,000,
Te Heerenveen heerst gebrek aan regen
water, de meeste bakken zijn ledig. De
grote bak bij het paleis van Justitie, die
velen van water voorzag, is ook al leeg.
De Geref. kerk te Bolsward (A) hoopt
woensdag 26 oktober feestelijk te her
denken, dat zij voor 75 jaar door afschei
ding is teruggekeerd tot een Geref.ker-
I kelijk leven.
vooral schriftelijk onderwijs, waarbij veel
afhangt van de ijver van de student. In
de grote steden heeft men meer gelegen
heid voor het bezoeken van een instituut
voor avondonderwijs.
In beide gevallen leert men in zijn vrije
tijd, al geven vele werkgevers enkele
uren studieverlof. Het is ook voor hen
gunstig wanneer hun werknemers zich
verder ontwikkelen. En bovendien weten
velen van hen de initiatieven van hun
werknemers naar waarde te beoordelen.
Een nieuw diploma betekent vrijwel al
tijd een nieuwe salarisverhoging en be
vordering.
de eerste jaren van onderwijs de maat
schappij intrekt. Onderwijs kan men het
eigenlijk niet noemen, het is een bijzon
dere paedagogische activiteit, waarvan
de waarde onschatbaar is.
Het is een mengeling van onderwijs en
jeugdwerk, die de jongen of het meisje
enige jaren begeleidt op zijn aanvanke
lijk moeilijke weg door de vreemde en
soms vijandige maatschappij.
Nederland heeft drie landelijke organisa
ties, die zich, gesteund door het mini
sterie van onderwijs, kunsten en weten
schappen. met dit werk hebben belast.
Het zijn de (neutrale) Nationale Stich
ting voor Mater Amabilisscholen, het Na-
Banden, waar het profiel bijna van af gesleten is steeds harder rijden U
denkt ,,dat het nog wel kan Een Amerikaanse soldaat die bij Pirmasens
in Duitsland reed dacht dat ook nu is hij dood en zijn wagen een verwrongen
wrak
Voorzichtig
Het spreekwoord, dat men „nooit te
oud is om te leren”, wordt, dankzij de
vele inrichtingen voor avond- of schrif
telijk onderwijs, ook van de kant van ’t
onderwijs gerealiseerd.
Dat hiervoor grote belangstelling bestaat
bewijst zowel het grote aantal deelnemers
als het grote aantal instituten. Onder al
le koren schuilt echter een hoeveelheid
kaf. Helaas is dat ook zo bij de, op een
economische basis gegrondveste, particu
liere onderwijsinstellingen. Zij ontvan
gen geen subsidie en moeten rondkomen
van de ontvangen lesgelden, die in som
mige gevallen dan ook vrij hoog zijn.
Wat niet wil zeggen, dat hoe hoger het
lesgeld, hoe beter het onderwijs is.
Wil men geheel onpartijdig worden
voorgelicht, dan is een briefje of tele
foontje naar het ministerie van onder
wijs, kunsten en wetenschappen te Den
Haag, voldoende. Het kan veel narig
heid en tevergeefse moeite en last voor
komen.
flink opzetten
om de weg.
In de laatste vijf jaren bij elkaar zijn er
door verkeersongevallen meer dan 8000
personen uit ons midden weggenomen.
Dat is een getal, gelijk aan heel de be
volking van Bolsward. En ernstig ge
wond werden daarbij ruim 113 000 men
sen, een aantal ongeveer gelijk aan heel
de bevolking van Arnhem of Breda.
Daarbij is I960 nog niet inbegrepen,
maar dit zal waarschijnlijk een b"J"
zwart jaar blijken te zijn.
Om met Vondel te spreken: „Wie zal
d’ellende en ’t jammer noemen.”
Want wie zal ooit beschrijven wat er op
de weg gebeurd is wat er omgegaan
is in alle mensen die bij een ongeluk be-
boot „Tina Scarletta” na de ramp op
de Rijn is overgebleven.
