Heel Friesland zit
de bus
in
niet alles
waarmee
is
Seizoenstijging werkloosheid
slechts gering
I
„in
de bus”
Vijf bedrijven vervoeren 14 miljoen passagiers per jaar
Qabe Skroar
Sta
i
üs hjoed p p
to sizzen
Socrates
Fan de Mart inyloer
- 'rf.
Dr. Politiek lector
Tj. de J.
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
te Wapeningen
Zilveren filmpjes
„De droom van de
marktmeester”
1
1
56e JAARGANG
No. 88
DINSDAG 8 NOVEMBER I960
OPENING STREEKZIEKENHUIS IN GORKUM
Hwat haf
De takomst wurdt mei it hjoed koft
Piet.
ris to freegjen, hoe giet it yn de foarby- de praktyk, dy’t bifêstiget, dat it mar de
i
worden gezegd, dat Friesland wel in de bus zit, maar het is de vraag of daarmee
alles in de bus is.
lemaal vragen waarop de antwoorden
alle Friezen interesseren.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat IJ
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
Ljouwert. Mar
plakken hawwe
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
5
i
1
i
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Frjentsjer
Boalsert as
de bidriuwen harren ek üt, mar hja meije
L
langrijk achter geraakt, waardoor de
normale seizoenstijging in de werkloos
heid van landarbeiders achterwege bleef.
De werkloosheid van vrouwen nam af
doordat een aantal jeugdigen in het ar
beidsproces werd opgenomen.
De vraag naar arbeidskrachten, zowel
van mannen als van vrouwen, daalde
doordat het einde van vele seizoenwerk-
zaamheden in zicht is.
Het aanbod van arbeidskrachten in de
land- en tuinbouw bleef vrijwel gelijk.
De achterstand in de werkzaamheden
door het slechte weer is groot. Boven
dien kan van machines bij de aardappel
en bietenogst slechts op beperkte schaal
gebruik worden gemaakt. Veel losse ar
beiders, veenarbeiders en grondwerkers
zijn bij de oogstwerkzaamheden inge
schakeld. In Noord- en Zuid-Holland
werken nog een aantal arbeidskrachten
uit de noordelijke provincies. In Zuid-
Holland en Zeeland is het gebrek aan
pele manier van optreden en de wijze
waarop men steeds met bijzondere wen
sen rekening wil houden.
Van de zijde van de passagiers echter
konden veelal de fatsoensnormen beter
in acht worden genomen. Tassen en kof
fers in de gangen, pindadoppen en schil
len op de vloeren, roken achter in de
bus, schreeuwen en op een tweeper-
soonsbank zo breeduit zitten, dat de
tweede zitplaats tot een kwelling wordt,
zijn geen bijzondere verschijnselen.
En op het punt van de gedachtenwisse-
arbeidskrachten zó groot, dat militairen
en studenten werden ingeschakeld.
Ook het aanbod van kantoorpersoneel
is gedaald als gevolg van de algemeen
heersende grote bedrijvigheid. Deze deed
ook het aanbod in de scheepvaart van
haven- en transportarbeiders en van
losse arbeiders iets dalen.
Het aanbod van jeugdigen is door plaat
sing van ex-scholieren in oktober nog
afgenomen.
De werkloosheid van vrouwen is in de
afgelopen maand verminderd, met name
onder handels- en kantoorpersoneel.
Deze daling heeft voornamelijk betrek
king op de plaatsing van jeugdigen, die
zich na het beëindigen van hun schooltijd
als werkzoekende hebben laten inschrij
ven. Ook wordt thans reeds extra per
soneel aangenomen in verband met de
drukte voor de feestdagen in december.
Forensen en scholieren, u en wij, pake
en beppe, heel Friesland wacht op de
bus, van Steggerda tot Blauwhuis
van Dokkum tot Bolsward.
zodat vele honderden Friezen dagelijks
dezelfde wens in zich voelen opkomen.
Wiede busssen van vandaag en de fre-
quentie van de diensten vergelijkt met j
de vooroorlogse tijd, zou bijna geen ver- J
langens meer mogen koesteren.
Enige jaren geleden werd er in Drach
ten een vereniging van buspassagiers
opgericht, die zich ten doel stelde con
tact te onderhouden met de ondernemin
gen en zo' nodig wensen of verlangens
van het busreizend publiek kenbaar te
maken.
Men heeft er sindsdien niet veel meer
van vernomen, maar het moet gezegd,
dat al bij een oppervlakkige beschou
wing de gedachte van zo’n vereniging
niet zo vreemd was. Het busvervoer
heeft vooral in de na-oorlogse jaren een
snelle en verheugende ontwikkeling
doorgemaakt, maar er zijn nog altijd
wensen. Met name op het punt van snel-
diensten schijnt Friesland nog niet hele
maal „rijp” en met betrekkingen tot
de aansluitingen zijn er nog steeds vele
verlangens en daarmee vele problemen.
En, dat de passagiers hun verlangens
naar voren willen brengen is wel begrij
pelijk, want er worden per jaar drieën
half miljoen abonnementen uitgegeven,
H.K.H. Prinses Beatrix heeft vrijdag het naar haar genoemde streekziekenhuis
te Gorkum officieel geopend.
We zien de kroonprinses hier tijdens de rondgang in de afdeling, tvaar de kleinste
patiëntjes verzorgd worden.
Dr. ir. R. D. Politiek is benoemd tot
lector in de veeteeltwetenschap aan de
Landbouw Hogeschool te Wageningen.
De heer Politiek is in 1926 te Wons ge
boren. Na de m.u.l.o. volgde hij de Mid
delbare Landbouwschool te Sneek en
werkte hij op het ouderlijk bedrijf.
Daarna ging hij naar de H.B.S. in Har-
linken en na de militaire dienst studeer
de hij te Wageningen.
In 1955 behaalde Politiek het ingenieurs
diploma e-, hij trad toen in dienst bij
het Fries Rundvee Stamboek.
In 1957 promoveerde ir. Politiek met als
proefschrift „Het eiwitgehalte in de
melk”.
In 1958 trad hij in dienst bij ’t Instituut
voor Veeteeltkundig onderzoek te Zeist.
U en wij, pake en beppe, forensen en scholieren of welke inwoner van dit gewest
ook, wachten geregeld op de bus. Dat kan niet anders, omdat in Friesland de
bus een onmisbaar vervoermiddel is geworden. Nauwelijks dertig jaar, nadat de
eerste bussen als vreemdsoortige zeepkisten van tijd tot tijd'aarzelend hun baan
trokken door het verbaasde Friese land, vervoeren de vijf streekvervoersbedrijven
die Friesland nu heeft, samen per jaar veertien miljoen passagiers, die jaarlijks
meer dan veertien miljoen kilometer afleggen. Daarbij zijn de ongeveer zesdui
zend toerwagenritten, die ieder jaar door Friese bedrijven worden uitgevoerd
en waarbij nog eens rond 200.000 passagiers omstreeks anderhalf miljoen kilo
meter worden rondgereden, niet meegerekend. Zonder overdrijving kan derhalve
ling over service, gedrag van het pu
bliek en dergelijke was het in Drachten
voorgenomen gesprek niet zo vreemd.1)
Het busvervoer in Friesland gaat met
rasse schreden omhoog. In 1954 werden
er rond tien miljoen passagiers vervoerd,
in 1957 dertien miljoen en nu meer dan
veertien miljoen. Daarbij is ook de
stadsdienst van Leeuwarden, die verle
den jaar ruim 1.630.000 klanten had,
Wat wenst u Socrates?
Oh, een millioen of zes
Welja dat kan gebeuren
Wij zijn hier flink bij kas
Wij drinken saam een glas
Proost. - voor de directeuren -
De Griekse Socrates
Gaf eens een wijze les
Hij sprak meneer Den Besten
Ik weet enkel dat ik niets weet
Of dit ook fantasie heet?
Laat je daar eens op testen!
Wat zeg je - Socrates
En dochters, op de fles
Bestaat niet, dat het waar is
Wat? Boekhouding absent?
Dat zijn wij niet gewend
Roep vlug de commissaris!
In orde - Socrates!
Wij nemen aan, je mes
Snijdt spek van alle kanten
Hier, zeventien millioen
Daar kan je wat mee doen
De Bank wenst je veel klanten.
Hij wist voor Socrates
Een zeer solide adres
Voor aardige credieten
De Amsterdamsche Bank
Sinds lang een góede klank
Door vele hoge pieten
De N.V.-Socrates
Had steeds klinkend succes
Dank zij meneer Den Besten
Een man met fantasie
Die leg je een twee drie
Zomaar niet in de nesten.
2e week november 1935
De zonen en schoonzoon van Mussolini
namen deel aan de luchtverkenningen tn
Abessynië. De opmars van de Italianen
wordt onder hevige regens voortgezet.
N S.B.-vergadering in ’e Doele. Er waren
een 40 bezoekers, waarvan een tiental
uit Bolsward. Spreker de heer Vlekke.
De mens is egoïst. Elke mens en elke
partij zoekt het eigen belang. Er was
geen debat. De vergadering werd ge
sloten met het zingen van het Wilhel
mus.
Ondanks het aflopende seizoen nam de
geregistreerde arbeidsreserve van man
nen in oktober slechts toe met 750 tot
27.847. Het aantal werkloze mannen ver
meerderde met 1093 tot 25.731, terwijl
de bezetting van de aanvullende werken
met 341 terugliep tot 2116.
De stijging van de werkloosheid is uit
sluitend het gevolg van de vermindering
der seizoenwerkzaamheden en had voor
al plaats onder bouwvakarbeiders, hotel
personeel en losse arbeiders. In vele van
de overige beroepsgroepen nam de gere
gistreerde arbeidsreserve nog iets af of
bleef nagenoeg gelijk. Het voor de nor
male seizoenbeweging gecorrigeerde
werkloosheidscijfer daalde met ruim
2000 tot 46000. Deze daling kan voorna
melijk worden toegeschreven aan de
abnormale seizoenbeweging in de land
bouw. Door het slechte weer van de af
gelopen maanden namelijk zijn de aard
appelen- en de suikerbietenoogst be-
Zee). Gegund
Bleeker, Parrega
Hier en daar begint men weer eigen
garen te spinnen. Een vlies wol kost
slechts 9 cent en het garen is vrij duur.
DE SAVVNDE YNDÜSTRIALISAESJE-
NOTA
Sa't elk wol forwachtsje koe, is de nije
nota fan de regearing fan deselde prinsi-
pes ütgien as de foarige. Ek nou wer
wurdt herhelle, dat de yndustry him op
bipaelde plakken konsentrearje moat, ek
nou wer wurdt sein dat de regearing gjin
jild genóch hat om rounom to helpen
en dat hja dêrom inkelde plakken üt-
socht hat, ek nou wer wurdt sein, dat dit
mar inkelde jierren duorje sil en dat dêr-
nei elk himsels wer rédde moat en op
eigen krêfteh fierder draeije.
Nije gesichtspunten wurde net üntwik-
kele en mei gjin inkeld wurd giet de Mi
nister yn op de klemmende fraech: Hwat
moatte al dy oare doarpen en stêdden
dan, dy’t net ojp jou listke steane, hoe
haldt it plattel an har libben doarp en
stêdtsje yn wezen, dat foar harren ün-
misber is foar al dy dingen, dy’t hja foar
har seis en foar har ben brüke moatte?
‘Hja hawwe ek net de muoite nomd om sintraesjes sitte!
Tientallen dorpen zagen maar eenmaal niet meegerekend,
per week een bus vertrekken, -die de ver
binding vormde met een weekmarkt.
Langzamerhand nam de frequentie van
de diensten toe, tot 1937 met het aantal
ondernemingen, dat tot tachtig was ge
stegen toen het busvervoer eindelijk
werd geregeld.
Het waren veelal ondernemingen met 1
of 2 bussen. Nu hebben de vijf Frie
se autobusbedrijven ver over de twee
honderd bussen en de verbindingen naar
de centra zijn bepaald niet meer zo, dat
men ’s middags haastig zijn kop thee
moet leegdrinken om de laatste bus te
kunnen halen.
Nergens in Nederland rijden er ’s mor
gens zo vroeg en ’s avonds zo laat bus-
sen als in Friesland, dat zich bovendien
De heer H. IJ. Kramer heeft zijn winkel
aan de Marktstraat gemoderniseerd naar
een ontwerp van Taco van der Meer.
Aanbesteding. Verbouw winkelpand S- S-
van der Werf, Bolsward (Arch. v. d.
I aan de laagste inschrijver
voor f 8660.-.
heaie wierheit is as men seit, dat yn
dustry oare yndustry oanlükt. Dat is in
heaie wierheit, soms is it sa, mar oare
kearen wer net, dan stjit de iene yndu
stry de oare krekt óf. Wy hawwe dit ek
hjir sjoen mei de nije fêstiging fan in
diel fan de Batavusfabrieken. Dizze
geane üt in kearn wei om yn in net-
kearn in better plak to sykjen. Ja, sa is
it libben nou ien kear, dat steurt him net
oan de ekonomen fan professy, mar stelt
jo eltse kear foar nije üntwikkelingen.
De regearing kin mei al har middels de
saek wol in bipaelde kant üt twinge en
dat is op himsels al slim genóch, mar de
tiid sil leare, dat sadrè de twang wer
fuort is, it libben syn rjuchten wer wer-
omnimt. It forhael, dat de kearnplakken
earst in pear jier op it stuoltsje hol pen
wurde moatte en dat hja dan fierder
seis wol fierder draije, leaut de Minister
seis net mear. Hwant hy seit, dat as bli-
ken docht, dat alle premys gjin rissel-
taet hawwe, dan gean sokke plakken der
by wei. Mar mei gjin wurd seit hy, hoe-
fier dy plakken it yn de takomst binge
moatte. Wol lit hy düdlik blike, dat hy
seis mar oan inkelde sterke kearnen tinkt
en dat hy de ynfloed fan de colleges fan
Deputearre Steaten yn dizzen net goed
achtet. Nou is it düdlik, dat yn Fryslan
gjin alf greate stêdden wêze kinne. As
de stêd Grins jit net great genóch is en
gjin yndustry genóch hat, hwer moat
de Lemmer of Koatstertille dan hinne.
Fan de alf kearnen binne der yn dizze
nota sawn neamd, hwert jit gjin inkeld
nij bidriuw bykomd is. De stêd Grins
stie ek jit bianco, lyk as Ljouwert. Mar
de fabrikanten yn dizze plakken hawwe
wol fan de fasiliteiten profiteard foar
har ütwreidingen, dy’t hja lykwols dien
hawwe soene. Sa wurdt it üngelikense
rjucht desto hurder field. Sawol yn
as op ’e Jouwer, sawol yn
yn Grou wreidzje de bistean- griin ist Lebens goldner Baum!”
‘n p-V viF mar J-iia Tf
Het is soms ook niet eenvoudig
voor het dienstdoende personeel de juis
te houding te vinden. Om een voorbeeld
te nemen. In de L.A.B.bus van Sneek
naar Bolsward zat dinsdagmorgen j.l.
om 12 uur, een stel brooddronken jon
gens (beter gezegd „vlegels”), dat zich
liederlijk gedroeg met bijv, schuimige
opmerkingen aan het adres van de con
ductrice enz. De jongelui wisten niet be
ter te doen dan het lallen van het ene
(straat)lied na het andere. Toen ze ten
slotte het „Vrede op aarde’’ aanhieven,
dreigde de chauffeur o.i. zeer terecht
het stel er uit te zetten. In de regen
hadden de belhamels dan zo tussen
Laard en Bolsward wat afkoeling kun-
hebben, is bijv, bekend wegens de soe- nen vinden.
het garen is vrij duur.
De officiële opening van de nieuwe weg
Bolsward-Workum zal 16 nov. plaats
vinden, verschillende hoeken zijn afge
rond. Vanaf de oprit naar Tjerkwerd is
een geheel nieuw gedeelte doorgetrokken
naar het v. Panhuyskanaal. In Parrega
is een geheel betonnen walbeschoeing
gemaakt.
parten plakken mei de wurkgelegenheit,
binne der faeks ek nije bidriuwen komd,
wreidzje de bisteande harren üt, towyl
hja gjin premys en wenten krije.
Hoe reilt en sylt it op 'e Jouwer, yn
Frentsjer, yn Boalsert, op ’e Gerdyk en
to Bütenpost, né, der wurdt net oer rept.
Dat hat foar de Minister fan Ekonomys-
ke saken gjin bilang mear. Allinnich op
blêdside 15 kriget de stêd Frentsjer syn
fonnis to hearren. Dêr léze wy: „In dit
verband wil de ondergetekende er ech
ter op wijzen, dat, wanneer eenmaal een
algemene beleidslijn is uitgestippeld, 't
algemeen belang vereist, dat deze niet
wordt doorkruist door bijzondere ge
meentelijke activiteiten, die tegen dit be
leid indruisen.
’t Is naar zijn oordeel niet aanvaardbaar
dat gemeenten, ter bevoruenng van ue
industrie en ontwikkeling binnen hun
ressort, stimuleringsmaatregelen gaan toe
passen van gelijke aard als de bijzonde
re regelingen, die door de Rijksoverheid
in principe zijn voorbehouden aan de
ontwikkelingskernen.”
Frentsjer kriget it lid op ’e noas fan
dizze Minister. Hwat de stêd mei eigen
jild dwaen wol, litte hja net ta. Dat sa n
bislüt dwers tsjin har eigen riddenearing
yngiet, dat hja gjin jild genóch ha om
elk to helpen, sjogge hja mar oer ’e hol
le. It is nou wol sa klear as in klüntsje,
it moat naeid wurde sa as it knipt is,
de kearnen moatte foarüt en de oaren
meije gjin fin forroere. In steatkundich
dirigisme, hwert men fan spuije soe, as
it net sa djip treurich wie.
op de keale bonke sobje en alles üt eigen
buse bitelje.
it slimste gefolch fan dizze foarlükerij
spilet him lykwols óf by de wenten.
Hwant as de normale plakken meat
wurkgelegenheit hawwe, wurde hja op-
keard troch it feit, dat hja gjin yndu
stry-wenten krije kinne. En hoktoar
krume dingen derby foarkomme, blyKt
üt de sifers, dyt de Minister seis oerleit.
Sa is yn de kearn Meppel gjin inkeld
nij bidriuw komd en gjin inkeld bisteand
bidriuw hat him ütwreide, mar lykwols
krige it 15 extra-wenten tadield. Mar
Boaisert dy ’t neist nije bidriuwen ek
ütwreiding hat fan bisteande, krige by
de Minister nul op it rekest.
Wy binne bliid, dat Makkum, alhoewol
gjin kearn troch de halding fan Depu
tearre Steaten dochs in stik as tsjien ek-
stra weten krige hat en wy hoopje, dat
G. S. yn dizzen trochfarre siiie as dit
punt takomme jier wer op ’e tafel komt.
Hja kinne stipe fine by Deputearre Stea
ten fan Oerizel, dy ’t net skroomd haw
we om de stêd Stienwyk, dy 't ek net op
it listke mocht, dochs 23 wenten ekstra
to jaen. It moaiste foarbyld jowt Sélan,
dat mar fjouwer kearnen hat: Goes, St.
Maartensdijk, Terneuzen en Zierikzee.
De léste twa forwachtet de Minister neat
fan, der is hieledal neat to dwaen, yn
Goes rekkent men yn de akomst op 35
man ütwreiding. Yn St. Maartensdijk
forwachtet men 12 manlju en 40 famkes
wurk foar to finen en dan komt yn lenen
it libben seis en in fabrikant bout in
bidriuw yn Kapelle, hwat gjin kearn is
en dizze hat nou al 125 man oan it wurk,
wylst men yn koarten jit likefolle brüke
kin. Dat bitsjut, dat alle kearnen yn
Sélan it óflizze moatte tsjin it initiatyf
fan ien doarp, dat al op de deadelist stie.
Soks jowt de boarger moed en bifêstiget
de wierheit fan Goethe’s wurd: „Grau,
lieber Freund, ist jeder Theorie, doch
Dizzer dagen hat de direkteur fan in
firma, dy’t him yn Easterwalde in nije
fabryk bout, by de iepening sein, dat hy
earst nei Drachten west hie, mar by it
sjen fan hwat der allegearre al wie, nei
in oar plak omseach, hwant sei er: Foar
üs bidriuw moatte wy net yn sokke kon-
sintraesjes sitte!” In wurd fan in man üt
Honderden en honderden antwoorden
zijn er binnengekomen op onze Bolleton-
gersdeiprijsvraag. Er zijn niet minder
dan 82 prijzen beschikbaar.
De eerste prijs is gevallen in Makkum.
Gisteren hebben wij deze persoonlijk bij
de gelukkige winnares bezorgd. De an
dere prijswinnaars krijgen in de loop
van de volgende dagen bericht of ze een
prijs hebbed gewonnen en zo ja, waar
ze deze kunnen afhalen. Ook de winke
liers, die een prijs beschikbaar stelden,
krijgen bericht wie deze prijs gewonnen
heeft.
Onze prijsvraag werd een groot succes,
maar of de marktmeester voor de ruim
f 100,die het marktgeld opbracht, al
zijn wensen in vervulling zal zien gaan
is een andere vraag.
In ons volgend nummer hopen we vol
ledige uitslag te publiceren.
Nu het busvervoer in dit gewest een
dergelijke ontwikkeling doormaakt, die
ongetwijfeld in de toekomst zal door
gaan, is zo langzamerhand de vraag re
delijk of er op de grote lijnen, bijvoor
beeld van Leeuwarden naar Drachten,
Heerenveen, Dokkum, Bolsward en
Sneek geen sneldiensten ingelegd kun
nen worden. Bovendien rijst de vraag,
waarom er in Friesland geen goedkope
avondretours worden uitgegeven voor
ritten naar de centra ten behoeve van
het uitgaand publiek. Voorts kan men
zich nog afvragen, waarop bepaalde aan-
I sluitingen nog steeds niet beter zijn,
(waarom de bussen naar Alkmaar niet
'meer comfort bieden en waarom ze niet
I doorrijden naar Amsterdam. Het zijn al-
kan beroemen op de langste buslijn: die 1
naar Alkmaar. Op de busstations van
Leeuwarden, Drachten, Heerenveen °n
Sneek kan men vele malen per dag naar
alle richtingen, het aantal „overstap
jes” is aanzienlijk teruggelopen en het
comfort is vergeleken bij vroeger
koninklijk. Daarmee zijn we er echter
nog niet.
Dat de services, die door het personeel
geboden wordt, in het algemeen ver on
der de maat is, zoals wij dezer dagen la
zen, betwijfelen we, al zijn er wel wen
sen. Soms laat men de reizigers zelf hun
bagage naar buiten sjouwen, de behulp
zame hand is te vaak zoek en te dik
wijls rijden de bussen al voordat de deu
ren dicht zijn en de passagiers zitten.
Dit is in het algemeen gesproken. De
L.A.B., de onderneming, waar Bolsward
en omgeving het meest mee te maken
8U5HAÖ?
I N.T.M.
X 5 HM
w i
