Kennedy
nek-aan-nek-race
won in
met 50,9-49,1 procent
r
N ieu w-Guinea-problemen
BOLSWARD SNELST
GROEIENDE STAD
in de Eerste Kamer
Algerijnse probleem dichter bij oplossing
i
(jabe Skroar
I
I
■•■•■■BH
JAARGANG
No. 89
VRIJDAG 11 NOVEMBER I960
«1
I
PIET.
Afscheid R. v. d. Wal
us hjoed p p
to sizzen 1
8H
S
Reportage intocht
Sint Nicolaas
Gouden filmpjes
Bevolkingsverloop in
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Kennedy
Sudergoa sinds 1950
Hwat hat
mals boutje
In
Ab-
met
>eer
luit.
De minsken, dy ’t it hurdste arbeidsje
ha feak de luiste geast.
f
Van belang voor de verkiezingen is ech
ter het aantal kiesmannen, waarop elke
kandidaat kan rekenen. Hier is Kenne
dy’s meerderheid groter, doordat hij
vooral in de industriële staten, die de
meeste kiesmannen leveren, succes heeft
gehad.
Met Kennedy, die 43 jaren oud is, komt
een nieuwe generatie aan bod. Kennedy
is als noordelijk democraat vooruitstre
vender dan de minder briljante Nixon.
Wij mogen van Kennedy, zowel op eco
nomisch gebied als op dat van de bui
tenlandse politiek, een betere koers ver
wachten dan die van de laatste jaren.
VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 Na 18.50 uur 2305 of 2335
(K5157)
Wat Kongo kostte.
De gevolgen van de crisis in de Kongo
moeten in België nu betaald worden.
Aan extra uitgaven en gederfde inkom
sten heeft de Kongo België dit jaar 6
97.6
98.3
106.2
101.0)
91.7
92.0
95.1
94.5
82.4
Op zaterdag 19 november zal Sint Ni
colaas zijn grote jaarlijkse intocht te
Amsterdam maken. In het middaguur
van die dag zal Henk Stipriaan voor de
V.A.R.A. een reportage van deze intocht
geven, welke reportage eventueel voort
gezet zal worden in het daarop te vol
gen jongerenprogramma Multiplex.
In de puntjes.
Na een zesdaags debat had de Tweede
Kamer intussen ook een „punt” gezet
achter het derde regeringsvoorstel, de
wet op het wetenschappelijk onderwijs.
Dat geschiedde in de meest letterlijke
zin van het woord.
Toen de Kamer vorige week aan de laat
ste wetsartikelen toe was gekomen rees
namelijk twijfel of er achter samentrek
kingen van wetenschappelijke titels als
doctor, meester, e.d. tot dr. en mr. een
punt moest worden gezet. Kamervoor
zitter Kortenhorst en de socialistische
afgevaardigde Tans betwistten dit, doch
minister Cals betoogde, dat de officiële
spellingsvoorschriften hierbij een „punt
op de i” wilde zetten.
Ten slotte werd prof. Van Haeringen, de
taalgeleerde, die enkele jaren geleden
de gemengde Nederlands-Belgische com
missie voorzat, welke een officiële woor
denlijst heeft samengesteld, te hulp ge
roepen.
Toen bleek, dat beide partijen in zeker
opzicht gelijk hadden. De punt was tot
dusver niet wettelijk verplicht gesteld,
maar de commissie had wèl een aanbe
veling verstrekt om de punt in de prak
tijk toe te passen. Dienovereenkomstig
besloot de Tweede Kamer nu ook in de
wet op het wetenschappelijk onderwijs
te handelen. En daarmee was dit voor
stel van minister Cals tot in de puntjes
gereed om naar de Eerste Kamer te
worden verzonden.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
2e week november 1910
de Sudergoa-nota wordt het bevol-
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
De socialistische afgevaardigde In ’t
Veld vond, dat Nederland een dergelijk
gesprek niet persé zou moeten afweren
als de Papoea’s, die de Indonesiërs aan
het verstand willen brengen hoezeer zij
aan het zelfbeschikkingsrecht hangen,
op zulk een conferentie werkelijk prijs
blijken te stellen. Minister Toxopeus
hield zich op de vlakte; hij vond, dat de
Nieuw-Guinea-Raad er eerst moest zijn,
voordat men met rede kan zeggen, wat
de Papoea’s eigenlijk willen. Hij had op
dit punt makkelijk spel. In de Parna
was namelijk net verdeeldheid aan het
licht getreden. De ere-voorzitter Nico
laas Jouwe had zich namelijk van de
brief van de Ver. Naties losgemaakt. Hij
koesterde geen vertrouwen in het over
leg met Indonesië. „Wij weten niet wat
de Papoea’s willen”, zo kon minister
Toxopeus derhalve verhalen, „de Nieuw-
Guinea-Raad zal terzake klaarheid moe
ten brengen.”
De steden.
In vergelijking met plaatsen als St. Nyk,
Lemmer en Makkum, blijft Workum
iets achter. IJlst wist zich juist te hand
haven. Bij de gemeenten gaan Bolsward
en Sneek aan de kop, maar plaatsen als
Scharnegoutum, Balk en Bakhuizen
zijn in verhouding meer vooruitgegaan.
John F. Kennedy is dinsdag tot president van de Ver. Staten gekozen. Hierdoor
zal begin volgend jaar de democratische partij, na acht jaren republikeins bewind
onder president Eisenhower, weer aan de macht komen.
Eisenhower is er niet in geslaagd zijn grote populariteit voldoende over de bren
gen op de republikeinse kandidaat, vice-president Nixon, al moet gezegd wor
den, dat deze geen slecht figuur heeft geslagen als men naar de stemcijfers kijkt.
Kennedy heeft 50,9 van het aantal stemmen behaald, Nixon 49,1
Algerijnse republiek?
Vorige week vrijdag nu heeft president
De Gaulle opnieuw gesproken. Ditmaal
sprak hij als oplossing over de „Alge
rijnse Republiek”, wat een nadere uit
werking is van het dit jaar gelanceer
de „Algerijnse Algerije”.
De Gaulle ziet dit als een onafhankelijke
republiek, die op het gebied van tech
niek economie, onderwijs en defensie
zeer nauw met Frankrijk zal samen
werken, maar verder vrij zal zijn. Hij
hoopt, dat deze keus ook door de Alge
rijnen gemaakt zal worden bij de volks
stemming, hoewel ook de mogelijkheid
van volledige onafhankelijkheid zonder
banden met Frankrijk geboden zal wor
den. In dat geval zal Algerije de in het
vooruitzicht gestelde ruime hulp van
Frankrijk missen.
Dat klinkt allemaal zeer verheugend.
Wanneer De Gaulle de stap zou durven
wagen nu ook met de rebellenleiders te
gaan onderhandelen over de wijze waar
op dit alles uitgevoerd zou moeten wor
den, dan zou een oplossing zeer nabij
kunnen zijn. Maar hij blijft eerst nog
een staken van het vuren eisen.
Tegen de oppositie in eigen land keert
hij zich, wanneer hij zegt gebruik te
zullen maken van zijn grondwettelijke
bevoegdheden om zo nodig een oplossing
in Algerije te bevorderen. Het leger en
de rechterzijde moeten niet denken het
zo gemakkelijk te hebben als in 1958
toen zij de regering de wet konden stel
len.
-
Drie belangrijke wetsontwerpen van het kabinet-De Quay zijn deze week dichter
bij het Staatsblad gebracht. De Eerste Kamer aanvaardde namelijk het voorstel
van minister Toxopeus en staatssecretaris Bot om een Nieuw-Guinea-Raad in te
stellen als een soort volksvertegenwoordiging voor dit omstreden gebiedsdeel.
Alleen de C.P.N. had overwegende bezwaren; zij vergeleek Nieuw-Guinea met.
Katanga I
Natuurlijk kwam in het verloop van het debat ook de brief ter sprake, welke
de Papoea Partei Nasional naar de Ver. Naties heeft gezonden, om een „drie-
hoeksconferentie” tussen Indonesië, Nederland en de Papoea’s te beleggen, ten
einde het geschil op vreedzame wijze bij te leggen.
In
kingsverloop in de Zuidwesthoek van
Friesland sedert 1950, nader geanaly
seerd.
De Provinciale Almanakken van 1950
en 1960 hanterende en daarbij de inwo
nertallen van 1950 op 100 stellende,
verkreeg men de volgende uitkomsten
voor de gemeenten.
Doniawerstal
Lemsterland
Gaasterland
(excl. Ambonezen
Hem. Oldeferd
Wymbritseradeel
Wonseradeel-Zuid
Sloten
Staveren
Het was voor de heer R. van der Wal,
gemeente-reiniger alhier, een volkomen
verrassing toen hij dinsdagmorgen tij
dens een gezellig samenzijn in de raad
zaal temidden van zijn collega's en en
kele familieleden met zijn echtgenote
werd gehuldigd en hem hierbij de eer te
beurt viel, dat door Burgemeester
Geukers, hem de versierselen, behoren
de bij het toekennen van de ere-medalje,
verbonden aan de orde van Oranje Nas
sau in zilver werden opgespeld.
De heer R. van der Wal kwam in 1920
in tijdelijke gemeentedienst, waarop hij
in het volgend jaar een vaste aanstelling
kreeg en opklom als werkman eerste
klas. De laatste jaren diende hij in de
veegdienst en nu hij de pensioengerech
tigde leeftijd heeft bereikt, zal met hem
een vertrouwd tafereel uit het stadsbeeld
verdwijnen.
De heer Van der Wal werd bij deze ge
legenheid toegesproken door Burge
meester Geukers, door de heer Van As
ma als directeur van Gemeentewerken,
waarbij thans ook de reiniging is onder
gebracht en door de heer Boekema na
mens de reinigings-commissie.
In de verschillende toespraken werd er
op gewezen, dat de heer Van der Wal
ook naast zijn functie bij de reiniging
de gemeenschap in het kerkelijk en or-
ganisatieleven had gediend, wat het laat
ste betreft in het C.N.V. en als lid van
de comm. voor georganiseerd overleg.
Van het personeel ontving de heer Van
der Wal een fraaie tabakspot met een
afbeelding van het stadhuis.
Niet minder dan 8 kinderen van faun.
Van der Wal wonen in Canada. Op de
28ste van deze maand gaan de heer Van
der Wal en zijn vrouw deze kinderen
opzoeken. Ook hoopt hij dan zijn broer,
die hij in 50 jaar niet heeft gezien, te
ontmoeten.
ook niet wenselijk vond, dat ouders,
wier dochter met een rijke man is ge
trouwd, geen bijstand bij de overheid
durven vragen uit vrees, dat deze op
hun schoonzoon zal worden verhaald.
Zowel de debuterende K.V.P.-afgevaar-
digde, Mejuffrouw Kok, als de liberale
Mejuffrouw Ten Broecke Hoekstra voel
de wel iets voor deze redenering.
Maar de Protestantse fracties lieten
bij monde van de Christelijk-Historische
afgevaardigde Kikkert en de Anti-Revo-
lutionair Van Nierop, weten, dat zij die
afschaffing ongewenst vonden.
Minister Klompé wist de Kamermeer
derheid te bewegen, deze principiële
kwestie tot bij de herziening van de ar
menwet uit te stellen. Wel wenste deze
meerderheid, op voorstel van de C.-H.-
afgevaardigde Kikkert, wijziging te
brengen in de welstandsgrenzen. Minis
ter Klompé had die voor een ongehuw
de willen stellen op een inkomen van
f 12.500,of een vermogen van f 22.500
De Kamer vond de onderlinge verhou
ding tussen beide grenzen niet over
tuigend. Zij begeerde een verhoging van
de vermogensgrens tot f 50.000,
Minister Klompé maakte hier niet al te
veel bezwaar tegen.
Verschijnt DINSDAGS en
Premier MacMillan van Engeland heeft
de vorige week in het Lagerhuis aan-
gekondigd, dat Engeland in de buurt
van Glasgow een basis voor atoomduik-
boten ter beschikking van de Ver. Sta
ten zal stellen.
Dezen willen hier de duikboten statio
neren, die met de Polarisraketten zijn
uitgerust. Deze raket, die een atoom
bom kan vervoeren, kan van onder zee
worden afgevuurd en loopt dus weinig
kans, zoals een te land afgevuurde ra
ket, op zijn basis vernietigd te worden.
Voor de linkervleugel van de Labour-
partij, die helemaal van de atoombewa
pening af wil, was dit natuurlijk de ge
legenheid in het offensief te gaan. Dit
was voor de regering niet zo gevaarlijk,
maar wel kwam duidelijker dan ooit de
scheuring over dit probleem in de arbei
derspartij zelf naar voren. De linker
vleugel, die de meerderheid heeft be
haald op het jongste partijcongres, valt
nu scherp de leiders van de fractie aan,
die de politiek van het congres niet
willen volgen. In de fractie is de grote
meerderheid echter rechtsgezind. Maar
de ruzie is zo hoog gelopen, dat de lin
kervleugel eist, dat de leiding van de
fractie, met name Gaitskell en de zijnen,
niet meer als woordvoerders van de
partij worden geaccepteerd.
Algerjje.
Er is ongetwijfeld vooruitgang te con
stateren in de officiële Franse houding
tegenover het Algerijnse probleem. On
der de Vierde Republiek was het een
soort landverraad te spreken over een
afzonderlijke Algerijnse persoonlijkheid
en in de eerste maanden van het Gaul
listisch regime, dat in mei 1958 begon,
was de term „Frans Algerije” op ieders
lip, behalve op die van De Gaulle, die
zich zeer op de vlakte hield. In oktober
van 1958 deed De Gaulle een oproep aan
de leiders van de opstandelingen de
„vrede der dapperen” te sluiten. Dat
hield vooral door de verwijzing naar de
„witte vlag” heel sterk een element van
overgave in. De rebellen antwoordden
niet.
In september van het vorig jaar ging
De Gaulle een aanzienlijke stap verder
door het zelfbeschikkingsrecht te spre
ken, dat na het staken van het vuren
door een volksstemming uitgeoefend
zou kunnen worden.
Verhaalsrecht.
Een tweede belangrijk wetsontwerp
stond op datzelfde ogenblik bij de Twee
de Kamer op de agenda.
Eigenlijk was het een noodregeling die
vooruit liep op de toekomstige herzie
ning van de aloude Armenwet. Het was
het eerste grote werkstuk van de vrou
welijke minister van Maatschappelijk
Werk, dr. Marga Klompé.
Het strekte tot beperking van het zo
genaamde verhaalsrecht. Als er uitke
ringen krachtens de aloude Armenwet
werden verstrekt, dan kan die bijstand
thans teruggevorderd worden bij ie
naaste familieleden van de betrokkenen.
Vooral op jonge gezinnen, die soms
jarenlang in de verzorging van zwaar-
zieke of bejaarde ouders moeten bij
dragen, kan die plicht soms zwaar
drukken. Het voorstel van minister
Klompé strekte nu tot vermindering van
het aantal gevallen, waarin door over
heidsinstellingen het kerkelijk ver
haalsrecht bleef hierbuiten indirect
een beroep op de onderhoudsplicht kan
worden gedaan.
Zo wilde het ontwerp deze plicht tus
sen grootouders en kleinkinderen geheel
afschaffen en die tussen schoonouders
en kinderen beperken; in die zin, dat
de overheid in het algemeen geen ver
haalsrecht voor de verzorging van bijv,
chronisch zieken en verpleegden in psy
chiatrische inrichtingen zal toepassen
als de onderhoudsplichtige familieleden
onder een bepaalde welstandsgrens blij
ven.
De socialistische mevrouw Heroma—
Meilink wilde deze grens doen verdwij
nen. Naar haar oordeel is er iets mis
als de ouders van welvarende kinderen
om bijstand bij de overheid moeten aan
kloppen. Terwijl zij het omgekeerd
Twee moedige rivalen
Waarin de toekomst bruist,
Hebben fel, zonder falen
De degens saam gekruist.
Thans zingen Democraten
Hun overwinningslied,
Het klinkt door alle staten
Kennedy favoriet!
Miljoenen volksgenoten
Wensen vandaag geluk,
Zien in hun chef een grote
De leidsman uit één stuk.
Het land tot meerdere glorie
Voor elks belangen klaar.
Excelsior - Victorie.
Kennedy - maak het waar!
De wereld hoopt op rente,
Verbroedering die wint,
Een politieke lente
Met frisse westenwind,
Daadkrachtige figuren
Uit de verjongingsschool,
Dynamische naturen
Kennedy - het symbool
Uitbouw naar alle kanten
Hel bestraald door de ster,
Van deze vlot - charmante
Begaafde miljonair,
Mef t aureool omhangen
Van koene oorlogsheld,
Object van stil verlangen
Kennedy - hoog geteld.
Hij weet - als doelbewuste
De last die nu vier jaar
Op mijn schouders zal rusten
Vrijwillig - is zeer zwaar,
Het gaat mensenkracht te boven,
Als levend lid der kerk
Vertrouwen en geloven
Kennedy - sta zo sterk.
miljard franken gekost en ook voor het
volgend jaar verwacht men een derge
lijk bedrag. Derhalve wordt een aantal
belastingen zodanig verhoogd, dat er 6,6
miljard meer kan worden opgebracht.
Dat is maar een onderdeel van de z.g.
eenheidswet, die in het parlement is in
gediend. Het belangrijkste gedeelte
ervan wordt gevormd door de sanering
van de overheidsuitgaven. Er wordt
maar liefst elf miljard franken bezui
nigd, waarvan 2,5 op de defensie. Door
deze bezuinigingen wil men bereiken,
dat de dagelijkse uitgaven niet meer
voor een deel door het sluiten van le
ningen gedekt worden. Is dat bereikt,
dan kunnen de leningen gebruikt wor
den voor de economische ontwikkeling en
modernisering van het land. Men moet
beseffen, dat jaarlijks meer dan 20.000
nieuwe arbeidsplaatsen moeten worden
geschapen. Nieuwe industrieën zullen
moeten verrijzen en dat alles kost veel
kapitaal.
Feestelijke terugkomst. Eén van de twee Nederlandse zeelieden,
tegen wie enige tijd geleden in Brotvnsville (V.S.) een proces is gevoerd,
op beschuldiging van moord op de onderwijzer Salvador Loya, de heer A.
van Dijk, is weer bij zijn ouders in Tilburg terug. Nadat de jury van de
rechtbank de beide Nederlanders niet schuldig had verklaard, is de heer
Van Dijk naar Nederland terug gereisd.
Op de foto zien we hem, terwijl hij zijn ouders van een
voorziet tijdens het diner ter ere van zijn thuiskomst.
Engeland wil atoom-
duikboten.
Afscheiding of interne
autonomie.
De keuze zou zijn, een geheel Frans
Algerije, volledige afscheiding, of in
terne autonomie. De opstandelingen gin
gen ook hier niet op in, omdat zij het
houden van een volksstemming onder
Frans beheer niet vertrouwden en om
dat zij zelf deelgenoot aan de organi
satie ervan wilden zijn.
Maar voor de rechterzijde was het ge
noeg zich ernstige zorgen te maken, zo
als in januari van dit jaar bleek, toen
een gedeelte van de bevolking van Al
giers in opstand kwam. De opstand mis
lukte en de leiders er van staan op het
ogenblik in Parijs terecht. De Gaulle
maakte een reis door Algerije, waarbij
hij vooral het leger probeerde te kal
meren.
In juni echter deed hij opnieuw een be
roep op de opstandelingen te komen
praten en ditmaal zijn voorlopige be
sprekingen gehouden in Melun, die op
niets uitliepen, doordat de Fransen de
opstandelingenleiders in geen enkel op
zicht de garanties over de politieke gang
van zaken wilden geven, voordat beslo
ten was tot een wapenstilstand.
„Beth Haam”. In dit moderne nu nog in aanbouw zijnde
gebouw in Jeruzalem zal in maart van het volgend jaar het proces tegen
Adolf Eichmann worden gevoerd. De naam van het gebouw
is ,,Beth Ha’am”.
Hindeloopen 89.0
Workum 95.8
IJlst 101.6
Bolsward 109.4
Sneek 108.4
Wymbritseradeel hadden een sterk
verlies gedaald tot 85 of minder
o.a. Tjalhuizum, Folsgare, Wolsum,
Oudega, Idsega en Nijhuizum;
een verlies (10085): Nijland en
bega;
en een kleine winst: Blauwhuis
Westhem.
In Zuidelijk Wonseradeel hadden een da
ling beneden de 85: Komwerd, Schraard,
Allingawier, Tjerkwerd, Piaam, Fer-
woude en Hieslum;
tussen de 100 en 85: Wons, Exmorra,
Idsegahuizum, Dedgum, Greonterp, Par-
rega en Gaast;
en een winst: Makkum en Longerhouw.
Bijna alle dorpen in Wonseradeel-Zuid
gingen dus achteruit, waarvan sommige
vrij sterk, zoals Tjerkwerd en Ferwou-
de De winst van Longerhouw betreft
slechts 7 personen. Wel groeit Makkum
behoorlijk (111.7), maar deze groei ging
tot nog toe ten nadele van de omlig
gende dorpen.
De uit Bolsward beroepen Herv. predi-
kant Ds. Zellinger Molenaar beant
woordde in de bevestigingspreek tr
Dordtrecht de hem gestelde vragen oj
ongebruikelijke wijze, waardoor de be
vestiging niet doorging en ook de in
tredepreek werd afgelast. Er ontston/
veel rumoer in de kerk, die velen reed
vooraf tijdens het dankgebed verbeter
Ds. Zellinger Molenaar werd door vrien
den per rijtuig thuisgebracht.
’De Elfsteden, fijnste 2 cents sigaar, M
B. Eerdmans, Bolsward.
Een voorstel om De Dam te Amsterdar
elektrisch te verlichten, werd door dc
raad met 18 tegen 12 stemmen verwor
pen-
