I
Het plan-Norstad
de N.A.V.O
in
I
om een
Parlementaire strijd
„melkplas”
politieke belangstelling heeft zich deze week vooral toegespitst op
krachtmeting tussen de landbouwdeskundigen in de Tweede Kamer en de R.K.
minister van Landbouw en Visserij, mr. Marijnen.
■II
Amerika weinig succes in Bonn
KL
Bib
I
Winsum een
Vruchtbaar Hartwerd
Gouden filmpjes
Dirk Jan de Geer
(14 dec. 1870 28 nov. I960)
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
sportterrein?
i
VRIJDAG 2 DECEMBER 19<S0
56e JAARGANG
No. 95
SSS
PIERRE PALLA EN EEN EEUW HARMONIUM
PYT
De
een
WESTDUITSE BERGJAGERS SPRONGEN DE DOOD IN
le week december 1910
De
Advertentieprijs: IJ cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
In Nieuw-Zeeland zijn verkiezingen ge
houden, waarbij de socialistische rege
ringspartij verslagen werd door de con
servatieve partij. De socialisten waren
sinds drie jaar aan het bewind. Veel
verandering zal er niet optreden, maar
men verwacht wel een liberaler invoer-
politiek en een vermindering van het
overheidstoezicht.
Marokko heeft opgewekt. Voorlopig zal
het land nog niet veel last hebben van
de Marokkaanse aanspraken, maar het
bedenkelijke is, dat een gedeelte van de
bevolking sympathiek staat tegenover
de eisen.
ment niet verwaarlozen met de bedoe
ling de staat te dwingen speculerend
op de betaling van een schadevergoeding
tot onteigening? Hij kante zich ook
tegen het streven van de K.V.P.er Bae-
ten, die de regering wilde verplichten
om een schadevergoeding te betalen aan
een eigenaa., die schade ondervindt van
het feit, dat hem werd geweigerd een
bepaald monument af te breken of te
verbouwen. Hij wilde volstaan met een
tegemoetkoming.
Pensioen.
Rustig verliep ook de behandeling van
de begroting van Binnenlandse Zaken,
nu minister Toxopeus zich bereid had
verklaard het overleg over de politie-
salarissen te heropenen.
Van belang was intussen, dat de rege
ring principieel bezwaar maakte tegen
de toekenning van een z.g. waardevast
pensioen aan het overheidspersoneel.
Wel toonde de bewindsman zich gezind
om de zg. korting op de ambtelijke pen
sioenen, welke het vorige kabinet-Drees
heeft ingevoerd bij het ontwerpen van
de Algemene Ouderdomsvoorziening, te
matigen. De liberale bewindsman bleek
zelfs bereid om de gepensioneerden hier
op een voorschot te verlenen, in afwach
ting van een wetswijziging, mits uiter
aard de Kamerleden daarmee akkoord
wilden gaan. De desbetreffende Kamer
commissie gevoelde veel voor deze ge
dachte.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bi) vooruitbetaling)
Giro 887926
Bolswards Nieuwsblad
De Jong’s Nieuwsblad
De heer Pieter de Boer te Hartwerd
toonde een kippenei, het leek echter meer
op een zwanenei.
Het woog maar eventjes 175 gram. Dit
is zeker drie maal het normale gewicht.
Elk hat safolle idelheid
as er forstan to koart komt
op de dollar blijft aanhouden. Zij had
den liever een bijdrage op de Duitse be
groting gezien. Maar ook hier hebben
zij zich naar de Duitsers moeten schik
ken.
In Hannover is het grote partijcongres
van de Westduitse socialistische partij
gehouden, waar vooral de kwestie van
de bewapening in het middelpunt van
de belangstelling stond. Zoals men zich
zal herinneren zijn de Duitse socialisten
er sterk tegen gekant, dat de Bundes-
wehr uitgerust wordt met atoomwapens.
Dit is nog wel niet het geval, maar zij
wilden het ook voor de toekomst ver
hinderen.
Ollenhauer, de voorzitter van de partij,
kantte zich ook nu weer absoluut tegen
de uitrusting van Duitse troepen met
kernwapens. Maar Brandt, de burge
meester van Berlijn, die bij de verkie
zingen van volgend najaar de lijstaan
voerder van de socialisten zal zijn en
bij een overwinning Bondskanselier zal
worden, nam een gevarieerder stand
punt in. In de eerste plaats, zei hij on
omwonden, dat een socialistische rege
ring de militaire dienstplicht, waarte
gen de socialisten indertijd geageerd
hebben, niet zal afschaffen.
In de tweede plaats moet de bondsrege
ring niet aandringen op atomaire be
wapening. Dit betekent, dat zij zich er
niet tegen zal moeten verzetten, wan
neer van de zijde van het opperbevel van
de N.A.V.O. deze bewapening noodzake
lijk wordt gevonden. Er is in de partij
tegen dit nu aangenomen standpunt vrij
veel bezwaar, hetgeen tot uitdrukking
kwam in een geringer aantal stemmen
voor Brandt bij de verkiezingen voor ’t
bestuur. Aan zijn verzet tegen atoom
wapens dankte Ollenhauer juist een gro
ter stemmental.
Als laatste in de rij van voormalige
Franse koloniën in Afrika, is maandag
Mauretanië onafhankelijk geworden.
Het blijft lid van de Franse gemeen
schap. Diezelfde dag was een rouwdag
in Marokko, dat al enkele jaren aan
spraken op Mauretanië laat gelden en
bovendien op een gedeelte van Algerije
en Mali (vroeger de Soedan). Maar de
meeste vroegere Franse koloniën steu
nen de onafhankelijkheid van Maureta
nië, uit vrees vermoedelijk voor een te
sterk Marokko, dat zich dan ook ten
Zuiden van de Sahara zou uitstrekken.
Als pleitbezorger van de Algerijnse op
standelingen heeft ook president Bour-
guiba van Tunesië zich achter de onaf
hankelijkheid gesteld, wat de woede van
Op twee punten was de regering daar
van echter afgeweken. In de plaats van
een garantieprijs van f 28,65 had zij de
ze bepaald op f 28,30 per 100 kg. In de
tweede plaats had de minister niet wil
len weten van een verhoging van de te
garanderen hoeveelheid melk van 5 mil
jard tot 5.31 miljard kg. Een derde grief
van de georganiseerde landbouw was,
dat de minister ook zijn verlangen naar
een toeslagregeling ten bedrage van f 15
miljoen voor de voedergranen op de
zandgronden had afgewezen.
De landbouwdeskundigen in de Kamer
hadden de kwestie hoog opgenomen. Is
de anti-revolutionaire afgevaardigde niet
voorzitter van het Landbouwschap?
Sommigen dreigden binnenskamers zelfs
met een ministerscrisis, voor het geval
de bewindsman van landbouw niet zou
willen toegeven. Nu is de positie van
vorige ministers van landbouw ook wel
eens omstreden geweest. Ir. Vondeling,
de socialistische voorgangers van mr.
Marijnen, moest bijvoorbeeld herhaalde
lijk moties incasseren. Tot een gedwon
gen aftreden kwam het echter bij vori
ge gelegenheden niet. Desniettemin trok
het politieke strijdgewoel rond de „melk
plas’’ natuurlijk veel aandacht tot zich.
Goes.
Veel aandacht besteedde de Kamer ook
aan de burgemeesterskwestie van Goes.
Op de zaak zelf ging men niet diep in
omdat deze affaire nog in onderzoek is.
Maar de achtergrond ervan werd ruim
schoots belicht.
De vraag werd door de socialistische
afgevaardigde Franssen en de Staatkun- Het dorp wil leven en daarom kan het
een eigen belastingmogelijkheid toeken
nen. De Kamerleden schrokken echter
wel wat toen hij daaraan toevoegde, dat
dit wel eens tot verzwaring van de be
lastingdruk in bepaalde gemeenten zou
kunnen leiden.
Men zal zich herinneren, dat West-
Duitsland in september het handelsver-
drag met Oost-Duitsland opzei uit pro
test tegen beperkende maatregelen van
de Oost-Duitsers in Berlijn. Men wilde
pas weer onderhandelen indien deze op
geheven waren en het liefst van alles
wilde men garanties voor de vrijheid
van West-Berlijn in het akkoord opge
nomen zien. Alles is anders uitgepakt.
De maatregel heeft geen indruk op de
Oost-Duitsers gemaakt en nu blijkt, dat
de West-Duitsers de onderhandelingen
over een nieuw verdrag toch maar zul
len beginnen.
dig-Gereformeerde afgevaardigde Kodde
opgeworpen, of de regering de verkeer
de praktijk van „verschrijvingen” op
meentebegrotingen niet in de hand werkt
door „voor-alles-en-nog-wat” goedkeu
ring te verlangen. Brengt dit gemeen
tebesturen niet in de verleiding om voor
schotten van bepaalde begrotingsposten
aan te wenden voor andere posten,
waarop een tekort dreigt?
Minister Toxopeus beantwoordde deze
vraag ontkennend. Het ging er immers
in Goes niet om dat men geld tekort
kwam; men wilde het voor andere doel
einden bestemmen dan waarvoor het
was aangevraagd.
Overigens bleek de minister wel bereid
de gemeenten ruimere financiële arm
slag te gunnen. Hij wilde haar namelijk
De gedachte van Norstad is, dat som
mige landen (en daar bedoelde hij
Frankrijk mee) weliswaar hun streven
naar een eigen atoomwapen niet zullen
opgeven, maar dat de andere leden van
het bondgenootschap (Duitsland en de
kleinere landen) zich niet te veel achter
gesteld zullen gevoelen, omdat ook zij
een stem in het atoomkapittel kunnen
krijgen.
Enkele maanden geleden zijn de eerste
berichten over dit plan van Norstad de
wereld ingezonden en het is duidelijk
geworden, dat Norstad tot deze stap
wenst over te gaan om te verhinderen,
dat Frankrijk met een eigen atoom
wapen de leiding van de Eurpese leden
van de N.A.V.O. zal kunnen opeisen.
Dit zou tot een gevaarlijke splitsing in
het bondgenootschp kunnen leiden.
Een ander onderdeel van het plan van
Norstad om de N.A.V.O. meer kracht
te geven is de vorming van een z.g.
brandweer, een zeer mobiel en krachtig
bewapend corps, dat in gevallen van
nood snel kan optreden. De strekking
komt steeds meer naar voren, dat de
landen van de N.A.V.O. meer op locale
conflicten voorbereid moeten zijn en zich
niet uitsluitend moeten concentreren op
atomaire vergeldingsaahvallen of liever,
vertrouwen op de afschrikwekkende
kracht van deze aanvallen. Er kunnen
namelijk gevaarlijke situaties ontstaan,
zonder dat men zijn toevlucht wil nemen
tot de uiterste middelen.
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en
Voor Finland is een belangrijk besluit
gevallen. President Kekkonen is op be
zoek geweest in Leningrad, waar hij van
de Russische regering gedaan heeft ge
kregen, dat Rusland zich niet zal ver
zetten tegen een band van Finland met
de vrijhandelszone van de Zeven, mits
de meest begunstigingsclausule van
kracht blijft. Dit betekent, dat Finland
alle tariefsverlagingen in de vrijhandels
zone ook voor Rusland van kracht
moet verklaren. De moeilijkheid is nu
nog, van de Zeven gedaan te krijgen,
dat zij met deze concessie aan Rusland
akkoord gaan. Voor Finland is het be
langrijk, dat het tot de Zeven kan toe
treden, wil zijn houtuitvoer (ongeveer
80 van de totale uitvoer) niet in een
ongunstige positie komen tegenover de
Zweedse en Noorse houtindustrie. Rus
land acht vermoedelijk het gevaar van
de Zeven niet groot en vermoedelijk is
het ook niet bang meer, dat Finlands
handel zich meer en meer op het Wes
ten zal gaan richten.
ÜS hjoed p p
to sizzen
Anderson, de Amerikaanse minister
van financiën en Dillon de Amerikaan
se onder-minister van buitenlandse za
ken, hebben in Bonn weinig succes ge
had met hun poging de Duitsers statio-
neringskosten voor de Amerikaanse
troepen të laten betalen in de hoop, dat
het tekort op de Amerikaanse betalings
balans zo weggewerkt zou kunnen wor
den. De Duitsers zijn wel bereid meer
te betalen voor hulp aan onderontwik
kelde gebieden en meer bij te dragen
tot de kosten van de N.A.V.O., maar
daar blijft het dan ook bij. De Ameri
kanen vroegen in contant geld ongeveer
2.5 miljard mark. Dat is dus geweigerd.
Wel zijn de Duitsers bereid schulden
vervroegd af te lossen. Op het punt van
de hulp aan onderontwikkelde gebieden
boden de Duitsers tussen 3 en 4 miljard
mark en dat hebben de Amerikanen ten
slotte aanvaard, hoewel zij er bezwaar
tegen maakten, dat het geld grotendeels
door leningen opgebracht zou worden,
die, naar zij vrezen, in New York ge
plaatst zullen worden, waardoor de druk
De werkliedenvereniging „Eendracht zij
ons Doel” te Bolsward vierde haar 40-
jarig bestaan. Op het jubileumfeest ga
ven Krips en Molenaar Friese voor
drachten.
nieuwe Geref. Kerk te Arum zal in
januari worden ingewijd.
Het is opmerkelijk hoeveel katten er in
Wonseradeel de laatste tijd gestolen wor
den.
Stil sloeg het laatste uur
Van deze veel omstreden
Staatkundige figuur
Symbool uit het verleden
Stil doofde het laatste licht
Het kroonjaar mocht niet meer komen
Het simpel doodsbericht
Werd, zonder schok, vernomen
Hij had teleurgesteld
Door de vaart in te tomen
Het vonnis moest geveld
En het is hard aangekomen
Het bewees in klare taal
Meet men naar zwarte dagen
Dan ziet men steeds de schaal
Naar één kant doorgeslagen
Welk staatsman treft geen blaam?.
Wie werkte zonder fouten?
Men mag, ook deze naam
Nu van ons heengegaan
Waardering niet onthouden.
niet anders of de gemeente moet dit sti
muleren. Zij wil zorgen dat Winsum in
de toekomst een sportterrein heeft, dat
beter is dan het bestaande, dat nu als
bouwterrein gebruikt zal worden,
Iets té eenzijdig, want
Een stoer werker als deze
Had ook het vaderland
Grote diensten bewezen
Zeker, hij schoot te kort
Al wou hij ’t zelf niet weten
En het positieve wordt
Dan ondankbaar vergeten
Nu de veldarbeid is afgelopen zoeken de
arbeiders de braadhokken weer op. ’s
Morgens vroeg reeds hoort men ’t een
tonig gedreun van de beuker. Lange
dagen moeten gemaakt worden om een
daghuur te verdienen.
Advertentie. Een kooi met een zingende
Man v. f 3.50 en twee zingende Man
nen f 5,— (met garantie).
Monumentenzorg.
Het voorafgaand debat over een nieu
we monumentenwet verliep heel wat
rustiger. Daarbij was het eigenlijk al
leen de socialistische afgevaardigde
Willems, die zich zorgen maakte dat
onze monumenten onvoldoende be
schermd zouden worden. Vergeefs ijver
de hij voor een onderhoudsplicht en een
mogelijke onteigening van verwaarloos
de monumenten. Staatssecretaris Schol
ten wees er echter op, dat een onder
houdsplicht wel eens een aansporing tot
verwaarlozing zou kunnen betekenen.
Zullen sommige eigenaars hun monu-
een toelichting
eenzetting kostenberekening hetgeen hier
op neer k<
f 500,bijdraagt de gemeente
Twee soldaten van een afdeling bergjagers van het Westduitse leger zijn een
rotsachtig dal in gesprongen en om het leven gekomen. Een derde soldaat en
een korporaal werden zivaar gewond, de sergeant van de troep had een straf-
exercitie bevolen, ’s Avonds laat begaf een aantal militairen zich in ’t duis
ter op weg. Op ’n gegeven moment stonden de voorste soldaten op ’n brug over
dc Schwarzbachschlucht, een dertig meter diep dal, waarin een beekje vloeit.
Plotseling commandeerde de onderofficier: „Atoomaanvalt dekking zoeken."
Drie soldaten en een korporaal sprongen over een hek, dat, wat zij meenden,
langs de tveg stond. In werkelijkheid was het de leuning van een brug.
Toto: Enige militaire autoriteiten, onder wie bataljonscommandant Majoor
Fischer, op de plaats des onheils.
Door het gemeentebestuur van Baardera-
deel was een bijeenkomst uitgeschreven,
waarin de mogelijkheden zouden kunnen
worden besproken voor een eventueel
aan te leggen en exploiteren van een
sportterrein te Winsum.
Het verheugde burgemeester Boelens, dat
hier zoveel belangstelling was. In het bij-,
zonder richtte spr. een woord van wel
kom tot de h.h. kerkvoogden,, vertw. Di
rectie Miedema en de consulent Licha
melijke opvoeding, de heer van Wijlen.
Leeuwarden.
Burgemeester Boelens zei zich er van be
wust te zijn, dat de dorpen een zware tijd
meemaken, doch Winsum verkeert geluk
kig in een bijzondere omstandigheid voor
de industrie.
De V-PR.O.-Televisie heeft dinsdagochtend in Bodegraven opnamen gemaakt
van een show Honderd jaar harmonium"georganiseerd door een plaatselijke
piano- en orgelfabriek. welke Pierre Palla had laten overkomen voor het bespe
len van instrumenten uit de oude, zowel als uit de moderne tijd. Foto boven:
Beluisterd door Nelly de Rijk in een passende klederdracht, bespeelt Pierre
Palla bier een harmonium uit 1860. Foto onder: Pierre Palla aan een hyper
modern harmonium uit I960 beluisterd door mevrouw Rozendal
als
maar
wil dit niet zonder medewerking van het
dorp zelf.
Het dorp moet durven leven. Verder
sprak de heer van Wijlen en bracht het
belang van een goed sportterrein naar vo
ren.
De heer Noorman, dir. gemeentewerken,
gaf een toelichting (plattegrond) en uit
rekening hetgeen hier
:omt, dat als het dorp per jaar
rente de reste
rende f 500 voor haar rekening neemt,
dan zal na 75 jaar alles vereffend zijn.
Uit de gesprekken bleek duidelijk, dat
het geld geen grote rol speelt maar wel,
de vraag of men het eens zal worden
over de vraag, wanneer het terrein ge
bruikt zal worden.
Na een drukke discussie bracht de burge
meester allen hartelijk dank voor de wij
ze, waarop de gesprekken waren gevoerd
en stelde het verdere verloop in handen
van de dorpscommissie en hoopte, dat
alle dorpsgenoten achter de commissie
stonden, zodat binnen zeer korte tijd met
de aanleg kon worden begonnen.
Het ging om een bedrag van maximaal f 65 miljoen. Tevoren had het Landbouw
schap immers een brief aan de Kamerleden gezonden met de klacht, dat het zich
bijzonder onrechtvaardig bejegend gevoelde door het garantiebeleid voor de melk.
Het had immers bij de regering een voorstel ingediend, dat was gebaseerd op
de conclusies van een voorafgaand overleg met minister Marijnen over de nieuwe
grondslagen voor het garantiefoeleid.
Nieuw-Guinea.
Minister Toxopeus had overigens nog
andere zorgen aan zijn hoofd. De pre
mier van Malakka, die inzake Nieuw-
Guinea tussen ons land en Indonesië
wilde bemiddelen, kwam immers op be
zoek en daarbij was de minister van
binnenlandse zaken, zijdelings, ook be
trokken.
De besprekingen werden echter voorna
melijk gevoerd door minister Luns. Deze
wist de bemiddelaar te doordringen van
de betekenis van de Nederlandse be
reidheid om de politiek van zelfbeschik
king ten behoeve van de Papoea’s te
onderwerpen aan het oordeel en het toe
zicht van de Ver. Naties, zonder daar
mee overigens op dit moment af
stand te willen doen van de Nederlandse
souvereiniteit. Aangezien de Indonesi
sche regering prompt daarop liet we
ten, alleen in souvereiniteitsoverdracht
te kunnen toestemmen, zag het er voor
de bemiddelingspoging somber uit.
Want die de opgangstijd
Zo hoog heeft uitgeblonken
Raakte in vergetelheid
De staatsmansroem verschraalt
Verouderd, weggezonken
Ook van grote talenten
Die eens hebben gefaald
Op critieke momenten.
Hwat hat Qabe Skroar
Parijs is deze en vorige week de vergaderplaats geweest van parlementsleden
uit de landen van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie en daarna van de
West-Europese Unie, deze laatste bestaande uit de Zes van de Gemeenschappe
lijke Markt en Engeland. Op de conferentie van de N.A.V.O.-parlementariërs
heeft generaal Norstad, de opperbevelhebber van de N.A.V.O. in Europa, zijn
plan voor een gemeenschappelijk atomwapen onder beheer van de N.A.V.O. naar
voren gebracht en daarmee succes geboekt, want de conferentie heeft een
desbetreffende resolutie aangenomen.
■-
