m
Ontwikkeling bedrijfsleven stemde
afgelopen jaar tot tevredenheid
ar
Het woning probleem echter blijft zorgen baren
üs hjoed p p
to sizzen
Profeten 1961
Fan de Martinytoer
I
1
59
55
48
39
36
25
24
24
18
15
5
3
99
98
96
95
87
83
66
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Onderzoek vliegramp
Welsrijp beëindigd
Zilveren filmpjes
<1
57e JAARGANG
No. 3
ONGEREGELDHEDEN IN LUIK
F i
PYT
het Hengstepad
A
Leau him,
dy't üt underlining sprekt
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OS1NGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 1}
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2505 of 2335
(K 5157)
dizze tryste sifers docht wol bliken,
it op it plattelan de
Bolswards Nieuwsblat
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Agrarische bedrijven.
Voor de agrarische bedrijven
ook nu i
standigheden bepalend voor de gang van
zaken. Door ’t wisselvallige weer en de
Naar men ons meedeelde zal het onder
zoek ter plaats, dat sinds weken inten
sief is verricht, om de concrete oorzaak
van het noodlottige vliegtuigongeluk op
21 november na te gaan, dezer dagen
Ferwerteradiel
Dantumadiel
Hinnaerderadiel
Liouwerteradiel
Skylge
Boalsert
Raerderhim
Doanjewerstal
Idaerderadiel
Starum
Amelan
Utingeradiel
Te koop te Bolsward aan 1
Huis waarin café in eigen gebruik bij
W. v. d. Meer, geschikt voor vele doel
einden.
Het behoeft geen betoog, dat deze gang
van zaken van groot belang voor de ver
sterking van de Nederlandse industrie
op de internationale markt. Aan de an
dere kant bleek, dat deze groei het ge
vaar voor ongewenste spanning in de
economie in zich zou kunnen bergen.
De gunstige economische ontwikkeling
in ons land kwam eveneens tot uiting
in de buitenlandse handel. Het maand-
gemiddelde van de in- en uitvoer nam
gedurende de eerste elf maanden in ver
gelijking met 1959 met 16 respectie
velijk 12 toe. De uitvoer, één van de
voornaamste pijlers van onze welvaart,
kon zich gedurende het gehele jaar op
een zeer hoog niveau handhaven en
toonde in tegenstelling met andere West-
Europese landen in de laatste maanden
des jaars geen noemenswaardige teke
nen van afzwakking. Opmerkelijk was
hierbij echter de dalende export van Ne
derland naar de Verenigde Staten.
Zoals te verwachten was, nam ook de
invoer aanzienlijk toe, zowel naar waar
de als naar hoeveelheid. Het invoerover-
schot gaf ten opzichte va.n 1959 een
lichte stijging te zien, het dekkingsper
centage liep daardoor iets achteruit,
maar dit leverde geen gevaar op voor
de positie van de handels- noch voor die
van de betalingsbalans.
De arbeidsmarkt.
De nationale welvaart van Nederland
vond uiteraard zijn weerspiegeling op
de arbeidsmarkt. Kon aan het einde van
1959 reeds van een krappe arbeidsmarkt
worden gesproken, in de loop van 1960
heeft de daling van de arbeidsreserve
zich in versneld tempo voortgezet,
waardoor allerwege tekorten aan ar
beidskrachten optraden. Deze kwamen
met name tot uiting in de metaalindus
trie, de bouwnijverheid en de textielin
dustrie, welke met een ernstig gebrek
aan werknemers worstelden.
De voortgaande gunstige ontwikkeling
van de conjunctuur heeft ook de werk
loosheid in Friesland niet onberoerd ge
laten. De arbeidsreserve hier vertoonde
een gedurig dalende lijn, waarbij ook
seizoensinvloeden op de werkgelegenheid
in de landbouw, welke door de slechte
weersomstandigheden groter was dan ’t
vorig jaar, van invloed waren. Belang-
rijker was echter de toenemende belang
stelling van industrieën elders naar een
vestigingsplaats in Friesland, welke om
standigheid voor de vergroting van de
werkgelegenheid uiteraard goede pers
pectieven irihoudt.
Niettegenstaande deze verheugende ont
wikkeling had Friesland ook in het af
gelopen jaar nog te kampen met een be
langrijke structurele werkloosheid, waar-
nanciële impulsen te stimuleren. Daarbij
is het verheugend, dat de gelden, nodig
voor de verbetering van de infrastruc
tuur, thans in ruimere mate gaan
vloeien.
De vooorzitter van de Friese Kamer van
Koophandel, die wij hier nog steeds oj
de voet volgen, bepleitte de kernen-po-
litiek uitsluitend vanuit een zakelijke en
objectieve gezichtshoek te bezien en
deze niet te vdel in het emotionele vlak
te trekken.
Hij betoogde, dat het om Friesland als
geheel gaat en dat een samenbundeling
van alle krachten nodig is om het doel,
dat wordt nagestreefd, te bereiken. Ove
rigens heeft de praktijk wel bewezen,
dat het bezit van het predicaat „kern”
nog geen absolute voorwaarde vormt
voor het aantrekken van industrie, om
dat de ondernemer, vrij als deze is bij
zijn vestigingskeuze, die plaats zal kie-
Detailhandel.
De detailhandel en het ambacht hebben
uiteraard geprofiteerd van de gunstige
economische ontwikkeling. In vrijwel alle i
branches lagen de omzetten op een be
langrijk hoger peil dan in het vooraf
gaande jaar, waarbij, evenals het vorig
jaar, de vraag naar duurzame consump-
zen, waar de vestigingsfactoren juist
voor zijn bedrijf het meest gunstig lig
gen.
Een verblijdend teken is het van de
nieuw in Friesland gevestigde onderne
mers te vernemen, dat zij over de am
bitie, de geschiktheid en de toewijding
van de Friese arbeidskrachten, welke ze
in hun bedrijf hebben opjgenomen, uiter
mate tevreden zijn. Dit geluid vormt in
tegenstelling met het woningprobleem,
een positieve factor, die zorgen blijft
baren.
Dat de Friese werker ook elders in het
land hoog genoteerd staat, bewijst wel
het beroep, dat het westen doorlopend
doet op het Friese arbeidspotentieel,
waardoor het verlies aan arbeidskrach
ten hier inderdaad niet onaanzienlijk is.
we. It binne:
Smellingerlan (Drachten) 900
500
338
266
144
117
113
100
67
47
47
45
41
27
26
15
4
4
2
1
bij in aanmerking moet worden genomen
dat deze arbeidsreserve een veroudering
vertoont en uit dien hoofde steeds moei
lijken in het normale arbeidsproces zal
kunnen worden opgenomen.
Onder invloed van de praktisch volle
dige werkgelegenheid en de vrijwel over
de gehele linie ingevoerde loonsverho
gingen namen de binnenladse consump
tieve bestedingen sterk toe Ondanks
deze toegenomen vraag kon van een sta
biel prijsniveau worden gesproken, daar
de verbeterde loonvoorwaarden niet in
de verkoopprijzen tot uiting mochten
worden gebracht, maar gebaseerd moes
ten zijn op een relatieve stijging van de
produktiviteit. Deze laatste moest ge
vonden worden in een vergroting van de
omzet dan wel door het invoeren van
kostenbesparende maatregelen.
De meeste bedrijfstakken hebben de
stijging van het loonpeil zonder bezwa
ren kunnen opvangen.
Dütsklan slüt him oanien
Neist oer in moanne as fjouwer
De aide hear krijt dien
Dat muoit üs, Adenauer
Syn plak nimt Willy Brandt
Wy wisten it fan tofoaren
Fansels, net seker hwant
Hja neamden ek twa oaren
het algemeen eveneens geconstateerd
kan worden ten aanzien van de akker-
bouwprodukten.
De arbeidsvoorziening in de landbouw
heeft niet tot ernstige bezwaren geleid,
hoewel de weersomstandigheden de
vraag naar arbeidskrachten deden stij
gen.
De mechanisatie vond uiteraard verdere
voortgang. In het afgelopen jaar is in
bepaalde streken evenwel gebleken, dat
een doorvoering van een mechanische
bedrijfsvoering een zeker risico kan
meebrengen wanneer de weersgesteld
heid zodanig is, dat niet of slechts op
beperkte schaal van landbouwmachines
i gebruik kan worden gemaakt.
De economische positie in de agrarische
bedrijven wordt in sterke mate bepaald
door het garantiebeleid, dat, zoals be-
kend, in het afgelopen jaar tot aanzien
lijke spanningen in deze bedrijfstak aan
leiding heeft gegeven.
Ut dizze tryste sifers docht wol bliken,
dat de freze as soe i
forkearde kant ütgean, as men net goe-
De Nederlandse economie stond gedurende het gehele afgelopen jaar in het teken
van een uitgesproken hoogconjunctuur, aldus de voorzitter van de Friese Kamer
van Koophandel in zijn belangwekkende Nieuwjaarsrede, waaraan wij ook dit
jaar de nodige aandacht willen schenken.
De stijging van de industriële voortbrenging overtrof de verwachtingen en be
droeg gedurende het eerste halfjaar 17 °/0 ten opzichte van die van de overeen
komstige periode van het vorige jaar, hetgeen betekende, dat ons land gerang
schikt kan worden onder die landen, waar de expansie zich het sterkst heeft
doorgezet. De vergroting van de produktie werd voor een belangrijk deel mogelijk
gemaakt door een verhoging van de arbeidsproduktivite.it.
de oare kant
Dér binne de Ambonezen fuort-
en fierder is der
technyske reden ek jit 50 forlies
maf papjer for.
Ondergetekende heeft zich te Wommels
gevestigd als manufacturier: A. H- de
Goede.
50 jarig bestaan schaakclub „Westergo”
Het tegenwoordig bestuur bestaat uit de
heren J. Vlietstra, voorz., W. Ph. Hen
driks, seer., P. Oord, penn. Wedstrijd
leider J. Wouters, materiaalcommissaris
J. Knorr. Ere-leden Teake Westendorp
en J. A. v. d. Wey (mede oprichters).
Ekstra fijne leverworst 25 cent per pond
De KLM heeft in '35 meer dan 100.000
reizigers vervoerd.
Industrie.
De situatie in de industrie in Friesland
vertoonde in het afgelopen jaar een zeer
bevredigend beeld. In schier alle bedrijfs
takken viel gedurende het gehele jaar
een hoge graad van activiteit te bespeu
ren. Door de aanhoudend grote vraag,
zowel afkomstig uit het binnen- als uit
i het buitenland, waren de bedrijven ruim
schoots van opdrachten voorzien, terwijl
I de uitkomsten in het algemeen tot grote
tevredenheid stemden. Ondanks het feit,
dat de industrie met de grootst moge
lijke bezettingsgraag heeft gewerkt,
waren verschillende bedrijven tengevol
ge van de aanzienlijk versterkte order-
positie niet in staat tijdig aan de vraag
l te voldoen, zodat vaak langere leverings-
j tijden dan normaal moesten worden be-
I dongen.
Sedert 1959 besloot een groot aantal be
drijven zich in de aangewezen kernen
tiegoederen een belangrijke plaats in-
nam.
Sa waerd it üs bikind
Neffens profeten-noazen
Giet de wei fan presidint
Kennedy, Ijocht oer roazen
Suksessen fan komsa
Fral yn de earste moannen
Fansels de roazen ha
Ek min oftemear toarnen.
In hiel forbliidzjend feit
België hat al lake
Boudewijn, dit jier heit
En ’t folk wol net mear stake
Margaret wurdt neist mem
De Shah sjocht weinich sinne
Fansels wy moatte 't noch sjen
Elkien kin him forsinne.
Charles de Gaulle, syn maet
Dat liket net sa bjuster
Dy rekket fan de kaert
Hy wurdt aenst wei yn 't tsjuster
Oaren binne him oermansk
Seis sil hy ’t neist ek leauwe
Fansels, der is in kans
De man ken ek noch bliuwe.
Och ja it is mar in weet
Dat tüke takomstlêzen
De wrald, (tinkt in profeet)
Wol dochs bidragen wêze.
In Luik hebben zich ernstige ongeregeldheden voorgedaan, waarbij vele ge
wonden bij stakers en politie zijn gevallen. Foto boven: wegwijzers werden
door de woedende menigte omver gehaald, politiewagens gekanteld en in brand
gestoken. Foto onder: Stakers en Gendarmes in gevecht in de buurt van het
zwaar beschadigde station Des Guillemins
2e week januari 1936
Afscheid Ds. S. Zeilstra, herv. pred. te
Pingjum, wegens vertrek naar Giekerk-
Oenkerk-Wijns.
Veemarkt Sneek. Notering: melke- en
kalve koeien f 90,f 140,Vette
koeien f 90,f 150,Schapen f 10,
f 20,Fondsprijs varkens 1417^2 ct-
koeien 1721 ct.
de tsjinmaetrigels nimt, alhiel ütkomt.
En de slach komt it hurdst oan yn de
bouhoeke en de swiere greidhoeke. Dat
kloppet alhiel mei de forwachting, hwant
dêrop hat yn de léste tsientallen jierren
fierst to min de oandacht fêstige west.
It is nou al jierren sa, dat de Walden, dy
’t eartiids it minste diel wiene fan Frys-
lan, aloan wer forbetteringen krije.
Dat is sa mei de wegen, mei it yndustry-
skip, mei de ruilforkavelingen, ja oer
de hiele liny. De bou- en swiere greid
hoeke hat men fierst tofolle lizze litten
en de minsken seis wiene faken ek to
wiis mei har goede groun en greate
pleatsen.
Yn elts gefal blykt nou sinneklear, dat
it hjir sa net langer kin." Mei dizze fei
ten foar eagen, moat men dochs ynsjen,
dat krekt yn dizze wrald de yndustry
net keard, mar mei alle reedlike middels
fuortholpen. wurde moat. It westen fan
Fryslan komt yn in krisis en as hjir net
it roer forgoed yn oarewei treaun wurdt,
dan is it gau to let.
In oare opmerking, dy’t sommige mins
ken ris goed oertinke moatte, is dizze:
Der wurdt tsjintwurdich hiel hwat dien
om de saneamde rekreaesje op gong to
tritich gemeenten fan Fryslan dit jier
buorke hawwe en jowe hjir earst it list-
ke fan de 20, dy’t jit winst makke haw-
trialisatie in onze provincie nu behoor
lijk is aangeslagen.
De spreidingsgedachte wint steeds meer
veld en wanneer de huidige gunstige
conjunctuur nog enige tijd aanhoudt,
biedt de naaste toekomst voor ons ge
west ook in dit opzicht goede perspec
tieven.
Het is aan geen twijfel onderhevig, dat
het westen langzamerhand doordrongen
wordt van de mogelijkheden, welke het
noorden en met name Friesland voor in
dustrievestiging biedt.
Dat in de industriebevordering in het
noorden des lands een vraagstuk is, dat
het gehele land raakt, blijkt mede uit
de bereidheid van het Rijk om de hier
aanwezige ontwikkelingskansen door fi-
Hwat bringt üs it nije jier?
Dy fraech leit yn ’e reden
Hwa makket it iepenbier?
Lokkich der binne profeten
Dy sjogge yn kofjes jok
Miskien ek nei de stjerren
Hja ha’t op 't heden drok
Kom wy wolle nei har hearre.
men de sifers fan de eilannen bisjocht,
dan jowt dit to tinken.
De léste jierren wie it dêrre fre?slik drok
yn de simmer, alles teach nei de eilannen.
En sjoch nou de fortuten op de bifol-
k>ng.
Skylge (Terschelling) it drokste en moai-
ste eilan, 36 minder. Amelan 5 minsken
minder, allinnich Skiermüntseach 4 mins
ken mear. It docht dus wol bliken, dat 1
as men mei de simmerdrokte fan de re-
kreaesje mient de üntfolking keare to j worden beëindigd.
de bitsjutting ^fen becf^ verschillende onderdelen van
de neergestorte straaljager kunnen ber-
de oandacht gen De motor is ook niet te voorschijn
gekomen. Ook na peilingen tot een diep
te van ongeveer 13 meter had men in
dezen geen succes. Zeer waarschijnlijk is
deze motor zo diep in de drassige bodem
geslagen dat hij in het drijfzand verzonk
I en dan is het vrijwel onmogelijk dit on-
j derdeel naar boven te halen.
Manschappen van de vliegbasis Leeu
warden, die de uitgravingen verrichtten
en op het erf van wijlen de fam. Post-
ma hun bivaktent hadden geplaatst, me
nen dat verdere naspeuringen geen
waarde meer zullen hebben.
De juiste oorzaak van het ongeluk zal
dan ook wel nimmer definitief worden
vastgesteld.
Van de bezittingen der omgekomen fa
milie is weinig of niets terug gevonden.
Alleen de brandkast kwam onbeschadigd
uit de ruïne te voorschijn.
Vrijdagmorgen hadden de werklieden
nog een klein verkeersmankementje.
Een der zware trucks raakte ter hoogte
vn de wegkruising Tzum-Winsum bij ’t
uitwijken voor een fietser in de weke
berm en zakte zo ver weg, dat een trac
tor het vehikel weer zal moeten omhoog
trekken.
Het verkeer is door deze stagnatie ter
plaatse gestremd. Alleen voetgangers
Ljouwert
Tietjerksteradiel
Snits
Dokkum
Eaststellingwerf
Frentsjer
Harns
Weststellingwerf
Kollumerlan
Achtkarspelen
Opsterlan
Hearrenfean
Hylpen
Lemsterlan
Gaesterlan
Drylst
Skermüntseach
Warkum
Baarderadiel
Hjir moat winlik Haskerlan jit by, dy ’t
troch aparte oarsaken op i
komd is. Dé. Li
gien, dat makket 67
troch t
fan lju, dy’t allinnich
oaren.
Dit binne dus de winners En nou it
listke fan de gemeenten, dy’t mear kwyt
rekke binne as allinnich har berte-oer-
skot. Boppe oan stiet de gemeente:
It Bilt mei net minder as 152
Dan komme:
East-Dongeradiel
Wymbritseradiel
Menaldumadiel
Himmelom, Aldferd
Wünseradiel
Frentsjeradiel
Barradiel
ningen van 2,9 en in Drente van
te vestigen. Volgens de thans ten dienste 4,2
staande gegevens bedroeg het aantal Het stemt tot verheugenis, dat, zoals
gerealiseerde vestigingen alsmede het uit het voorgaande wel blijkt, de indus-
aantal besluiten van bedrijven tot ves
tiging in Friesland sedertdien 58, waar-
waren I van 43 in de kernen en 15 in de niet-
weer de klimatologische 'om- kernen. Daarnaast vond een flink aantal
.j i j j uitbreidingen van bestaande onderne-
mingen plaats, terwijl het bekend is, dat
overvloedige regen in de zomermaanden bij verschillende bedrijven uitbreidingen
en in de herfst stagneerde de bedrijfs- j op het proramma staan. De uit deze
uitoefening vaak in ernstige mate. De verheugende ontwikkeling na verloop
werkzaamheden, verband houdende met van tijd voortvloeiende werkgelegenheid
de oogst, hadden met ernstige ijioeilijk- j kan zeer globaal geraamd worden op
heden te kampen, al kon hier in verge- 6400 arbeidsplaatsen voor mannen en op
lijking met andere delen van het land I 600 voor vrouwen.
nog niet van een ramp worden gespro- j Beziet men de ontwikkeling op iets tan
ken. |ger termijn (1950-1959) dan blijkt een
De hoeveelheid gewonnen kuil- en ruw- toeneming van de industriële werkge-
voeder stemden tot tevredenheid, al liet j legenheid ten opzichte van het gehele
de kwaliteit te wensen over, hetgeen in land in Friesland van 5,3 in Gro-
Hwat hat Qabe Skroar
KRITISCH KOMMENTAAR
Wy hawwe it dizze wike yn de krante
léze kinnen, dat Fryslan yn I960 1500
mear ynwenners krigen hat en der binne
faeks lju, dy’t miene, dat dit net sa min
gien is. Nou is 1500 op in bifolking fan
480.000 minsken minder as ien tredde
persint en dat is wol in hiel lyts bytsje.
Hwant it forskil tusken de bette en de
stjerte soe likernóch 6000 meat minsken
bitsjutte. Wy moatte dus sizze, dat jit
gjin trêdde part fan de Friezen plak yn
it heitelan foun hawwe, of dat de na-
tuerlike oanwinst foar mear as twatred-
de diel fuortgien is.
En dat yn in tiid, dat rounom wurk en
brea is. Hwant as dit nou bart, dan kin
men wol neigean, hwat er barre sil, as
de tiid ris hwat minder gunstich liket.
Lukt men de sifers fan Drachten en Ljou
wert fan it totael óf, dan bliuwt der fan
de hiele winst neat mear oer.
kinnen, dan oerdriuwt men
dêrfan in leaf lyts bytsje.
En it is sa'n moai wurd om
fan de lju hwat óf to lieden. Dér wol
ek de regearing wol jild foar jaen. Mear
as 800.000 goune sil der dit jier biskik-
ber steld wurde foar dit doel. Alles bést,
mar boer pas op jou guozzen.
Hwant Fryslan sil dêrmei net rédden
wurde kinne. Komme der gjin mear bi-
steansmooglikheden yn yndustry, tünbou
en greate hannelsbidriuwen, dan rint
Fryslan fierder leech en wurdt it gehiel
in prachtich oard om der simmerdei to
fiskjen en to silen. It sil dan jit wider en
rommer wurde, mei oan de kimen de re-
staurearre tsjerkjes en tuorren en de al
mar greater wurdende buorkerijen, hwert
ien man fjirtich kij haldt en dus dochs
gjin tiid hat om op of om to sjen. Faeks
loert er tomük nei it Südwesten oft it
twadde gemael der hast komt of nei it
Noard-Easten om to sjen, oft de Lau-
werssé ek jit in kear ófsluten wurdt
Ien ding stiet as in peal boppe wetter.
Op dizze wize en yn dit tempo haldt
Fryslan de swiere striid foar syn bistean
net fol.
It giet hyltyd mei bytsjes en it duorret
allegearre fierst to lang. It wurdt hege
tiid, dat er fan alle kanten en ienriedich
gearwurke wurdt om dit op foarse wize
de regearing witte to litten. Sa kin en
3
EL
11
M
DINSDAG 10 JANUARI 1961
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenües bij contract reductie
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
