de Rijksdienst Activiteiten van aanvullende werkgelegenheid voor Mevrouw Giezen begint haar 100e levensjaar Haar oudste kind is al 77 w IJL JÉ Sportvelden en meer sportaccomodaties ET .«swm- de schoonmaak voor Fan de Martinytoer us hjoed p p to sizzen STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Nederland groeit Johannes de Heer (23 mei 1866 16 maart 1961) Hij bleef heel lane gespaard In levens wintertijd Thans rust hij, hoogbejaard Verlost van zorg en strijd De loop werd moe volbracht De ogen gingen dicht Er blonk, de laatste nacht Een straal van eeuwig Licht Zilveren filmpjes J aarbeurs-nieuwt je i i w DINSDAG 21 MAART 1961 57e JAARGANG No. 23 gelijk te doen verlopen: vloeren bijvoor- a. b. c. PYT deis troch de Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handehadvcrtcnties bij contract reductie Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OS1NGA N.V, Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 13 Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335 (K 5157) Abonnementsprijs t 190 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 de sin- dit bi- naam C.A.C. heeft tot taak de weder zijdse belangen bij de aanleg of verbe tering van speel- en sportterreinen te bespreken en ten aanzien hiervan advies te geven aan alle instanties, die op eni gerlei wijze bij de voorbereiding van deze soort plannen betrokken zijn. In deze op 24 mei 1950 geïnstalleerde adviescommissie zijn niet minder dan 7 Ministeries vertegenwoordigd. Het secretariaat berustte bij het Neder lands Olympisch Comité, doch is het vo rige jaar, na de reorganisatie van dat Comité, in handen gelegd van de Neder landse Sportfederatie (N.S.F.), die hier- bij wordt geassisteerd door leden van de verschillende sportorganisaties (Tech nische Raad). ben betrokken te zijn by een werk, dat van direct belang is voor de lichamelijke ontwikkeling van hun kinderen. Uit bovenstaand blijkt wel, dat het tot stand brengen van een sportveldencom plex heel wat barrières heeft te nemen. Ook Bolsward heeft een nieuw complex in voorbereiding. Dit is door de Grontmij. ontworpen en ligt in het uitbreidingsplan, zodat de Planologische dienst er bij voorbaat mee akkoord gaat. Ook het contactorgaan het Ned. Olym- pir' h Comité gaf reeds het fiat. Ten departemente wacht het plan thans op de laatste goedkeuring. Hoe lang nog? ’t Is a long way. Boiswards Nieuwsblad De Jong’s Nieuwsblad dér giet it om. Hwant hoe heger de spanning hoe lytser De sterke groei en verscheidenheid van de sportbeweging heeft zich in ons land in hoofdzaak na 1900 gemanifesteerd. Dit wordt duidelijk aangegeven in de on langs door de Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen uitgebrachte „Nota betreffende Lichamelijke Vorming en Sport”, waaruit, zonder er hier verder op in te gaan, blykt, dat in 1900 het aantal georganiseerde sportbeoefe naars slechts 23000 bedroeg, terwijl dit aantal per 1 januari, 1959 was gestegen tot 1.328.500. In de maatschappelijke ontwikkeling neemt de behoefte aan actieve recreatie een steeds grotere plaats in. Hoewel in ons land nagenoeg alle takken van sport v. orden beoefend, blijft toch nog steeds de voetbalsport de belangrijkste plaats innemen. De belangrijkste toename van het aantal sportbeoefenaars en daarmede gepaard gaande hoge kosten voor de aanleg en bouw van sportaccomodaties stelden de lagere overheden in het verleden en stel len deze instanties ook nu nog voor gro te financiële problemen. Dit probleem speelt overal in Friesland, op het platteland zowel ook als in Bols ward, waar de sportveldenkwestie reeds sedert jaren slepende is. Over de rol van de overheidsinstanties willen wij hier gaarne een en ander laten volgen. Hoe is bijv, de Rijksoverheid ertoe ge komen deze soort werken (n.l. sport accomodaties) als aanvullende werkge- legenheidsobjecten te hanteren Na de oorlog zag de Rijksdienst voor de Uitvoering van Werken na midden 1954 de Rijksdienst voor de Aanvullen de Werkgelegenheid belast met het opsporen van werken, welke naar hun aard in aanmerking konden worden ge bracht door uitvoering in het kader van de aanvullende werkgelegenheid, zich in verband met de materiaalschaarste voor de niet gemakkelijke taak geplaatst zo veel mogelijk die werken te zoeken, wel ke weinig materialen vergden. En waar sportobjecten in het algemeen in ver houding tot het te verrichten grondwerk weinig materialen vragen, is het dan ook vanzelfsprekend, dat deze Dienst de nodige activiteiten ontplooide in die ge meenten, waar de sportaccomodatie aan vulling behoefde en in welke gemeen te was dit niet nodig teneinde de be trokken gemeentebesturen te bewegen tot het doen ontwerpen van plannen tot aanleg of verbetering van sportobjecten. Achteraf jammer dat Bolsward het ijzer niet voldoende heeft gesmeed toen het heet was. Te veel andere problemen heb ben waarschijnlijk de aandacht te veel opgeëist om de geboden mogelijkheden voldoende uit te buiten, voordat er weer een kink in de kabel kwam. In de eerste jaren na de tweede wereld oorlog is het n.l. mogelijk geworden subsidie te verkrijgen voor de aanleg en verbetering van sportvelden, al moet hier direct aan worden toegevoegd, dat dat in die beginperiode geen sprake was van het op grote schaal subsidiëren van deze objecten. Toen evenwel in het noor den van ons land het verkrijgen van ge schikte werkgelegenheidsobjecten moei- Advies verplicht. Aangezien de adviezen van de C.A.C. meer zekerheid geven, dat de door de overheid te verlenen subsidie-bedragen voor de aanleg en de verbetering van sport- en speelterreinen zo nuttig moge lijk worden besteed, heeft de Rijksdienst voor de Aanvullende Werkgelegenheid de overlegging hiervan bij de subsidie aanvragen voor deze werken verplicht gesteld. Deze Dienst neemt dan ook al leen plannen voor de aanleg of verbete ring van speel- en sportterreinen in be handeling, indien de goedkeuring is ver kregen van: de Planologische Dienst, voor wat betreft de planologische ligging; het Staatsbosbeheer in verband met de bepalingen in de Natuurbescher- mingsbeschikking de C.A.C. met betrekking tot de sporttechnische eisen. Uit het hierna volgend overzicht, ont leend aan het mededelingenblad voor de Probleemgebieden in Nederland, blijkt, in welke omvang na de oorlog in Fries land van de gelegenheid tot het aanleg gen van speel- en sportterreinen en ook tot de bouw van andere sportaccomoda ties is gebruik gemaakt. Aangelegd werden. 79 voetbalvelden, 16 oefenvelden, 12 korf- balvelden, 11 speelweiden, 1 cricketveld, 6 kaatsvelden, 3 tennisbanen, 4 zwemba den en 34 ijsbanen, samen tot een be drag van f 4.295.750, Met de uitvoering van al deze werken, welke ten doel hebben het verschaffen van nuttige arbeid aan degenen, die tij delijk in het zogenaamde vrije bedrijf geen werk konden vinden, werd tevens een belangrijk (neven)doel bereikt, na melijk de zo noodzakelijke uitbreiding van de sportaccomodaties. Als bijzonder heid kan hierbij nog worden vermeld, dat bij de uitvoering van sportobjecten vaak zeer duidelijk blijkt, dat ook bij de werknemers deze werken zeer in trek .zijn, omdat zij terecht het gevoel heb- Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en krachten kon inschakelen, is nu eenmaal voorbij. Slechts één mogelijkheid is Volgens opgave van het C.B.S. bedroeg het aantal inwoners van ons land op 1 febr. j.l. 11.565.670. Het aantal levend geborenen steeg van 19.007 in januari 1960 tot 20.100 in januari 1961 en het aantal overledenen van 7804 tot 8476. Voorts bedroeg het aantal immigranten in januari j.l. 3550 tegen vorig jaar 3243 en het aantal emigranten 4261 tegen 4497. In januari 1961 tenslotte werden 4590 huwelijken gesloten tegen 4480 in januari 1960. Slechts één mogelijkheid is er om de schoonmaak zo pijnloos en geruisloos mo- prima. Het gezichtsvermogen wordt weliswaar iets minder, maar als we met dit vitale oudje een gesprek voeren, zou men niet zeggen, dat wij tegenover een 99-jarige zitten. Het was op 22 maart 1862 dat de kleine Maria te Venlo in de wieg werd ge legd. Dat is dus bijna een eeuw geleden, een eeuw, waarin de wereld een grotere lijkheden ging opleveren en als gevolg daarvan de tewerkstellingsmogelijkheid in het gedrang kwam, is er, in eerste instantie in de provincie Groningen, op veel ruimere schaal dan voorheen sub sidie verleend voor de aanleg en verbe tering van sportvelden. De gegevens over de" provincie Groningen illustreren op duidelijke wijze de activiteit van de Rijksdienst in die provincie en de mede werking van de betrokken gemeente besturen. Zoals zo vaak won de Groninger „za kelijkheid" het ook hier weer eens van het Friese getheoretiseer en eindeloos gepraat. Toen over het gehele land de aanleg van sportterreinen als aanvullende werkge legenheidsobjecten ter hand werd geno men bleek n.l. al spoedig, dat zowel de opdrachtgevers als de ontwerpers over onvoldoende ervaring beschikten voor wat betreft de grondbewerking en de in deling van de sportterreinen. Ofschoon reeds in een aantal gevallen overleg ge pleegd werd met de sportbeweging, kwam al spoedig vast te staan, dat het van groot belang was om bij de aanleg van speel- en sportterreinen steeds het inzicht van de georganiseerde sportbe weging te kennen. Anderzijds werd ook bij de georganiseerde sportbeweging de behoefte gevoeld aan overleg met de Overheid. Sta op, de tijd is kort Gereed tot het festijn De lendenen omgord De lamp moet brandend zijn Sta op, De Heiland komt! Uitdrager van het Woord AI is de mond verstomd De Boodschap blijft gehoord. skiklik meiparte lit yn it ierdgas üt Grins, dan stiet it dêrmei de energy-forsjenning fan it nije Fryslan net sa min foar. Dy hat de gong fan de tiid goed byhal- den en men soe winskje, dat men dat fan folie meat dingen sizze koe, hwant dan allinnich kin men de takomst treast wêze. Us dieden binne de iennige spegel, hweryn wy sjen kinne, hwa ’t wy winliken binne Hij werd becriticeerd Eenzijdig exegoét Ook als vader geëerd Voor de arbeid die hij deed Gebrekkig, onvolmaakt Toch nemen wij het aan Het lied, O wereld waak Hoe lang zal ’t nog verstaan? Hij heeft heel lang gezocht Toen zong de geloofsmoed Door Christus vrijgekocht Gereinigd in Zijn bloed Dat lied kreeg diepe klank Het gaf in menig oor Met een gevoel van dank De Blijde Boodschap door metamorphose heeft ondergaan dan in vele eeuwen daarvoor. Van elektriciteit was nog geen sprake. Fietsen, auto’s en vliegtuigen moesten nog worden uitge vonden. Het is haast niet te begrijpen, dat een mensenleven een dergelijke ver andering kan omspannen. En toch is het zo. Uit die goede oude tijd weer mevr. Giezen nog veel te vertellen. Ze doet dat onderhoudend en niet zonder humor. Haar vader was beroepsmilitair. Vaak moest het gezin verhuizen. Zo woonde mevr. Giezen als meisje in Terneuzen, te Vlissingen, te Bergen op Zoom. Het was eigenlijk een zwerven van hier naar daar, maar steeds langs de zuidelijke grens. Na haar huwelijk, dat op 19 no vember 1881 werd gesloten met Jan Jo hannes Giezen woonde het gezin eerst een tiental jaren in Amsterdam, waarna men naar Leeuwarden verhuisde, waar nu nog één van haar dochters woont. Mevr. Giezen kan met grote dankbaar heid op haar leven terug zien. Zij mocht bijna 74 jaar met haar man verbonden blijven, een voorrecht, dat wel zeer weinigen is beschoren. Haar man overleed op bijna 94-jarige leeftijd. Gek scherend had hij vaak gezegd te hopen de 100 te beleven. Het was voor hem niet weggelegd. Voor mevr. Giezen mis schien Och, dat moet een mens gegeven wor den en heeft men niet zelf in de hand. Maar met haar man was ze gelukkig. skoan bigripe kinne. Sokke basisyndustry-1 I en binne ommers it founemint foar it hiele fierdere ekonomyske libben. As de minister üs straks nou ek hwat 4e week maart 1936 Vrachtautodienst vanaf 1 april dagelijks Boisward-Harlingen-F raneker. Aanslui ting op de eilanden. Aanbevelend W. Visser. Der giet neat boppe in echte dimter koe- ke. Priis 28 sinten. Strikwerda, Greatsan, Boalsert. ’t Is gauw Pasen. Wij hebben voor u ’n elegant costuum vanaf f 7,50 tot f 39, Voor iedere beurs broekjes in wollen stoffen. O. P. van der Klei, Gr. Dijlak- ker, Bolsward. Slagerij F. Algera. Runderlappen vanaf f 0,35 per pond. Friesch droog spek per pond f 0,38. Hitjer op een bijeenkomst in de Krupp hallen voor 100.000 toehoorders: Alleen mijn volk is mijn rechter en niet het een of ander internationaal hof. Tegenover leden en paragrafel stel ik de enige wet, waarop ik mij beroep: Gij zult uw naaste niet doden noch onderdrukken, uitbuiten of plunderen Italiaanse vliegtuigen hebben in Oost- Afrika Harrar gebombardeerd. De rege ring van Ethiopië heeft geprotesteerd, omdat Harrar tot open stad was verklaard Italië heeft thans het volgende oorlogs materiaal naar Oost-Afrika gezonden: 450.000 geweren, 11.500 mitrailleurs, 800 kanonnen, 300 tanks. 80.000 vier voeters, w.o. veel muilezels, 13.500 vrachtauto’s, 100.000 km telefoondraad, 1800 draadloze stations. Interdepartementaal overleg met Centrale Advies commissie. Omdat bij de uitvoering van deze wer ken speciale belangen betrokken zijn, welke tot de bemoeienis van verschil lende Ministeries behoren, is op ambte lijk niveau de noodzaak van dit overleg aan de orde gesteld. Dit interdepartementale overleg heeft er toe geleid, dat in mei 1949 bij de Re gering een voorstel werd ingediend, in houdende de vorming van een adviescom missie voor de aanleg van sportvelden. De toenmalige Ministerraad heeft zich hiermede akkoord verklaard en de in stelling van een „Centrale Adviescom missie voor Speel- en Sportterreinen” goedgekeurd. Deze Adviescommissie, bekend onder de foar ien gebrüker, mar it skilt foar har meimekoar krekt in miljoen goune. Dit miljoen is dan de earste frucht fan de nije sintrale. Alhoewol der ek hiel hwat foar to sizzen wie om dit jild to brüken foar de ünrendabele gebieten, mei men net forswije, dat de yndustriali- saesje twingend foarskriuwt om de streamprizen by oare provinsjes oan to sinten. Hwant dat is foar elts bidriuw in bilang- rike kostenfaktor. Ek foar de ynwenners fan de provinsje kin men net heger lizze as yn oare stre ken, hwant dan soe men jit meiwurkje oan it forfarren fan lju, dy’t it op oare plakken goedkeaper sykje. Lykwols hawy wol bitrouwen, dat de Fryske Steaten tige omtinken jaen sille oan die efterbliuwen- de gefallen. In léste opmerking, dy’t wy meitsje wol- le, is, dat hoe langer hoe greater kapita len nedich binne om ditsoarte bidriuwen oan to gean, Dat soks by dit oerheitsbi- driuw dien wurde kin, sünder oan de pro- vinsiale kas to kommen, is in goed ding. Mar de skaedkant is fansels, dat der dan vinsiale kas to kommen, is in goed ding, moatte om nij jild yn it bidriuw stekke to kinnen. Hwat dat oangiet, is de situae- sje by it P.E.B. nei de oarloch stikken forbettere. Hja hawwe de bernejierren forgoed hawn en kinne it nou yn streken lizze. Dat dit foar' bidriuwen en partikulieren in tige bilangrike grounslach is, sil elk Fris en kraakzindelijk is de kamer, waar onder de enthousiaste leiding van directrice Zr. T. Bakker met haar ver pleeghulpen o.a. mevr. Maria Theodora Elisabeth GiezenHeijer- wordt ver zorgd. Een keurig bloemetje staat op de tafél naast haar bed. We veronderstellen dat het er morgen, woensdag 22 maart, nog wel een paar bloemetjes meer zullen zijn, want dan begint mevr. Giezen haar 100e levensjaar. Ze is daarmee de oudste in woonster van Bolsward en al komt zij het bed niet meer uit, haar verstande lijke vermogens en haar gehoor zijn nog winkels te koop zijn. Voor het opdweilen van vloeren bijvoor beeld is deze nieuwe supermaid summit ideaal: de eerste mechanische zelfwringer die tegen 'n zo lage prijs verkocht wordt. Deze zelfwringer dweilt snel en droogt bovendien; de spons kan namelijk door de handle over te halen en zonder te hoe ven drukken, uitgewrongen worden. Deze nieuwe supermaid met zijn sterke plastic steel is gemakkelijk hanteerbaar, in diverse kleuren te leveren en boven dien gegarandeerd voor 1 jaar. Het ap paraat is op de Voorjaarbeurs te Utrecht bij de handel geïntroduceerd en dus op zeer korte termijn in de winkels verkrijg baar. namelijk door gebruik te maken van de talloze technische apparaten die in de legerke minsken, dy’t dizze stienkoal los te en forsleepte, de stokers by de tsjettels, de masinisten mei har poetslapen, hja wiene allegearre fordwoun. Wy seagen in romme hege hal, hweryn as in munster, in geweldich aparaet, opsteld stie, hwer yn it hiele proses him ófspile. Alles ófsluten en isolearre, alles automa- tysk en selsregeljend, oalje süpend ut tanks, oalje sproeiiend yn it fjür, turbo- generatoaren oandriuwend mei in ünt- settende krêft en oan de ein elektrisiteit opleverjend yn in kwantum, hwert gjin minske yn 1924 oan tinke koe. Ik soe mei de béste wil fan de wrald de saek net ütlizze kinne mar de greate lijn is jit altyd deselde. Troch de waermte fan de branje wurdt stoom hjit makke en op spanning brocht. Mei dizze hege druk wurde turbines oan it draeijen mak ke en dy sitte fêst oan de saneamde ge neratoren en reitsje dus ek oan it giseljen en dèrtroch üntstiet elektrisiteit. Dat wie doe sa, dat is nou noch sa. It prinsipe is dus itselde bleaun, mar hoe geweltich is alles forbettere en forgreate. By de oprjuchting wurke men mei stoom fan 12 atmosfear. In jier of toalf letter koe men al op 20 atmosfear komme, daliks nei de oarloch sprong men op 40 atmosfear en nou dit jier hellet men mei de nije masine-ienheit in druk fan l£0 atmosfear. Dat bitsjut, dat alle materiael stiet under in druk fan 16000 kilo op ien dm2. Sa is de technyk forbettere, dat nou masines to bouwen binne en materialen to meitsjen, dat hja dizze üntbidige spanning fordrage kinne. Dat dit nou kin is foar it greatste diel to tankjen oan it aloan forbettere ma teriael. Hwant om dy hege druk krije to kinnen, moatte de fjüren al hjitter mak ke wurde en dat kin allinnich as dy ma terialen dizze hege temperatueren fornea- re kinne. Wie it maksimum destiids 325 graden, nou is dit opfierd oant 530 gra den. Dizze folie hegere stoomspanning "t en Hwat hat (jabe SLrocir De crocusjes bloèien al weer en dus be gint menige Nederlandse huisvrouw ju belend (of zuchtend?) aan de grote schoonmaak. Kasten worden overhoop gehaald, meu bels worden in de was gezet en vloeren worden geboend. De warme maaltijd wordt in de schoonmaak-gezinnen nu al heel simpelóf stampot, óf bietjes, want de vrouw des huizes, die de hele schoon maak alleen moet opknappen, klaagt over een gebroken rug en kan de moed niet meer opbrengen om een feestmaal op tafel te zetten. De tijd dat men nog huishoudelijke DE GONG FAN DE TIID Doe’t ik lyts fjirtig jier lyn foar it earst in ekskursje makke nei it Provinsiael Elektrysk Bidriuw, wie dat in bilangrike dei. Wy wiene mei üs fiven as bistjürs- Jeden fan de pleatselike foriening, dy’t it nije Ijocht yn Bakhuzen mooglik makke hiene en op ütnoeging fan it P.E.B. bisea- gen wy dy deis de greate masines en ber gen stienkoal, dy’t der sa tsjettels giene. Wy hiene fan alles hwat wy seagen, net it measte forstan, mar bigriepen doe bet ter as earst, dat der oan de opwekking fan elektrisiteit hiel hwat fêst siet. En nou fan ’e wike wiene wy jitteris yn trale om de nijste oanwinst fan driuw ris to bisjen. Winlik wie der fan de aide sintrale neat meat oer. Hwat wy nou seagen, wie safolle greater en safolle oars, dat wy gjin forgeliking mear meit sje koene. It sied fan doe wie nou ta folie waechsdom kommen en it wie üs net y A mooglik om yn dit greate kompleks bi- fan$e‘s ek in folie greatere kreft kinde punten tsjin to kommen. De skip-1 'l' pen mie stienkoal leine der net mear, it it forbrük fan stienkoal of oalje wurdt. Hwant dy hege stoomdruk kin yn de nije masine ta trije kear ta brükt wurde troch him wer op to waermjen en sa wurdt it rendemint bilangryk greater. Dat dizze redemintsforheging bilangryk is, blykt wol üt it feit, dat hja yn 1924 jit 11200 calorieën waermte nedich hiene om ien kilowatt-üre stream to meitsjen. Yn ’27/’29 koene hja mei de helft ta, nl 5600 cal. Yn ’46/’5O wie it al wer gans foardieliger en kamen hja op 3700 cal. en nou by de nijste oaljesintrale haw we hja mar 2600 cal. mear nedich foar deselde K.W.U. Jo kinne it ek oars sizze en faeks jit düdliker. East moasten hja 1500 gram stienkoal ha foar ien K.W.U. en nou mar 350 gram, dat is minder as it fjirdepart. En hwer’t de iennigste grounstof foar de elektrisiteit de stienkoal of de oalje is, skilt dit stikken yn de kostpriis. De priis fan de stienkoal sit sahwat op 65 góune de ton. Soe men it nou jitris dwaen op de aide manear, dat soe ien K.W.U. stream al 7 sinten kostje, allin nich oan branje. Mar mei de nije masine komme hja op in branjekosten fan goed oardelsint per K.W.U. Dat makket in forskil fan 5^ sint Per K.W.U. Eltse heale sint minder kosten bitsjut op it heden sahwat ien miljoen goune, dat seit hwat. Fansels is dit ien kant fan de kwestje. Om mei dizze nije middels wurkje to kin nen, moatte se earst oan kocht wurde en dat liicht der net om. Mar al kostet dizze nije oanwinst ek in foege 10 miljoen, men kin sa mar birekkenje dat dizze kosten der mear as ütkomme. Wol blykt üt de gong fan saken fan sa’n great bidriuw, dat bipaelde yndustryen in machtich middel hawwe om by hegere leanen en salarissen dochs it rendemint op to’ fieren en dêrmei de kostpriis nei ónderen to bringen. Sa liket it net ün- mooglik, dat yn koarten it bidriuw mei- diele kin, dat de streampriis mei in heale sint forlege wurde sil. Dat is net folie 9 Hij was goudsmid van zijn vak, een erg Zie vervolg pag. 2

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1961 | | pagina 1