Komt er voor Laos
oplossing
Pasen
een
Joden eten 7 dagen paasbrood
bereid volgens oeroud ritueel
I
K
F
u
jz it ïitj
i
De stemmingsuitslag in België
'J
IHH
«ar
100.000
Tarwe uit Groningen, meel uit Friesland,
matses uit Enschedé
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
5
Het eitje
Confectiefabriek
,De Hoop*’ vestigt
dependance
Openbaar Kunstbezit
overschrijdt de
l
w
a«i
57e JAARGANG
VRIJDAG 31 MAART 1961
No. 26
en
ZATERDAG
er
9T
cXXXXXXXXXXXS
de tekst uit de Hagga-
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
UitR»»e: A. J. OSINGA N.V, Bolswerd
Administratie, en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
Neutraal.
Hoezeer het Amerika ernst is met «leze
neutraliteit blijkt ook uit het feit, dat
Kennedy vrijdag premier Neroeh van
India, die ook neutraliteit en neutralis
me in zijn vaandel schrijft, heeft ver
zocht in het geschil te bemiddelen. Ne
roeh heeft dit geaccepteerd en een bood
schap naar Chroestsjow gezonden.
De eenheid van Amerika en Engeland
werd duidelijk onderstreept door de eer
ste ontmoeting, welke zondag in Florida
plaats had tussen premier Macmillan van
Engeland en Kennedy.
op 96 gekomen. In de Senaat hebben zij
de absolute meerderheid verloren.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
’d
l
X
Kentering.
Rusland bepleitte tot nu toe een confe
rentie van veertien landen, maar voelde
weinig voor een staken van het vuren
nu de communistisch gezinde troepen
steeds meer in het voordeel kwamen,
maar maandag kwam een aanwijzing,
dat het Russische standpunt aan het
veranderen was.
Het officiële blad, Prawda, publiceerde
een artikel, waarin instemming werd
betuigd met het Engels-Amerikaanse
voorstel en diezelfde dag nog hadden
Kennedy en Gromiko, de Russische mi
nister van buitenlandse zaken, die in
New York de zitting van de Algemene
i geen wacht
engel uit den hoge
De hoop, dat er een oplossing gevonden zal kunnen worden voor de kwestie-Laos,
is de laatste dagen aanzienlek toegenomen, waarbij men de behendigheid Van
president Kennedy niet mag onderschatten. Vorige week woensdag leidde Engels
en Amerikaans overleg tot een laatste poging om een oorlog op grote schaal te
voorkomen, waarbij het vooral van belang was de Russen te laten weten, dat
de Westelijke landen niet bereid waren zonder meer te capituleren. Vandaar dat
de' nieuwe stap een nota, die donderdag te Moskou overhandigd werd in
Washington gepaard ging met een vastberadenheid om militaire actie niet te
schuwen als Rusland de uitgestoken hand niet zou aanvaarden.
Vergadering van de Ver. Naties bij
woont, een onderhoud, dat dit optimisme
niet geheel bevestigde, maar toch ook
niet torpedeerde. Het staken van het
vuren is nog een struikelblok, naar men
meent, doordat Rusland garanties wil
omtrent de politieke ontwikkeling in
Laos, opdat de neutraliteit volledig ge
waarborgd wordt. Dat zou inhouden, dat
Amerika zijn steun aan de regering van
Boen Oem zou moeten intrekken, het
geen min of meer al in de lijn ligt.
Deze nieuwe stap hield in, dat beide
Westelijke hoofdsteden instemden met
een grote conferentie van veertien lan
den, waaronder communistisch China,
maar daaraan de voorwaarde verbonden,
dat het vuren gestaakt moest worden
en dat daarop door een contrólecömmis-
sie het toezicht gehouden zou moeten
worden. Deze commissie zou er dan
tevens voor moeten waken, dat noch de
rechtse noch de linkse troepen hulp van
buitenaf zou bereiken. Zeer nadrukkelijk
verklaarden beide landen (Kennedy on
derstreepte het nog op zijn persconfe
rentie van donderdag), dat het doel is
een werkelijk onafhankelijk en neutraal
Laos.
Dat het Amerika ditmaal meer ernst
was met de neutraliteit van Laos, dan
onder de regering van Eisenhower, bleek
ook uit de woorden van Kennedy, dat
er nu geen twijfel aan het Amerikaan
se doel mocht bestaan, ook ai was dat
vroeger wel eens mogelijk geweest. Dit
is weinig anders dan een breken met de
politiek van Eisenhower, die er in na
volging van Dulles steeds naar gestreefd
heeft de neutraliteit van Laos in Wes
telijke richting om te buigen.
Communisme versterkt.
Het is dus niet onwaarschijnlijk, dat
overeenstemming zal komen, waarbij ’t
Westen uitgaat van de gok, dat het ook
Rusland ernst is (althans op korte ter
mijn) met een neutralisatie van Laos,
waarover geen van beide partijen een
grote oorlog wil voeren. Dat het Wes
ten enige veren zal moeten laten om
uit het dilemma van oorlog of geen oor
log te komen, moet men wel aannemen,
vooral omdat de communistische invloed
in dit deel van de wereld versterkt is.
X
van Hees wijk
ELIZABETH TAYLOR VERLIET
ZIEKENHUIS
De Amerikaanse filmster Elizabeth
Taylor heeft de „Clinic” in Londen
verlaten en is per vliegtuig naar huis
teruggekeerd, zij werd vergezeld door
haar echtgenoot Eddie Fisher
Foto links; een enorme menigte was
op de been om ervan getuige te zijn
hr e Liz Taylor het ziekenhuis verliet
Foto rechtsVoorzichtig werd de film
ster de vliegtuigtrap opgedragen
en duister;
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Boljwardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
ZONDAG
Maar nuhoe kan *t? We zien het met onz’ ogen:
de steen is afgewenteld, en
bewaakt het graf; een
spreekt tot ons over Gode's grote kracht:
„Wat zoekt gij Jezus thans onder de doden?
Hij is hier niet, want Hij is opgestaan!”
Is, dus beangst, de wachter weggevloden?
Nu breekt voor elk het nieuwe leven aan!
Voor zondaars is Hij uit de dood herrezen,
verzoend kan ieder vrij tot Jezus gaan;
de schuld is nu voor eeuwig weggedaan.
Kom tot die Heiland, niemand hoeft te vrezen,
wie vol berouw wil voor het kruis gaan staan,
neemt God de Heer’ in Jezus altijd aan!
Henk
België.
De verkiezingen, welke zondag in Bel
gië zijn gehouden voor Kamer, Senaat
en provinciale besturen, hebben meer
verrassingen opgeleverd, dan men ver
wacht had. Na de stakingsactie van
december en januari tegen de eenheids-
wet, heeft de katholiek-liberale coalitie
onder premier Eyskens besloten het
parlement vervroegd te ontbinden, om
dat de coalitiepartijen de indruk hadden,
dat de stakinsactie de socialisten stem
men zou kosten.
Maar het is anders uitgekomen. De so
cialisten hebben nauwelijks stemmen
verloren, alleen in Wallonië hebben zij
wat terrein prijs moeten geven aan de
communisten, die degenen op zich ver
zamelden, die ontevreden waren met de
te lankmoedige houding der socialisti
sche leiders. De verliezen daar werden
echter grotendeels goedgemaakt door
winst in Vlaanderen, waar de katho
lieken een veer moesten laten. De katho
lieken, die van 46,50 in 1958 nu op
40,4 vielen, hebben een grote veer
moeten laten; zij hebben stemmen aan
de socialisten af moeten staan, al is het
dan niet zo veel geweest. Hun grote
verlies ging naar de Vlaamse Volksunie,
een groepering van rechtse elementen,
van Vlaamse nationalisten en ontevre
denen met het beleid ten aanzien van
de Kongo. Deze Volksunie kwam van
1.98 de vorige maal op 3,29 nu.
Dit is geen percentage om zich zorgen
te maken over ultra-rechtse partijen in
België, maar het heeft de katholieken
hun zware nederlaag bezorgd. Men kan
verwachten, dat na verloop van tijd deze
kiezers de weg naar de Katholieken zul
len terugvinden.
De liberale winst is beperkt gebleven
U- --a—-- -----
stelsel wordt deze winst beloond met ’t groepsreizen onder deskundige leiding
„Zeven dagen zult gij ongezuurde bro
den eten, maar de eerste dag zult gij het
zuurdeeg wegedaan hebben uit uw hui
zen, want wie het gedesemde eet van de
eerste dag tot op de zevende, die ziel
zal uitgeroeid worden uit Israël.”
Zo staat het geschreven in Exodus 12,
in de beschrijving van de vooravond van
de uittocht van de Joden in Egypte na
430 jaar ballingschap, die het begin be
tekende van de historie van het vrije
Joodse volk, een feit dat nu nog, meer
dan drieduizend jaar later wordt herdacht
op het zevendaags Joods Paasfeest, waar
van de belangrijkste dagen dit jaar val
len op 7 en 8 april en dat tot de be
langrijkste Joodse feestdagen behoort.
Gelijk de Bijbelse opdracht eten de Jo-
Het gebeurde in Gelderland
Een streekblad kwam 't beweren
Een meisje, bijdehand
Moest eieren sorteren
Toen kreeg zijn een idee
Echt goochem uitgevonden
Waarom mijn naain niet mee
Bij ’t vrachtje weggezonden?
Zij nam een witte schaal
En kraste keurig netjes
Met zwierige krulhaal
De beste wensen: Jetje
Volgde plaatsnaam en straat
Ze wreef zich in haar handen
KNieuwsgierig, inderdaad
Waar het eitje zou belanden
't Raadsel is opgelost
Want na een tweetal weken
Bracht onverwacht de post
Van de ontvangst het teken:
„Zeg allerbeste zus,
Laat ons eens kennis maken,
Het was goed getroffen dus,
’t Eitje zou heerlijk smaken
Kontakt bleek gauw gelegd
En ’t is in stand gebleven
Op ’t laatst werd er gezegd
Wij moeten saam door ’t leven
Jong paar in bruiloftspraal
Wees welkom, dames, heren
Wij mogen allemaal
Op eitjes gaan tracteren
Een romantisch relaas
Wie wil ook dezer dagen
Zo om en bij de Paas
Ook eens een gokje wagen?
Misschien dat ’t lukken kan
En je iemand blij gestemd ziet
Het kost vast minder dan
Een huwelijksadvertentie
den zeven dagen ongezuurde broden:
matses, gelijk hun voorvaderen bij de
uittocht.
Het zijn platte, ongezuurde koeken, die
onverbrekelijk met het Joodse Paasfeest
verbonden zijn, het feest waarop ook ’t
verlangen spreekt naar een definitief te
huis en waarop de tekst uit de Hagga-
dah wordt gelezen: „Dit is het brood
der ellende, hetwelk onze voorouders in
het land Egypte gegeten hebben. Elk,
die honger heeft kome en ete; elk, die
het benodigd is kome om het Paasfeest
mee te vieren.
Dit jaar hier, in het komende in het land
Israëls. Dit jaar zijn wij dienstbaar, in
het komende vrije lieden.” Zo is het
Joods Paasfeest geladen van symboliek
en verlangen en zo spreekt het ieder aan
in deze wereld vol vervolging.
Het Joods Paasfeest en de matses beho
ren bij elkaar en de matses worden nog
altijd bereid volgens het oude ritueel.
De voorbereidingen voor de matses die
nu gegeten worden zijn verleden jaar al
begonnen op de Groninger klei, ze zijn
voortgezet bij Koopmans Meelfabrieken
te Leeuwarden en tenslotte voltooid in
de Paasbroodfabriek Hollandia te En
schede.
Ieder jaar, wanneer de tarwe oogstrijp
op de akkers staat van de landbouwer
J. Koop te Tjuchen in Noord Groningen,
Hwat bat Qabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen
Foarhinne
wiene de dichters ek yn proaza poëtysk,
nou binne se ek yn har poëzije
proazaysk
VRIJDAG
Het voorhang scheurt, de aarde is doods
Uit ’t uitgeputte lichaam perst een zucht.
Daar hangt Gods Zoon, ontdaan van alle luister,
en Zijn discipelen zijn weggevlucht.
Het ruw geweld heeft Golgotha gekozen,
't is dra geschied, gering nog is de kracht.
Hoe is het? Triumpheert dan toch de Boze?
Nog klinkt Zijn stem aan ’t kruis: „Het is volbracht-”
De zon is weg, die uren heeft geschenen
een rilling vaart er door de mensen henen,
men kijkt ontzet en ieder is bevreesd;
de hoofdman spreekt en treedt nog even nader:
„Dit was Gods Zoon” Nog éénmaal klinkt het: „Vader,
in Uwen hand beveel Ik Mijnen Geest
Overdreven.
Men kan hieruit opmaken, dat de ver
ontwaardiging over de stakingsactie
schromelijk is overdreven, dat er in
Vlaanderen katholieken zijn geweest,
die de bezwaren tegen '.e eenheidswet
met de socialisten deelden. Dit moet
voor de katholieken een aanwijzing zijn
in welke richting zij hun regeringspart
ner voor de komende tijd zullen kiezen.
Een voortzetting van de katholiek-libe
rale coalitie trekt vooral de liberalen
helemaal niet aan, terwijl ook de linker
vleugel van de katholieken er bezwaren
tegen heeft. Om hieruit echter nu al te
concluderen tot een katholiek-socialis-
tische regering, die de zo nodige eco
nomische herzieningen zal doorvoeren, is
wat voorbarig. De eenheidswet en de
staking hebben veel kwaad bloed gezet
bü de politici. Daarom denken sommi
gen aan een overgangsperiode, waarin
de drie grote partijen een nationale re
gering vormen, die echter door haar sa
menstelling tot werkloosheid gedoemd
zou zijn. Het land zou er bij gebaat zijn
als de socialisten en katholieken elkaar
nu al zouden kunnen vinden.
reizen leden van het Opperrabbinaat
Nederland naar het Noorden.
Zij gaan over de akkers en keuren de
tarwe. Niet de dikte van de korrel is
daarbij bepalend, maar de vraag of er
kiem in voorkomt. Is dat het geval,
in vochtige zomers gebeurt dat niet zel
den, dan wordt de tarwe afgekeurd voor
de bereiding van matses, want er mag
geen kiem en geen vocht in zijn, omdat
de ongezuurde broden geheel ongezuurd
Nu is ten eind’ ’t onmenselijke lijden,
stil is de dag, de dood kreeg d’ overhand
Het grootste drama aller tijd en tijden
is nu voorbijverbroken is de band.
Verlat'en, zwervend zijn de volgelingen,
de Heer’ is heen, Hij, die Zijn leven gaf
En allen zijn ontzet over de dingen,
die zijn geschied; de Meester rust in 't graf.
Het is verzegeld, zie, daar staat een wachter,
nu, na Zijn dood nog is ’t gepeupel bang:
drie dagen slechts, die duren niet zo lang.
En Bar-Abbas kwam vrij uit het gevang
Men peinst en menig oordeel wordt thans zachter;
het kruis is weg; d’ omwoelde aard’ bleef achter
De n.v. Lunters Textielbedrijven te Bols-
ward (Confectiefabriek ,,De Hoop”) zal
dinsdag na Pasen een nevenbedrijf ope
nen in Rottevalle.
Voorlopig is het filiaal ondergebracht in
de voormalige machinale breierij van de
Wed. O. v. d. Velde aldaar.
Begonnen wordt met een zevental meis
jes onder leiding van mej. G. Vriezema
uit Boelenslaan. Het betreft hier aldus
een dagbladbericht een proefvestiging.
Mocht deze bevredigende resultaten af-
werpen, dan is het de bedoeling het aan
tal werkkrachten op den duur uit te brei
den.
In Noord Groningen, Leeuwarden en
Enschede wordt maandenlang gewerkt
aan het Joods Paasbrood, zulks naar
overoud ritueel. De zakken tarwe wor
den verzegeld van de akkers naar de
bloemfabriek gestuurd, de zegels wor
den aangebracht door een Opper
rabbijn
zullen zijn. Dan moet er geput worden
uit voorraad van een voorgaand jaar.
Wanneer de tarwe is goedgekeurd wordt
die onder rabbinaal toezicht geoogst en
direct daarna in een tevoren geheel ge
reinigde dorsmachine gedorst. De zak
ken tarwe worden ter plaatse door de
Opperrabbijn zelf verzegeld en zo naar
Koopmans Meelfabrieken te Leeuwarden
gezonden.
Wie meent, dat het daarna allemaal nog
maar een kwestie is van malen en bakken,
is er naast. Er blijft toezicht. Ook de
malerij in Leeuwarden wordt grondig ge
reinigd, machines worden gedemonteerd
en schoongemaakt en pas dan is het aan
malen toe, nadat ook de tarwe nogeens
is onderzocht. De zakken meel gaan in
verzegelde wagons naar de Paasbroodfa
briek in Enschede, die ook weer pas met
de produktie van matses kan beginnen
wanneer alle machines onder rabbinaal
toezicht zijn schoongemaakt. De metalen
onderdelen van de machines worden af
gebrand met een gasvlam. Deegpannen
worden schoongemaakt met steen. Er
worden gloeiende stenen met water over-
goten en tegelijkertijd in de pannen rond
gewenteld, terwijl wolken wasem zich
door het bedrijf verspreiden; En zelfs
bij de produktie van het Joodse Paas
brood blijft toezicht. Wanneer de matses
gebakken worden kan men in de Paas
broodfabriek zonder risico van de vloer
eten en is het naar menselijke berekening
onmogelijk dat er nog een spoor gede
semde stof aan de machines kleeft, waar
mee het deeg of de matses in aanraking
zouden kunnen komen.
Het bereiden van de platte koeken gaat
ook in een zeer snel tempo. Nauwelijks
tien minuten, nadat er weer een kleine
hoeveelheid deeg wordt uitgewalst en
door een speciale machine de vorm van
de matses is uitgestoken in een loper van
deeg, zijn de gebakken matses al verpakt.
Het deeg krijgt geen kans te rijzen. Zo
worden de matses geproduceerd van tar
we uit Groningen, in Leeuwarden ver
malen tot meel en in Enschede gebakken
tot het meest zinvolle brood op deze we
reld.
In Enschede worden matses gebakken
voor zeker een dozijn landen en dus niet
alleen voor de omstreeks twaalf duizend
in Nederland woonachtige en tot Joodse
gemeenten behorende Joden. Want, over
al ter wereld wordt het zevendaags Paas
feest gevierd, overal waar het Joodse
volk is vervolgd en verstrooid.
Want het gebod is niet vergeten, dat
zegt: „Deze dag zal uliedan wezen ter
gedachtenis. Gij zult hem vieren onder
uwe geslachten tot een eeuwige inzet
ting -
Het Bestuur van de Stichting Openbaar
Kunstbezit maakt bekend, dat thans het
aantal ingeschrevenen op de radiocur-
sus de 100.000 heeft overschreden.
Hiermede is in deze sinds 5 jaar be
staande cursus voor kunstzinnige vorming
die destijds met een radio-toespraak en
opwekking tot deelneming door H.K.H.
Prinses Beatrix werd ingeleid, een nieuw
record bereikt, dat bijna 8.000 hoger ligt
dan op dezelfde datum van het vorige
jaar.
Aan de 100.000ste cursist, zowel als aan
de instelling die zich indertijd als aller
eerste liet inschrijven, resp. mej. L. H.
Verbeek, Reguliersgracht 98, Amsterdam
en de Stichting Christelijk Nijverheids
Onderwijs te Alphen aan de Rijn zal ’n
dezer dagen een werk van een levende
Nederlandse kunstenaar ten geschenke
worden aangeboden.
Tevens heeft het bestuur van Openbaar
Kunstbezit ter gelegenheid van dit heug
lijke feit een fonds gesticht, waaruit leer
lingen van kweekscholen en de hogere
i klassen van middelbare scholen buiten de
tot 0,7 En door het Belgische kies- grote centra, in staat worden gesteld, door
verlies van een zetel. De socialisten zijn de vele Nederlandse musea te bezoeken
op 84 zetels gebleven, maar de katho- 'om ons schone vaderlandse cultuurbezit
lieken zijn door een verlies van 8 zetels beter te leren kennen.
1 waar 1
vervolgd en verstrooid.
:b<
zegt: „Deze dag zal uliedan
jL 1
