de
aan
In kernenbeleid discriminatie
noodzakelijkheid
een
Voorlichting
middenstand
hb
q
Ook streekonderzoek in Bolsward
abeSkroar
üs hjoed p p
to sizzen
in
Oplossing: Scheiding
werkgemeente
woon- en
In Bolsward weer
Tj. de J.
Staten
onderhoud
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
raadsvacature
Sudergoa
Zilveren filmpjes
II
F.
DINSDAG 18 APRIL 1961
57e JAARGANG
No. 30
I
syn wurk. Hy
WAT KANT MOATTE WY DAN UT?
It earste, hwat wy
hij een lange reeks
is sjende wurde
derwijzer
kerwold.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K 5157)
al is men net
de miening,
meiwurkje moat-
aktiviteit fan dy
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
dat een zuiver formeel ka-
rond plaats in de molen bij
Bolswards Nieuwsblad
voeren, vooral wanneer zij ook hun eigen
mening naar voren kunnen brengen.
Dit geeft hen een gevoel van eigenwaar
de, dat zij lang hebben gemist. Dit ge
voel van eigenwaarde groeit langzaam;
er is intensieve voorlichting nodig om
het te bestendigen. Naarmate het meer
groeit, zal de plattelandsmiddenstander
beter in staat zijn zijn eigen weg naar
vernieuwing te vinden.
In verschillende plattelandsgebieden vinden structuurveranderingen plaats, die
ook de middenstand beïnvloeden, zoals o.a. blijkt uit het artikel dat wij verleden
week op deze plaats afdrukten.
De plattelandsmiddenstander is zich hiervan weinig bewust; hij heeft dikwijls
een traditionele bedrijfsvoering en staat mentaal nog met open voor de voorlich
ting. En juist die voorlichting zou in deze tijd, nu zich vooral ten plattelande
fngrppende sociale veranderingen voltrekken, hoognodig moeten worden geïnten
siveerd. In het Gelders rivierengebied is onlangs een grote dos:® ervaring opge
daan by de middestandsvoorlichting voor het platteland, door middel van een
onderzoek, dat was ingesteld door de Stichting tot Ontwikkeling van Komgronden-
gebieden in Gelderland. De resultaten van dit onderzoek zijn dezer dagen in „Eco-
nomisch-Statistische Berichten" gepubliceerd en geven een helder beeld van de
moeilijkheden waarmee de middenstand op het platteland te kampen heeft.
Eerst de wil tot
luisteren.
De snelle ontwikkeling van vele platte
landsgebieden vraagt om vooruitstre
vende ondernemers en dat is de gemid
delde plattelandsmiddenstander nu een
maal niet.
Hij Is veeleer een traditioneel ingesteld
mens en hij ziet de uitoefening van zijn
bedrijf dikwijls meer als een bepaalde
wijze van leven dan als het leiden van
een commerciële onderneming.
Daarbij komt nog, dat de gemiddelde
middenstander individualistisch van aard
is, niet gauw met anderen tot een ge
dachtenwisseling over de uitoefenig van
zijn bedrijf zal komen en dus van bui
tenaf weinig gestimuleerd wordt om naar
nieuwe mogelijkheden te zoeken.
De voorlichting ten behoeve van de plat-
telandsmiddenstanders zal zich daarom
ook tot de vaktechnische kant dienen te
beperken. Ze zal zich evenzeer op de
mentaliteitsbeïnvloeding moeten richten.
De middenstander zal immers mentaal
open moeten staan voor veranderingen,
alvorens hij wil luisteren naar degene,
die de veranderingen voorstelt.
Reeds eerder schreven we over de bete
kenis van het zelfonderzoek van en in
een bepaalde streek.
In een bericht in dit blad over een be
zoek van Ged. Staten aan „Sudergoa”
lezen we, dat ook te Bolsward momen
teel een dergelijk zelfonderzoek plaats
vindt. Wij zijn erg belangstellend naar
de omvang en vooral naar de resulta
ten van dit onderzoek en hopen te zijner
tijd hierover nadere mededelingen te
kunnen doen.
volle vrijheid zijn initiatieven ontwikke
len, daar is hij thuis.
Velen denken, dat niet het particulier
initiatief, doch de overheid de welvaart
schept. Dit is echter fout. De overheid
kan hoogstens bezwaren wegnemen, die
de welvaart belemmeren. Wij moeten
hier geducht uitkijken, want de overheid
is geen zwaarddragende macht, die een
gevaar voor onze vrijheid kan worden,
als men haar alle macht in handen tracht
te spelen.
Wegens de verdorvenheid van het men
selijke geslacht mogen wij de overheid
evenwel ook zien als genadegave Gods.
Het particulier initiatief gaat dus voor
op. Kerken hebben hier ook een belang
rijke taak. Een volk, dat zijn kerken ver
geet, vergeet het allerbelangrijkste in
de maatschappij.
De A.R. Partij is geen kerkelijke partij,
maar wel een reformatorische. Behoren
alle Gereformeerden er toe? Vast wel,
als ze het Woord van God zien als een
totaliteit, want dat geeft consequenties
voor kerk, staat en maatschappij.
Nog belangrijker dan een huis achtte
spreker de regelmatige arbeid, waarbij
gerust een appèl gedaan mag worden
op het gehele Nederlandse volk. Dit
hoeft geen smeekbede te zijn, want het
is een zaak van gerechtigheid. Evenmin
is dit het geval met landen waar de
hongersterfte groot is door ons aller
schuld. Deze mensen te helpen is een
vervulling van gehoorzaamheid aan het
grote gebod. Zo ook helpt Nederland 't
Noorden.
Alle vraagstukken worden in deze tijd
wereldvraagstukken. Wij hebben te ma
ken met de blijvende uitdaging van het
Communisme, dat een valse godsdienst
is, een zaak van de duivel, zonder zede-
leer, slechts materialistisch en econo
misch infiltrerend op ons aller geest.
Alleen het evangelie van Jezus Christus
kan hiertegen weerstand bieden, onze
morele defensie moet versterkt. Wij zijn
geroepen om in vryheid God te dienen.
In de beantwoording van verschillende
vragenstellers wees spreker op de be
staanszekerheid voor de arbeider, wat
betreft de opzegtermijn; op de woning
nood, die er voor 80 is bij mensen
met een salaris beneden f 5000,-; de
bouw in andere sectoren dan die der
woningen; op de samenwerking, tot
stand gekomen tussen de 3 provincies;
op de gevaren, maar niet onoverkomelij
ke bezwaren van een vijfdaagse werk
week, op het werk van de bouwvereni
gingen.
De ergste hindernis voor een gezond po
litiek leven noemde spreker de spanning
tussen ideaal en werkelijkheid, hetgeen
een gevolg is van de zonde.
van de verschillende
gearwurking mei de re-
oo, nar nomd hat, de fremde
sprongen fan de wraldmerkprizen yn de
In verschillende agrarische gebieden van
ons land voltrekken zich ingrijpende
structuurveranderingen, van welker be
tekenis de middenstand zich dikwijls
niet bewust is. De landbouw wordt er
door middel van grote ruilverkavelingen
gemoderniseerd en de industrialisatie
doet hier een sterke invloed gelden.
Vooral de industrialisatie van vele plat-
telandcentra en sommige dorpen stelt
aan de middenstand plotseling geheel
andere eisen, waarop men vaak niet vol
doende was voorbereid. De vraag naar
grondstoffen en toegeleverde halffabri
katen neemt in deze gebieden snel toe
en vraagt van de middenstander snelle
levering en kwaliteitswerk en wijzigin
gen in het assortiment.
Bovendien neemt, ook in de dorpen, de
traditionele klantenbinding snel af. Door
de gestegen koopkracht en vooral door
de wijzigingen in de koopgewoonten
fabrieksemployé’s vragen andere con
sumptieartikelen dan boeren en land
arbeiders) worden meer service en gro
ter assortiment verwacht en dit vereist
grotere ondernemingscapaciteiten van
de middenstand.
Dit is zelfs een zeer dringende eis, wil
men zijn klanten niet verliezen. Want
de kans, dat de koopkracht wegvloeit
naar de grotere streekcentra of naar de
dichtstbjj gelegen steden is anders zeer
groot.
De A.R. Kiesvereniging „Nederland en
Oranje” van de gemeente Hennaardera-
deel was vrijdagavond te Wommels in
jaarvergadering bijeen.
Als spreker was uitgenodigd het Twee
de Kamerlid J. Smallenbroek uit Assen.
Over de problemen der drie Noordelijke
provincies hield spreker een uiteenzet
ting.
Sinds jaren is het noorden een agrarisch
gebied. En ondanks het feit, dat indus
trie en recreatie de laatste tijd een wei
nig op gang komen, dient het noorden
in hoofdzaak agrarisch te blijven.
Doch dan komen meteen de moeilijkhe
den. De bevolking groeit, het aantal
hectares land neemt af. En door mecha
nisatie en rationalisatie biedt de land
bouw steeds minder werkgelegenheid.
Nu ligt het westen van Nederland eco
nomisch zeer gunstig. Sinds 1880 werd
het westen dan ook de grote slokop voor
mensen, die in Friesland geen werk kon
den vinden.
Doch daarmee is het landsbelang niet
gebaat. Men ziet dit allerwegen in. Wij
moeten niet geraken tot veroudering van
bepaalde streken in ons land. Er moet
een evenwichtige spreiding zijn. Dit is
een nationaal vraagstuk.
Spreker hekelde in dit verband de rede
nering van Dr. Luning Prak, die van het
derlander ’s middags 12 uur voor zijn
warme maaltijd naar huis komt, is reeds
lang voorbij.
Doch dan moeten er op het platteland
ook 'ruimschoots woningen zijn, die aan
de eisen des tijds voldoen.
Wil het platteland leefbaar zijn, dan
moet het datgene kunnen bieden, wat de
techniek heden ten dage biedt. Dan moet
er overal elektriciteit en waterleiding
zijn. Goede verbindingen moeten er ko
men.
Het woningprobleem achtte spreker in
dezen een vraagstuk van de eerste rang.
Dit moet gedecentraliseerd geregeld
worden, meer vanuit Leeuwarden dan
vanuit Den Haag.
Wat de huidige woningbouw betreft, kon
er meer tot stand gebracht worden.
Voorts dient het woningbeleid gericht te
zijn op het bouwen van goedkope wo
ningen. Het is te gek, dat iemand, die
slechts 65 gulden per week thuisbrengt,
daarvan 20 moet verwonen. De gezins
politiek eist ook de bouw van behoor
lijke woningen. Daar kan de mens in
kollega’s en ek oan syn eigen bilangen.
En hwa soe soks willemoeds foar syn rek
ken nimme?
De heer H. Sche
per, kommies bij
de bel. en accijn
sen alhier is in
gaande 1 mei in
gelijke functie be
noemd te Amster
dam.
In verband hier
mede zal de heer
Scheper moeten
bedanken voor z’n
lidmaatschap van
de raad, waarvan
hij een lange reeks van jaren deel uit
maakte, w.o. een tijdlang als wethouder
(in de vakature W. Leurink) locoburge-
meester, alsmede als fractievoorzitter voor
de pvda.
Als opvolger van de heer Scheper zal
worden aangewezen de heer B. van Da
len, die reeds eerder lid van de raad was.
ook de lektuurvoorzie-
ïland ter sprake kwam,
ïdoeling t.z.t. meerdere
sprekingen te voeren.
Russische blad ,,lzwestia”, welke als
telefoto van Moskou via Londen naar
Amsterdam is gezonden, laat zien hoe
Joeri Gagarin (boven op de trap links)
gekleed in ruimtepak, wuifde naar de
achterblijvers op de lanceeringsplaats
Alvorens in de lift te stappen, welke
hem naar zijn cabine in de neus van de
raket ,,W ostok” zou voeren. Kort na
dat deze foto was gemaakt begon de
tocht van majoor Gagarin door de we
reldruimte
Veel weerstand tegen
voorlichting.
De Stichting tot Ontwikkeling van Kom-
grondengebieden in Gelderland heeft dus
kortelings een onderzoek ingesteld naar
de middenstandsvoorlichting in het Gel
derse rivierengebied. Uit dit onderzoek
is wel heel duidelijk gebleken, dat de
plattelandsmiddenstand, vooral in het
begin, nogal afwerend staat tegenover
een dergelijke voorlichting. Er leeft bij
verschillende middenstanders wel een
vaag besef van allerlei instanties waar
men inlichtingen kan krijgen, maar men
komt er niet licht toe hiervan gebruik
te maken. Krijgt men ergens een afwij
zend antwoord, dan is dat dikwijls al
een reden om nooit weer, bij welke in
stantie dan ook, aan te kloppen. Het is
hierbij de onderzoekers opgevallen, dat
de betreffende instanties veelal ook niet
veel begrip tonen voor de plattelands
middenstander.
Voorlichtingsbijeenkomsten worden
meestal slecht bezocht. Over het alge
meen hadden discussie-avonden meer
succes dan lezingen. Wel is echter ge
bleken, dat sommige middenstanders het
zeer op prijs stellen eens een vrij ge
sprek met een of meer deskundigen te
is van de Koningin in onze
H. P. Linthorst Homan,
voltallig College van Ged.
griffier een onderhoud ge-
Dat it mooglik west hat om de iene He-
gere Lanbouskoalle foar Fryslan, troch
gearwurking fan alle boereorganisaesjes,
ta groei en bloei to bringen, is faeks wol
it sterkste biwiis hoefier men yn bipael-
de omstannichheden komme kin, as dy
wil om it feimekoar to dwaen sterk en
echt is. Dat de tarieding foar de Praktyk-
skoalle foar de greidboer, daliks roun is
oer de trije boere- en de trije boerearbei-
dersorganisaesjes, is in nij biwiis fan in
geast, dy’t bysünder weardefol is.
Wy moatte net üs bést dwaen om de ien
of oar by in organisaesje wei to troggel-
jen, wy moatte troch üs eigen organisaes
je in sa great mooglik oandiel leverje yn
de forbettering fan de agraryske situaes-
je. En as dat üs doel is, sille wy fan her
ten bliid wêze om hwat oaren dogge en
graech de hannen yn mekoar lizze om sa-
folle mooglik meiinoar to dwaen. It for-
skaet is der en dat moat elk respekteare,
mar de iendracht moatte wy destomear
sykje.
westen één grote stad wil maken en het
platteland laten verkwijnen. Economisch
moge deze redenering kloppen, maar
men houdt dan geen rekening met de
mensen, die ten slotte beelddragers Gods
zijn. Nederland is niet gediend met de
tegenstelling stad en platteland, doch
een sterk platteland is nodig. Andere
bestaansbronnen voor het noorden moe
ten dus gezocht.
In 1952 werden ontwikkelingsgebieden
aangewezen, in 1959 probleemgebieden.
De ervaring leert, dat industriëlen altijd
bij elkaar hokken. Zelfs fabrieken, waar
slechts één bepaald artikel wordt gepro
duceerd, staan altijd in eikaars onmid
dellijke nabijheid. Daar wordt een ar-
beidsmarkt gefokt van een bepaalde
soort mensen.
In Nederland moest bij het industriële
kernenbeleid op grond van deze ervaring
het discriminerende besluit worden ge
nomen van eenzijdige bevoordeling van
de ene plaats boven de andere. Het is
louter willekeur, doch een andere weg
was er niet.
Scheiding van woon- en werkgemeente
zag spreker als de juiste oplossing van
dit vraagstuk. In Amerika is het reeds
heel normaal dat men 's morgens uit
zijn woongemeente naar zijn werkge
meente reist. En de tijd, dat iedere Ne-
in oar syn jild, fan in oer
reizget sünder to biteljen, hy lit him
driuwe, mar wol de roeijers net óflosse,
hy yt mei, mar wol de rekken net fol-
dwaen. Dat sokken der jit binne, by boe
ren en arbeiders is bigreatlik en fortriet-
lik.
It twadde is dit, dat wy
te om de ynfloed en de
organisaesjes aloan to forgreatsjen. Doe t
nei de oarloch de stifting foar de Lanbou
klear komme koe, dy’t letter omboud is
ta it Lanbouskip, is in great goed birikt.
Dizze sintrale fan de trije boere- en trije
lanarbeidersorganisaesjes is in saek fan
it allergreatste bilang en de agrariërs kin-
ne nea genóch noed stean foar it bihald
en de forsterking fan dizze sintrale, or-
ganisatoaryske macht.
Dizze organisaesje is de iennichste, dy’t
soargje kin foar in reedlik garansjebileid,
foar in massale ynfloed op keamers en
regearing en al hwa’t it goed mient mei
syn eigen en syn stansbilangen, sil it wurk
fan it Lanbouskip sa folie mooglik stypje.
De toloarstelling by de léste fêststelling
fan de molkprizen is in reden to meat
om jit hechter oanien to sluten.
Hwant hjir is klear en düdlik nei foaren
komd, dat de regearing üt har seis hiele
lie hie, dy’t op in
pear tsiende sint nei, troch it Lanbouskip
keard binne.
Greate iendracht en sterker meilibjen mei
de organisaesjes is it iennichste middel
om de bilangen fan de agrariërs op in
reedlik peil to halden. Oare wegen binne
der net. En al hwa’t troch ünkunde of
dwersens dit wurk ünderwrot, docht grea
te skea oan it algemien bilang fan al syn
stokken to halden. Nou stiet it fést, dat
de agrariërs yn tal lytser wurde, wylst
de net-agrariërs sterk tanimme.
Dat feit kin gjin minske foroarje. Mar it
minderjen fan it tal hoech net perfoast
in forminderjen fan de agraryske ynfloed
mei to bringen, hwant de lanbou en de
tünbou bliuwe foar Nederlan tige wich
tige founeminten foar har ekonomysk en
sosiael libben. De iennige oplossing foar
it goedmeitsjen fan it forlies oan mins-
ken, sit yn it forgreatsjen fan de ynfloed
de sterkere bining, de krêftiger organi
saesje. Yn dizze tiid geane de eagen fan
folie minsken mear iepen foar it feit, dat
yn alle opsichten fan desel-
fan deselde religy, fan de-
selde folksaerd, der dochs altyd nei strib-
be wurde moat om safolle mooglik mei-
mekoar to dwaen.
It sprekt fansels, dat arbeiders har eigen
organisaesje hawwe en dat de boeren dat
ek hawwe. It is foar my sa klear as in
klüntsje, dat der neist de Fr. Mij fan
Lanbou ek in C.B.T.B. en in A.B.T.B.
bisteane, mar it soe in greate flater wêze
“4-i nou ek de
M*«M***l>*W*«****>**é
4e week april 1936
China matten, 12 els vanaf f 0,70, 16 els
vanaf f 0,95, 20 els vanaf f 1,25. P. Lun.
ter, Bolsward.
Officiële opening weg Hindeloopen—
Nieuwe aanleg. De weg werd in werk
verschaffing uitgevoerd.
In het afgelopen jaar zijn er in Europa
2 miljoen mannen onder de wapenen ge
komen. 400.000 duitsers, 800,000 Itali
anen, 200.000 fransen en 500.000 engel-
sen. De engelse vloot in de Middelandse
zee vormt een accuut gevaar voor de vre
de.
Ongeveer 70 mensen werken aan de voor
bereiding van de aarden baan voor
de weg AfsluitdijkHarkezijl. Het zapd
voor ophoging zal uit de Makkumer-
waard worden gehaald.
Overleden Mr. L. K. Okma, oud burge
meester van Wonseradeel in de ouder
dom van 60 jaar.
Benoemd tot hoofd der chr. school te
Ferwoude de heer S. Brouwer, thans on-
aan de chr. school te Steenwij-
De trije dingen, dy’t wy de oare kears as men miene soe, dat dêrmei
oarsaken fan freze en mis-1 dieling ta in skieding groeije moat. De
en forgaderjen mei
giin minske üntstnde oan hokfoar groep
elc, mar dit folslein tajaende, moat men
aloan wer ré wêze om meimekoar oer to
lizzen, meimekoar de dingen to dwaen,
dy’t meimekoar dien wurde kinne en oer
en wer bliid to wêzen mei de aktiviteit
fan eltse groep. Nea mei de ünderskie-
ding liede ta skieding.
Dêrom is der pleatselik, provinsiael en
nationael alle reden ta blidens, as men
hearre mei, dat der safolle meimekoar
oerlein en meimekoar dien wurdt. Pleat
selik is men sa komd ta mienskiplike fé-
keuring, fokklubs foar keallen, suvelfa-
briken, gersdroegerijen. K.I. forienings,
féfoerkearnen, oankeapkoöperaesjes en sa
mear.
’edachtenwisseling is er ge.
de problemen in de Zuid-
armee de Stichting zich be.
van sociale, kulturele en
aard. Zo werd ook het
:k dat momenteel in Bols-
neamden as
moedigens, wiene de ünwissens oer hwat1 frijheit fan foriening
de regearing mei de garansjeprizen dwaen gjin minske üntstride
sil, de swierrichheden mei de arbeidsfor-
sjenning en de tokoarten oan pleatsen en
gebouwen. Trije dingen, dy’t earnstich
genóch binne om der alle oandacht oan
to jaen.
Mar bileaven om to kommen ta in positi
ve halding, hwerüt ien of oare goede op
lossing fuort komme kin. Hwant mei it
stellen fan de swierrichheden, is men net
klear en mei it kleijen en kritisearen jit
minder.
De earste saek, reedlike prizen foar de
produkten, kin allinnich oplost wurde
troch in goede
gearing, dy’t op
It earste, hwat wy to dwaen hawwe, is
meimekoar to stribjen nei de oansluting
fan alle agrariërs by har eigen organisaes
je. Yn Fryslan leit it net sa min op dat
punt, mar eltse agrariër, boer of arbeider,
dy’t net meidocht, is ien tofolle. Sjende j oare dingen yn 'e hol
nei hwat de kollega’s dogge en hwat hja i 1 1
oan jild en tiid offerje om de bilangen
fan de agrariërs to bihertigjen, is it hast
net to bigripen, dat men jit minsken oan-
treft, dy’t alle dagen dêrfan profitearen-
de, net ré binne om it minimum oan per-
soanlike bydrage op to bringen.
Hwant hwert de arbeiders en boeren bi
dar je soene, sünder har organisaesjes,
kin in bern bigripe.
Oanslute is in dudlike, ienfaldige, maet-
skiplike plicht. En de man, dy’t dat net
docht, kin op oare gebieten wol tige op
syn plak wêze, mar yn dit opsicht is er
mis. Hy sjit düdlik tokoart hy libbet fan
Hwat hat
sekties.
zighoudt o.a.
van
ward en
Langweer.
f O
I
