de invoering der
De gevolgen
van
vijfdaagse werkweek
Rebellerende generaals
bezetten Algerije
PARIJS VERWACHTTE AANVAL
Nog geen pacificatie inzake het
omroepbestel en de Mammoetwet
Fan de Martinytoer
Zilveren filmpjes
Tragisch ongeluk
te Makkum
Nieuwe industriehal
Banken vanaf mei
zaterdags dielit
Afbetaling;
i 'i-
i
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
DINSDAG 25 APRIL 1951
57e JAARGANG
No. 32
DEMONSTRATIE VAN AMBTENAREN
wel met zeer nood-
i kraanwagen van de eigenaar opgehaald.
de
It
ta goede
KWAM DOKTERSHULP TE LAAT?
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave. A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat U
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K 5137)
En
har
dagmorgen vroeg de generaals Challe en
Zeiler in Algerije de macht in handen
namen. Eerst namen zij alleen Algiers
over, maar weldra kwamen zij, samen
met generaal Jouhaud zover, dat bijna
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenües bij contract reductie
Naar wij vernemen zal, behoudens mede
werking van de raad der gemeente Bols-
ward op het industrieterrein naast de
bestaande industriehal van de fa. Nooit-
gedagt ten behoeve van deze firma een
nieuwe industriehal worden gebouwd.
Zoals bekend, had de firma destijds reeds
optie op het naastliggend terrein bedon-
1 van Egypte overleden. Hij
zal worden opgevolgd door prins Faroek,
die op 11 febr. 1920 werd geboren en
dus thans 16 jaar is.
Vijfdaagse werkweek.
Een ander punt uit het onderwijsdebat
betrof de gevolgen van de invoering van
de vijfdaagse werkweek.
De chr.-hist. senator Van Hulst onthul
de, dat onderwijzers en leraren in de
grote steden het schoolverzuim op za
terdagmorgen niet meer in de hand heb
ben. Hoofden en directeuren nemen
nauwelijks de moeite meer op die dag
de absenten te noteren. Hij drong aan
op snelle maatregelen. Zijn vrees was na
melijk, dat kinderen van 6 tot 7 jaar in
Duizenden ambtenaren hebben in Parijs gedemonstreerd voor verbetering van
de arbeidsvoorwaarden. Foto boven: de demonstranten op weg naar het mini
sterie van financiën. Foto onder: Na de demonstratie was de rommel voor de
collega’s van de reinigingsdienst
geheel Algerije onder hun bevel kwam.
Zeker is, dat de opstandelingen ook alle
vliegvelden in handen hebben.
Dat de revolte zo gemakkelijk terrein
won, is vooral te verklaren uit het feit,
dat de Franse soldaten en eenheden in
Algerije, die niet vóór de opstand zijn,
zich toch niet ertegen hebben verzet, om
dat men een onderlinge strijd tussen
Fransen wilde voorkomen.
Bij de opstandige generaals heeft zich
ook generaal Salan gevoegd, die in
Spanje onder politiebewaking verbleef.
Toen ten slotte bleek, dat de opstand
niet meer zonder meer de kop was in te
drukken, heeft generaal De Gaulle zijn
radiorede uitgesproken. Tevoren had hij
overleg gepleegd met het kabinet.
De toespraak van De Gaulle wordt door
de grondwet voorgeschreven. Het staats
hoofd moet zich namelijk, voor hij het
wetsartikel over het tot zich trekken
van de macht, toepast, tot het Franse
volk wenden. De rede van de generaal
is echter veel meer geweest dan een dro
ge mededeling. Het was een bewogen
oproep om steun en hulp. Hij noemde de
leiders van de opstand een groep „ambi
tieuze en fanatieke officieren, die de
natie niet kennen.” Hun onderneming
kan alleen maar leiden tot een nationale
ramp. Zo verklaarde de president.
Met nadruk zei hij: „Ik zal de legitieme
macht blijven behouden, wat ook moge
gebeuren, tot aan het einde van mijn
mandaat of tot zodanig tijdstip waarvoor
ik daarvoor niet meer de nodige midde
len zal hebben of zal hebben opgehouden
te leven”. Hij verbood alle Franse sol
daten bevelen van de opstandelingenlei
ders te gehoorzamen.
In Algerije stonden de vliegtuigen voor
de parachutisten intussen klaar om op
te stijgen.
Wat alle Franse minister-presidenten vóór generaal De Gaulle hebben gevreesd,
als zij de Algerijnen zelfbestuur wilden geven en waarvoor zij telkens zijn terug
gedeinsd, schijnt werkelijkheid te worden: burgeroorlog in Aigerije en mogelijk
in Frankrjjk, als gevolg van verzet door het leger.
Steeds als een regeringsleider wees in de richting van meer macht in handen van
de Algerijnen, dan werd hem door het leger duidelijk gemaakt, dat men dit niet
zou slikken. Generaal De Gaulle heeft eindeijk de dreigementen aan zijn laars
gelapt en nu is de opstand gekomen. Algerije is grotendeels in handen van op
roerige generaals en Partfs verwachtte zondagavond zelfs een landing van pa
rachutisten om een einde te maken aan het regime van De Gaulle.
forsearing, dy't de boel stikken
Tj. de J. gen.
zes lesuren per dag minder in zich kun
nen nemen dan in vijf.
Nu geviel het, dat op datzelfde moment
de regering besluiten nam om het col
lege van rijksbemiddelaars te gelasten
het voorstel uit de bouwwereld tot in
voering van een 45-urige werkweek
naast zich neer te leggen, zeer tot on
genoegen van de Stichting van de Ar
beid. Tegelijk gaf de minister van bin
nenlandse zaken, mr, Toxopeus, uiting
aan zijn voornemen de raadsbesluiten
van Amsterdam, Den Haag, Rotterdam
tot invoering van de vijfdaagse werk
week voor het gemeentepersoneel bij de
Kroon voor vernietiging voor te dragen.
In het eerste geval vreesde de regering
met name, dat er spanning op de bouw
markt zou ontstaan, waardoor het o.m.
onmogelijk zou worden te voldoen aan de
motie-Andriessen, welke immers bij
de laatste kabinetscrisis op de bouw
van 2500 volkswoningen extra in dit jaar
heeft aangedropgen.
Algemeen werd dan ook rekening gehou
den met de mogelijkheid van een inter
pellatie, gericht tot de ministers van
binnenlandse zaken, sociale zaken en
volkshuisvesting in de Tweede Kamer.
In de hoofdstad zijn 10.000 man speciaal
geoefende troepen uitgerukt ter verster
king van de troepen die de belangrijke
punten bewaken.
Het hele geval is begonnen toen zater-
Af be taling.
De Tweede Kamer behandelde deze week
als eerste onderwerp na haar Paasreces
een voorstel voor een nieuwe afbeta-
lingswet van staatssecretaris Veldkamp.
Ook een terrein waarop zich een storm
achtige ontwikkeling voltrekt.
De k.v.p.afgevaardigde, mej. Knol merk
te in haar maiden-speech op, dat op de
700.000 t.v.-toestellen 400.000 op afbeta
ling werden gekocht. De socialistische
mej. Lemaire juichte het toe, dat, om
mensen, die niet met geld kunnen om
gaan, tegen zichzelf te beschermen, de
mazen van het net zullen worden ver
nauwd.
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong's Nieuwsblad
Beide dames gaven met de a.r.-afge-
vaardigde Meulink blijk van een ze
kere voorkeur voor een centrale regis
tratie omtrent de kredietwaardigheid
van diegenen, die op afbetaling kopen,
al wensten zij de weg van de vrijwillig
heid niet te verlaten. Twijfel omtrent de
voorgestelde inlichtingenformulieren
trad duidelijk aan het licht.
De v.v.d. nam scherp stelling tegen een
sanctie, waarmee een afbetalingsleve-
rancier wordt bedreigd als een verkoop
wordt verricht zonder dat de voorschrif
ten inzake een eerste aanbetaling in acht
zijn genomen. Hij raakt dan de eigen
dom kw\jt. De liberalen dreigden tegen
de wet te stemmen als deze bepaling zou
worden gehandhaafd.
Alle vier liepen zij een hersenschudding
op en enige minder ernstige verwondin
gen. De gehavende auto is door een
De Nederlandse Bankiersvereniging heeft
zich genoodzaakt gezien met ingang van
mei de tot dusver bestaande regeling,
waarbij de banken één keer per maand
en wel op de derde zaterdag gesloten
blijven, uit te breiden tot een volledige
zaterdagsluiting.
De door de zaterdagsluiting verloren
gaande uren zullen door werktijdverlen-
ging op de andere werkdagen worden
ingehaald.
De brave burger lacht
Zo kan hij alle zaken
Ver boven zijn draagkracht
Tot eigendom gaan maken
Wie praat nog: ’t is te duur
Né, heb je het bekeken
Een kans om vriend of buur
De ogen uit te steken
Een auto, een ijskast
Je hebt aan zorgen maling
Het eindje draagt de last
Leve de afbetaling!
Hallo, wie doet je wat
Al ben je niet een rijke
Het beursje meestal plat
Je wilt toch graag wat lijken
Comfort, luxe en praal
Komt blinkend bovendrijven
Ze doen 't toch allemaal
Ik kan niet achterblijven
Maar toont de conjunctuur
Een heel geringe daling
Dan smaakt de vrucht reeds zuur
Het loopt spaak met afbetaling
Gjin inkeld kwea sa great
of it kin bistriden wurde
goed sectich jier, dy't
X 1 11 T-K
dus hja hiene de hannen fol. De Ij
ne gjin bern en de frou, ek fan dj
ren, Li- 1.
J T
hakke wike.
De bisteande frije tiden makken har it
libben al swier, mar hoe wol dit komme
as men dizze wei mei greate stappen fier
der op giet?
Hoe moat sa'n man him rédde as hy twa
dagen oanien alles allinnich dwaenmoat?
In melker is net to krijen. Op dizze leef-
tiid jit in melkmasine oantuge, sjocht hy
ek mei rjuCht tsjinoan. Boppedat soe hy
dit bislach dochs ek allinnich net dwaen
kinne as lette leading. Hoe moat sa’n
man? De frou sei mei in djippe sucht:
koene wy mar ophalde fan buorkjen, ik
wurd it sa sêd
Sokke gefallen binne der folie mear. Op
oare pleatsen wurde bern brükt en troch
de need misbrükt, skoalbern en in bytsje
alder, dy’t alle moarnen om fiif ure mar
moatte en op skoalle der suf by hingje,
omt hia fierst to min slien en boarters-
tiid krije. Né, is is gjin wünder, dat dit
punt ta bittere klachten en mismoedigens
ding och sa skoan en fanüt de persoan-
like situaesje is dizze ek folslein to bil-
likjen, allinnich men komt er gjin spier
fierder mei en de swierrichheden bliuwe
libbensgreat sa’t se binne.
De burgers van vandaag
Hebben veel mogelijkheden
Het is echter de vraag
Tonen ze zich tevreden?
Verzekerd tot en met
Er kan hen niks gebeuren
Zo wordt het norm en wet
Steeds met wat nieuwste geuren
Prijs geen bezwaar meer, want
Je hoort het bij herhaling
De koopman lokt een klant
Ik lever op afbetaling!
Noch ten aanzien van de Mammoetwet noch ten aanzien van het omroepbestel
is de vrede getekend, na de jongste stappen van het kabinet-De Quay.
Zoals bekend, heeft minister Cals zijn ontwerp voor het voortgezet onderwijs
onlangs ingrijpend gewijzigd. Bij de behandeling van de begroting van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen in de Eerste Kamer werd hem nochtans door de chr..
historische fractie bij monde van drs. Van Hulst te verstaan gegeven, dat er
fundamentele bezwaren zjjn blijven bestaan. Het verlangen van minister Cals
naar een grote meerderheid voor dit werkstuk is ondanks zijn inschikkelijk
heid nog niet vervuld. De minister toonde zich zeer ontstemd en zinspeelde
zelfs op een mogeljjk aftreden.
Zaterdagavond ongeveer negen uur is een
auto komende van de richting Makkum,
met 5 inzittenden, een 22 jarige jonge
man uit Joure. twee jongens uit Bolsward
en twee meisjes uit Makkum op de ijze
ren leuning van het sluisje, bij de ingang
van het recreatie-oord „De Holle Poarte”
(in de volksmond nog steeds „De San-
kop”) gevlogen en wel met zeer nood
lottige gevolgen.
Het ongeluk, dat door niemand gezien
is, werd vermoedelijk een half uur na
het gebeurde, ontdekt door Wim van ’t
Zand en Arjen de Vries. Zij vonden n.l.
de chauffeur Meine Kleistra, afkomstig
uit Joure zwaar gewond naast de auto en
de overige inzittenden bewusteloos en
gewond in de auto.
Op de zo vlug mogelijke wijze is door
hen hulp verschaft, zodat ter plaatse ge
neeskundige hulp kon worden verleend.
Ook de politie autoriteiten waren aanwe
zig. De heer Kleistra, na voorlopig on-
zoek doorgestuurd voor verder onder
zoek, is bij aankomst in de ouderlijke wo
ning vrijwel direct overleden, de overige
inzittenden zijn naar hun ouderlijke wo
ningen vervoerd. De auto, een huurauto
van W. van der Werff te Bolsward is
totaal vernield. Naar de schuldvraag stelt
de politie een onderzoek in.
De meisjes uit Makkum waren de 18 ja
rige Jannie Jongema en Hennie de Vries.
De twee jongens uit Bolsward de 20 ja
rige K. Terpstra en de 21 jarige G. Bos
schee.
Alle vier liepen zij
ten bliuwe. Net om it gemak op it foar-
ste plak mar om tiid to sparjen.
De melkmasine heart op elk greidebi-
driuw fan normale greatte brükt to wur-
den en der moat men alles üthelje, hwat
der nou al yn sit en hwat der jit uthelle
wurde moat. Dus ek neimelke mei de
masine en safolle aparaten brüke as ne-
dich is om mei de minste mankrêft it
measte wurk yn in reedlike tiid dien
to krijen.
Fierder sil de stalynrjuchting en de foer-
methoade oan deselde easken foldwaen
moatte: maklik en yn koarten tiid. De
melker, sawol yn it büthüs as yn it lan,
sil earnstich neigean moatte oft it moarns
net hwat letter en jouns net hwat earder
kin. En sa mei alle wurk. It biedwurd sil
wêze: hoe forkoartsje wy de arbeidstiid
foar üssels en üs personiel. Dêrneist for-
tsjinnet it nije initiatyf fan boerehelp-
koöperaesjes alle oandacht.
Hja bigjinne, tsjin alle forset yn, fan ’e
groun to kommen. Fan ’e wike wie it
yn Warkum sa fier en ek om Snits hinne
i? men der drok mei dwaende. Dizze
mienskiplike help sil in diel fan de frije
dagen fan arbeider en boer mooglik meit-
sje en foarkomme, dat de boer en syn
hüshalding der sosiael ünderstrüpt. As
léste komt dan it leanbidriuw, dat hoe
langer hoe mear syn bisteansrjucht bi-
wiist en aloan wer nije wurksumheden
docht foar boeren, dy’t it seis net nei-
komme kinne. Mar de leafde kin niet
fan ien kant korame.
Ek de lanarbeidersorganisaesjes sille har
die opbringe moatte om it probleem op
to lossen.
Litte se dat tofolle oan de frijstelden oer
en de sintrale ynstansjes, dan wurdt it
gjin bügen, mar boarsten. Ek sy moatte ré
wêze om „soepel” to wezen en it bidriuw
net yn in impasse to driuwen.
Wy hoopje, dat hja ynsjen sille, dat in
goede oplossing ek foar harren better is
dan in
fan üs tiid, men kin en mei der net bü- makket.
H.HR KNYPT IT OMRAEK!
twadde nuodlike fraechstik foar
agrariërs is folie slimmer op to lossen.
Wy bidoele it arbeidsfraechstik en dat
leit forgoed dwers foar it krüs. It min-
derjen fan it tal arbeidskrêften en ek
yn hiel hwat streken it minderjen fan it
peil.
Ik leau net, dat it hjir alderearst in kwest-
je is fan leanen. Der komt men wol oet-
hinne ier of let, mar de arbeitstiid en de
frije dagen of skoften, sit it swier. It
mei wier wêze, dat hoe langer hoe mear
boeren der allinnich foar komme to sit-
ten en dus, sa’t it liket hjir neat mear
mei to krijen hawwe, mar sa sit it net.
It arbeidsfraechstik is foar allegearre fan
great bilang, ek foar him, dy't mient him
seis rédde to kinnen. By sykte is dat al
daliks düdlik, mar ek binne der folie
boeren, dy’t op it momint in greate soan
of twa yn ’e hüs ha, mar net forjitte
meije. dat soks ek mar tydlik is.
Né. dit giet harren afWearre oan.
it is rounom gelyk, de boeren en
Hwat hat (jabe Sbroar
üs hjoed p
to sizzen
i
oanlieding jowt. Wy bigripe dizze hal-
froulju en bern drige de dupe fan de
tiid to wurden. De arbeidstiden wurde
elts jier ynkoarten, de frije dagen nimme
ta, neist de frije sneinen düke de frije
sneonen al op en it slimste ütstel is diz-
zer dagen by it oerliz tusken de organi-
saesjes al dien, it ütstel namlik om in
fiks oantal frije sneonen mei de frije
sneinen to forbinen, sadat de boer dizze
twa dagen oanien mei de brod sitten
bliuwt.
Ik kin my skoan yntinke, dat er in stim-
ming komt, dy't seit: de tiid iowt elk
mear romte en frije tiid, mar de gefol-
gen mei de boer en syn hüs-halding ün-
dergean. By harren giet it rjucht oarsom,
hyltyd mear wurk en minder frij en
skielk sneon en snein dübel skreppe.
Ik wie dizzer dagen by in bijirre boer fan
j 'y’t mei syn arbeider
26 kij molk. Der wie gjin melkmasine,
dus hja hiene de hannen fol. De lju hie
ne gjin bern en de frou, ek fan dy jier-
ren, hie it winlik ek fierst to bannich.
Hja koene beide gjin ure misse en gjin
Mar de tiid, hweryn wy libje, sille wy
dochs yn 'e eagen sjen moatte. Rounom
en op alle terreinen fan it bidriuwslib-
ben stiet de forkoarting fan de arbeids
tiden foar de doar en de lanbou libbet
net op himsels. Hja kin ünmooglik diz
ze tendins keare, dat is fjuchtsjen tsjin
wynmounen. Hwa’t it reëel sjocht, sil dit
punt earst as ütgongspunt nimme moatte
en dan fierder tinke. Kin of wol hy dat
net, dan is der gjin oplossing, dan gean
de lju deroan en it bidriuw mei har.
Eltse boer sil der op üt wêze moatte, it
oantal uren lytser to meitsjen, wol hy
takomst hawwe. Oan de oare kant mei
düdlik steld wurde, dat de arbeiders har
ren net opdriuwe litte meije troch rege
lingen yn de yndustry, dy’t yn de lanbou
de saken hopeleas yn ’e knoop bringe.
Lanbou is gjin fabryk, de kij binne der
sawn dagen en moatte ek sawn dagen bi-
rêdden wurde. Soe men de yndustry
slaefsk folgje, dan rekke alles fêst. ik
stel dus: akkoart mei it stribjen nei ge-
likens lean foar gelikens wurk, akkoart
mei it stribjen nei minder uren, mar bi-
gryp foar de eigen aerd fan it boerebi-
driuw en gjin hommelse foroaringen, dy
’t net yn reedlikens üt to fieren binne.
Allinnich as fan beide kanten dizze po
sitieve ynstelling de boppetoan kriget,
kin men meimekoar prate en ta goede
dingen komme.
Dit sil meibringe, dat men jin los mak
ket fan hwat altyd sa west hat en dat
men .soepel” genóch wurdt om de bocht,
nimme to kinnen. Fan boereside sil men
dan alderearst de mechanisaesje tige
earnstich nimme moatte. H'a is in cask
Ook het streven van zijn staatssecreta
ris Scholten naar een pacificatie inzake
het omroepbestel werd niet beloond.
Onlangs heeft deze een commissie inge
steld onder leiding van een naamgenoot
de a.r.-hoogleraar Scholten, welke van
advies moet dienen over een nieuwe wet
voor radio en televisie. Uitgangspunt
voor deze commissie is, dat het bestaan
van de omroepverenigingen moet worden
aanvaard. Het verlangen, dat o.m. bij
de V.P.R.O. leeft, naar een nationaal om
roepbestel, heeft staatssecretaris Schol
ten, bij de installatie der commissie, na
drukkelijk afgewezen. Dit heeft de
V.P.R.O. overigens niet weerhouden om
zelf een commissie in te stellen om haar
denkbeelden nader uit te werken. Hierin
hebben de gewezen staatssecretaris van
O., K. en W., mej. A. de Waal (k.v.p.),
de prot.-socialistische staatsraad Van
Rhijn, de chr.-hist. prof. Van Niftrik en
verscheiene Kamerleden van de p.v.d.a.
en v.v.d. zitting genomen.
De voorstanders van een nationaal om
roepbestel zijn door de instelling van de
commlssie-Scholten uiteraard niet bevre
digd. Bij het Eerste Kamerdebat bleek
merkwaardigerwijze, dat ook bij de om
roepverenigingen bezwaren tegen de
commlssie-Scholten leven.
De V.A.R.A.secretaris Broeksz nam het
staatssecretaris Scholten althans hoogst
kwalijk, dat deze geen vertegenwoordi
gers van de omroeporganisaties had op
genomen, doch wel haar tegenstanders,
zoals zijn prot-chrlstelijke geestverwant
prof. Patijn. Ook de r.k. oudminister Gie-
len gaf blijk van bevreemding op dit
punt. Hij bleek evenwel door de taak
stelling van de commissie-Scholten in
belangrijke mate te zijn gerustgesteld.
De antl-revolutionair Algra uitte scher
pe kritiek op de regeringsnota inzake
de commerciële televisie.
‘Pe week april 1936
In de raadsvergadering van de gemeente
Baarderadeel (voorz. burgemeester Jhr.
Hora Siccama') werd in de vac. M. Bak
ker als lid van de raad geïnstalleerd de
heer J. de Boer te Mantgum. Besloten
werd de salarissen van verschillende amb
tenaren te verlagen met 5
Katoenen sportkousen 19 cent, ijzersterke
onderjurk met 2 zelfde kleur directoirs
samen f 1,50. Prima nachtjaponnen voor
f 0,98, manchester mansbroeken f 1,75,
blauwe zeilboksen f 1,50, werkboeze-
roens, de allerbeste 65 ct., enz. Wolwin-
kel van Muizelaar.
25 jaar getrouwd A. Agema en H. E.
Kramer te Bolsward, Br. R. Haitsma en
O. O. Politiek te Midlum, Sj. Tj. Land
man en E. v. d. Werf te Wolsum. J.
Siemonsma en R. F. Capper te Bolsward,
J. Veenstra en J. Koningsveld te Arum.
Moderne schoorsteenklok f 3,75. H. Y.
Kramer Bolsward.
Door het toenemen van de seizoenarbeid
daalde het aantal werklozen van 475.890
tot 429.046.
Koning Foead
Een systeem, goed bedoeld
Blijkt meer en meer een dwaling
Het wordt algemeen gevoeld:
Hoed u voor afbetaling!
LA
