Na Cuba opstand
Algerije
m
ORANJESNEIN
Socialistische interpellatie
Prestige
van
Kennedy
De Gaulle gestegen
Grove blunder van
ós hjoed p p
to sizzen
o
Nieuw-Guinea-strubbelingen
Gouden filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
11e Elfmerentocht
Ontvolking
Friese scholen
Nieuwe opleiding tot
praktijkleraar bij het
lager landbouw
onderwijs
VRIJDAG 28 APRIL 1961
57e JAARGANG
No. 33
Blunder van Kennedy.
het leerlingstelsel
PYT
vijftien
PRESIDENT SOEKARNO IN WASHINGTON
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelssdvertenties bij contract reductie
5 e week april 1911
Landingsrechten.
Deze discussie speelde zich overigens
Venchijnt DINSDAGS en VR1JDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
België.
België heeft een nieuwe regering, een
coalitie van katholieken en socialisten,
een resultaat, dat men zeker niet ver
wacht zou hebben na de felle strijd om
de eenheidswet, die in de stakingsactie
van december en januari zijn hoogtepunt
vond.
Abonnementsprijs t 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
makket it fan in amerij
in ivichheit
Boiswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswr rdsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Doortastend.
De opstandelingen zijn er niet in ge
slaagd de regering naar hun hand te
zetten, ondanks het feit, dat de regering
in Frankrijk zelf over betrekkelijk wei
nig troepen beschikt en lang niet alle
officieren even betrouwbaar mogen he
ten. Krachtdadig is de regering opge
treden tegen alle verdachte personen.
Een aantal generaals is gearresteerd. Om
haar macht in het moederland beter te
handhaven heeft de regering reservis
ten opgeroepen en troepen, die in Duits
land gelegerd zijn, naar Frankrijk te
ruggeroepen. Er zijn eenheden vrijwil
ligers gevormd, die evenwel nog niet be
wapend zijn, maar dat in de kortst mo
gelijke tijd kunnen worden.
De Gaulle is doortastend opgetreden. De
vloot was hem trouw gebleven. Zij
stoomde op uit Toulon en dinsdagmor
gen namen de vier muitende generaals
de wijk. Hun opstand, steunend op het
vreemdelingenlegioen en de parachutis
ten, had weinig weerklank gevonden bij
het militieleger om enig verzet mogelijk
te maken.
Minister Luns is van zijn bezoek aan president Kennedy teruggekeerd met de
mededeling, dat het niet uitgesloten moet worden geacht, dat Nederland het
geschil rond Nieuw-Guinea zal voorleggen aan de Verenigde Naties.
Onze minister poogde tevens de indruk weg te nemen, dat zijn besprekingen
met de Amerikaanse president weinig bemoedigend waren verlopen. Hij ver
telaarde de indruk te hebben gekregen, dat de Amerikaanse regering de doel
stellingen van de Nederlandse politiek jegens Nieuw-Guinea als juist onderschrijft.
Deze verklaring was bepaald niet overbodig.
Interpellatie.
De aandacht ging echter voornamelijk1 zou hebben uitgelokt.
uit naar de interpellatie, welke de socia-De S. E. R. heeft destijds geadviseerd
De Amerikaanse weigering om een ver
tegenwoordiger naar de opening van de
Nieuw-Guinea-Raad te sturen; de ont
kenning van Engeland en Australië, dat
zij ons land militaire steun zouden heb
ben toegezegd, ingeval van een Indone
sische aanval; de aankondiging van het
bezoek van president Sukarno aan de
Ver. Staten, hadden de stemming rond
het Binnenhof beslist doen dalen.
Naar haar oordeel hadden de interpel-
lanten te weinig oog gehad voor de
eigen verantwoordelijkheid van de over
heid als voedster van het algemeen be
lang.
De regering had de weg van de minste
weerstand kunnen volden en het bedrijfs
leven zijn zin kunnen geven, maar zij
wilde niet voor haar verantwoording ne
men, dat een weg zou worden ingesla
gen die het gevaar van inflatie en de
gesel der werkloosheid over ons volk
Parlementaire missie.
De socialistische senator In 't Veld, die
was aangewezen als lid van de parle
mentaire missie, welke in de komende
maanden een bezoek aan Nieuw-Guinea
zal gaan brengen, trok zich zelfs terug,
omdat zulk een reis zijns inziens weinig
nut zou kunnen opleveren.
Nu werd deze opvatting in socialisti
sche kring zeker niet algemeen gedeeld
in plaats van mr. In 't Veld stelde
zijn collega, dr. Rijkens zich beschik
baar maar er deden toch geruchten
Prestige gestegen.
Het prestige van De Gaulle is door deze
ontwikkeling sterk gestegen. In het bin
nenland is zijn positie onaantastbaar.
De F. L. N. zal meer dan ooit in hem
de man zien, waarmee zij zaken kan
doen, onbelemmerd als zij nu is door
oppositie en sabotage.
De positie van de Europeanen in Alge
rije, die zich volledig achter Challe heb
ben geschaard, is er nog minder benij-
denswaardig door geworden. En het zal
ons niet verwonderen als een versnelde
uittocht van hen het resultaat van de
muiterij zou zijn.
Prestigeverlies heeft de mislukte Cu
baanse opstand opg 'everd voor Ame
rika, dat zich met volle sympathie ach
ter de invallers had gesteld, om nog
maar te zwijgen van de indirecte hulp,
die dezen van Amerika hebben ontvan
gen. Na aanvankelijk gunstige berichten
kwam de tegenslag. Castro's betere be
wapening en vooral ook het uitblijven
van een opstand onder de bevolking te
gen Castro, hebben de doorslag gege
ven.
Het antwoord op de vraag of Kennedy
dit niet besefte, is al gegeven. De voor
stelling van zaken en de verwachting
van de inlichtingendienst deden aan suc
ces geloven. Het eerste gevolg zal zijn,
dat er in deze inlichtingendienst duch
tig zal worden gezuiverd. Deze grove
blunder van Kennedy heeft in Latijns-
Amerika de argwaan van de Ameri
kaanse bedoelingen weer stevig aange-
wakkerd en daarmee Kennedy’s eerdere
pogingen om betere verhoudingen tot
stand te brengen verijdeld.
de invoering van de vijfdaagse werk
week slechts met geleidelijkheid te doen
plaatshebben, opdat het produktiever-
lies van acht procent door een verhoog
de arbeidsinspanning zou kunnen wor
den opgevangen.
Reeds 600.000 werknemers hebben op ’t
ogenblik een vijfdaagse werkweek, maar
deze wordt goedgemaakt door respec
tievelijk een grotere produktie of een
relatief lagere beloning. Naar het oor
deel der regering beantwoordt het des
betreffende voorstel van het bouwbedrijf
onvoldoende aan deze eis.
In öfskie dat foar ivich is
kin it béste hommels barre,
oars i
Laos.
In Laos, Amerika’s andere zorgenkind,
is een staken van het vuren op komst
voordat óp 12 mei een internationale
conferentie zich over het lot van dit
verscheurde koninkrijk zal gaan buigen.
Het is te hopen, dat er nog iets van een
wezenlijke neutraliteit uit kan groeien,
maar dan zullen de communisten, die er
nu aan de winnende hand zijn, erg mee
gaand moeten zijn.
Nauwelijks nog was de wereld weer enigszins op verhaal gekome.n van het Cu
baanse avontuur van de anti-Castro-gezinden, waarover later meer, of zaterdag
werd zjj verrast door het nieuws, dat de parachutisten in Algerije in opstand
waren gekomen tegen president De Gaulle, zij het, dat zjj na vier dagen hun
poging moesten opgeven. Aan het hoofd van de opstand hadden zich vier gene
raals gesteld, die in de afgelopen tijd uit de dienst waren getreden wegens afkeu
ring van De Gaulle’s politiek in Algerije, die er nu op gericht is met de Alge
rijnse opstandelingenlbeweging, de F. L. N., tot overeenstemming te komen op
basis van een souverein en onafhankelijk Algerije. Deze vier generaals, Challe,
Jouhaud, Zeiler en Salan, wensten Algerije voor Frankrijk te behouden en gaven
voor, dat zij op deze manier ten strijde trekken tegen het communisme.
Algiers viel onmiddellijk in hun handen
en de eerste dagen leek h^t er op, dat
zij de macht over geheel Algerije in han
den hadden gekregen, hetgeen zou in
houden, dat het leger van dienstplichti
gen, dat Frankrijk in Algerije heeft
staan, zich achter de opstand geschaard
zou hebben. Dat is niet waar gebleken.
Terwijl de muiters voornamelijk de gro
te steden in handen kregen, is de rest
van het land minder aangetast door de
opstand, dan men eerst vermoedde.
Maar zelfs met geheel Algerije in han
den waren de muiters niet veel verder
gekomen als zij de regering in Parijs
niet konden afzetten.
In de nacht van zondag op maandag, na
dat president De Gaulle, ingevolge arti
kel 16 van de grondwet, zich had be
kleed met volmachten, alarmeerde de re
gering de bevolking, dat er landingen
van muiters uit Algerije te verwachten
waren. De bevolking werd verzocht zich
in dat geval naar de landingsplaatsen
te begeven om de invallers ervan te
weerhouden hun opzet uit te voeren.
Er is niets gebeurd, evenmin als de
daarop volgende nacht en men vraagt
zich af, waarom de Franse regering dit
alarm heeft geslagen.
Misschien wilde zij er de landingen door
voorkomen, misschien wilde zij tonen,
dat de bevolking in haar geheel achter
haar staat. Van dit laatste kan men wel
overtuigd zijn. Een proteststaking van
een uur tegen de opstand in Algiers
werd maandag gehouden door ongeveer
tien miljoen Fransen.
ten dele achter gesloten deuren af. In i
de openbare vergadering van de Eerste
Kamer stond de begroting van Verkeer
en Waterstaat aan de orde. Daarbij wer
den uiteraard vragen gesteld over de
kwestie van de luchtlandingsrechten van
de K.L.M. in Californië, waarover mi- j
nister Luns president Kennedy, overt-1 het bedrijfsleven,
gens zonder onmiddellijk resultaat, óók - - -
had toegesproken. Het debat verliep
overigens veel kalmer dan vorige jaren,
toen minister Korthals aanvallen te in
casseren kreeg met betrekking tot Lau-
werszee en Y-tunnel. Nu verliep het de
bat met meer waardering, al bleven er
dan strijdpunten over, zoals de invoering
van parkeermeters, de Scheveningse ha-
ven, enz.
De léste fan gêrsmoanne
Hat in aparte namme
It folk tanket optein
Foriene yn it fielen
Oer de fierste Ryksdielen
It is oranje-snein
i listische afgevaardigden Baart en Blom
woensdagmiddag in de Tweede Kamer
hielden met betrekking tot de regerings
maatregelen inzake de werktijdverkor
ting.
De heer Blom oud-voprzitter van de
Algemene Bond van Ambtenaren ver
weet minister Toxopeus, dat deze met
zijn voordracht tot schorsing van de be
sluiten van de drie grote gemeenten had
gehandeld volkomen tegengesteld aan
de richtlijnen, welke hij zelf de gemeen
tebesturen op 4 januari 1961 had ver
strekt, en waarin de invoering van de
vijfdaagse werkweek vóór 1 mei 1962
toelaatbaar was genoemd, indien de
situatie op de arbeidsmarkt ter plaatse
dit noodzakelijk maakt. Hij betwijfelde
of de minister beter dan de gemeen-
tebesturen die locale situatie kende.
De heer Baart sprak over de ondergra-
ving van het overleg in de Stichting van
de Arbeid.
De regering gaf bij monde van de mi
nisters Van Rooy, Toxopeus en staats
secretaris Roolvink u’ting aan haar gro
te waardering voor het georganiseerd
overleg en de zelfstandigheid van de
gemeenten. Zij bood zelfs een ontwerp
tot overdraging van de bevoegdheden
van de Rijksbemiddelaars aan de So
ciaal Economische Raad aan. Zij liet
I ook niet na er op te wijzen, dat haar
omstreden maatregelen waren genomen
nadat zij de Stichting van de Arbeid
had gehoord, zulks in tegenstelling tot
de socialistische oud-minister Suurhoff,
die in 1958 een gedetailleerde aanwijzing
voor de lonen in het bouwbedrijf had
j gegeven, zonder voorafgaand overleg
Op Hemelvaartsdag, donderdag 11 mei
a.s. organiseert de MAC „J. C. Visser”
te Sneek voor de He maal de traditionele
Elfmerentocht.
Deze tocht voert de deelnemers door het
prachtige merengebied van Friesland, dat
om deze tijd wel op haar mooist is.
Indien men rustig wil genieten van de
schitterende natuur kan men deelnemen
aan de toertocht. De start hiervan is voor
de bromfietsen tussen 10 en 11 uur, voor
auto’s, motoren en scooters tussen 11 en
1 2 uur.
De auto’s starten op het Martiniplein, de
overige voertuigen bij hotel Hanenburg,
waar men ook kan inschrijven. De leng
te van de toertocht is plm. 140 km.
's Middags om 13 uur vindt de start
plaats van de Elfmeren-oriëntatierit.
Voor deze oriëntatierit kan men deel
nemen in 3 klassen, n.l. een autoklasse.
een motor plus scooterklasse en ’n brom
fietsklasse. De lengte van deze oriënta
tierit bedraagt "lm 90 km, voor brom
fietsen plm 60 km.
Het inschrijfgeld bedraagt voor de toer
tocht slechts f 4,50 bij voorinschrijving
of f 5,00 bij inschrijving aan de start;
'voor de oriëntatierit f 5,00 resp. f 5.50-
Iedere deelnemer, die de tocht volbrengt
ontvangt niet alleen een fraaie lauwer
tak, doch bovendien een prachtvaantje.
Bovendien zijn zowel voor de toertocht
als voor de oriëntatierit een zeer groot
aantal extra-prijzen beschikbaar.
Gjin lüde feestgeroften
Of tichte minskenkloften
Gjin musyk op ’t stedsplein
Allinne mar de stilte
Fan bount blomkjende fjilden
Op dizze oranje-snein
de ronde, dat zich rond de voormalige
Unilever-president Dr. Rijkens een co
mité had gevormd, dat op een vergelijk
met Sukamo wilde aansturen. Een vrij
groot aantal vooraanstaande personen
zette voorts zijn handtekening onder ’n
manifest, waarin de regering werd uit
genodigd het Nieuw-Guinea-geschil ver-l
der te „internationaliseren”.
Minister Luns meende dan ook te moe
ten waarschuwen, dat de mate van in
ternationale steun, welke de regering
voor haar Nieuw-Guineapolitiek kan
verwerven, mede afhankelijk is van het
beeld, dat het buitenland krijgt van de
Nederlandse opinie, binnen en buiten
het Nederlandse parlement.
In de Nieuw-Guinea-Raad ontstond zelfs
zoveel onrust, dat met algemene stem
men een motie werd aangenomen, waar
in tot uiting werd gebracht, dat het de
Nederlandse regering niet meer vrij staat
enige verandering in de status van het
gebied aan te brengen zonder vooraf
gaande instemming van hem als volks
vertegenwoordiging. De Nieuw-Guinea-
Raad wenste kennelijk niet aan zijn
bevoegdheden getornd te zien. De Neder
landse parlementaire missie, die haar
taakomschrijving aan de goedkeuring
van de Staten-Generaal had onderwor
pen, kreeg uit de kring der senatoren
zelfs de waarschuwing te horen, dat zij
geen zelfstandige politiek moest gaan
bedrijven en beloften aan de Papoea-
bevolking moest gaan afleggen.
Hwat bat Qabe Skroar
Op de te Sneek gehouden vergadering
van inspecteurs bij het lager onderwijs
heeft de voorzitter van deze vergadering
de heer R. J. Sipkens, inspecteur lager
onderwijs, aan de hand van feitenmate
riaal aangetoond, hoe zeer het leerlingen
tal de laatste jaren in sommige Friese
plattelandsgemeenten, met name in de
zuidwesthoek van Friesland, is gedaald.
In de gemeente Wonseradeel bijv, daal
de het aantal leerlingen van 1805 in ‘58
tot 1633 in ’61, een achteruitgang van
negen procent.
In Wijmbritseradeel daalde in dezelfde
periode het aantal leerlingen van 1903
tot 1623, een achteruitgang van vijftien
procent.
Voor sommige scholen heeft dit tot ge
volg gehad, dat het aantal personeelsle
den moest worden verminderd. Deze da
lende tendens geldt niet voor het ulo.
Daar deed zich da laatste jaren een ster
ke groei voor. In de inspectie Sneek zelfs
31 procent. Voor de komende jaren ver
wachtte de heer Sipkens echter een da
ling. Een opmerkelijk feit vond de heer
Sipkens het, dat voor verschillende on-
derwijsvacatures in Friesland de laatste
tijd steeds meer sollicitaties uit het wes
ten komen.
Uit het dalend aanal leerlingen op het
Friese platteland, blijkt echter, dat an
derzijds de trek naar het westen en dien
tengevolge de ontvolking van het Friese
platteland aanhoudt.
Tank, yn de tsjerkegebouwen
It Wilhelmus van Nassauwe
It gebet, ienriedich sein
Tank foar de wolfeartssinne
It lok fan üs Keninginne
Glans fan de oranje-snein
Op 16 mei 1961 zal een nieuwe leergang
beginnen voor de opleiding tot praktijk-
leraar bij het lager landbouwonderwijs.
Deze opleiding zal ruim een jaar duren.
Deelnemers, die de leergang met gunstig
resultaat volgen, zullen dus per septem
ber 1962 in aanmerking kunnen komen,
tot praktijkleraar bij het lager landbouw
onderwijs te worden benoemd. Voor de
opleiding komen in aanmerking perso
nen, die in het bezit zijn van het diploma
van één der Hogere Landbouwscholen te
Dordrecht, Ede, Groningen, Leeuwarden
en Roermond. Gegadigden zullen kunnen
volgen de opleiding tot praktijkleraar
richting akker- en weidebouw (akte L
III) of veeteelt (akte L IV).
De primaire taak van de praktijkleraren
bestaat vooralsnog uit het verzorgen van
het praktijkonderwijs aan drie tot vijf la
gere landbouwscholen voor de leerlingen
van de 3e en 4e klas.
Daarnaast is thans een begin gemaakt
met de toepassing van het leerlingstelsel
in de landbouw.
Dit beoogt de voortzetting van de oplei
ding tot praktische bekwaamheid in het
landbouwbedrijf.
Het ligt in de bedoeling, dat de consu
lenten van het leerlingstelsel zullen wor
den aangetrokken uit het corps praktijk
leraren. Tenslotte behoort ’t tot de taak
van de praktijkleraren op te treden als
leerkracht voor bepaalde cursussen voor
ouderen.
De opleiding tot veeteeltpraktijkleraar zal
vrijwel geheel gegeven worden aan de
Hogere Landbouwschool te Ede. De op
leiding voor de akte L III (praktijkle
raar akker- en weidebouw) zal gedeelte
lijk plaats vinden aan de Praktijkscholen
te Emmeloord, Schoondijke en Slootdorp
en gedeeltelijk aan de Hogere Landbouw
school te Ede.
In dei lyk alle dagen
Nearne wapperje flagen
Nearne de tromme slein
Gjin hoera, hulde roppen
It each rjochtet him nei Boppen
Tank foar de oranje-snein
President Soekarno is maandag in Washington aangekomen. Hij werd begroet
door president Kennedy, die hem „De vader van zijn land” noemde
De léste fan gêrsmoanne
Lof oan de Heechste Namme
Hy halde in folk oerein
In foarrjocht, ünfortsjinne
It oatmoedige erkennen
Syn jefte: de oranje-snein
Gevraagd bij ene dame van 81 jaar een
flinke degelijke juffr., die genegen is
haar te verzorgen en zo nodig ook te
koken.
Ondergetekende geeft beleefd te kennen
dat hij heeft geopend een gesloten zaak
in dameshoeden.
Bestond aanvankelijk het plan, dat de
electrische verlichting van de dorpen Wit.
marsum en Pingjum reeds deze maand
of uiterlijk juni in orde zou komen, daar
in komt vertraging, nu ook Arum nog in
het net is opgenomen. Door de drie plaat
sen is per jaar voor ruim f 9000 lichtver.
I bruik toegezegd.
