voor Industrie breekt Bolsward baan m Mijlpaal voor Coöperatieve Zuivelfabriek te Witmarsum flB Tal van van nieuwe vestigingen en bestaande bedrijven uitbreidingen kg melk binnen 1 jaar Fan de Martinytoer Tj. de J. üs hjoed p to sizzen Bouw verpleeghuis Bolsward begonnen STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND 15 miljoen Zilveren filmpjes Plechtige herdenking gevallenen te Makkum Aft DINSDAG 9 MEI 1961 57e JAARGANG No. 35 i IT SKANDAEL FAN FRENTSJER Het eerste idustrieterrein, dat na de oorlog door het gemeentebestuur van Bolsward is gecreëerd, is dat in de hoek Het Loo-Begraafplaats-Hichtumerweg. Het ligt aan weg en water en had een natuurlijk aanknopingspunt in de des tijds hier gevestigde grasdrogerij. We hebben het gevoel dat de aanwezigheid van de tot zulk een grote bloei geko men technische school stimulerend ge werkt heeft op de vestiging van speciaal de metaalindustrie in dit stadsgedeelte. In weinige jaren is hier veel tot stand gekomen. De eerste stoot is hier gegeven door de vestiging van Venchijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 15 Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335 (K 5157) alle wensen niet vervuld. Het schaftlo kaal zal nog eens plaats moeten maken voor een moderne cantine. Voorlopig is er nog wel werk aan de winkel, zowel letterlijk als figuurlijk: Kortom, we hebben hier te doen met een gezond bedrijf, passend in de omge ving, stap voor stap zich uitbreidend en consoliderend, een bedrijf om met recht trots op te zijn. Bij de foto’s: De bovenste foto toont ons drie nieuwe vestigingen in Bolsward Rechts de N.V. Nooitgedagt die gaat uitbreiden, links het pas gestichte be drijf van de fa. Th. F. Bruinsma en daar tussen het nog te openen pand van de N.V. Batavus-tractie. Op de tweede foto zien wij het steeds groeiende bedrijf van Schukken's Indus trie, waarop de pasgebouwde hal goed uitkomt. Foto’s Steggerda. tijd officieel wordt geopend, komen we op een en ander gaarne uitvoerig terug. Volgende week wordt voor De voorbereidende werkzaamheden voor de bouw van het Verpleeghuis en Reva lidatiecentrum te Bolsward zijn aange vangen. Het werk is gegund (na het toepassen van diverse bezuinigingen) voor de som van f 1.859.250,aan N.V. Bouwbedrijf H. de Vries te Emmeloord. Gevraagd loopmeisje, 14 jaar. Het Mode huis Bolsward. Bolswards Nieuwsblad Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’a Nieuwsblad Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Het is met Bolsward en de industrie als niet een bottende boom in het voor jaar: na ëen periode, waarin het leven slechts scheen te sluimeren, komt er plotseling een moment, waarop het aan alle kanten uitbreekt en de zwellende knoppen zich ontplooien tot bloem en blad. Schrale wind en maartse buien kunnen het proces ietwat tegenhouden, te keren is het niet. Zo lijkt het ons ook met de groei en bloei van Bolsward. Er mag economisch tegenwind heersen, het leven verloochent zich niet en de economische spanningen kunnen niet verhinderen, dat ook in Bolsward de industrie zich baanbreekt, z(j het dan (gelukkig!) een industrie die is afgestemd op de mogelijkheden van de gemeenschap zelf. Binnen de bolwerken en daarbuiten, in Noord en Zuid, overal krijgt de groei der industrie gestalte, hetzij in het moderniseren en het uitbouwen van het bestaande bedrijf, hetzij door nieuwbouw en het stichten van hallen of het plannen daarvan. V.I.V.O. De overbuurman, 't moderne Vivo-pand, kantoor benevens expeditie-, distributie- en opslagbedrijf, geen industrievestiging in de engere zin van het woord, maar toch een waardevolle vestiging niet mee gerekend, is als buurman van Schuk ken's Industrie gevestigd de N.V. Batavus-tractie in een enorme hal van 1000 M.2 vloer oppervlak, die volgens de bedrijfschef maar één gebrek heeft, n.l. dat ze nu al weer te klein is. Officieel wordt het be drijf vermoedelijk in de loop van de augustusmaand geopend, althans dit is de streefdatum. Er moeten n.l. nog enige machines uit het buitenland komen en deze hebben een lange levertijd. Ondertussen is men reeds druk met het installeren van de nieuwe fabriek begonnen. De schilderafdeling en de montage is reeds van het moederbe drijf te Oudeschoot overgebracht en de eerste carriers zijn reeds afgeleverd. De allereerste ging o, wonderlijk toe val! naar een koopman in oud ijzer op de Veluwe, wel te verstaan niet voor „oud ijzer” maar om de oud-ijzerwaren op te halen. De man is er erg enthou siast over. Het bedrijf dat over verloop van tijd aan 30 35 man werk gaat ge ven, is dus thans volop in opbouw. Over de personeelsvoorziening is men niet ontevreden, al doen zich er wel eigenaardige moeilijkheden voor. Ver schillende Bolswarders, die in Sneek wer ken, zouden gaarne bij Batavus in Bols ward komen. Ze hadden dan hun werk dicht bij huis, konden de warme maal tijd thuis gebruiken enz. Maar zij krij gen doorgaans geen ontslag. Dit wordt alleen gegeven bij positieverbetering. Dat het veel aangenamer en ook econo mischer is het werk „thuis” te hebben, wordt niet als positieverbetering aange merkt. Prompt wordt een vergelijking gemaakt met het werken waar vele ar beiders ook moeten pendelen en waar ’s middags ook geen warme maaltijd wordt gebruikt. Een in wezen ongezonde toestand wordt dus willens en wetens bestendigd en er komt heel wat aan te pas om na her haalde aanvraagen overplaatsing naar de eigen stad mogelijk te maken. Natuurlijk zijn dit moeilijkheden van tij delijke aard en deze zullen zich in de toekomst vanzelfsprekend wel oplossen. Wanneer het bedrijf over verloop van Nooit gedacht N.V. weer een belangrijk besluit genomen. Het zal augustus 5 jaar geleden zijn, dat dit bedrijf te Bolsward gevestigd werd. Het was een proefvestiging. Zou de in dustrie te Bolsward niet „aanslaan” dan kon men de hal achterlaten en vertrek ken. Zou het wél een succes worden, dan bleef de mogelijkheid tot uitbreiding, daar de firma optie hield over 't naast liggend terrein. Thans is het ogenblik van kiezen of delen dus spoedig aange broken. Welnu, men heeft gekozen, weloverwo gen, want de fa Nooitgedagt gaat, om in stijl te blijven, niet over ijs van één nacht. Volgende week zal de raad een voorstel worden voorgelegd, waarbij een hal wordt bijgebouwd. Het wordt er een van hetzelfde model en even groot. Ze worden tegenelkaar gebouwd en de mid- denmuur gaat er uit, m. a. w. de bestaan de hal wordt tweemaal zo groot. Het bedrijf van de fa. Nopitgedagt is weinig spectaculair. Het is geen geronk van motoren, geen af- en aanrijden van tractoren en vrachtwagens. Toch gaat er veel meer om afe men wel zou denken. De bestaande produktie van het eerst gefabriceerde hoofdartikel, n.l. de win kelhaken; is inmiddels verdubbeld, de ne- ven-artikelen als linialen, verstekhaken, combinatiehaken nemen een grote plaats in, daar kwam in het 2de jaar nog bij de fabricatie van schaatsen (exclusief het houtwerk), in het 3de jaar die van metalen schaven, in het 4de jaar van werkbanken, speciaal voor technische scholen, evenals van gereedschapkasten, bijpassende laden enz., naar uniform model of op verzoek ook wel van „üt- wrydske”, zoals de bedrijfsleider, de heer de Witte, het zo kernachtig uitdrukte. Aanvankelijk zou men de nieuwe loods in het Westen aanbouwen. Thans ge schiedt dit in het Oosten om het Westen de ruimte tussen Franekerstraat en Twibaksdyk te reserveren voor een eventueel kantoorgebouw. Ook hier dus gestadige groei en een blik vooruit! Straks zal het bedrijf 900 M.2 ruimte vloeroppervlak hebben. Thans werk biedend aan ongeveer 15 man personeel, zal dit aantal in de toe komst zeker vermeerderd, zo niet ver dubbeld worden. Een bedrijf van „jon gens” is dit van Nooitgedagt zeker niet. De gemiddelde leeftijd van de werkne mers ligt ver boven de 20 jaar. Het laatste bedrijf, dat we in dit eerste artikel over de industrialisatie noemen, is dat van Weake karakters meitsje faek fantastyske plannen en miene dan har plicht wol dien to hawwen <.•>.-> Dank zij de zeer goede kwaliteit en de prima vakkennis wordt er door de fa briek steeds een extra goed produkt ge leverd. Dit blijkt wel uit het feit, dat de kaas bij de Frico-keuringen de laatste 5 jaar steeds aan de top stond. Met de wens, dat de groei en de bloei van de fabriek voort mag gaan werd de korte, maar zinvolle samenkomst beslo ten. it toarre hout forwachtsje, as it it griene hout sa forgiet? Yntusken hoecht men net to eangjen, dat dizze forhüdüke stêd it sitte litte sil. Likemin as yn it gewoane libben, haldt men immen mei kapisiteiten fan syn rjuchtlik plak. Dizze ünbillike bihanne- ling sil de Frentsjerters man foar man oanpuonne om foar har stêd to fjucht- sjen, lyk as plicht is. E sympathy rekkenje fan Op 4 mei j.l., twee dagen voor het af sluipen van het boekjaar werd door de coop, zuivelfabriek te Witmarsum de 15e miljoenste kg melk op de ontvanger aan gevoerd. Dit betekende een record in de geschie denis van de fabriek. De 15 miljoenste kg werd geleverd doorfa. Wed. Dijkstra en Zn. te Kornwerd. In een samenkomst van het bestuur met de gebroeders Dijkstra en eeA delegatie van het personeel bood de heer W. E. van Popta namens het bestuur de leve ranciers van de in dit geval zo belang rijke litertjes met een toepasselijk woord een grote Goudse kaas aan. Aan het personeel en de melkrijders werd allen een Edammer kaas aangeboden. De directeur van de fabriek de heer M Roe per gaf een kort overzicht van de groei van de fabriek sedert de oprichting in 1896. Het bedrijf is steeds met de tijd meegegaan en maakt zich thans klaar voor de invoering van de vijfdaagse werk week. fa. Th. F. Bruinsma. Dit nog jonge bedrijf (jong althans wat de vestiging te Bolsward betreft) heeft vele pijlep op de boog. Wie aan Bruinsma denkt, denkt aan landbouwtrekkers, maar er is ook het doorsmeerstation, de constructiewerk- plaats en de landbouwsmederij. Daarnaast wil het bedrijf zich opwerken tot volwaardige autogarage, waarvoor niet alleen een automonteur is aange steld, maar waarvoor ook het officiële dealer.schap is verworven van de Borg ward. Op alle afdelingen werkt men mo menteel op volle toeren en de steeds ac tieve en fantasierijke heer Bruinsma zal dit bedrijf zeker weten op te werken tot een waardevolle plaats in het ge heel. Ja, het is geen „dooie boel” meer op 't nieuwe industrieterrein, het is er erg gezellig en bedrijvig geworden. Wie had dat gedacht toen er een paar jaar ge leden nog bieten werden gerooid? Te Bolsward staan vele zwellende knop pen op uitbreken, hier is reeds groei en bloei een zichtbaar feit. Hwat hat Qabe Skroar Inwijding en opening van het St. The- resiahuis te Blauwhuis. Volgens de over levering bouwde op de plaats waar het St. Theresiahuis is gesticht in 1682 een katholieke jonkvrouwe een tol of veer huis aan het Sensmeer. Later werd dit ’n kapel. Pastoor Fluitman bouwde op de zelfde plaats in 1784 een groter Gods huis. Het veerhuis was gedekt met blau we pannen (destijds weinig in gebruik) vandaar de naam. In 1870 werd het kerk je school en de pastorie het huis van de meester. In 1904 werd de school There- siagesticht, waar de gezusters Jantsje en Teatske hun liefderijk werk deden. (Teatske Theresia) Foar inkele wiken hat de minister fan Binnenlanske Saken oan de stêd Frentsjer to witten dien, dat har bislüt om oan de yndustryen dy’t har yn de stêd fêstigje soene, deselde foarrjuchten to jaen, dy’t oare plakken üt de Ryksskatkiste krije, forneatige is. In jier lang hat men hope, dat it rjucht fan de gemeente, om mei eigen jild frij to wêzen dit foar de stêd to brüken, net skeind wurde soe, mar dizze hoop is bi- skamme. Frentsjer kriget de pinne op ’e noas, hja mei har net fordigenje hja moat sunder forwar de konkurrinsje fan Harns en Ljouwert oer har hinne gean litte. De frije kearn bistiet net mear. len fan de Frentsjerter wethalders, de heer We-1 dan ut eigen büse 2e week mei 1936 De Negus gevlucht. Koning Victor Em manuel heeft (aldus maakte Mussolini bekend) de titel van keizer van Ethiopië voor zich en zijn opvolgers aangenomen. Het complex gebouwen aan het Schild- wyk eigen aan brandstofhandelaar Kroon tje, is aangekocht door de Doopsgezinde instelling van weldadigheid. Wegens bereiken van de pensioengerech tigde leeftijd zal burgemeester C. E. v. Koetsveld van Workum niet worden her. genoemd. 25-jarig jubileum als kaatser vierde Ids Roukema te Bolsward Dat ütstel fan b. en w. waerd troch de ried mei algemiene stimmen oannomd en ek Deputearre Steaten joegen der har fiat op. Mar yn Den Haech woe men dat net. Har eigen dirigistysk ütfynsel moast ommers. hoe ünwiis en ünrjochtfeardich ek, as oerwinner üt de bus komme. De diskwalifisearde plakken mochten net de kans hawwe, har libbenskrêft to bi- wizen, hja mochten allinnich tsjinje om de alf kearnen greater to meitsjen. En tsjin it rjucht en tsjin de logica en tsjin de autonomy fan de legere organen yn, waerd it bislüt fan de frije gemeente Frentsjer ófkard. Men wit nou meiiens hwat der fan de moaije wurden wier is, dy’t brükt wurde om dy kearnoanwizing goed to praten. Dy kearnen soene nammers ek de hiele omkriten meinimme, sa seine hja. Hwat de iene bireint seo de oare bidrippe en sa soene hja der allegearre better fan wurde. Dit mearke is nou üt Neaken en bleat stiet foar elk fêst, dat Harns en Ljouwert net kearn wurden binne om ek Frentsjer better kansen to jaen, né, dy stêd mei gjin kansen haw we, seis net as hja derfoar üt eigen büse bitelje wolle. Oer in pear- jier moat den Haech triomfantlik mei it listke komme kinne om sjen to litten, hoe goed oft hja it plan makke hiene. Wy binne it folslein iens mei wethalder Wever, dat dizze halding striidt mei de programma's fan alle partijen, dat it striidt mei de ütspraek fan alle fraksjes yn de Fryske Steaten, dat it nea opkom- men wie yn ien Fryske holle om sa mei twa mjitten to mjitten en mei twa wich ten to weagen. Mar de heit fan dit. sere- brale, dirigisme lit elk mar prace, hy bliuwt sa stiif as in doar. En de plakken, dy’t de ekstra miljoentsjes binnenhelje, skamje har net om him en syn meiwur- kers to priizgjen. Hwat wol men ek fan Schukken’s industrie in de reeds genoemde Voormalige gras drogerij. Hoewel het jammer is, dat deze destijds ter ziele is gegaan en de vraag rijst of er in Bolsward knooppunt van wegen en hartje van de greidhoek thans geen plaats zou zijn voor een der gelijke drogerij, moet toch worden ge zegd, dat in concreto hier verlies winst is geweest. Blijft een grasdrogerij altijd min of meer een seizoenbedrijf, het be drijf van de heer Schukken oudste en grootste van de hier gevestigde in dustrieën geeft thans continu aan ’n 30-tal mensen werk en is nog voor uit breiding vatbaar. Het zal wel een toe valligheid zijn, dat het bedrijf van Schuk ken ook iets met gras heeft te maken. Het is n.l. de enigste fabrikant in Ne derland van maai-apparaten. Deze apparaten kunnen worden gekop peld aan tal van types tractoren en zo een allroud, en traditionele maaimachine vervangen. De vraag naar Schukken’s maai-appa- raat, een eigen vinding waarop patent is verkregen, is zo groot, dat aan de vraag niet kan worden voldaan. Er is een wachtlijst, vooral in het hoogseizoen van dit ogenblik. Gedurende het ganse jaar wordt aan voorraadvorming gedaan, maar als het maaierslled weerklinkt slenkt deze weg als sneeuw voor de zon. In het verleden zijn de apparaten ook wel geëxporteerd, bijv, naar Ierland, maar aan de export wordt thans, nu de eigen Nederlandse markt nog niet ver zadig!! blijkt, niet meer gedacht, al zal het er in de toekomst zeker nog van komen. De vraagt rijst of de fabrikanten van landbouwtractoren zelf de maai-appara ten er niet bij kunnen leveren, maar de praktijk wijst uit, dat de vinding van de heer Schukken ongeëvenaard is. Een knappe ingenieur is nog geen maaier, maar de heer Schukken heeft zelf bij wijze van spreken aan de zeis gestaan. Hij is èn man van de praktijk, èn iemand met een uitgesproken techni sche knobbel. Als zakenman houdt hij niet van humbug. Hij levert een goed produkt en dat is zijn kracht. In de loop der jaren is het bedrijf in diverse etappes uitgebouwd en juist kwam er weer een grote hal gereed, maar het ge schiedt alles zonder lintjesdoorknipperij en fanfare. Op 1 juni 1948 werd het pand betrokken en reeds in 1950 kwam het voorste ge deelte klaar, in 1955 de nieuwe draaie rij (met drie draaibanken en een schaaf bank) benevens de verfspuiterij, in 1960 werd de nieuwe lasserij afgebouwd, evenals het magazijn en de nieuwe spui- terij. Al met al beslaat Schukken’s In dustrie een 1400 M.2 vloeroppervlak. Ook worden er momenteel andere pro- dukten vervaardigd, zoals hooischuiver, slootkantmaaiers, slootreinigers, drie- punts-maaiapparaten enz. En nog zijnver, jierrenlang ek in ynfloedryk steate-1 gear net dwaen miende to kinnen. De gevallenen van de laatste wereld oorlog zijn in Makkum ook dit jaar waar dig herdacht. De herdenking droeg een zeer plechtig karakter en de deelname was behoorlijk goed. De stoet trok vanaf het plein bij de r.k. school en werd voorafgegaan door het chr muziekkorps „Halleluja” met trommen als teken van rouw omfloerst. Vooraan liepen o.a. burgemeester Oos- terhoff. secr. Deinum, wethouders, fami lieleden, geestelijkheid, verschillende be sturen verenigingen. o.a. Stichting 19401945, voormalige verzetsgroepen N B.S., PI. Belang, Koninginnevereniging Bij het bevrijdingsmonument in de bu ren, waarin de namen van de verzetsstrij ders gegrift staan werden kransen en bloemen gelegd door burgemeester Oos- terhoff, een prachtig bloemstuk van Arendskelken, alsmede door bovenge noemde verenigingen en particulieren. Nadat het Wilhelmus was gespeeld trok de stoet naar het kerkhof waarna de bloemlegging op de graven van geallieer de vliegers, verzetsstrijders en omgeko men slachtoffers van de beschieting van Makkum. Hier ’werd een minuut stilte be. tracht waarna door „Halleluja” volkslie deren en koraalmuziek ten gehore werd gebracht. In de Ned. Herv. kerk volgde de herdenkingssamenkomst, waar voor ging Ds. Laurence, doopsgez. predikant de herdenkingsrede sprak. Ds. Laurence ging uit van het aloude volkslied ,.de tyrannie verdrijven, die mij mijn hart doorwondt”. We herdenken dodelijk verwonde harten aldus spr. van mensen, die buiten hun wil om er in betrokken waren. Maar ook van mensen, die in hun hart geraakt wa ren door onrecht en leed, dat zij niet an ders konden dan zich geven. Voor ons de vraag, of wij ook nu nog geraakt worden door leed, honger en onrecht van onze tijd, of dat wij onze harten verhard hebben en toegesloten. Het bidden van het Onze Vader en het staande zingen van het Wilhelmus was het slot van deze herdenking. lid, hat dizze wike yn ien fan de Fryske deiblêdden düdlik sein, hoe’t hy oer diz ze hannelwize fan de hearen Zijlstra en de Pous, syn partijgenoat en bisibbe geast tinkt. It mei bikend stean, dat Deputear re Steaten Frentsjer as bilankrike kearn op har listke hiene, likegoed as Boalsert, mar dat hja it net rédden hawwe, om de minister fan har sjenswize to oertsjüg- jen. It lei to ticht by Harns en Ljouwert, sei men. Dus dat koe net. Dat deselde hearen efkes letter wol Wolvegea opnamen, dat like fier fan it Fean ófleit en jit mar in plak wie fan seistüzen ynwenners, wylst yn Frentsjer mear as njuggentüzen wenje, skynt dan wer neat to sizzen. Dat krekt dit plak fan natuere geskikt leit om de greate wurkformindering yn de bouhoeke op to fangen, holp ek neat. Dat Frentsjer in libbene stêd is en troch har forneamde keatspartij. har psychia- tryske ynrjochting, har beurs en har his- toaryske rykdommen in fiks plak ynnimt yn it Fryske libben, koe allegearre neat skele. It mocht net, it koe net en it barde net. Ut! Gjin argumentaesje, mar de willekeur fan in departemint bisliste oer it lot fan dizze warbere stêd. Mar doe hawwe de Fren tsjerters seis de hannen üt de mouwen stutsen. Har eigen jild hiene se kloek mei west, hja hiene in slettene bigreating, hja hiene jit in pear ton reserve. Dus hja seine, as it Ryk üs dan net helpe wol, tsjin alle billikheit yn, dan dogge wy it seis. Hie de minister yn de seisde yndu- strialisaesjenota net sein, dat hja dizze oanwizing fan kearnen wol dwaen moas- sten omt har middels biperkt wiene en hja dus forplichte wiene om se dêr to brüken, dcr’t hja mienden, dat hja de béste kansen hiene. Wolnou, hja soene I dan üt eigen büse mar dwaen, hwat it re- gear net dwaen miende to kinnen. dicht is. En hja kinne op de t alle Friezen. Hwant ünrjocht kinne hja hjir tige min forneare, dat sil de tiid mannichien gau genóch leare. It mei lykje, dat de miskende plakken tsjin it departemint gjin kans hawwe, mar wy halde üt, dat it departemint tsjin it rjucht gjin kans hat en it rjucht is oan de kant fan de Frentsjerters. Hja lije in dü'bel ünrjucht, omt hja net falie ünder de stipe foar de efterbleaune gebieten, alhoewol hja dat wol binne en twad wurde har de hannen boun om mei eigen jild foar har stêd op to kommen. Dit moat har wol op it üterste oansette om fül en ienriedich troch to wrotten. Oan spoar en great farwetter lizzende, mei de greate forkearswei troth de stêd, hawwe hja in béste kans. En eltsenien sil him forbliidzje as hja fiks en biret tapakke. Ien fan de bilang- rykste dingen sil dêrby wêze, de minne forbiningen nei it Suden ta, to forbet- terjen. Lit Frentsjer mei de gemeenten yn de forgetten greidehoeke geurwurkje om de aldfrinzige forkearssitueasje modern to meitsjen. Dat is wol safier ünder peil, dat it langer biskamsum is foar hiel Frys- lan. Ut it skandael fan Frentsjer moat hwat goeds fuortkomme en dat hat in béste kans, hwant rounom sil men graech in han mei ütstekke om dizze minsken har rjuchtlik plak werom tot jaen. l'W V

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1961 | | pagina 1