Engeland beschermt Koeweit
Minister Van Rooy
gesneuveld
is
1
i
I
B
Gesjeesd
Brand vernielt drukkerij
in Sneek
Beroep op Bolswards
burgerij
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Gouden filmpjes
®5
KM
F
VRIJDAG 7 JULI 1961
57e JAARGANG
No. 51
De Jong's Nieuwsblad
JEUGDIGE SNELHEIDSMANIAK
1
voor de verdediging van Koeweit in an
dere handen te leggen. Hij dacht daarbij
aan de Ver. Naties. Het is vreemd, dat
niemand de bijdrage van Saoedi-Arabië
naar voren schoof. Vreest men, dat deze
steun niet belangeloos genoeg is?
In ieder geval lijkt de kans op een in
lijving van Koeweit door Irak gedaald,
dank zij de Engelsen, die er op vóór
bereid moeten zijn daarvoor in de Ara
bische wereld weinig dank te oogsten.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Bedoeling van Engeland.
De Engelse regering is ervan overtuigd,
dat zij gehandeld heeft met een sterke
dreiging van een Iraakse inval voor
ogen en dat haar stap Kassem heeft
gedwongen zich nog eens te bedenken.
Dat is zeer wel mogelijk. Maar het valt
evenmin te ontkennen, dat Irak door
het anti-imperialistische argument er in
kan slagen Engeland de kwade rol te
laten spelen. De Engelse regering beseft
dat en maandag verklaarde premier
Macmillan in het Lagerhuis, dat het nu,
na de eerste bescherming van Koeweit,
in de eerste plaats zaak zal zijn de troe
pen er weer uit te krijgen. Gaitskell,
de socialistische leider, stelde zich ach
ter de regering, maar drong er met veel
kracht op aan de verantwoordelijkheid
van de F.L.N. De Gaulle heeft de
F.L.N. de gelegenheid geboden dit nog
eens te demonstreren, hetgeen de Alge
rijnse positie bij een hervatting van het
gesprek zal versterken.
Op verzoek van de sjeik van Koeweit, het olievorstendorn aan de Perzische Golf,
dat aan de kust Irak en Saoedi-Arabië scheidt, heeft Engeland zaterdagmorgen
troepen aan land gezet om het land te beschermen Jtegen een eventuele aanval
van Irak. De week tevoren had premier Kassem van Irak, nauwelijks een week
na de volledige opheffing van het Engels-Koeweltse protectoraatsverdrag van
1899, Koeweit tot een integrerend deel van Irak verklaard, waarbjj hij de sjeik
benoemde tot gouverneur van het gelbied en hem bedreigde met straf, als hij
niet aan de regering van Bagdad zou gehoorzamen.
De Stichting ter Bevordering van de be
langen van de Bolswarder Handel en
Industrie (secretartaat Jongemastr. 26)
heeft zich met een schrijven tot de bur
gers van Bolsward gericht.
Deze stichting, die rechtspersoonlijkheid
bezit, is een voortzetting van de oor
spronkelijke „industrialisatie-commissie”
die zich meer intern met deze proble
matiek heeft bezig gehouden.
Wjj zelf dienen met alle beschikbare
middelen de welvaart en vooruitgang
van onze stad te stimuleren, aldus het
schrijven. Wij zullen een daad moeten
stellen om te voorkomen, dat Bolsward
belandt in de noodlottige spiraal, die
mensen en bedrijven doet wegtrekken.
Daarom gaan wij ten aanval om nieu
we bedrijven in onze stad gevestigd te
krijgen en voor de bestaande een voor
spoedige groei mogelijk te maken, met
behoud van een harmonieuze ontwik
keling van de stad.
Wil de stichting, in nauwe samenwer
king met het gemeentebestuur, slagen
in haar opzet de stad te behoeden voor
achteruitgang en integendeel de econo
mische en culturele kracht van Bolsward
te versterken, dan moet zij de overtui
ging hebben dat de gehele bevolking in
al haar geledingen achter haar staat.
Zij wil belangeloos voor de gemeenschap
werken en strijden, maar allen moeten
de meelevende en meewerkende rugge
steun vormen zonder welke men niet
kan slagen.
Daarom start de stichting nu, met een
financiële actie en wordt voor het emi
nente belang van deze zaak een bijdra
ge gevraagd, die de Stichting de eerst
komende vijf jaar in staat zal stellen
de actie tot behoud en uitbreiding van
de bestaansmogelijkheden in Bolsward
te kunnen voeren.
De Stichting doet dit in de vaste over
tuiging, dat als het gelukt de periode
van 1961-1966 goed door te komen, de
strijd gewonnen is.
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en
Voetbaltoto.
Onder al die bedrijven door werd de aan
dacht eigenlijk afgeleid van een ander on
derwerp, dat vorig jaar bijna een kabi-
de voetbaltoto.
de Tweede Kamer
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
De behandeling van het wetsontwerp op de Kinderbijslagverzekering heeft toch
een ministercrisis met zich mee gebracht. De minister van Sociale Zaken, Mr. Van
Rooy, heeft in het verloop van het debat aanleiding gevonden wegens „persoon-
1 >üjp»redenen” af te treden. Aan de behandeling' van de artikelen van het wets
ontwerp is hij niet eens toegekomen. Hij is gestrand bij het slot van de algemene
beschouwingen. Namens het kabinet had hij daarbij het verlangen van een grote
meerderheid der Tweede Kamer naar een overheidsbijdrage ter financiering van de
kinderbijslagverzekering voor zelfstandigen van het eerste kind af „onaan
vaardbaar” genoemd. Hij had niet alleen financiële bezwaren aangevoerd het
verlangen der Tweede Kamer zou de schatkist ca f 200 miljoen hebben gekost
hij had ook principiële bezwaren naar voren gébracht.
gevolg van een „persoonlijke inzinking”
moest worden beschouwd.
Dat er verschil bestond tussen het door
hem verdedigde regeringsstandpunt en ‘t
gevoelen van de kamermterderheid ont
veinsden zij zich niet.
Dr. Tilanus drong er op aan, dat de re
gering het uitstel van de behandeling van
het wetsontwerp zou benutten voor na
der overleg met de desbetreffende kamer
commissie.
„Vriend van Rooy, 't komt vast in
orde
Eangstme foar de takomst
is slimmer as it ünk fan it hjoed
IN DE SCHADUW VAN
DE PRESIDENT
President Charles de Gaulle heeft een
bezoek aan Oost-Frankrijk gebracht.
Op het Stanislaplein in Gancy sprak
de staatsman de menigte toe
netscrisis had veroorzaakt.
Namelijk de regeling van
Het compromis, dat in
was bereikt over een toto met een limiet
van f 50.000,werd toen immers door
de Eerste Kamer verworpen, vooral door
toedoen van de liberale senatoren. Nu
lag een soortgelijk wetsontwerp ter tafel.
Doch met een tijdelijk karakter, opdat
zal kunnen worden nagegaan of de li
miet werkelijk zo fnuikend is als de stich
ting sporttotalisator heeft beweerd.
De meeste Kamerleden bleken zich met
deze oplossing zeer wel te kunnen ver
enigen.
dat deze Mr. Van Rooy had uitgekozen
voor het zware ministerschap van Sociale
Zaken.
De premier ontkende die veranwoorde-
lijkheid niet.
Maar hij verklaarde niet te begrijpen,
waarom het vertrek van Mr. Van Rooy
’t aftreden van ander ministers met zich
mee moest brengen. Toen poogde Mr.
Burger hem een valstrik te spannen. De
ze wees er namelijk op, dat de critiek op
Mr. Van Rooy zich vooral had toegespitst
op de verklaring, welke deze namens de
regering had afgelegd.
Had hij dan niet namens het kabinet ge
sproken? Was er soms meningsverschil
in de boezem van het kabinet geweest?
Had Mr. Van Rooy eigener beweging
ontslag gevraagd of was hij daartoe door
zijn ambtgenoten gedrongen?
Sahara.
Bij dit gesprek zijn er twee punten, die
van essentieel belang zijn. In de eer
ste plaats de erkenning van de rechten
van de Europeanen als organische groep
in de nieuwe Algerijnse staat. De
F L.N. wil niet verder1 gaan dan de er
kenning van de rechten van elke Euro
peaan individueel. Maar zij schijnt be
reid te zijn op dit punt concessies te
doen in ruil voor Franse consessies op
het tweede punt, de Sahara. De Sahara,
met vele bodemschatten, eist de F.L.N.
voor Algerije op, doch de Fransen wil
len het gebied niet zozeer voor zich
zelf reserveren, als wel tot een gemeen
schappelijk ontwikkelingsgebied maken,
waar alle oeverstaten aan deel zouden
nemen. Waar het de exploitatie betreft
zou de F.L.N. hier misschien wel voor
kunnen voelen, maar eerst wil zij de
Algerijnse souvereiniteit over het ge
bied vastgelegd zien.
2e week juli 1911
B. en W. van Bolsward maken bekend,
dat vanaf maandag 24 juli tot nadere
aankondiging de scheepvaart langs de
Broerevaart, Kampenvaart en Looyer-
gracht tot de Dijlakker zal zijn gesloten
De grote trekhond van F. Hofman te
Workum aan mond, en klauwzeer ge
storven. Ook kinderen in Workum lij
den aan de ziekte.
Reddingsplank?
Doch ook regeringspartijen als de KVP,
de ARP en CHU waren niet tevereden.
Zij namen de minister vooral kwalijk,
dat hij principiële bezwaren naar voren
had gebracht. Dat hij op dit moment fi
nanciële bedenkingen opperde, konden
zij billijken. Door principiële bezwaren
tot uiting te brengen sloot hij echter bij
voorbaat uit, dat er ook in de toekomst
een overheidsbijdrage zou kunnen wor
den verstrekt.
Zo ontbrandde vooral na het kamerdebat
scherpe critiek op Mr. Van Rooy. In
„Trouw”, het blad van de antirevolu
tionaire fractie-Ieider Dr. Bruins Slot,
werd zijn optreden zelfs een belediging”
voor het parlement genoemd.
Na druk overleg binnen de raad der mi
nisters besloot Mr. Van Rooy tenslotte
af te treden. Hij had de reddingsplank
der regeringspartijen gemist.
De rekening van de Gemeente Bolsward
meldt over 1910 aan ontvangsten het be
drag van f 181.925,015 en aan uitgaven
f 177.116,29 zodat er een batig saldo re
sulteert van f 4.808,725
Zeer hete dag. De thermometer rees in
de zon tot 111,3 graden, in de schaduw
tot 95 graden. In sommige schoollokalen
werkte men des morgens nog onder
een temperatuur van 87 graden. Des mid
dags moest wel vrij worden gegeven.
soonlijke redenen” ontviel.
De socialistische fractieleider Mr. Bur
ger voorspelde, dat er nog wel meer
„zwakke figuren” zouden volgen. Naar
zijn mening wreekte zich thans de om
standigheid, dat in december i960 na
de korte crisis rond Mr. Van Aartsen
verzuimd was de „zwakke plekken” van
het ministerie te vernieuwen.
Met nadruk stelde hij prof. De Quay per
soonlijk verantwoordelijk voor het feit,
Deze stap van Irak is nergens in goede
aarde gevallen. Bij de Westelijke landen
niet, maar ook niet bij de Arabische
landen, van welke vooral Saoedi-Arabië
er ernstig bezwaar tegen maakte, dat
Irak door annexatie van Koeweit de
grootste olieproducent van het Midden
oosten zou worden. Ook Koning Saoed
heeft enkele eenheden naar Koewbit ge
zonden om Irak van actie af te hou
den.
De Engelse stap, die ongeveer 5000 man
naar Koeweit heeft gebracht, staat ech
ter in het middelpunt van de belang
stelling. Hiertegen richt zich in de Vei
ligheidsraad, die een klacht van Koeweit
tegen Irak en één .van Irak tegen En
geland behandelt, de argumentatie van
Irak, dat het nu helemaal over de boeg
van het anti-imperialistische Arabische
nationalisme gooit om alle schuld van
de spanning op Engeland af te wentelen.
Irak beschuldigt Engeland van interven
tie in zaken van de Arabische wereld en
noemt de bescherming van de sjeik een
voorwendsel voor een Engels ingrijpen,
dat de eerste stap zou moeten zijn naar
de herovering van een machtspositie in
het Midden-Oosten.
Hoog laaiden in de nacht van dinsdag op
woensdag de vlammen op uit de kopieer-
en stencilinrichting Kadimo aan de Ged.
Pol te Sneek. Door onbekende oorzaak
ontstond in de afdeling, waar de kopieer-
en stencilmachines opgesteld stonden ’n
brand.
De harde wind wakkerde de vuurgloed
aan en binnen drie uur was het pand,
juist aangekocht door de ernaast gelegen
drukkerij De Motor volledig uitgebrand.
Om drie uur merkte men de brand. De
brandweer bestreed met groot materieel
het vuur, maar kon niet voorkomen, dat
ook drukkerij De Motor ernstige water
en brandschade opliep. Tegen zes uur was
men het vuur meester.
Houding van Egypte.
En het merkwaardige is, dat Egypte in
de Veiligheidsraad vooral zijn bezorgd
heid heeft geuit over de aanwezigheid
van de Engelse troepen. Egypte kan
zich ook niet voorstellen, dat Arabie
ren geweld tegen Arabieren zouden ge
bruiken. Het waarschuwt daarmee wel
Ir ak, maar toch zo, dat de Engelse stap
als voorbarig en onverantwoord naar
voren komt. En dat terwijl ook Egypte
Irak is afgevallen in zijn steun aan de
sjeik.
Egypte moet namelijk voortdurend op
passen niet door Kassem in de hoek
van de imperialisten geduwd te worden.
Vandaar dit zorgvuldige manoeuvreren.
Hwat hat Qabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen
De achtjarige William Tuer jr. uit Halewood, Engeland, kan het moment niet
afwachten, dat hij aan autoraces kan deelnemen. Zijn vader, een garagehouder,
heeft voor hem een renwagen gebouwd met een 250 cc opgevoerde motor.
De jonge coureur bereikt snelheden van meer dan 100 km per uur. De start
baan van een plaatselijk vliegveld, dat niet meer in gebruik is, dient als oefen
plaats
Naar zijn mening liet de gedachte ener
volksverzekering zich niet met een over
heidsbijdrage verenigen. Deze diende z.i.
gebaseerd te worden op premiebetaling
uit de kring der verzekerden zelf. Deze
stelling ondervond van verschillende kan
ten bestrijding.
De socialistische afgevaardigde Berger
stelde de vraag waarom de schatkist dan
wel bijdroeg in de werkloosheidsverze
kering. Vanaf de regeringstafel werd toen
vaagweg geantwoord, dat dit samenhing
met het „specifiek” karakter van de
werkloosheidsverzekering.
Schamper gaf de socialistische woordvoer
der toen te kennen, dat het veto z.i. meer
te maken had met het „specifiek” karak
ter van het kabinet De Quay.
Hij doelde kennelijk op het gerucht, dat
het voor de liberale ministers een hals
zaak zou wezen, dat de schatkist ten be
hoeve van de kinderbijslag zou insprin
gen.
Reconstructie?
Dinsdagmiddag legde minister-president
De Quay een verklaring over dit aftreden
in de Tweede Kamer af. Na minister Van
der Bergh was dit al de tweede minister,
die het kabinet-De Quay wegens „per-
Algerije.
Er komt wat beweging in de Algerijnse
zaak, al is het gesprek in Evian nog
steeds niet hervat. De beweging zit aan
de Franse kant. President De Gaulle
heeft namelijk aangekondigd, dat hij de
kwestie binnen enkele maanden uit de
wereld wil hebben, omdat Frankrijk dan
zijn handen vrij wil hebben in de cri
sis om Berlijn, die men tegen het einde
van het jaar verwacht. En om de ernst
van deze inzichten kracht bij te zetten,
heeft De Gaulle een divisie uit Algerije
teruggeroepen. En er zullen er meer
volgen. Daarmede zal de Europese de
fensie versterkt worden.
Maar nu de Algerijnse kwestie zelf. In
dien men niet tot een akkoord kan ko
men, zal Frankrijk het plan van een
deling doorvoeren. Het zal de Europe
anen en dat deel van de Mohammedaan
se bevolking, dat Frans wil blijven, con
centreren in de streek van Algiers en
Oran. Dat komt neer op een deling in
een vruchtbare kuststreek, bewoond
door Europeanen, en bergen en woestijn,
bewoond door Mohammedanen. Wat De
Gaulle wil doen met de anti-Franse
Mohammedanen in de kustgebieden is
niet duidelijk geworden, zoals er trou
wens veel niet helemaal duidelijk is. Hij
heeft de deling voorlopig genoemd. Wil
hij, gezien het onmogelijke karakter van
de deling, de Fransen voorbereiden op
een ontruiming van Algerije door de
Europeanen?
Uit geen enkele opmerking blijkt dal
verder, maar het moet er de consequen
tie van zijn. De Gaulle argumenteert,
dat twee departementen gemakkelijker
te verdedigen zullen zijn dan dertien,
waaruit Algerije nu bestaat. Maar hij
ziet daarbij over het hoofd, dat in de
elf departementen, die hij aan de F.L.N.
wil laten, de F.L.N. zich kan organi
seren tot een geducht leger, dat het niet
aan buitenlandse hulp zal ontbreken.
Of wil hij de F.L.N. alleen maar doen
schrikken en haar er toe brengen een
nauwe samenwerking te aanvaarden
met Frankrijk, dat alleen in staat is,
volgens De Gaulle, Algerije tot ontwik
keling te brengen?
De deling heeft de Mohammedaanse be
volking gebracht tot een algemene sta
king jongstleden zaterdag en 5 juli is
geworden tot een protestdag. De F.L.N.
heeft hiertoe het bevel uitgevaardigd en
wederom kon men constateren, dat de
Mohammedaanse bevolking bijna in
haar geheel gehoorzaamt aan de bevelen
„Heren, ’t valt me bitter tegen
Ik voel me telkens weer verlegen
Bij die Tweede Kamer ploeg
Als u na een jaar weer vroeg
Had u mij echt niet gekregen
Ik kruis als amateur de degen.
Met vechtjassen van formaat
Ik ben op het schip van staat
Makkelijk van de been te tippen
Roerig water, blinde klippen
Waar ik nooit aan wennen kan
Ik word er zenuwachtig van”.
Vriend Van Rooy, stil toch,
geen tranen
Span u voor het eind-examen
Kinderbijslag, een reuze sof
Straks zingt iedereen uw lof
Heus u moet ’t van ons geloven
Straks een standbeeld in Eindhoven
Zeg wie pronkt daar statig, mooi
Kindervadertje Van Rooy!
Moedig ’t Haags tournooi gewonnen
Kijk wat staat bij fijn te zonnen
Het nageslacht dat eer hem gaf
Stil, eerbiedig ’t petje af
Er bleek niet aan te ontkomen
Het waagstuk moest dus ondernomen
Overal schoot men met scherp
Naar het dwaze wetsontwerp
Nergens een beschuttend plekje
De minister vluchtte, dek je
Ik voel het. ik ben uitgesteld
Ik, ruim voor de eind-slag stil
het veld
Zo’n examen maakt bevreesd
Droevig in Den Haag gesjeesd
Nu roept elk hij moest wel zakken
Want ’t bleek al twee jaar een zwakke
Heren wist u dat reeds lang
Waarom dan pressie en drang
Om in ’t kabinet te treden?
Zoiets kon toch best vermeden
Politieke rariteiten
Duistere Rommeiaanse feiten?
Niemand die het antwoord zegt
Maar Van Rooy voelt het nu edit
Haagse druiven smaken zuur
Nooit weer zo’n blind avontuur
Piet
Wilt u ook minister worden?
Liefhebbers zijn er niet veel
Waag het met De Quay en Beel
Ja, voor Sociale Zaken
Zo kunt u promotie maken
Bleef u burgemeester graag?
Kom, ’t is beter in Den Haag”
„Vindt u niemand anders heren
Ja, dan moet ik ’t maar proberen
Dank u, eindelijk een klant
Formateur is uit de brand”
Onenigheid?
Voor Prof. De Quay op die vraag kon
antwoorden, schoot de liberale fractie
leider Prof. Oud hem te hulp door op te
merken, dat het een constitutionele fout’
van de eerste orde zou zijn als de minis
ter-president inlichtingen zou verstrekken
over de discussies binnen de minister
raad. Ook de woordvoerders van de an
dere regeringspartijen legden er de na
druk op, dat het heengaan van Mr. Van
Rooy niet als een politieke zaak doch als
