Verdeeldheid binnen de K.V.P. inzake Nieuw-Guinea Spanning in explosief Berlijn Generaal Duymaer van Twist heengegaan WEER DODELIJK ONGEVAL OP RIJKSWEG 43 Qabe Sk roar us hjoed p to sizzen Fan de Martinytoer STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Zilveren filmpjes Kimswerter „O.K.K.” krige nij faendel Tj. de J. Perspectief voor IIindeloopt‘11 57eJAARGANG No. 62 Hwat ha* Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 15 Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2505 of 2335 (K 5157) HOE SIT IT MEI DE KANSEN YN DE TUNBOU? en mie- iekje pu- Boeken binne de béste freonen fan in ünderlein en arbeidsum man De Fryske bouboeren doch yn har W’urk en Foto Bergsrria, Pingjum van de muziekvereniging Vrijdagavond omstreeks kwart over negen is op de Ryksweg 43, tussen Wit- marsum en de kop Afsluitdijk, ter hoogte van de zijweg naar Wons bij Kievits- horne, een DKW-personenauto in botsing gekomen met een motor, waarbij de bestuurder van eerstgenoemd voertuig, de ongeveer 50-jarige A. Verhaar uit Uithuizen op slag werd gedood en de motorrijder, alsmede zjjn duo-passagier, de heer W. Steenpoorte uit Andijk en mej. W, Dijkstra uit Wapserveen ernstig wer den gewond. De auto sloeg na de botsing over de kop. In feite richtte de brief der hoogleraren van Nijmegen zich immers tegen het beleid van de R.K. minister van buiten landse zaken, Mr. Luns. Wie zich her innert met hoeveel moeite de breuk tus sen de Katholieke Volkspartij en de Ka tholieke Nationale Partij van oud-mi- nister Welter over de rijkseenheidsge- dachte indertijd werd geheeld, begrijpt ook, dat dit een zeer gevoelige zaak is. Het zou voorbarig zijn te beweren, dat het katholieke eenheidsfront, dat prof. Romme zo lang bijeen heeft weten te houden, al tekenen van ontbinding be gint te vertonen. Maar het behoeft nau welijks betoog, dat de brief van de Nij meegse hoogleraren de beslissing van Dr. de Rext, die net van een bezoek aan de Nederlandse Antillen terugkeerde, met betrekking tot de opvolging van de fractieleider der K.V.P. niet gemakke lijker maakte. die destijds echter door de toenmalige rechtse kabinetten wél werd gewaar deerd. Na de tweede wereldoorlog heeft echter dit instituut nooit meer dezelfde waar dering ontmoet, al bleef de gedachte aan „steun wettig gezag’’ behouden. Tocjj zal generaal Duymaer van Twist als ’n legendarische figuur in de parlementaire geschiedenis te boek blijven staan. Niet alleen doordat hij uitzonderlijk lang ruim veertig jaren lid van de Tweede Kamer is geweest, maar ook door zijn traditionele uitroep „Leve de Koningin”, jaarlijks na het uitspreken van de Troonrede in de Ridderzaal ’n taak, welke tegenwoordig door de socia listische voorzitter der Eerste Kamer, mr, uonkman, wordt verricht. Adviezen. In afwachting van dit jaarlijkse hoogte punt in ons parlementaire leven in de Ridderzaal op de derde dinsdag van sep tember, bereiken de regering op het ogenblik allerlei adviezen over het be leid, dat in het kennend jaar gevoerd moet worden. Zo heeft de Raad voor de Emigratie haar geadviseerd thans voorzichtig te zijn met propaganda voor emigratie naar andere landen en met name het vertrek van landgenoten naar Australië waar werkloosheid dreigt niet aan te moedigen. De moeilijkheid voor de regering is, dat de Raad verdeeld bleek met betrekking tot de vraag of de huidige subsidiepolitiek voortgezet moet worden. De meerderheid wilde er aan vasthouden, doch een minderheid, gevormd door de werkgeversorganisa ties, drong op beperking aan, gelet op de krapte op de Nederlandse arbeids markt. Een verdeeld advies kwam bij de rege ring ook binnen van de Stichting van de Arbeid over de toepassing van het beginsel van gelijk loon voor mannen en vrouwenarbeid. In al die gevallen zal de regering dus zelf moeten kiezen, in de wetenschap, versterkt door haar er varingen bij de afremming van de koop op afbetaling en de z.g. vrije bouwsector, dat zij het bij het voeren van een con- junctuurpolitiek nóóit iedereen naar de zin kan maken. zien. Eén van haar passagiers bekwam een hersenschudding. Ook was er ma teriële schade. Ons wordt er van bevoegde zijde attent op gemaakt, dat bij het uitkijken ter plaatse enkele veel voorkomende fou ten worden gemaakt. Sommigen stop pen te ver van de Rijksweg, die, zoals men weet, voorrangsweg is. Men heeft dan door de boerderij niet voldoende zicht en moet nog zes zeven meter optrekken, alvorens men de betonweg heeft bereikt. Ondertussen kan een auto, die met grote snelheid zich langs de Rijksweg voortbeweegt, deze reeds zijn genaderd. Ook wordt veelal eerst naar rechts gekeken, daarna naar links, daarna gas gegeven enz. Maar geschiedt dit in zo’n langzaam tempo, dat het be slist noodzakelijk is nog eens naar rechts te kijken, daar in voorkomende gevallen een wagen uit de richting Af sluitdijk, die men bjj het eerste kijken nog niet ontdekte, genaderd kan zijn. en hoe bi- Nestor overleden. Het toeval wilde, dat deze mededeling ongeveer samenviel met het overlijden van de 93-jarige luitenant-generaal ti tulair b. d. L. F. Duymaer van Twist, die na de eerste wereldoorlog in ant woord op de revolutionaire „vergissing” van de sociaal-democratische leider Troelstra, de Bijzondere Vrijwillige Landstorm in het leven hielp brengen. Ook een vorm van particulier initiatief, De heer Verhaar kwam van de richting Afsluitdijk en is vermoedelijk tijdens ’n inhaalmanoeuvre met de uit tegenge stelde richting kamende motor in bot sing gekomen. De DKW sloeg daarna over de kop en de man (die een veilig heidsgordel had) was op slag dood. De beide andere slachtoffers zijn in ern stige toestand in het St. Antoniuszie- kenhuis te Sneek opgenomen. Auto en motor werden vernield. Nog een aanrijding bij Ksevitshorne. Zondag is er opnieuw een aanrijding ge weest op de hoek Rijksweg 43 bij Kie- vitshorne. Aan de personenauto, be stuurd door de heer A. de Jong uit Ab- bega, die uit de richting Afsluitdijk kwam, werd geen voorrang verleend door mevr. M. W. uit Scherpenzeel (Fr.) die vanuit richting Witmarsum kwam. Ze had weliswaar uitgekeken, maar toch de auto van de heer De Jong niet ge- Menameradiel 84 Ljouwert 74 Tietsjerksteradiel 45 Barradiel 26 It Bild 25 Haskerlan 23 Himmelom-Aldferd 22 Wünseradiel 20 Bolswards Nieuwsblat Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad Ontraden. Uiteraard betekende de brief uit Nijme gen anderzijds een versterking van de positie van prof. Duynstee, die tot dus ver weinig bijval had ondervonden voor zijn gesprekken met de Indonesische generaal Nasution. Over het algemeen was hem voorgehouden dat als Indonesië overleg met Nederland over Nieuw- Guinea wenste te voeren, het eerst de diplomatieke betrekkingen met Den Haag diende te herstellen en dat het niet zijn toevlucht moest zoeken bij par ticuliere Nederlanders, buiten de Neder landse regering om. Het lijkt niet gewaagd te veronderstel len, dat die brief daarom mede aanlei ding voor het kabinet-De Quay is ge weest om zich nader te bezinnen over de wenselijkheid van de particuliere contacten, welke zowel prof. Duynstee als de zogenaamde groep-Rijkens met Indonesië heeft onderhouden. Weliswaar was al eerder van de zijde der regering medegedeeld, dat zij zich „distancieerde” van dergelijke activitei ten, maar de groep-Rijkens had hierop geantwoord met de onthulling, dat de regering van haar optreden steeds op de hoogte was gehouden en dat deze die contacten nooit uitdrukkelijk had ont raden. Om aan de enigszins dubbelzin nige indruk, welke hierdoor was ge wekt, een einde te maken, heeft minis ter Luns zowel aan de groep-Rijkens als aan prof. Duynstee nu officieel doen weten, dat de regering verdere contac ten met de Indonesische autoriteiten ontraadt. De meest opvallende gebeurtenis gedurende het zomerreces der volksvertegen woordiging was ongetwijfeld de publicatie van een brief, welke een twintigtal hoogleraren van de R.K. Universiteit te Nijmegen tot het bestuur van de Katho lieke Volkspartij had gericht om op een wijziging van het regeringsbeleid inzake Nieuw-Guinea, een tegemoetkomende houding ten opzichte van Indonesië aan te dringen. Hoewel de hoogleraren het stuk niet zelf gepubliceerd hadden, was hunnerzijds aan het K.V.P.-bestuur medegedeeld, dat zij geen bezwaar tegen openbaarmaking ervan zouden maken. In feite was de publicatie het bestuur der K.V.P. veel minder welgevallig. Het stuk bracht immers een diepgaand meningsverschil inzake Nieuw-Guinea binnen haar gelederen aan het licht. Neist dizze opjefte moat men jit sjen nei de bidriuwen, hwer’t ek meat of minder tünbou ütoefene wurdt. Dy lizze praktisk allegearre yn de klaeiboustreek, fan Wyt- marsum oer Harns nei de Lauwerssé ta en minder ticht yn de gemeenten om Ljouwert hinne. 4 e week augustus 1936 Op 1 juli 1937 zal Duitsland 1.200.000 man onder de wapenen hebben, bestaande uit 300.000 man vrijwilligers, 500.000 man recruten en 400.000 van de lichting 1919. Op het 8e orgelconcert te Bolsward wer den composities gespeeld van de Bolswar- der Eelke Mobach (18361898) orga nist van de Oude kerk te Amsterdam. De fabriek aan het Stadstreng zal weer worden ingericht als olieslagerij. Daar voor was het een vleesmeelfabriek, daar voor ook reeds olieslagerij. Duitsland heeft een groot tekort aan vlees. Colijn in de caricatuur f 0,90 Luxe autoverhuur. Tarief billijk. D. Vis ser, Witmarsum. VLUCHTELINGEN UIT OOST-DUITSLAND Totdat in dit weekeinde alle toegangen hermetisch gesloten werden hield de premier Chroestsjov bleken nog meer Oostduitsers over de derden vluchtelingen om geregistreerd te worden. Thans is het welhaast onmo gelijk een v' 'j-j'J Geen Oostduitser mag meer zonder een speciale pa$ naar West Berlijn. Ca. 80.000 Oostberlijners mogen niet meer in West-Berlijn werken, Westber- lijners echter (nog) wel in Oost Berlijn. Deze maatregel heeft de Oostduitse rege ring dit weekeinde met koortsachtige haast genomen er wel bij verklarend, dat het overige verkeer tussen de beide de len van Berlijn en het verkeer tussen West-Duitsland en West-Berlijn niet ge hinderd zal worden. Om deze maatregel, die in nauw overleg met het Kremlin en de andere landen van het Warschau Pact is genomen, effectief te maken hebben duizenden Oostduitse militairen en politiemannen zaterdagnacht langs de hele sectorgrens versperringen aangebracht en de tachtig grensovergan gen tot dertien gereduceerd, ïn de Westelijke hoofdstedén werd de maatregel „onwettig” (Londen) en „een flagrante schending van Oost-West-over- eenkomsten” (Washington) genoemd. De VS en de overige westelijke mogend heden zullen snel en krachtig protest aan tekenen. Volgens westelijke woordvoerders is de toestand rondom de Berlijnse kwestie nog explosiever geworden. Het gevaar van een explosie in Berlijn zelf is ook niet denkbeeldig. Schermutselingen langs de sectorgrens deden gisteren waarnemers telkenmale de adem inhouden. Inmiddels zijn alle telefoon en telexverbindingen verbroken. De spanning stijgt met het uur. De ergste dreiging deed zich zondag voor bij de Brandenburger Poort, waar een grote menigte Westberlijners zich had verzameld. In de poort stonden zes gepanserde auto’s opgesteld met de dreigende machinege weren naar het westen gericht. Even later arriveerden een waterkanon en enkele vrachtwagens met knokploegen uit Oost duitse fabrieken, terwijl in een zijstraat bij de Brandenburger Poort veertien oost- Ik wit net hoe faek bilangstellende mins- ken, dy’t hearden fan de minder gunsti ge foarütsichten fan üs provinsje, net frege hawwe: sitte der dan gjin kansen yn de tunbou? Dizze fraech is tige bi- gryplik, ommers yn tsj instelling mei de lanbou wreidet him yn oare kontreijen de tunbou geleidelik üt en dat alhoewol de tunbou gjin direkte finansjele stipe kriget fan de oerheit. It feit, dat foar in tündersbidriu folie minder lan nedich is, sadat in tünders- hoeke folie tichter bifolke is en ek troch- strings folie fleuriger, forsterket jit it bi- gryplik ütsjen nei mear tünboubidriuwen. nieuwe schip in ogenschouw te nemen. De Spree, een groot binnenvaartschip van het type Karl Fortisch, is 57 meter lang en 7.20 meter breed. Zaterdagmiddag is reeds de kiel gelegd voor een tweede schip van dit type. De heer Vos vertelde dat hij mettertijd ook coasters wil gaan bouwen. Plannen daarvoor liggen klaar. De per soneelsbezetting van de W’erf zal dan drie Yn de lytse doarpen lykje de dagen fa ken op elkoar as twa drippen wetter. Mar sa wie it nou sneontojoun net. Oan if drokke gedoe tsjin de joun waerd it de measte minsken al düdlik, dat der hwat üngewoans barre soe. Op ’t doarpsplein yn e buorren soe 't hjir neamd wurdt, waerden 3 platte boe- reweinen tsjin elkoar set, sadat yn inkel- de minuten in soarte fan podium ünt- stie. En 't duorre al net lang of <^er ka men doarpsgenoaten opdaegjen yn uni- foarm, hwer't men se foarhinne nea yn sjoen hie. Der gyng dan de measten ek al gau in Ijocht op der soe wol in kon- sertjoun halden wurde troch üs muzyk- korps O.K.K. En ja sa siet it ek sahwat. Mar it wie mear as dat, hwant foarst en gerniers steanet Sit er dus yn de grientekwekerij in aer- ambysje tige ticht dige foarütgong yn oantal ha. der siet by it tündersfak, soe men miene, winlik k J v" is de setterbou al op de grins. Forstan fan plantesykten, spuitsjen of sproei jen ha hja ek al jierren opdien, mei de seleksje binne hja tige bitroud, hwerom gean der net fikse bouboerssoannen oer ta it yn- rjuchtsjen fan in tundersbidriu op in stik- mannich pounsmieten fan it alderlik spul? It provinsjael orgaen fan it Lanbouskip hat nou in deskundige kommisje ynsteld om har to rapportearen oer in fierdere üntwikkeling fan de Fryske tunbou en okkerdeis is dizze kommisje mei har wurk klear komd en hat har bifinings ningen yn in kreas forsoarge boi blyk makke. Om mear as ien reden wolle wy graech de oandacht foar dit rapport freegje, net it minst omt de kaert fan Fryslan, dy’t de groun op geskiktheit foar tunbou oanjowt, Noardlik Wünseradiel oanwdist as in tige geskikte kontreij foar tünbou. En krekt dizze plattelansgemeente hat ti ge to krijen mei de üntfolking en soe, as tünboubidriuwen stifte waerden, in nije kans krije foar de warbere minsken dêrre. Yn dit rapport wurde wy lykwols earst tige saeklik fortroud makke mei inkelde feiten. It docht bliken, dat de blomkwe- kerijen hjir net botte fleurich binne en de léste tsien jier ta de helte fan de great- te ynkrompen binne. Mei de blombollen liket it hwat better, hjir koe de 55 ha. fan 1950 ta 66 ha. yn I960 ütwreide wurde. De fruitteelt bleau sahwat op de- selde hichte, nl 469 ha. yn 1950 en 450 ha. yn I960. De iennige tüke fan tünders dy’t mear groun brükte, wie dy fan de grientekwekers. Hja giene fan 1368 ha. yn 1950 foarüt oant 2276 ha yn I960. gjin groei yn it oantal bidriuw'en. Yn dy. selde snuorje sakke it tal lytse tünbou bidriuwen, dat net mear as ‘en ha. tün hie fan 322 oan 194, der siet dus blyk- ber gjin brea mear yn, ek de klasse fan ien oant twa ha. bilune fan 203 oan 133 bidriuwen, lyksa dy fan twa oant trije ha. fan 89 oant 69 en dy fan trije oant fiif ha. giene efterüt fan 104 oan 66. De iennige groep, dy’t winst makke yn tal wiene de bidriuwen fan 5 oant 10 ha. Der wiene yn 1950 jit 24 fan en nou 33. Mar oer de hiele liny sjocht men in bi- langrike formindering fan bidriuwen yn dizze sektor, nl fan 750 oan 500. Neist de suvere tündersbidriuwen binne der lykwols folie mear bidriuwen, hwert yn meardere of mindere omfang tünboupro- dukten teeld wurde. Der hat men op it heden sa’n foege 2600 fan. Hwer lizze nou dy bidriuwen langryk is har taf? Boppe de 20 tünboubidriuwen komme al- linnich de gemeenten: Mei dizze lichte bisetting yn de tünbou- sektor sit men lykwols oer in hiel great gebiet, sadat der jit tsien feilings wêze moatte om it guod op tiid kwyt to w’ur- den. De omset fan dy tsien tünboufei- lings wie yn 1959 noch gjin 8 miljoen goune, dat is, om in forgeliking to meit- sjen likefolle as it molkjild fan de War- kemer suvelfabryk. As men dan wit, dat hjir de bitide ier- apels ek b binne en wol mei de helt fan de oantallen ha. dan sjocht men düdlik en klear, dat de Fryske tünbou jit in tige biskieden plantsje is. De sterkste tüke, de grientekwekers hiene yn I960 jit mar in oerflakte glês fan 34 ha. oer de hiele provinsje. En dat wie fiif jier lyn ek al sa, sadat men üt alles fornimme kin, dat er oant nou ta fan in bloeijende tünbou net sprutsen wurde kin. Mei de fruitteelt is it ek net botte fleu rich, as men neigiet, dat hja de léste tsien jier sakke binne fan 429 ha oant 325 ha. Lju, dy’t in fruitbidriu op in moderne manear oanpakke, sa’t wy dy yn de Noard Eastpolder en yn Grins by tsientallen sjoen ha, binne hjir net to finen. It sjampert sa ’n bytsje troch, mar de gong sit der net yn. It bliuwe inkelingen, dy’t to min neifolgers fine en hwerfan in diel op en dür it byltsje der ek wer by del leit. Der komt op dizze wize gjin skot <de Duitse rederij Elbia op de werf om ’t ïn- Hwerom dat hjir yn Fryslan sa is en hoe 't de kommisje hjir in oplossing foar sjocht, wolle wy de oare kears fierder bi- sprekke, hw'ant as der jit in kans yn sit, meije wy de fügel net wer oer it net flea- ne litte, de efterstan mei oare provinsjes soene wy dan grif net mear ynhelje. De leden O.K.K. te Kimswerd hebben unifor men gekregen, dit te danken aan de burgerij van Kimswerd. Op de foto een gedeelte uit de zaterdag 12 aug. ge houden optocht om het nieuwe pakje te tonen Honderden mensen zijn zaterdagmorgen getuige geweest van de tewaterlating van de ruim 850 ton metende Spree. Het eer ste schip dat gebouwd is op de werf van de firma Vos in Hindeloopen. Het schip gaat voor de Duitse rederij Elbia varen op .Berlijn. Burgemeester Atema deed tijdens ’t feest van de tewaterlating de verheugende me. dedeling, dat Hindeloopen weer twee nieuwe industriewoningen mag bouwen. Namens het prov. bestuur was bij het feest aanwezig gedeputeerde H. Gerbran. dy. Voorts waren er vele stafleden van kaem in muzykale kuijer troch it doarp en in ein bütenüt. Der wie trochmiddel fan struibriefkes wol it ien of oar bikind wurden en der waerd it wurd „forrassing” brükt, mar de kearn fan de poedel wie mar by inke len bikind. Doe 't de lieder fan it muzyk har plakken op it ymprovisearre podium ynnommen hiene waerd under de emi nente lieding -fan de hear Bijlstra de dirigent noch ris in konsert weijoun fan komsa. Doe’t einliks oan de instruminten it swij- en oplein waerd kaem de cloe fan it bar ren. De earefoarsitter, de hear Hooge- veen spriek foarst in hertlik wurd fan tank oan it doarp, dat O.K.K. yn steat steld hie de nije pakjes oan to tugen. Op de „forrassing” kommen sa’t de sir- kulaire oanjoech, sei Hoogeveen dat juf fer R. Brems har diene bilofte ynlast hie, dat hja as O.K.K. wer in Iste priis woun de foriening in nij findel jaen soe. En de juffer hat wurd halden, hwant hjir is’t en ik freegje oan Jac. Bonnema om it findel to üntbleatsjen. Doe’t dit barde kaem oan it hantsjeklap- pen hast gjin ein. Foar de eagen fan de mannichte kaem in pracht fan in findel mei as emblemen in tromme, in hoarn' en in muzykboek foar it Ijocht. Neidat der noch hiel hwat wolmiende wurden oer en wer sprutsen wiene fette foarsitter Hoo geveen it hiele barren gear yn inkele fryske strofen: In minske wurd, in minske died, In sprekkend hert in guile han Sa lang as O.K.K. bistiet Jins namme bliuwt yn fêst forban Sa kin men sjen, dat as de minsken yn de lytse doarpen op alle gebiet ta gear- wurking ré binne of bliuwe hiel hwat be- rikt of bihalden wurde kin. Mar dan moat net om persoanlike reden tradysjes dy’t jierren en jierren al bistiene fuort- smiten wurdfe. Lit dat ek Kimswert, dat nou krekt sjen litten hat, hoe ’t it al moat en kin, dat foar eagen halde. Op dit eagenblik kin wy üs noch bliid tinke mei in great tai forienings, dy’t foarkomme, dat de doar pen mei har biwenners stadichoan for- stoarje. vluchtelingenstroom uit Oost-Duitsland via de vluchtwegen 'in Berlijn Nd de rede van j grens te komen. Dagelijks wachtten in het opvangcentrum Mariënjeld hon- vluchtpoging met succes te ondernemen. duitse tanks begeleid door detachemen ten infanterie oprukten. Toen de Oostduitse knokploegen de vrachtwagens verlieten, ging er een gejoel op uit de menigte aan de Westberlijnse zijde. Op een gegeven ogenblik renden Westbenjners in de richting van de poort Zij werden teruggedreven door enkele salvo’s uit het Oostberlijnse waterkanon. De in gróten getale op dit punt gecon centreerde Westberlijnse politie ging voort met haar wanhopige pogingen de menigte terug te drijven. Terwijl de Westberlijners in koor schreewden „Weg met Ulbricht, weg met Ulbricht” werden versterkingen van de Westberlijnse politie naar de poort ge stuurd. Staande tussen de roerige menigte en de dreigende Oostduitse machinege weren in de poort hield de Westduitse minister voor Alduitse Zaken, Lemmer, een toespraak. Hij deed een dramatisch beroep op de bevolking van Oost- en West-Berlijn orde en rust te bewaren. DINSDAG 15 AUGUSTUS 1961 Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1961 | | pagina 1