zal wel met
Berlij
aflopen
een sisser
DE GEMEENTERADEN IN
ZUID WEST-FRIESLAND
o
10.000ste bezoeker alweer vroeger
de Hidde Nijland Stichting
Tijdelijke controverse Brandt-Adenauer
Druk Hindeloopert
•tV
99
in
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
us hjoed p p
to sizzen
Gouden filmpjes
x'
>4
Vergoeding
verpleegkosten
langdurig zieken
Hindeloopen
99
in
-
VRIJDAG 18 AUGUSTUS 1961
57e JAARGANG
No. 63
2305 of 2335
Waarin opgenomen: De Bolswardiche Courant, Westergoo en De Jong's Nieuwsblad
I’
KOEKSLAAN IN EDE
PIET
Embargo
Gevaar voor explosie.
groeiende belangstelling.
KENYATTA OP VRIJE VOETEN
Oud Hindelooper Kunst, v.h. A.
Engeland werden wolken waargeno-
(21.1
Leeftijd: Geen raadsleden boven 65 jaar;
14 van de 15 raadsleden tussen 41 en
65 jaar, dus een homogene leeftijdsop
bouw
Gemiddelde leeftijd 56.6 jaar; gelijk aan
Zwh-gemiddelde.
Wethouders gemiddeld 61 jaar.
Beroepen: Van de raadsleden is 73.3
bedrijfshoofd en 20 niet-zelfstandige,
resp. boven en beneden het Zwh-gemid
delde. Vrij sterk agrarisch, n.l. 53.3
van de gemeentelijke bevolking is 38.6
agrarisch. Alle agrarische raadsleden
zijn veehouder.
Woonplaats: De 15 raadsleden wonen in
hoge mate verspreid over de iets gro
tere dorpen.
Lézen sünder neitinken makket stomp,
Neitinken sünder lézen düm
Abonnementsprijs f 1.90 per kwaruil
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Bolswards Nieuwsblad
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telcf. 2451 Na 18.30 uur
(K5157)
Zondagmorgen vroeg heeft de Oostduitse regering de sectorgrens tussen Oost
en West-Berlijn gesloten voor de Oost-Berlijners en de Oost-Duitsers.
Het tramverkeer tussen beide stadsdelen :s grotendeels gestaakt. Oost-Duitsland
motiveert deze maatregel, die in strijd is met de afspraken over de eenheid van
de stad, zoals gemaakt door de geallieerden na de tweede wereldoorlog, met de
agitatie-campagne die tegen Oost-Duitsland gevoerd wordt in het Westen.
West-Duitsland en de spionage-organisaties van de landen van de N.A.V.O. wor
den er van beschuldigd van de verkeerssituatie in Berlijn misbruik te maken
om de economie van Oost-Duitsland te ondermijnen.
De samenstelling der gemeenteraden in de Zuidwesthoek van Friesland naar poli
tieke partij en naar leeftijd, beroep en woonplaats der raadsleden, is thans in
opdracht van de Stichting Sudergoa door Drs. W. Nijboer geanalyseerd. De voor
naamste uitkomsten daarvan zijn in een nota neergelegd.
Uitgegaan werd van de toestand op 1 april 1961.
Wymbritseradeel.
Partijen, in volgorde van afnemend aan
tal raadszetels; c.h.u., a.r.p., k.v.p. en
p.v.d.a. boven Zwh-gem.: p.v.d.a. en a.r.p.
In begrijpelijke termen vertaald, bete
kent dit, dat Oost-Duitsland een einde
wil maken aan de mogelijkheid, dat O.-
Duitsers via Oost-Berlijn de vlucht ne
men naar West-Berlijn, hetgeen een na
delige invloed op de Oost-Duitse econo
mie heeft, aangezien vele vluchtelingen
niet ouder zijn dan 25 jaar en dus even
zovele kostbare arbeidskrachten.
De laatste weken kwamen de vluchte
lingen met enkele duizenden per dag de
grens over, gedreven door de slechte
toestanden op voedselgebied en de poli
tieke narigheid, die zij in het Oosten on
dervonden. Bovendien namen velen nu
het besluit om te vluchten, omdat zij
vreesden, dat de sluiting van het afzon
derlijke Oostduits-Russische vredesver
drag, dat Chroestsjow heeft aangekon-
digd, de vluchtmogelijkheden zou beper
ken.
Prikkeldraad.
Zondagmorgen ging de grens dus dicht.
Prikkeldraadversperringen lopen langs
de sectorengrens dwars door de stad
heen. Bij de versperringen staan troepen
en tanks opgesteld en er wordt gemeld,
dat Russische tanks in de buurt van de
stad gearriveerd zijn. Dit is kennelijk
bedoeld om de Oost-Berlijners de lust
tot protesteren te ontnemen, want de
Oost-Duitsers beseffen, dat hun bewind
niet populair is, al spreken zij van vol
doening onder de inwoners. Zij vrezen
misschien een herhaling van de opstand
van juni 1953, toen de bevolking het
laatst haar ongenoegen met het regime
liet blijken.
Verkiezingsstrijd.
De wijze, waarop men een kwestie ziet,
is vooral van belang voor de reacties.
Van West-Duitse zijde komen de emo
tionele factoren sterk naar boven, het
geen bovendien verklaarbaar is door de
naderende verkiezingen van 17 septem
ber. Burgemeester Brandt van Berlijn,
de socialistische lijstaanvoerder, ziet in
de gehele affaire uiteraard een belang
rijk propagandistisch element. Hij moet
optreden als de krachtige figuur, die
niet zal wijken voor Oostelijke intimi
datie. Bondskanselier Adenauer, zijn te
genstander, kan hierin weinig bij hem
achterblijven. En daarin schuilt gevaar.
Van West-Duitse zijde dringt men er
sterk bij de andere mogendheden op aan
tegenmaatregelen te nemen. Uiteraard
geen militaire maar economische. Men
speelt met de gedachte het handelsver
keer met Oost-Duitsland stop te zet
ten, zoals Adenauer maandagavond ge
zegd heeft. Maar aangezien dat weinig
effect zal hebben, zal het gehele Wes
ten alle handel met het gehele Oosten
moeten stopzetten. En daartoe zijn de
andere Westelijke landen vooralsnog niet
bereid.
Er wordt gesproken over een dergelijk
embargo, maar de berichten uit Was
hington wijzen er op, dat men zo’n em
bargo niet waarschijnlijk acht. Eerder
verwacht men, dat de Oost-Duitse stap
het Westen er toe zal brengen overleg
te gaan plegen met Rusland over het
gehele complex van het Berlijnse pro
bleem, het probleem dus van de Wes
telijke rechten in Berlijn.
een opstand zal leiden. Want wat moet
men in zo'n geval doen? Berlyn in 1953
en Hongarije in 1956 hebben getoond,
dat de mogelijkheden van Westelijk in
grijpen gering zijn en dat vrees voor
een grote oorlog het Westen weerhoudt
opstandelingen op Russisch invloedsge-
bied te helpen.
Als het .Westen wederom verstek zou
laten gaan bij een dergelijke gelegen
heid, zou dit het prestige van het Wes
ten in de wereld sterk afbreuk doen en
het zal Chroestsjows indruk van Wes
telijke zwakte en besluiteloosheid ver
groten, met alle gevaarlijke gevolgen
van dien. Het hoofd koel, geen verwach
tingen wekken en hopen, dat er geen
opstand in Oost-Duitsland uitbreekt.
Dat zijn de richtlijnen van de Ameri
kaanse politiek in dit speciale geval, nu,
het zij herhaald, de Westelijke rechten
nog in geen enkel opzicht aangetast
zijn.
Men vraagt zich af, wat in deze omstan
digheden het Westen voor vastberaden
heid aan de dag kan leggen, zoals van
vele kanten geëist wordt.
Wij hebben de indruk, dat deze beroe
ring met een sisser zal aflopen en dat,
wat de werkelijke Berlijnse crisis be
treft, pas zaken gedaan kunnen wor
den, als het gesprek met Rusland hier
over is opgenomen.
Jomo Kenyatta, de nationalistische Afrikaanse leider uit Kenia is weer op vrije
voeten. Hier zien we hem (met baard), terwijl hij begroet wordt door zijn eer
ste vrouw Grace (met hoofddoek) en zijn halfbroer James (r.) bij aankomst
aan zijn nieuwe bungalow in Gatoendoe, 25 km van Nairobi. Ongev. 10.000
aanhangers van Kenyatta waren naar Gatoendoe gekomen om hun leider te
verwelkomen.
Bolsward.
Partijen, in volgorde van afnemend aan
tal raadszetels: k.v.p., p.v.d.a., a.r.p. en
c.h.u.; v.vd Boven Zwh-gem: k.v.p. en
v.v.d.
Leeftijd: zeer heterogene leeftijdssa-
menstelling der raad. Gem. leeftijd 51.3
jaar; jonger dan Zwh-gem. Gemiddel
de leeftijd wethouders 55 jaar.
Beroepen: De beroepssamenstelling der
raad naar zelfstandig, niet-zelfstandig
en „zonder” is een nauwkeurige afspie
geling van Bolswards bevolking.
In vergelijking met het Zwh-gemiddelde
is het aandeel der bedrijfshoofden laag,
dat der onzelfstandigen hoog. De onzelf-
standigen behoren grotendeels tot de
„nieuwe middenstand” (zeer ruim ge
nomen). Er zitten geen agrariërs in de
raad.
De uitkomsten van deze analyse be
treffen slechts een moment-opname. Het
zou bijzonder waardevol zijn, om deze
gegevens te kunnen vergelijken met b.v.
de toestand in 1938. Ook zal het leer
zaam zijn om de veranderingen, die
door de gemeenteraadsverkiezingen van
1962 zullen optreden, nader te analy
seren.
Vergelijkingen met andere gebieden, b.v.
in Friesland, zouden eveneens zeer wen
selijk zijn.
Vooralsnog moeten wij evenwel met
deze moment-opname van de gemeente
raden in Zuidwest-Friesland volstaan.
4 e week augustus 1911
zelfstandigen, onzelfstandigen en be
roepslozen is een vrij nauwkeurige af
spiegeling van Workums bevolking. Ook
het agrarisch aandeel in de raad stemt
overeen met het agrarisch karakter der
gemeente.
Op de paardenmarkt te Bolsward waren
slechts een 100-tal aangevoerd, bijna uit
sluitend van „ordinaire kwaliteit”.
Provisionele veiling te Gaast van een win.
Fijne gemalen Javarijst 8 cent per pond.
Filiaal J. R. Glasz.
kelhuizinge met erf in de buren te Fer-
woude in eigen gebruik bij Dirk K. Bak
ker.
Over één ding maakt men zich in Ame
rika nog zorgen, namelijk, dat de toe
nemende spanning in Oost-Duitsland,
nu de vluchtmogelijkheid naar het Wes
ten is afgesloten, tot een explosie, tot
Ondanks de vaak bezwaarlijke weersom
standigheden wordt Hindeloopen steeds
drukker door toeristen, zowel binnen- als
buitenlanders bezocht.
In het bijzonder het museum van de Hid
de Nijland Stichting geniet een steeds
Tijdens de toeristische dag in Ede,
dinsdag, konden de bezoekers o.m. ’n
paar wedstrijden koekslaan bijwonen
een strijd waarbij het er om gaat een
flink stuk koek met z0 weinig moge
lijk slagen in stukken te slaan
Voor de deelnemers is het een prach
tige methode (links om boze gevoe
lens af te reagerenrechts een
spindemonstratie
Hindeloopen
Partijen, in volgorde van afnemend aan
tal raadszetels: p.v.d.a., c.h.u., a.r.p.
Boven Zws-gemiddelde: p.v.d.a.
Leeftijd: Alle raadsleden tussen 41 en
61 jaar, dus zeer homogene leeftijdsop
bouw Gemiddelde leeftijd 51.3 jaar; jon
ger dan Zwh-gemiddelde.
Wethouders gemiddeld 52 jaar.
Beroepen: Geen raadsleden zonder be
roep. Daardoor zowel de bedrijfshoof
den als de niet-zelfstandigen boven Zwh-
gemiddelde; hun aandeel in de raad is
ook groter dan dat in de Hindelooper
bevolking. Aantalsverhouding van zelf
standigen tot onzelfstandigen komt
overeen met de verhoudingen in de ge
hele bevolking. De raad Is iets minder
agrarisch (14.3 dan de bevolking
Westelijke rechten niet
gehinderd.
Het is begrijpelijk, dat de Westelijke
mogendheden, met hun gedachten ge
heel bij de crisis die Chroestsjow om
Berlijn heeft ontketend, de gebeurtenis
sen in de eerste plaats in dit licht zien,
hoewel duidelijk is, dat de Westelijke
rechten in West-Berlijn en de verbindin
gen van dat stadsdeel met het Westen
geen voetbreed in de weg gelegd zijn.
Er wordt een krachtig protest van het
Westen verwacht, omdat de afgrende
ling in strijd is met de viermogendhe-
den-status van Berlijn.
Het is juist, dat de Westelijke mogend
heden alle inbreuken op de afspraken,
die nog resten uit de oorlogs- en na-
oorlogsjaren veroordelen. Maar het is ’n
andere kwestie of men deze afgrende
ling in de eerste plaats moet zien als
een eerste stap in de richting van een
verdrijven van het Westen uit Berlijn,
wat het doel van de Russische politiek
blijft. Dat men de afgrendeling met
andere woorden als een offensieve maat
regel ziet, terwijl zij eigenlijk eén defen
sieve maatregel is.
In
men.
Edison, die binnenkort Berlijn zal bezoe
ken, heeft verklaard, dat'in de toekomst
het vliegtuig een belangrijk verkeersmid.
del zal worden. Verder voorspelde hij
kunstmatig verkregen goud zal men bin
nen korte tijd voor spotprijzen kunnen
krijgen. Staal zal gebruikt worden voor
het herstellen van meubels. Inplaats van
papier zal men in de toekomst dunne nik.
Kelplaten gebruiken. „Oorlog” zal spoe
dig niet meer dan een woord, een herin
nering zijn.
Velen trekken (o.a. uit Gaasterland) naar
Duitsland om werk.
Wonseradeel.
Partijen, in volgorde van afnemend aan
tal raadszetels; c.h.u., a.r.p., p.v.d.a.
v.v.d. en k.v.p.
Boven Zwh-gemiddelde: v.v.d., a.r.p. en
c.h.u.
Leeftijd: Geen raadsleden beneden 41
jaar, 5 ouder dan 65 jaar. Gem. leeftijd
60.1 jaar; boven Zwh-gemiddelde. Wet
houders beide 67 jaar.
Beroepen: Beroepsverdeling der raad
naar zelfstandigen, onzelfstandigen en
„zonder”, komt ongeveer overeen met
het Zwh-gemiddelde en wijkt ook niet
sterk af van de verdeling van Wonse-
radeels bevolking;
het aandeel der zelfstandigen in de raad
ligt iets hoger.
Van de raadsleden is 53.3 agrarisch,
van de gemeentelijke bevolking 44.9
Van 8 agrar. raadsleden zijn 2 land
arbeider.
Woonplaats: De raadsleden wonen goed
verspreid over de dorpen boven 300 in
woners.
Workum.
Partijen, in volgorde van afnemend aan
tal raadszetels: c.h.u., k.v.p., a.r.p. en
p.v.d.a.
Boven Zwh-gem. k.v.p. en c.h.u.
Leeftijd: Geen raadsleden beneden 41
jaar. Gem. leeftijd 55.5 jaar; iets jonger
dan Zwh-gemiddelde. Wethouders gem.
51.5 jaar, dus jonger dan de raad.
Beroepen: Aandeel van niet-zelfstandi
gen in de raad boven het Zwh-gemid
delde, dat van zelfstandigen lager.
Da verdeling van de raadsleden naar
het Staatsblad nr. 248 is opgenomen
Koninklijk besluit' tot wijziging van
Hwat hat Qabe Skroar
In
een
de Uitvoeringsbesluiten ingevolge het
Ziekenfondsenbesluit.
Deze wijziging maakt het de zieken
fondsen mogelijk aan langdurig zieken
in een verpleegtehuis een vergoeding te
verstrekken voor de verpleeg- en behan-
delkosten.
De datum van inwerkingtreding van de
ze wijziging .gedacht wordt aan 1 ok
tober a.s. en de' richtlijnen volgens welke
deze vergoedingen zullen worden ver
strekt, worden nog nader vastgesteld.
Vele van de Friese steden
Teren stil op gulden roem
Van een welvarend verleden
Net ’«Is een verwelkte bloem
Die in een antiek siervaasje
Langzaam te verdorren staat,
Omhuld met een geurig waasje
Zonder wortel, zonder zaad.
Maar één Friese stad bloeit open
Fris uit de geslotenheid
Perspectief voor Hindeloopen
Opgang naar een nieuwe tijd!
Lang bleef men traditie achten
In de stads-Kamer getoond
Ouderwetse klederdrachten
Die vroeger hebben geloond
In die pittoreske sferen
Ademde het stadje stil
Boten gingen vredig meren
Houten duiven in hun til
Nu gaat men weer schepen dopen
Ruim achthonderd vijftig ton
Industrie van Hindeloopen
Energie die overwon.
Het stadje ligt niet meer te dromen
In haar roes van oud geluk
De toeristen die er komen
Maken het bedrijvig, druk
Badgasten van elke natie
Voelen zich er prima thuis
Mogelijkheid tot recreatie
Is in zo’n plaats niet abuis
Burgers blijven intens hopen
Optimistisch afgestemd
Gouden Eeuw van Hindeloopen?
Ster aan ’t Friese firmament.
en v.v.d. Het valt op, dat de c.h.u. in
de Zuidwesthoek geen raadsleden jon
ger dan 41 jaar heeft.
Tot slot een korte karakteristiek van
enkele gemeenteraden zoals de nota
deze geeft.
Bereikte het aantal bezoekers in 1959 op
15 oktober en in I960 op 5 september
de 10.000, nu werd reeds op vrijdag 11
augustus 1.1. de 10.000ste bezoeker ont
vangen.
Het was het echtpaar H. Roolant uit Mer
kelbeek in Limburg.
De heer Roolant bracht zijn mijnwerkers
vakantie door in Rijs en maakte een dag
tocht naar Hindeloopen.
Als herinnering aan dit bezoek werd hem
als de 10.000ste bezoeker door de secre
taris van de Hidde Nijland Stichting, de
heer J. Eekma een miniatuur butte aan
geboden, welke werd vervaardigd door
de c.v. Oud Hindelooper Kunst, v.h. A.
Roosje.
i Ook dit jaar is de normale tentoonstel-
I ling door het opstellen van verscheidene
aantrekkelijke aanwinsten weer belang
rijk verbeterd. Uit de verzameling van
G. Huttinga, welke het vorige jaar aan
het museum vermaakt werd, zijn behalve
interessant oud aardewerk en een blank
eiken zeemanskist, enige fraaie antieke
beschilderde gebruiksvoorwerpen opge
steld, terwijl ook aan enige bijzonder ver
zorgde jeugdstukken van deze nestor der
Hindelopers schilders zelf een passende
plaats werd verschaft. Ook is thans te
zien een mooi gebeeldhouwd blank-eiken
schrijfkastje op schragen, een vroeg werk,
stuk van Joh. Stallmann, dat dit jaar
werd aangekocht. De meest indrukwek
kende verrijking van de tentoonstelling
moet echter wel geacht worden een zeer
grote pronkbedsprei van plm. 1780, van
Indische sits geheel met bladgoud opge
werkt, welke aan de zijkant in de grote
klederdrachten-vitrine werd opgehangen.
Voor wie zijn oog weet te laven aan sier
lijke lijnen en verrukkelijke kleurnuan
ces vormt de hierop met de hand geba
tikte levensboom met reigers een verras
sing, die hij niet licht vergeten zal.
Omdat het aantal leden per raad uit
eenloopt van 7 tot 19, vermelden wij de
samenstelling naar politieke partij in
percenten.
In de Zuidwesthoek zijn 31.1 der
raadsleden c.h.u., 23.8 p.v.d.a., 22.5
a.r.p., 15.2 k.vp., 4.6 v.v.d., 0.7
c.p.n. en 2 behoren tot overige par
tijen
De c.h.u. bezet dus het grootste aantal
raadszetels in Zuidwest-Friesland, daar
op volgen resp, p.v.d.a., a.r.p., k.v.p. en
v.v.d.
Niet in alle gemeenten is de ch.u. de
grootste politieke groepering; b.v. niet
A'Lemsterland, Hindeloopen en Sneek
(p.v.d.a.) en Doniawerstal en Bolsward
(k.v.p.).
De raadsleden van IJlst, Lemsterland,
Wonseradeel en Sloten zijn gemiddeld
ouder dan de andere, hoewel de ver
schillen niet erg groot zijn.
In de meeste gemeenten zijn de wethou
ders gemiddeld iets ouder dan de ge
hele raad, met uitzondering van IJlst,
Workum en H.O. De wethouders in de
plattelandsgemeenten blijken in het al
gemeen ouder te zijn dan die in de stads
gemeenten.
Vergelijking van de gemeenteraden on
derling wijst uit, dat vooral H.O., Wym-
britscradeel en Wonseradeel veel be
drijfshoofden als raadsleden hebben;
Bolsward daarentegen weinig.
De onzelfstandigen zijn goed vertegen
woordigd in de raden van Hindeloopen,
Bolsward, Sneek, Doniawerstal en Wor
kum.
De beroepssamenstelling van de ge
meenteraden van Bolsward, Gaaster
land, Workum en Sneek stemt vrij goed
overeen met de structuur der gehele
gemeente.
De andere raden vertonen grotere af
wijkingen.
In vergelijking met de bevolking der
gemeente, blijken vooral de raden van
Sloten en Doniawerstal zeer sterk agra
risch te z|jn. Hetzelfde geldt in mindere
mate voor H.O., Wymbritseradeel, Sta
veren en Wonseradeel.
Het beeld van de gezamenlijke gemeen
teraden in de Zuidwesthoek is als volgt:
Het aandeel van boeren, andere bedrijfs
hoofden en employé’s in de raden is gro
ter dan hun aandeel in de totale bevol
king;
de arbeiders daarentegen, en vooral de
niet-agrarische, zijn slechter vertegen
woordigd in de raden.
Van de wethouders is bijna 75 be
drijfshoofd, van de totale bevolking
slechts 35
Van de grotere partijen blijken de
raadsleden van de k.v.p. gemiddeld het
jongst te zijn. Ouder dan het Zwh-ge
middelde zijn de raadsleden van c.h.u.
a
J
Lik??»
