zelfstandig Katanga
Einde
van
Wapenstilstand
over
toto op het Binnenhof
Soekarno op bezoek bij Kennedy
Wil Chroesjtsjow toch praten?
Moarns siik, middeis yn ’e pronk
en mei in nije Juncker-fyts nei hüs
BS
I-
Ik 1
Hwat bringt üs de
R.OJN.O.
’e
Franeker wacht
attractieve agrarische
dagen
Wl
to sizzen
Gouden filmpjes
VRIJDAG 15 SEPTEMBER 1961
57e JAARGANG
No. 71
i
k
F
de voor-
DE ORKAAN .CARLA’
eigen kring Eieren
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K 5157)
tieleider Mr. Van Riel deed
het zwijgen toe. Vorig jaar
die een spaak in het wiel stak
indruk wekte tegen de wil
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
baar” gecritiseer'd.
Onder aanhaling van
Bcargemaslei R. Alta fan Hinnaerderadiel sette de lytse Hanneke seis op de
nije fyts. Op de eftergroun it skoalboerd mei les'yn de eigen tael
Toeh conferentie?
Als de Sowjet-Unie daartoe bereid is,
biedt de aanwezigheid in New York vol
gende week der ministers van Buiten
landse Zaken van de VS en de Sowjet-
Unie gelegenheid voor ernstige bespre-
andere proble-
Socialisten verdeeld
Bij de behandeling van het toto-wetje,
stemden de socialistische senatoren ver
deeld (10-8). Een aantal onder aanvoe
ring van mr. Van Waerden, bleef be
zwaar houden tegen de f 50.000,als
maximum hoofdprijs. Een ander deel gaf
te kennen religieuze bezwaren tegen een.
wettelijke regeling van de voetbaltoto te
blijven koesteren. Een aantal andere so
cialisten, onder wie de oud-ministers
Samkalden, Vos en Jonkman, bleek zich
echter met de noodoplossing te kunnen
verenigen.
Voor mr. Jonkman was het trouwens 'n
bijzondere dag; hij stond aan
van der
en Jeltsje
Mannich boek krige gans óftrek
fanwegen it kwea dat der oer sprutsen
waerd
Van Niftrik beschuldigde hij de ARP
zelfs van „hypocrisie” en „on-democra-
tisch handelen”. Prof. Diepenhorst wees
die kwalificaties weliswaar als „licht
vaardig” van de hand. Door zijn stem
vóór het wetsontwerp droeg hij echter
stellig bij tot verzoening van de beide
protestanse partijen, die in deze tijd door
prof. Van Niftrik trouwens toch al wer-
denn opgewekt tot samengaan. De ernst
des tij as - de internatioanale toestand -
dwingt zijns inziens tot bezinning over
onze partijgrondslagen. In dit opzicht
volgt hij wijlen prof.. Gerbrandy na,
zich onder dreiging van de tweede
reldoorlog genoopt zag tot samengaan
met partijen, waarvan zijn eigen politie
ke groepering toen nog afkerig was.
Destijds om dit besluit in
TIISDEI 19 SEPTIMBER 1961
19.1019-50 Fryske ütstjüring
„De deade herberch”, in harkspul
fan Jef van der Heyden, yn de bi-
wurking fan Jeh. Spyksma, spile un
der dy syn lieding troch Roel Nij-
boer, Wytse Hoekstra, Piter
Veen, Dicky Modderman
Das.
(herhelling fan de ütstjüring op 20
desimber 1959)
Forline woansdei 13 sept. wie de lytse
Hanneke Bootsma, it 7 jierrich famke
fan de Turnser timmerman net rjocht
goed. Lokkich knapte it de middeis hwat
op Hja soe mar wer nei skoalle, mar
seach nuvere forheard, doe’t hja de nije
pronk oankrige. Dochs net nei dokter
ta? Né, hwant dè skoaldokter hie krekt
de foargeande deis oan de Reahüster
skoalle west.
Hanneke bigriep der neat fan, ek net,
doe't hja by in oar famke efterop it bin-
nenpaed del bükele.
De middeis doe't hja under de bitüfte
lieding fan juffer Marijke de Haan
(oars studinte yn de Soasiology to Grins,
mar yn de fakansje tydlik ünderwizeres
to Reahüs) mei de punt fan de tonge ta
de müle üt oer in prachtige tekening
Ruim een jaar geleden heeft de internationale troepenmacht van de Verenigde
Naties in Congo een burgeroorlog voorkomen, of in de kiem gesmoord, door zich
tussen de strijdende partijen te plaatsen. Nu zijn de troepen der Verenigde Naties
in Katanga wederom opgetreden onder het niet ongerechtvaardigde motto dat
er een burgeroorlog moest worden voorkomen, ditmaal van de rest van Congo
tegen Katanga,
Maar in zijn vredelievende taak is het VN-hoofdkwartier nu anders te werk ge
gaan dan een jaar geleden. Het heeft gewapenderhand een einde gemaakt aan
het bestaan van de staat Katanga, zoals trouwens te voorzien is geweest (en
door Tsjombe ook voorzien is) sedert eind augustus door de VN met geweld
Belgische en andere buitenlandse officieren uit Katanga werden verwijderd.
De proeven, de achtste en de negende
sedert de hervatting der Sowj et-proeven
op 1 september, werden genomen op 2
plaatsen, de ene in het gebied van Semi
palatinsk in Midden-Azië, de andere bij
Nova Zembla.
Hwat hat Gaoe Skroar
no en Keita afzonderlijk ontvangen. Van
zijn oorspronkelijke plan hen samen te
ontvangen, had hij afgezien om hen in
de gelegenheid te stellen ook hun eigen
problemen te bespreken. Aangenomen
wordt dat Soekarno van de gelegenheid
gebruik heeft gemaakt om de kwestie-
Nederlands-Nw.-Guinea te berde te
brengen
De Indonesische minister van Buiten
landse Zaken, Soebandrio, die Soekarno
vergezelt, is woensdag drie kwartier ont
vangen door zijn Amerikaanse collega
Dean Rusk.
Chroestsjow nodigt
Spaak.
Premier Chroesjtsjow heeft Paul Henri
Spaak, de minister van Buitenlandse Za
ken en gewezen secretaris-generaal van
de NAVO, uitgenodigd hem in Moskou
te bezoeken.
Spaak heeft de uitnodiging aanvaard en
zal op 19 september gaan, zo heeft radio
Moskou meegedeeld.
Chroesjtsjow zelf heeft verklaard, dat z'n
regering bereid is zich te allen tijde
rondom een conferentietafel te scharen
ter bespreking van een vereedzame rege
ling der Duitse kwestie, mits de bespre
kingen niet worden gebruikt om het slui
ten van een vredesverdrag te vertragen.
Hongarije.
Opnieuw is in Hongarije Janos Kadar
premier geworden, bij een drastische re
organisatie van de regering, waarvan ra-
dio-Boedapest melding heeft gemaakt.
Hij vervangt Ferenc Münnich, die van
z'n ambt is ontheven en benoemd tot mi
nister van Staat. Kadar behoudt zijn
functie als eerste-secretaris van de Hon
gaarse communistische partij.
In het communiqué van radio-Boedapest
werd meegedeeld, dat tot de reorganisa
tie besloten is om de leiding van de re
gering in Hongarije krachtiger te maken.
Ook verscheidene andere ministers zijn
van hun ambt ontheven.
De veranderingen zijn gedaan op voor
stel van Kadar tijdens een dinsdag ge
houden bijeenkomst van het centrale par-
tiieomité, aldus radio-Boedapest.
Tijdens deze bijeenkomst is ook besloten
het huidige investeringsprogramma te
verminderen en de hierdoor vrijgekomen
gelden voor uitbreiding van de defensie
te gebruiken.
Janos Kadar is na de opstand van 1956
enige jaren lang premier van Hongarije
geweest, tot hij werd opgevolgd door
Münnich, de man die nu weer voor hem
de plaats heeft moeten ruimen.
Hwant, doe 't boargemaster Alta har de
fyts ütrikte moast hja op 'e foto. Hoe bi-
stie it, in splintermje fyts waerd samar
de skoalle ynriden!
Boargemaster Alta sei, dat er der tige
wiis mei wie, dat de earste priis oan in
skoalle yn syn gemeente takaem. Hy sei,
Hanneke moast binammen forsichtich
wêze. En doe wie it samar feest yn skoal
le. De lytse priis-winster mocht trakteare
op smokerij en lolly's. De hiele skoalle
diclde dêryn mei. De heit fan de lytse
faem, dy’t seis hast gjin wurd ütbringe
koe, sa forrifele dizze middei har, sei
mei üt har namme in tankwurd.
Boargemaster Alta, it skoallehaed en juf
fer de Haan krigen allegearre in frysk
boek oanbean. En it feest koe hast
net op doe krigen alle bern fan de
klasse ek elk noch in frysk boekje. Rea
hüs hie sadwaende wol eare fan it mei-
dwaen oan de kriich
En foar Hanneke Bootsma wie it in ün-
forjitlike middei.
Ut namme fan de skoalle mienskip spriek
by einsluten it skoallehaed noch in wurd
fan weardearring. De lytse bern yn Rea
hüs krije nou al in jier as fjouwer frysk
ünderwiis yn de leechste klassen, better
sein: it ünderwiis yn it frysk. It boerd
stie fol mei fryske wurdtsjes en de juf
fer praet tsjin de bern de eigen tael.
Master Dykstra sei, it wie nou yn de
fjirde klasse skoan to fornimmen, dat de
bern in goede fryske ündergroun hiene.
Har taelgefül hie him dêrmei better ünt-
jaen kinnen en dit kaem ek it nederlansk
to'n goede.
It learen kaem dizze middei neat meat
fan. Efkes letter strüsden de bern de
Sanleansterdyk en it Slypster binnepaed
del. De lytse Hanneke hoechde nou nét
mear efterop, mar kpe op eigen fyts. en
eigen kréft. Oer siikwêzen prakkesearre
se net mear. Har heit en mem koene har
amper by halde. Krekt foar de bui wie
se thüs.
gear wie, seach se noch mear forheard.
Hwant samar gie de doar iepen en hwa
kamen dér allegearre yn? Har heit en
mem, master Dykstra, boargemaster Al
ta fan Hinnaerderadiel, allegearre frjem-
de mannen; immen fan it skoalbistjür,
bistjürsleden fan de KFFB, journalisten,
fotografen, en juffer Piertsje Velzen.de
korrespondinte fan de KFFB to Reahüs.
De hear E. S. de Jong fan Boalsert liet
allegearre tekeningen sjen fan de halden
kleur- en tekenkriieh.
Hwat hiene de bern der in niget oan en
de greaten net minder. En doe kaem it
greate nijs: De jury hie de ekstra Junc
ker-fyts foar de meidoggers fan de lege
re skoallen yn Fryslan takend oan:
ja jim riede it al, oan Hanneke Bootsma.
Dêrom moast de nije pronk fansels oan!
3 e week Sept. 1911
Aanbesteding te Bolsward van de weder
opbouw en herstelling van het Tichel-
werk met turfloods, woning enz. Er wa
ren 18 inschrijvingen gegund aan K.
Kroon te Bolsward voor f 4580,
Naar de betrekking van bode-boekhou-
der bij de El. Centrale te Workurn op
een salaris van f 300,dongen 40 solli-
die citanten.
we i De r.k. meisjesschool te Bolsward wordt
i uitgebreid met een 4e leerkracht.
I Oorlog tussen Italië en Turkije
van de VPN f 1,05 per kg.
1 voor
kingen over Duitsland en
men.
Aldus heeft president Kennedy woens
dag in een door het Witte Huis te Was
hington uitgegeven verklaring laten we
ten.
Volgens de president staan diplomatieke
kanalen open om constructieve stappen
voor vermindering van de spanning te
verkennen.
Ook zijn andere middelen beschikbaar,
wanneer zij een goed doel zouden kun
nen dienen. Kennedy zei niet welke mid
delen dit waren.
President Kennedy gaf zijn verklaring
uit na zijn besprekingen met president
Soekarno van Indonesië en president
Keita van Mali, die hem een boodschap
van de conferentie der niet-verbonden
landen in Belgrado hebben overgebracht.
De verklaring werd niet uitgegeven als
een communiqué, maar als een verklaring
van de President persoonlijk, die kenne
lijk was bedoeld als een duidelijk ant
woord op de missie van de twee presi
denten.
President Kennedy had tevoren Soekar
natuurlijk
agrarische punten. Helaas "kan
lOKveeiceurniK mei uooruaau. wei 1S j
de ringkeuring van de kalverfokkers, avond va? n 7°ste verjaardag De re
ar ook de kleuren van de Bolswardsê^rin£ zal d«er d^n «noeten beslissen
of zijn presidium der Eerste Kamer weer
met een jaar moet worden verlengd. De
antirevolutionaire prof.. Diepenhorst zei
schertsend, dat hij bij al zijn bezwaren
tegen de toto wel een bescheiden wed
denschap op durfde afsluiten, dat mr.
Jonkman volgende week, op de derde
dinsdag van september, weer de Verenig
de Vergadering der Staten-Generaal zal
voorzitten, waarin Koningin Juliana de
jaarlijkse Troonrede, zal voorlezen.
Gehuwde vrouw.
Reeds zijn enkele punten van die Troon
rede uitgelekt. Verwacht wordt o.a., dat
minister Zijlstra een billijker fiscale be
handeling van de gehuwde werkende
vrouw zal voorstellen. Daarvoor wordt
door de linkse partijen al jaren geijverd
maar de rechterzijde voelt over het alge-
I meen weinig voor beroepsarbeid voor de
gehuwde vrouw. Minister Zijlstra acht
echter blijkbaar de stand van de arbeids
markt gediend met meer vrouwelijke ar
beidskrachten.
Natuurlijk zal de Troonrede nog meer en
belangrijker nieuws bevatten. Aan de in
ternationale toestand zal stellig ernstig
aandacht worden geschonken.
Dat die ernstig is, wie kan zich dat ver
helen na het besluit der regering een
kleine 6000 militairen twee maanden
langer onder de wapenen te houden dan'
aanvankelijk in de bedoeling lag.
Aan de onafhankelijkheid van Katanga
is dus een einde gekomen. Troepen van
de Verenigde Naties hebben zich woens
dag, op verzoek van de centrale Congo
lese regering, van de macht in Katanga
meester gemaakt en het gebied uitgeroe-
f>en tot een Congolese provincie.
Na zware straatgevechten, waarbij vol
gens de voorlopige cijfers 37 doden vie
len, hebben VN-troepen alle strategische
punten in Elisabethstad bezet. Of echter
aan alle verzet een einde is gekomen,
staat nog niet vast.
President Tsjombe is gevlucht in met
bloed besmeurde kleding. Twee van
zijn ministers zijn gearresteerd, namelijk
die van Buitenlandse Zaken. Kimba, en
van Financiën, Kibwe.
Zijn minister van Binnenladse Zaken,
Moenongo, is erin geslaagd de grens
over te vluchten naar Noord-Rhodesië,
op 150 km afstand, welk land Tsjombe
ook hoopt te bereiken.
De Britse regering heeft haar spijt be
tuigd over hët uitbreken der gevechten
in Katanga. Weliswaar is zij altijd van
mening geweest dat Katanga deel uit
maakt van Congo, maar dit had moeten
worden bereikt door vreedzame onder-
handelingen en niet door geweld, zo
vindt zij.
Sir Roy Welensky, de premier van de
Centraal-Afrikaanse Federatie, die zeer
verbitterd is over de actie van de VN,
heeft troepen en tanks naar de grenzen
van Noord-Rhodesië en Katanga ge
stuurd.
Het was woensdagmorgen vier uur, toen
de .troepen van de Ver. Naties trachtten
de belangrijléste punten in Elisabethstad
zonder geweld te bezetten. De voor
naamste hiervan waren het radiostation,
het postkantoor en de woningen van de
verschillende ministers.
Keurtroepen uit India, Ghurka's, troffen
bij het postkantoor Kantangese troepen
aan die weigerden zich over te geven of
hun wapens in te leveren. Volgens de
VN openden deze Katangezen het vuur,
dat werd beantwoord. Twee uur duurde
hier de felle strijd, die veel slachtoffers
eiste.
Weer kernproeven.
Ook in geheel ander opzicht was het de
afgelopen dagen onrustig. Woensdag
heeft de Sowjet-Unie opnieuw twee kern
proeven in de atmosfeer genomen, dit
maal van de lage of de middenklasse.
Texas is geteisterd door de orkaan
Carla’die met windstoten van soms
275 km per uur zijn vernietigende
werk deed. Foto: In de mooie jacht
haven van Houston worden alleen nog
wrakken waargenomen
A..
verguisd, werd prof. Gerbrandy thans
allerwegen juist vanwege zijn optreden
als minister-president in Londen gepre
zen
Liberale houding
Prof.-Gerbrandy werd begraven op het
zelfde ogenblik dat de Eerste Kamerd 't
toto-wetje behandelde. Aan dit Kamerde
bat zat lang niet zoveel politieke span
ning vast als vorig jaar. De liberale frac-
n:-' J**d er ditmaal
was hij het,
en die de
van prof.
Oud in het kabintet-De Quay ten val
te willen brengen. Sedertdien is hij ech
ter op de liberale manifestatie van j.l.
zaterdag te Scheveningen als de toekom
stige opvolger van prof. Oud naar voren
gekomen.
Bij die gelegenheid toonde hij zich niet
meer een belager, doch juist een steun-
d. -o-i..o. in
plattelandsstad midden in een agrarische élk geval het beleid”van'minister°Luns,
gebied. Na de oorlog heeft men er zeer ----- -
terecht de leuze gevoerd: „Stêd en lan
ien ban” en zo worden nu reeds voor de
8e maal in successie de agrarische dagen
gehouden.
Het is geen feest om het feest, maar wil
een gezonde uitwisseling zijn. Er is veel
te zien en te beleven in Franeker tussen
19 en 23 september a.s. Er zijn tentoon
stellingen (van boeken op agrarisch ge
bied, van ae resultaten van de foto- en
kleurwedstrijd, van handwerken), puz-
zeltochten, w.o. een auto-nacht-puzzelrit,
wedstrijden (ringrijden op trekkers wiel
rennen op gewone fietsen, gemengd
kaatsen) er is amusement (Tetman en
Jarich de Vries, De Friso’s, dansen op
een vlot, muziek van de nationale reser
ve), sport (gymnastiek-demonstraties,
volleybal, een stratenloop) en
de' meer
de fokveekeuring niet doorgaan. Wel is
er J
waar ook de kleuren van de Bolswardsê
klub „Earste Kar” zullen worden verde
digd. Een belangrijk evenement wordt
het concours-hippique, de trekkerbehen-
digheidswedstrijd en de demonstratieten-
toonstelling „Veilig werken in de land
bouw.”
De agrarische dagen, die dinsdagavond
a.s. op spectaculaire wijze zullen wor
den gzopend zal nu weer plaats inrui
men voor de zakenbeurs, waar allerlei
Sfieciale aanbiedingen zullen worden ge
daan. Het festijn wordt zaterdagavond
besloten met een vuurwerk.
Onder het belangstellend oog van een aantal Papoealeden van de Nieuw-Guinea-
raad heeft de Eerste Kamer dinsdagmiddag haar goedkeuring gehecht aan een voor
lopige wapenstilstand over de voetbaltoto. Met ruime meerderheid 46 tegen 14
stemmen hechtten de senatoren aldus hun goedkeuring aan het gewijzigde voor
stel van minister Beerman om de maximum hoofdprijs niet definitief, zoals aan
vankelijk in de bedoeling lag, maar voor een korte periode van drie en een half
jaar, dus tot na de volgende Kamerverkiezingen, op een bedrag van f 50.000,
te bepalen.
Opvallend was, dat een meerderheid der
antirevolutionaire senatoren de ver
houding was vier tegen drie zich dit
maal voor het compromis uitsprak. In
het verleden heeft de ARP zich namelijk
overwegend fel gekant tegen elke kana
lisering van de speelzucht; haar voorkeur
ging uit naar een absoluut verbod. Thans
maakte de meerderheid der AR-senato-
ren. onder aanvoering van prof. Diepen
horst, echter een scheiding tussen haar
publieke responsabiliteit en persoonlijke
voorkeur en steunde zij de christelijk-
historische minister Beerman. Nu had de
christclijk-historische woordvoerder Vi-
xseboxe het standpunt, dat de ARP vo
rig jaar had ingenomen als „onvrucht-
woorden van prof.
Evenals Bolsward ligt ook Franeker als punt van dè regering.'Hij verdedigde
inzake Nieuw-Guinea warm en fel te
gen de bezwaren, welke daartegen met
name door de liberale Nieuwe Rotter
damse Courant zijn ingebracht.
