Vandaag herdenkt Friesland
de slag bij Warns
Regering begint met
voorlichting zelfbescherming
weer
I
Kijken meer naar de toekomstdan
het oog richten op het verleden
üs hjoed p p
to sizzen
de Martinyloer
Fan
Zilveren filmpjes
■Ff
4 1
I
4”
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
DINSDAG 26 SEPTEMBER 1961
57e JAARGANG
No. 74
OVERLEG RUSK-GROMYKO
spullen greater to meitsjen en in hoekje
De
klaring reeds opgesloten. Dat de strijd
Foaral yn it suden fan it lan mei
'zomertijd).
de belegering van Utrecht. De Friezen
ren en boerkes fiele hja dizze Wet as in
Tj. de J.
oare der
Laatste week september 7936
De Amerikaanse minister tan Buitenlandse Zaken, Dean Rusk (links), heejt
dondetdag in New York besprekingen gevoerd met zijn Russische ambtgenoot
Andrei Gromyko
Thuis het best.
De gevolgen van een oorlog met kern-
Wiis is hy
dy’t fan in fijan in freon
wit to meitsjen
Willem IV had alle tijd de slag in alle
onderdelen voor te bereiden. Van een
plotselinge aanval en een even plotse-
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telcf. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
en het volksbesef, het verlies ook van de
taal. Wat meer is, het gebeuren in 1345
heeft inspirerend gewerkt op de toe
komst.
Laat ons vandaag in onze herdenking
dit laatste, de positieve waarde van deze
dag, onderstrepen.
Opheffing Lunchroom „De Harmonie”
te Makkum.
Bolswards Nieu wsblai
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong's Nieuwsblad
Abonnementsprijs 1 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Reeds jarenlang ook Minister Toxo-
peus deelde dit mede tijdens de perscon
ferentie, ter voorbereiding van deze
voorlichtingsactie belegd is langs al
lerlei wegen het Nederlandse volk voor
gelicht onder het motto: Bescherming
Bevolking begint bij U zelf!
Die voorlichting heeft plaats gehad via
pers en radio, door de Organisatie Be
scherming Bevolking, de Stichting B.B.B.
en de Vrouwenorganisaties.
Thans is het de regering zelve, die op
grote schaal deze actie begint. En zo
als gezegd, eigenlijk had zij geen beter
ogenblik kunnen kiezen. Want het moet
geconstateerd het overgrote deel van
Om maar meteen met de deur in huis te vallen. dat deze voorlichtingsactie
va de regering juist in deze, van spanningen zware t(jd valt, is een coïncidentie,
een samenloop van omstandigheden.
De plannen voor deze voorlichtingsactie, die verleden jaar werd aangekondigd,
zijn thans rijp voor openbaring.
Maar. dat is een geluk bij een ongeluk, ook de openbare mening is er op het
ogenblik méér rijp voor om van die voorlichting kennis te nemen.
ling te hoop lopen van de Friezen, zoals
vaak wordt voorgesteld, was dus geen
sprake. Het tegendeel was het geval.
Nooit werd van Hollandse zijde een oor
log breder opgezet en met meer toewij
ding voorbereid dan juist ditmaal. Me
dio maart was men in Holland bijv,
reeds begonnen met het weiden van
koeien op de landerijen, die men de Frie
se kloosters had afgenomen. Deze
koeien, 229 stuks, waren bedoeld voor
proviand. Op 22 september werden er
nog 200 bijgevoegd. Ook werden er ge
zouten zijden spek aangevoerd. In mei
werden er reeds 800 naar Amsterdam
gebracht, 200 gingen naar het kamp
rond Utrecht, 600 werden bewaard voor
de komende slag in Friesland. Eveneens
werden 100 varkens voor dit doel gere
serveerd. Scheveningen en Schiedam le
verden 3 bruinvissen, 7342 kabeljauwen.
10 last bokkings, later nog leverden
Haarlem en Alkmaar schelvis, 45 last
bokkings 45 ton paling. Amsterdam le
verde 345 mud rogge, voor de dorst gin
gen 36 vat rijnwijn en 500 vaten bier
mee.
We geven deze cijfers weer om een in
druk te geven over de omvang van de
onderneming.
Op 21 september werd alles bijeen ge
roepen in Amsterdam. Hier kwam ook
het werkvolk bijeen, meest metselaars,
voorzien van kalk, gereedschap enz.
Intussen waren reeds spionnen uitge
stuurd. Hoe groot het leger van Graaf
Willem precies was valt niet met zeker
heid te zeggen. In ieder geval ging een
groot gedeelte van het uit 28000 man
bestaande bezettingsleger uit Utrecht
mee.
Ook weten we niet precies hoe groot de
vloot is geweest. Er is sprake van
„koggen” en „baernen”. Het zullen meest
een
zullen echter
het Nederlandse volk, dat de voorlich
ting tot nu toe niet serieus nam, en
eigenlijk een beetje struisvogelpolitiek
volgde, blijkt thans wel degelijk belang
stelling te hebben. De berichten, met na
me over kernexplosies en verontreini
ging van de atmosfeer door radio-acti-
viteit, gevoegd bij de heden ten dage be
staande spanningen, doen allerwegen de
vraag rijzen: hoe kunnen wij in geval
van een oorlog onszelf beschermen,
vooral wanneer die oorlog gevoerd
wordt met kernwapens?
I Hja sizze, dat yn hiel folie gefallen dochs
in hegere priis jown wurdt, dan mei dy
mouwe en dan mei in oare der oan-
Op 4 october, *s morgens 3 uur moeten
alle klokken een uur achteruit worden
gezet, zodat ze 2 uur aanwijzen (einde
Oprichting in het Heidenschap van een
Oranjevereniging.
Laatste orgelconcert in de serie van de
heer A. Alt.
om adfys
DAT KIN EN MEI JIT NET!
regearing skynt fan doel to wezen
i en pleatsen mei
koarten frij to litten. „De Wet op de
Vandaag waait de Friese „pompclblêdflage” van verschillende dorpstorens in
de Zuidwesthoek. Enkele honderden Friezen trekken in de loop van deze middag
op naar het Rode Klif om daar de jaarlijkse herdenking van de Slag bij Warns
mee te maken.
Wie hier eenmaal is geweest en de sfeer, die daar heerst, heeft geproefd, de
eenheid heeft gevoeld, die alle Friezen in hun volksbestaan bindt, komt er graag
terug. Voor hen is dit artikel niet geschreven. Zij zjjn ten volle overtuigd van de
diepe zin van deze herdenking, maar er zijn er ook verleden week schreven
wij hier reeds over die aan het gebeuren schouderophalend voorbij gaan of
alleen maar flauwe mopjes kunnen lanceren over een douane op de Afsluitdijk
enz. De herdenking is voor hen taboe, de Ridderslag zelf een hoogstens legen
darisch feit, waarover men zich toch niet druk lean maken. Nog af gezien van
het feit, dat te Warns steeds meer het oog op de toekomst is gericht dan dat men
zich er verliest in romantische bespiegelingen over het het verleden, kan het toch
nuttig geacht worden de achtergronden en de historische basis van de jaarlijkse
herdenking van de slag te releveren.
De Blauwe N.V. hield openluchtmeeting
te Jorwerd. Het propagandistisch woord
werd gesproken door Ds. H. de Boer v.
Beers.
als nationale feestdag gevierd. Toen de
ze werd afgeschaft door de Saksische
hertog en Friesland werd geteisterd door
een watersnood, bracht men dit met el
kaar in verband en werd de gedenkdag
hersteld om pas na de reformatie in
verval te geraken.
En nu de betekenis van de slag.
Allereerst Is er het feit, dat Friesland
werd gespaard voor het lot dat voorheen
West-Friesland had getroffen. Friesland
werd geen wingewest van Holland. Het
hield zijn eigen aard en volksbesef. Po
sitief is, dat de Slag bezieling gaf, ook
voor later tijden.
kleine scheepjes geweest zijn. Waar-1
schijnlijk zijn er geen paarden meegeno
men. Maar dit had tot gevolg, dat de
ridders met hun zware wapentuig zich
moeilijk konden bewegen en dus erg
gehandicapt waren.
Op vrijdag 22 september ging graaf
Willem IV te Amsterdam aan boord.
Diezelfde dag nog arriveede hij te Enk-
huizen, waar hij des zaterdags en de
zondag overbleef. De vloot was echter
door de Friese vissers gesignaleerd en
door het luiden der klokken en het 's
nachts branden van vuren was de komst
van het Hollandse invasieleger in luttele
uren in geheel Friesland bekend.
Op de vroege morgen van de 26 septem
ber stak de Hollandse vloot van wal. Het
eerste doel was Staveren met het sterke
St. Odolphusklooster te bezetten om van
hieruit een bruggenhoofd bouwen.
Vandaar ook de metselaars en de 102
„crodewagens" die werden meegenomen
De bezetting van Staveren zou het werk
zijn van Jan van Beaumont. Hij kwam
inderdaad aan wal en bezette het St.
Odolphuskerkhof. Willem IV zelf zou
voor een afleidingsmanoeuvre zorgen en
ging met zijn ridders bij het Rode Klif
aan wal. Laaksum werd gebrandschat.
Toen trok men landwaarts tot Warns,
dat ook in vlammen opging. De Friezen
die zich verdekt hadden opgesteld, vie
len nu van alle zijden aan en sneden de
terugweg naar zee af. Daarmee was het
lot van Willem IV beslist.
Hij werd met vele andere ridders gedood.
Beaumont wist vooralsnog van deze ne
derlaag niets. Toen hem de onheilsmare
bereikte, wilde hij nog stand houden,
maar er ontstond een geweldige run op
de boten. Er was geen houden meer aan.
De Friezen besprongen echter de boten
om deze te laten kantelen. Er ontstond
verwarring en paniek. Hoe groot het
aantal doden is geweest, valt moeilijk te
'zeggen. In de regel neemt men aan, dat
het er een 4000 waren. Sommige schat
tingen gaan tot 18000. In elk geval bleef
de bloem van de Friese adel in de slag.
Een 240 vooraanstaande ridders keerde
niet terug.
De Friese overwinning was te danken
aan de eensgezindheid en de onver
schrokken moed om een overmachtige
vijand af te slaan.
Willem IV was nog maar 18 jaar, toen
hij viel in de slag. Op de 3e oktober
bereikte het bericht van zijn dood gra-
vinne Johanna in Den Haag. Zij stuur
de kommandeur van Haarlem naar het
slagveld. Toen deze er 10 dagen later
kwam, lagen de lijken nog steeds zoals
ze waren achtergelaten. Met moeite
vond hij het stoffelijk overschot van
graaf Willem. Het werd, met dat van
enkele andere hoge heren, begraven in
het klooster Bloemkamp bij Bolsward.
Tot een „eeuwig monument” werden de
beenderen der verslagenen in Staveren
opeengehoopt „tot een ghetuijgenisse
der liefde van het Vaderlandt.Die dach,
op welcke sulcks ter eren der Maghet
Maria plach te geschien is in Vrieslandt
onderhouden en wierde by den ghemeij-
nen man ghenoemt üs Fryske Ljeaf-
frouwedei”.
Meer als 2 eeuwen is de Liefvrouwendag
like eigners, ek jit altyd in groep is, dy
’t it uterste der üt skuorre wol en foar
sokken is de Wet needsaeklik. Alle wi-
ken weroan lit de Grounkeamer sjen,
dat allinnich de Wet yn steat is de swak-
kere partij to biskermjen tsjin it egoisme
fan sommige bisitters en it is in bittere
ünderfining as men sjocht hoefolle sok-
ke ynklauwers it minskdom telt.
Lan en pleatsen binne yn üs lan jit altyd
in artikel, dêr't mear fraech nei is as oan-
bod. Dit is ek net minder wurden de
leste jierren.
De sterke aktiviteit fan stêdden en doar-
pen om to bouwen, de oanliz fan nije
wegen, kanalen, sportfjilden freget hyl-
tyd nij lan. Dit forlies kin net goed mak
ke wurde troch ynpoldering fan nije ge-
bieten, al is it gelokkich, dat dit bart.
De behoefte oan rekreaesje foar in mil
joenen bifolking lit him terdege fiele.
Oankeapen foar natuerreservaet en re-
kreaesje-oard binne alle dagen oan ’e oar-
der. Ut de greate stêdden, dy’t harsels
ünmooglik meitsje as wenplak, wei gea-
ne, hoe langer hoe mear minsken nei
buten om der in hüs to bouwen. De yn-
dustry is mei de sprieding nei it platte-
lan drok dwaende en giet it hjir Amerika
efternei, dan wurdt it jit folie slimmer.
Troch al dizze faktoaren stean de lan-
prizen sterk under druk.
Mar ek ynterne faktoaren wurkje dysel-
de kant üt. It lan is de iennige produk-
sjefaktor foar in boerespul, der moat it
fan komme. Én nou ’t de gebouwenwear-
de fiif kear sa heech is as foar de oar-
loch en masines en wurktugen, likegoed
as de féprizen djür binne, wurdt de bi-
tsjutting fan it lan yn jild ek hyltyd
greater. It hiele rendemint moat op it lést
troch de opbringst fan it lan goed mak
ke wurde en hoe minder lan hoe slimmer
dat wurdt.
Dêrom is ek yntern in driu om de lytsere
hieren en in ünseker bistean. En nou is
it wol wier, dat nimmen der oan
Pachtwet óf to skaffen en dat it hjir ei
oer keapprizen, mar by fierder neitinki
is it iene net fan it oare to skieden. Tus-
ken keappriis en opbringst is in sterk
forban. Normael is, dat immen, dy 't
keapet, ek in reedlik rendemint for-
wachtet fan syn jild.
Lit men nou de keap frij, dan mist it net
of de keapprizen komme yn falie gefal
len to heech to lizzen om der neffens de
hiernoarmen mei üt tokinnen. En dan sil
de driu, de drang om mear hier to meits
jen folie sterker wurde. Dy't de praktyk
ken fan de forhalding: lanhearre en hier-
deboer, wit, dat neist de goede en reed-
wapens, zo stelde Minister Toxopeus,
zijn veel ernstiger dan die van een oor
log, gevoerd met concentionele wapens,
al moeten wij met het gebruik van de
laatste ook terdege rekening houden. Bij
een directe explosie zijn die gevolgen
weliswaar alleen maar in omvang en
uitwerking groter, maar we hebben ook
rekening te houden met een nieuwe drei
ging, die van de radio-actieve 'straling,
de „fall-out”, gevolg van een atoom
explosie op grotere afstand.
Bij een voltreffer zijn de kansen op
overleven uitermate gering, maar in wij
de kringen daaromheen zullen velen die,
al of niet gewond, al of niet dakloos,
overleven. Met nadruk maakte de Mi
nister een einde aan de zo vaak gen
van het Henegouwse en het begin van hoorde opvatting „Eén waterstofbom en
De raad van Workum kan zich niet ver
enigen met de voorgestelde salaris ver
laging van 5% van secretaris en ontvan
ger.
Hwat bat Qabe Skroar
past. Ik kin der net sa goed oer oardielje,
mar bin fan miening, dat wy dizze Wet
bislist net misse kinne, sille wy de bi-
langrike soasiale foardielen fan de Pacht
wet net wer kwyt reitsje. It hat in grea
te seine west, dat dizze wet der einlings
komd is en de posysje fan de hierdeboer
is net mear to forgelykjen by eardere ti-
den.
Ik achtsje dat foar dizze groep in kostber
bisit en foar de mienskip in great foar-
diel. Hjir yn Fryslan binne .mear as 70
hierdeboeren, dat bitsjut 15.000 hüs
haldingen, dy’t meast op ’e romte wenje
en hwerfoar in reedlik bistean en in goe
de rjuchtsposysje in great maetskiplik bi
lang is. Ut dizze hüshaldingen komme
aloan wer warbere, sobere jonge mins
ken, net allinnich om boer to wurden
mar minstens likefoile nei oare biroppen.
As dizze groep hüshaldingen reedlik har
bistean hat, kinne hja ek oan folie din
gen meidwaen, sawol materieel as kultu-
reel en geastlik. Ik soe it in skriklik for
lies fine as wy wer werom sinke soene
nei de situaesje fan eardere hiid, doe ’t
de hierdeboer yn in ünmaetskiplike po
sysje dreaun waerd troch fiersto hege
tinkt de
Jiet
by fierder neitinken
Richtlenen worden thuis
bezorgd.
Met ingang van 25 september zal de
P.T.T. een aanvang maken met de huis-
aan-huis bezorging in alle Nederlandse
gemeenten van de „richtlijnen”, welke
men daarbij nodig heeft.
Voorts wordt aangeraden te zorgen
voor een kleine „ijzeren” voorraad (bij
voorkeur geconserveerde) levensmidde
len, zodat men het ongeveer een week
zal kunnen „uitzingen”. Pakketten nood-
voedsel in gecomprimeerde vorm, een
soort scheepsbeschuit, worden eveneens
in de handel verkrijgbaar gesteld.
Met al even grote nadruk stelde de Mi
nister, dat deze voorziening niet moet
worden getroffen uit vrees voor een mo
gelijk voedseltekort, maar omdat de mo
gelijkheid bestaat, dat men gedurende
enige tijd geen leverancier kan bereiken
en ook geen winkel geopend vindt. Het
heeft dus niet de minste zin voedsel te
gaan hamsteren. Iedere huisvrouw kan
het best zelf bekijken hoe ze deze voor
raad kan samenstellen en regelmatig
verversen, en ook daarvoor geven de
hiervoor genoemde „richtlijnen” de be
volking aanwijzingen.
Vanzelfsprekend denkt men bij derge
lijke gevaren aan schuilgelegenheden.
Die kunnen er echter alleen zijn voor het
publiek op straat, dat plots door alarm
zou worden overvallen. Zou men, zo zei
Minister Toxopeus, voor heel de Neder
landse bevolking schuilkelders hebben
willen bouwen, aangenomen dat zulks
al mogelijk zou zijn, dan had men na
de oorlog de woning-, fabrieks- en scho
lenbouw praktisch moeten stopzetten.
De allereerste en belangrijkste maatre
gelen moet ieder zelf nemen voor eigen
gezin, in eigen huis. Daarnaast heeft de
regering een uitgebreid apparaat opge
bouwd in de Organisatie Bescherming
Bevolking, de B.B., dat niet alleen in
geval van nood hulp verleent, maar ook
thans reeds door advies en raad de be
volking bij het nemen van maatregelen
wil dienen.
Legendarisch is de Ridderslag aller
minst, al blijven er nog wel onderdelen
en motieven in een waas van geheim
zinnigheid gehuld. Over het treffen van
de Friezen en Hollanders op de gedenk
waardige 26 september 1345 zijn zoveel
betrouwbare gegevens bekend, dat zon
der twijfel van een historisch feit kan
worden gesproken. En als wij ons de
gevolgen van dit feit gaan realiseren,
tevens van wat iets anders is een
feit met historische betekenis.
Helaas vindt men in de gangbare school
boeken over de slag niets of weinig. En
dat weinige is dan veelal niet objectief.
Zwel bij de Hollandse als bij de Friese
schrijvers wordt de slag eenzijdig be
licht. Ook de Friezen zelf waren niet
altijd vrij van fantasie. Ze noemen het
aantal vijanden 85000 man en stellen de
verhouding één tegen tien, naar aanlei
ding waarvan dan het oud-Friese spreek
woord: „len tsjin tsien, fynt de Fries
gjin bien” zou zijn ontstaan.
Om de slag objectief te kunnen beoor
delen, moet men zich voor alles van de
omstandigheden op de hoogte stellen.
In Holland vierde de ridderschap hoog
tij. Het was de tijd van het toernooi, van
graven en edelen. Toonbeeld van deae
ridderschap was Graaf Willem IV van
Henegouwen, Zeeland en Holland (waar
onder West-Friesland). De Engelse ko-
ning was zijn zwager (getrouwd met
zijn zuster) de koning van Frankrijk
Filips VI zijn oom, evenals Jan van He
negouwen, heer van Beaumont.
Het was een onevenwichtig man. Zijn
oom, de Franse koning, noemt hem „un
fou furieux”, een domdrieste dwaas.
Hij mengde zich in tal van oorlogen en
trok o.a. tot driemaal toe naar Pruisen
en Litthauen. Eens maakte hij een be
devaart naar ’t Heilige land, dit in ge
zelschap van 3 slavinnen, die hij had
gehuurd voor 3 dukaten per stuk.
Hij hield veel van feest. Dit alles kostte
veel geld. „De kracht van het lai^i,” al
dus een geschiedschrijver van die da
gen, „gaat ten gronde door de afpersin
gen van de velen, die het af knagen en
villen, tot ternauwernood de beenderen
overblijven. De macht werd hoe langer
hoe meer centralistisch.
In Friesland heerste de oud-Germaanse
vrijheid. Het leenstelsel wilde hier niet
tieren. In Friesland was het niet de rid
der die de voornaamste personage was,
maar de vrije stemhebbende, schot en
lot betalende boer. De Friese adel was
in wezen niets anders dan een aantal
grote boeren.
Nadat Willem IV met 28000 man de
stad Utrecht 6 weken aaneen had be
legerd, geassisteerd door 1 hertog, 13
graven, 42 baronnen en 1300 ridders, wist
zijn oom, Jan van Beaumont, een ver
zoening tussen Willem IV met de Bis-
schop van Utrecht tot stand te brengen
en deze meteen te bewegen Willem IV
te helpen in de komende strijd tegen de
Friezen.
De strijd kwam voor de Friezen niet on
verwacht. In oktober 1344 was door de
Friese kloosters reeds een deputatie naar
Willem IV afgevaardigd.
Deze had toen zijn eerste vijandelijke I j
daad al gepleegd. Hij had n.l. beslag ge- Vervreemding
legd op de landerijen in Holland, die in
het bezit van de kloosters waren.
Op 7, 8 en 9 mei 1345 was er opnieuw
een vergadering te Medemblik, later nog I gean of it net it béste is, dizze Wet óf-
eens op 5 en 6 juni van dat jaar. rjnne to litten.
Hier werden de Friezen voorwaardenHja hat dit plan foarlein oan it Lan-
gedicteerd. Toen deze werden verwor- J bouskip om adfys en it blykte wol, dat
pen (6 juni) lag hierin een oorlogsver-1 <je mieningen hjiroer tige fordield wie-
klaring reeds opgesloten. Dat de strijd ne Foaral yn it suden fan it lan mei
niet meteen begon vond zijn oorzaak- in biel hwat lytse bidriuwen mei eigen hoe
de belegering van Utrecht. De Friezen -- 1 f--'- 1-- J:-- ■-
wisten dus wat komen ging en graaf great biswier by de forkeap.
lan derby to krijen.
De mechanisaesje wurket hjir oan mei,
hwant ünderskate masines kinne mei
foardiel op in greater stik lan brükt wur
de. Dat wize de leanbidriuwen, dy’t hurd
tanimme, wol üt. De mechanisaesje dringt
nei greatere bidriuwen, dus nei mear lan
by de pleats.
Troch al dizze externe en ynterne fakto-
ren is it düdlik, dat in loslitten fan de
keapprizen in wanforhalding bringe soe
tusken in reedlik kapitaelsrendemint en
de wettelike hier. En hjirtroch waerd it
praktysk ünmooglik om de billike hier
noarmen fêst to balden. Al of net wette-
lik, hja soene sterk omheech gean.
Der is jit in twadde biswier. De hierde
boer hat nou by forkeap it earste keap-
rjucht op in pleats of lan. Mar as de
keapprizen los litten wurde, jowt him dat
neat mear. Hwant dan sil hy biede moat-
te tsjin de heechste keaper op. Dus is
syn rjucht gjin rjucht mear.
It trêdde biswier sit yn de grounspeku-
laesje, dy’t dan fannij syn kansen kriget.
Hwat soene de prizen wurde fan de
pleatsen om in stêd hinne? Der wie gjin
ein fan, alle mooglike lju soene in kans-
ke weagje om meidertiid yn it ütwrei-
dingsplan fan in stêd to kommen en
greate winsten to meitsjen.
Dêrom hoopje wy fan herten, dat de re-
gearing har plan net ütfiere sil en dat de
Wet forlinge wurdt. En wy binne tige
bliid, dat de mearderheit fan it Lanbou-
skip dizze miening dielt en oan de regea-
ring meidield hat. Hwant it is in great
algemien bilang, dat de hierdeboer in
reedlik brea haldt, sawol foar him as foar
de middenstan en foar elk, dy’t mei de
lanbou forboun is.
i rcgcdiiii^ dKyiic ij
de keapprizen fan lan
I f <-1 1
Vervreemding van landbouwgronden” is
destiids oannommen mei as eindatum: 31
desimber 1962 en sa seit in regearings-
meidieling, de regearing sil earnstich nei-
gean r 1 J ~c
rinne
In Holland betekende de slag het einde
tu.ll XXVllVg \J V< VT UV Vil 11VU MV^jUl 11 VUl U V UptUlllll^ t)UVll ÏV O. U VI O U
het Beierse huis. Ook betekende het 't heel Nederland is van de kaart”,
uitbreken van de Hoekse en Kabeljouw- De zeer velen, die ongetwijfeld
se twisten met alle gevolgen van dien, overlevingskans hebben,
Eendracht heeft Friesland in 1345 be- die kans dienen te benutten.
waard voor het verlies van de vrijheid Met name waar het gaat om de hierbo
ven genoemde „fall-out” zullen zij de
bescherming bij voorkeur dienen te
zoeken in de eigen woning, aangezien 't
mogelijk is, dat men daarin meer dagen
achtereen, van de buitenwereld afgeslo
ten, zal moeten verblijven, voedsel en
drinken ter beschikking moeten hebben,
eenvoudige medische hulp kunnen ver
lenen (dokter en verpleegster komen er
evenmin door) en de radio-actieve stra
ling zo goed mogelijk buitensluiten.
