Wil Generaal Clay (Amerika)
thans Oost-Duitsland erkennen?
t Nieuw-Guinea-Trustschap
fl nu
I
Het Binnenhof oordeelt welwillend
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Frije boeren
us hjoed p p
to sizzen
Gouden filmpjes
Revolte in Syrië
Scheepsbouw Mij
„Makkum”
bouwt lustig voort
lil.
Slotconcert
Feike Asma
I
c
VRIJDAG 29 SEPTEMBER 1961
57e JAARGANG
No. 75
Bolswards Nieuwsblad
2305 of 2335
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westcrgoo en De Jong s Nieuwsblad
I-
LAAT U WEKKEN DOOR DE OOIEVAAR
I
PYT
ver
jaar
Kinderbijslag.
Militaire Swing.
Er is derhalve aanleiding dit parlemen-
Grote beroering hebben enkele opmerkingen van gene
raal Clay op een ontvangst van de pers gewekt.
Clay is kort geleden als persoonlijke ambassadeur van
president Kennedy in Berlijn aangekomen, waar hij
zeer populair is door zijn standvastige houding in 1948,
toen hjj als Amerikaans opperbevelhebber in Berlijn
de Kussiche blokkade heeft gebroken. De komst van
Clay naar Berlijn wekte de indruk, dat de Amerikaanse
politiek ten aanzien van Berlijn en Duitsland eenzelfde
standvastigheid zou behouden.
Zeer vertrouwelijk deelde Clay nu echter zijn gasten
mede, dat het tijd werd het communistische O.-Duitsland
als een realiteit te erkennen.
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenües bij contract reductie
Laatste week sept. 1911
Ontwapening.
Een groot gedeelte van de rede van Ken
nedy was gewijd aan de problemen van
de ontwapening.
Vorige week hebben Rusland en Amerika
in een ongewoon eendrachtige stap een
beginselverklaring bij de Ver. Naties
ingediend, waarin aangedrongen wordt
op algemene en volledige ontwapening.
Amerika was tot dit beginsel bekeerd,
nadat het enkele jaren had volgehou
den, dat het praten hierover de eerste
voorzichtige stappen naar een werkelij
ke ontwapening zou tegenhouden. Maar
om propagandistische redenen schaart
van Oost-Duitsland hem niet vreemd is,
zij het een erkenning onder protest. Men
zou dit kunnen halen uit het zinnetje:
„Wij erkennen, dat troepen en tanks
voor een tijd een land tegen zijn wil
verdeeld kunnen houden, hoe onverstan
dig die politiek ook moge zijn”.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling).
Giro 887926
s
West-Berlijn.
Clay bleef echter vasthouden aan de vi
tale belangen van het Westen in Ber
lijn en dat heeft ook Kennedy gedaan
in de rede, welke hij gehouden heeft
voor de Algemene Vergadering van de
Ver. Naties. Vasthouden aan de vitale
belangen en de vrijheid van de West-
Berlijners, maar toch ook wel een aan
wijzing, dat de gedachte aan erkenning
PRESIDENT KENNEDY IN DE V.N.
De Amerikaanse president John Ken
nedy heeft vandaag een toespraak ge
houden tijdens de vergadering van de
Ver. Naties in New York. De bijgaan
de foto geeft een overzicht weer tij
dens de toespraak van de president,
die wij op zij, op het spreekgestoelte
zien staan
LUNS
aan de bevolking van dit gebiedsdeel zelf over te dragen, een vrij welwillende
ontvangst heeft genoten.
De rede, welke minister Luns in de Algemene Ver
gadering der Verenigde Naties heeft gehouden, vorm
de deze week uiteraard het onderwerp van gesprek
rond het Binnenhof.
Weliswaar vergaderde de Tweede Kamer niet in het
openbaar, maar verscheidene fracties zjjn wel bijeen
geweest om zich voor te bereiden op de Algemene
Politieke Beschouwingen, welke dsnsdag a.s. zullen be
ginnen.
Uit dit intern overleg kan de indruk worden verkregen,
dat de suggestie van minister Luns om onder toezicht
van de Ver. Naties de souvereiniteit over Nieuw-Guinea
Dit zou de zaak van de hereniging ver
moedelijk verder helpen dan de tot nu
toe gevoerde politiek. Bovendien had
Clay er niets op tegen, dat de Oost-
Duitsers de papieren zouden controle
ren van diegenen, die zich van West-
Berlijn naar Oost-Berlijn en omgekeerd
zouden begeveh. De route loopt per slot
van rekening over Oost-Duits territo
rium. Maar hij maakte duidelijk, dat
hier sprake was van „controle” in de
Franse en ook Nederlandse zin van het
woord, dus het nakijken of de papieren
kloppen zonder verdere bevoegdheden.
De Engelse betekenis van het woord
„control” houdt meer in. Het gaat veel
meer naar „beheersing" toe en dat wil
Clay niet.
Adenauer.
Bondskanselier Adenauer heeft nu ver
klaard niet de volle komende jaren aan
het bewind te willen blijven.
Een dergelijke verklaring moet het tot
stand komen van een Westduitse coa
litie vergemakkelijken, maar zijn tegen
standers wijzen er al op, dat een derge
lijke toezegging zonder termijn niet veel
waarde heeft. In een onverwachte stap
heeft Adenauer eind vorige week de so
cialistische leiders ontvangen. Hij heeft
met hen over wereldpolitiek en niet over
een kabinetsformatie gesproken. Maar
men kan zich toch niet aan de indruk
onttrekken, dat der Alte probeert een
tegenwicht voor de liberalen te zoeken,
die als enige coalitiemogelijkheid wel
eens hoog van de toren zouden kunnen
gaan blazen. Adenauer wil meer speel
ruimte hebben. Niet dat een coalitie met
de socialisten nu voor de deur staat,
maar een toenadering tussen beide gro
te partijen zou men hieruit toch wel
kunnen aflezen. Misschien dat Adenauer
ook de mogelijkheden onderzoekt van
een regering van de drie partijen, zoals
de socialisten met het oog op de moei
lijke tijden voorstellen.
maken, dat Kennedy voorstelt de over
dracht van kernwapens aan landen, die
deze nog niet bezitten, te verbieden.
Men kan hier Duitsland lezen, welks re
gering haar nieuwe leger graag met
kernwapens zou uitrusten. Met deze
woorden heeft Kennedy Chroestsjow te
kennen gegeven, dat hij West-Duitsland
geen kernwapens zal geven als uiter
aard Chroestsjow hem dat mogelijk
maakt door van zijn kant de spanning
niet al te zeer op de spits te drijven.
KENNEDY
hoofdsteden van i
landen en dat daardoor de indruk was
ontstaan, dat deze poging verantwoord
zou zijn.
Een ander vraagteken dat rees, was in
hoeverre het Nederlandse voorstel voor
de Nieuw-Guinea-Raad aanvaardbaar
zou zijn. Blijkbaar heeft het bezoek, dat
de Papoea-vertegenwoordigers aan Ne
derland hebben gebracht, mede gediend
om hierover overleg te plegen. Aange
zien tevens kwam vast te staan, dat mi
nister Luns het jongste denkbeeld ver
trouwelijk met de vaste Kamercommis
sie voor buitenlandse zaken had bespro
ken alvorens naar Washington te ver
trekken, kan gezegd worden dat het ka-
binet-De Quay bepaald niet over één
nacht ijs is gegaan. Maar het pro
bleem heeft dan ook zo lang in de ijs
kast gestaan, dat het tegendeel nauwe
lijks kon worden verondersteld.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur
(K5157)
In de kring der regeringspartijen stelde
men met enige voldoening vast, dat de
regering haar oorspronkelijk uitgangs
punt het zelfbeschikkingsrecht voor
de Papoea’s heeft gehandhaafd.
Bij de socialistische oppositie was ook
een zekere voldaanheid merkbaar, door
dat daar dit voorstel werd gezien als
een late erkenning, dat de P.v.d.A. het
met haar jarenlang pleidooi voor inter
nationalisatie van het Nieuw-Guinea-
vraagstuk, toch maar bij het rechte eind
heeft gehad.
In zoverre mag het kabinet-De Quay
er dus op hopen dat de nieuwe beleids
lijn bij de Algemene Politieke Beschou
wingen de instemming der Tweede Ka
mer zal verwerven. Maar daarnaast was
er rond het Binnenhof aanstonds ook een
zekere scepsis merkbaar met betrek-
In freonskip, dy’t ophaldt,
is nea bigoun
Vragen in de raad van Bolsward: of geen
gelegenheid kan worden gegeven oude
erfpachten af te kopen. Of het Markt
plein niet bevloerd kan worden. Of het
wel nodig is de walbeschoeiing bij de
Israëlitische begraafplaats op te knappen
en of het niet beter is achteraf vaartjes
te demper..
Besloten wordt de stadswerkman A.
Kroes een pensioen toe te kennen van
f 3,per week. Sommige raadsleden
willen hier f 3,50 van maken, maar dit
zou de gemeente te zeer belasten.
Verkoping van de best beklante timmer-
zaak van Tjerk S. Bangma te Witmar-
sum.
Koerswisseling;
Maar wat Clay heeft gezegd, houdt een
koerswisseling van de Amerikaanse po
litiek in, die echter door alle dementis,
die op Clay's woorden zijn gevolgd, nog
steeds niet officieel is. Heeft ClaV nu
zijn mond voorbij gepraat? Mischien,
maar waarschijnlijker lijkt, dat hij de
Duitse journalisten wilde voorbereiden
op een koerswisseling, die al lang haar
beslag had genomen, maar nu nog aan
het publiek zou moeten worden ver
kocht.
De erkenning van Oost-Duitsland en van
de grens langs de Oder en Neisse kan
geen Duitser meer tegenhouden. Veel
verschil met de situatie van het ogen
blik maakt het niet. Alleen de droom
van de Duitse hereniging wordt
stoord en dat is minder ernstig.
Het enige bezwaar dat men zou kunnen
maken is, dat deze koerswisseling nooit
tot stand zou zijn gekomen, indien
Chroestsjow Amerika niet onder de druk
van zijn Berlflnse politiek had gezet. Het
is dus in zekere zin een overwinninkje
van Chroestsjow.
Hwat wolle dochs dy boeren?
Hja ite üt ’t folie rib!
Hwerom alhiel breinoer en
Smeule op it Lanbouskip?
Wis der moat oan bitelle,
Miskien net foar de pret
Mar ‘t yn ’e kant to stellen,
Hwat jowt jin dan in wet?
Learden hja’t fan de Fransken?
Nou der kin nei fornomd,
Dy ha gans minder kansen,
It sappet har der net rom.
Soks makket licht gremitich,
De winst giet nei de stêd
Né Koekoek, sjoch net spitich,
Jo krije aerdich sêd.
Dêrom, forkearforbrekkers,
Stel it net yn 'e kant
Mei weinen en mei trekkers
It helpt, jim gaer niks, hwant
Jim kin ’t ark better brüke
It sil ier of let wis sein
Brimstige boeren lüke
As ’t nypt oan ’t koartste ein
Dy’t tsjin ’t gesach opsteane,
Hawwe it nea noch woun,
Mei al jim frije dreamen
De saek draeit op ’e noun
It forstannichst is, bitelje,
Dan gean jim rjochter paed,
As op de dyk ombelje
Saneamd forkearspiraet.
Lokkich de measte boeren,
Taeste efkes yn de knip
As hja in biljetsje stjüre,
Oanslach fan ’t Lanbouskip
Elk dy’t op tiid bydraeide
Hannele ta eigen bést.
Kom Koekoek, liz in aeike
By Marijnen yn ’t nést.
Volgens extra radioberichten die gisteren
werden uitgezonden zou er in Syrië een
geslaagde revolte hebben plaats gevon
den, waarbij men zich afwendde van
king tot de haalbaarheid van de Neder
landse suggestie onder de Ver. Naties.
Indonesië tekende reeds protest aan en
dat is voor een aantal Aziatische lan
den uiteraard een vingerwijzing. Aan
de andere kant beriep minister Luns
zich in een bespreking, welke hij in de
Verenigde Staten met een aantal Neder
landse correspondenten voerde, op de
omstandigheid, dat er maandenlang in
tensief vooroverleg was gepleegd in de taire weekoverzicht te beëindigen met
veertig verschillende melding te maken van de enigszins fees-
rriAnr Ho in/imiz c telijke stemming, welke er in regerings
kringen merkbaar was. Wij doelen hier
mee, uiteraard schertsend, op het me
ningsverschil, dat de Koninklijke Mili
taire Kapel en de Koninklijke Lucht-
machtkapel verdeeld houdt over de toe
laatbaarheid van „swing” bij taptoes.
Bij het jongste taptoe te Delft heeft de
Kapel van de Luchtmacht zich hieraan
namelijk bezondigd. Zulks in strijd met
algemene aanwijzingen van het Comité
van de Verenigde Chefs van Staven.
Voor de socialistische oud-staatssecre-
taris Kranenburg is dit incident in ernst
aanleiding geweest te vragen of minis
ter Visser zich zelf of enig militair or
gaan competent achtte om langs hiër
archieke weg leiding te geven aan de
ontwikkeling van het muzikaal reper
toire.
De minister van defensie heeft die vraag
nu bevestigend beantwoord, onder me
dedeling, dat hierbij uiteraard deskun
dig advies werd ingewonnen.
Het indisciplinair „swingen” zal met an
dere woorden aan de krijgstucht worden
getoetst.
Ontspanning.
De laatste dagen is er zeker een bepaal
de ontspanning ontstaan, die voorna
melijk is gebaseerd op het onderhoud,
dat Spaak, de Belgische minister van
buitenlandse zaken, met Chroestsjow
heeft gehad. Hieruit is naar voren ge-
komen, dat de Russische premier het
Westen weer meer tijd zou laten.
Heeft Chroestsjow herhaaldelijk ver
klaard nog dit jaar het vredesverdrag
met Oost-Duitsland te zullen tekenen,
tegenover Spaak verklaarde hij niet ge
bonden te zijn aan een vaste termijn,
mits van uitstel geen afstel komt. Bo
vendien hebben de beide staatslieden de
mogelijkheden onderzocht een nieuw
statuut voor West-Berlijn op te stellen
voor het vredesverdrag tot stand zou
komen. Dit zou dan in het vredesver
drag kunnen worden opgenomen. Wan
neer men aan deze mogelijkheden denkt,
dan zal wellicht blijken, dat Chroestsjow
toch niet het onderste uit de kan zal
willen hebben.
Zal dit plan er nu eindelijk toe leiden,
dat het Nieuw-Guinea-probleem als
strijdpunt uit de Nederlandse politiek
zal verdwijnen? Men zal zich immers
herinneren, dat dit probleem één van
de oorzaken was van de breuk in de
brede basis anno 1958. Men kan zich die
vraag stellen, omdat zich in de huidige
rechts-liberale regeringscombinatie re
centelijk enkele twistpunten hebben ge
openbaard, die enige twijfel over het
voortduren daarvan geboren hebben
doen worden. Men denke slechts aan
het probleem van de kinderbijslag, dat
vóór het zomerreces de k.v.p. enerzijds
en de liberalen met de christelijk-histo-
rischen anderzijds verdeeld hield en dat
ten slotte minister Van Rooy ten val
bracht. Het is niet onmogelijk, dat de
p.v.d.a. zich op zulk een breuk heeft
voorbereid. Het feit namelijk, dat zij
weer haar stem heeft gegeven aan voor
zitter Kortenhorst na hem die sinds
het verbreken der brede basis te heb
ben onthouden hecD. politieke krin
gen wel te denken gegeven. Aan de an
dere kant is minister Veldkamp, die :nr.
I Van Rooy aan sociale zaken heeft op
gevolgd, er kennelijk op belust het twist
punt van de kinderbijslag als obstakel
voor het kabinet-De Quay uit de weg
te ruimen.
Weliswaar heeft de Tweede Kamer hem
niet in de gelegenheid gesteld om, nog
vóór de Algemene Politieke Beschou
wingen beginnen, hierover een verkla
ring af te leggen in haar midden; hij
heeft zich daardoor niet laten weerhou
den om een wijziging voor te bereiden
van de regeringsvoorstellen, welke meer
op de bezwaren der liberalen dan op de
financiële verlangens der socialisten zijn
afgesteld.
De N.V. Dok- en Scheepsbouw Maat
schappij „Makkum” is een levendig be
drijf.
Momenteel wordt in dit bedrijf dat nog
maar amper 4 maanden draait, reeds de
50ste reparatie-order uitgevoerd. Tot
sommige orders behoort ook het verlen
gen van schepen. Het uitvoeren van deze
opdrachten zal directie en personeel on
getwijfeld veel voldoening schenken.
Door de vele reparatiewerkzaamheden en
het personeels-tekort geraakt de nieuw
bouw helaas wel eens op de tweede
plaats. Toch wordt ook in deze richting
hard gewerkt.
Eind november verwacht men de tewater
lating van het eerste nieuwbouwnum-
mer, een coaster van 530 ton. De achter
steven hiervan werd in een sectie van
15 ton in één keer geplaatst.
Onlangs is er een grote lasloods gereed
gekomen. Thans verrijst op het uitge
strekte terrein ook een nieuwe cantine.
Naar de eisen des tijds zal deze cantine
worden ingericht. Onder andere zullen
er ook douchecellen en andere wasgele
genheden in worden gebouwd.
Over D/2 maand zal deze cantine ge
opend kunnen worden en zullen de per
soneelsleden in een voortreffelijk inge
richte cantine hun kopje koffie kunnen
drinken.
De Maatschappij kan nog veel personeel
gebruiken. Gedurig worden er dan ook
personeelswervingscampagnes gevoerd.
'Jn Earls Court. Londen, is een internationale handelsbeurs voor uurwerken en
juwelen geopend. Een van de nieuwtjes is een wekkende ooievaar. Wanneer
het uur daar is kleppert het uurwerkdier met de bek
Amerika zich achter dit beginsel, dat
wel bij niemand tegenstand zal ontmoe
ten.
Wij kunnen dan meteen zien of Chroest
sjow zijn belofte gestand zal doen, dat
hij bij een volledige en algemene ont
wapening bereid is elk controlesysteem
te accepteren. Om te beginnen weiger
de Rusland in de gemeenschappelijke
beginselverklaring op te nemen, dat na
iedere fase van ontwapening de controle
zich ook moet uitstrekken tot wat er
nog is overgebleven. Rusland acht dit
spionage. Veel voortgang belooft dit dus
niet.
Kennedy legde veel nadruk op de af
schaffing van kernwapens. Oude beken
de standpunten doken op, maar mis
schien zal het vooral indruk op Rusland 1
den, waarbij men zich afwendde
Egypte.
Tot op heden maakte Syrië deel uit van
de Arabische Liga onder Nasser. Het
was 't kleinste land der liga met een in
wonertal van slechts 4^2 miljoen, maar
tegelijk het rijkste, vooral door de olie
voorraden. De revolte, waarbij het leger
steun verleende en waarbij Damascus zou
zijn bezet, verliep zonder bloedvergieten.
De bedoeling was Syrië zijn vrijheid en
waardigheid terug te geven. Ontevreden
heid met de economische situatie moet
wel de oorzaak zijn geweest.
Hwat hat Qabe Sb roar
In de serie orgelconcerten die dit
weer door de Stichting Orgelcentrum in
de Martinikerk te Bolsward werden ge
organiseerd, zal op dinsdag 3 oktober, ’s
avonds om 8 uur het laatste concert wor
den gegeven door Feike Asma.
Het is verheugend, dat deze concerten,
die welhaast traditie geworden zijn, zo
zeer in de belangstelling staan en waar
van met name vooral ook de jeugd blijk
heeft gegeven.
Het concert wordt geopend met enkele
geestelijke liederen voor orgel, bewerkt
door Feike Asma. Voorts Praeludium et
Fuga in C moll, J. S. Bach; Andante,
S. Landsman en werken van Martini, Co
relli en Pescetti.
Feike Asma besluit met een tweetal be
werkingen van Jan Zwart, waarvan tot
slot Postludium en Fuga over Psalm 72
11.
