aan
De kunst van overleven
De anti-honger-actie
klopt straks
Bevrijding verborgen honger in Afrika
de Mar liny loer
Fan
I
WIJ MOETEN HET UITZINGEN
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Zilveren filmpjes
Boerderij branden
augustus 1961
Fa. Draisma saai
o
naar Makkum
Woensdag:
Veilig Verkeersdag
c*
Tj. d J.
i
DINSDAG 10 OKTOBER 1961
57e JAARGANG
No. 78
c
t
het
re-
9
I
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
It is lichter
greate as lytse ündeugden
to oerwinnen
HET PROCES IN KIEV:
DERTIEN IA AR VOOR REYDON
EN DE JAGER
In het proces tegen de Nederlanders
Evert Reydon en Lou de Jager in Kiev
zijn heiden wegens spionnage veroor
deeld lot dertien jaar gevangenisstraf
De eis was vijftien jaar. De foto toont
Reydon staande in de beklaagdenbank,
rechts op de foto is nog het hoofd van
De Jager te zien
van de
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telcf. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
In het voorgaand artikel is duidelijk gemaakt, dat de bescherming der bevolking
tegen de moderne oorlogsgevaren het meest effectief is in het eigen huis; dat men
het zelf moet doen. Al heeft de regering een krachtige en van uitstekend materieel
voorziene Organisatie Bescherming Bevolking opgebouwd, die bij rampen hulp ver
leent, hier geldt: help Uzelf tot de (georganiseerde) hulpverlening U bereikt.
Bolswards Nieuwsblad
het zijn toch altijd de zieken, de zwak
ken, de kinderen en de ouden van dagen
die in een oorlog het ergst te lijden heb
ben.
WK»'^*»*^****^**»*»*»»
2e week October 1936
Te huur gemeentewoning. Gysbert Ta-
pickstraat 21. Huur f 3,10 per week. Di
rect te aanvaarden.
Underskate Fryske selskippen wolle in
krans lizze by it Gysbert Tapicksmonu-
mint yn forban mei it feit, dat op 24 ok
tober it krekt 300 jier lyn wêze sil, dat
Gysbert Japicx troude mei Sijke Salvis.
Te koop een volledige vogelflapperij zo
goed als nieuw. Te bevragen bij P. J.
Brandsma, Wommels. Niet op zondag.
Prima overjassen f 25,P. D. van der
Klei, Dijkstraat 25, Bolsward
Klompen. Mansmaten, mooi geverfd 54
rt.; vrouwenmaten, zwart 48 ct.. Alleen
bij Hengst.
De hoofdinspecteur voor hét Brandweer-
wezen van ’t ministerie van Binnenland
se Zaken deelt mede, dat in de maand
augustus 1961 tweeëndertig boerderij-
branden zijn voorgekomen, waarbij de
boerderij vernield of zwaar beschadigd
werd.
Acht van deze branden kwamen voor in
Friesland, één in Groningen, zes in Dren
te, drie in Overijssel, vijf in Gelderland,
twee in Noord-Holland, één in Zuid-
Holland, één in Zeeland, drie in Noord-
Brabant, twee in Limburg.
De directe schade door deze branden
wordt geraamd op f 1.342.910,
Zestien van deze branden werden ver
oorzaakt door hooibroei, één door blik-
sem-inslag, twee door het spelen met
vuur, één door vuur dat uit een brand-
dende pijp in stro viel terwijl in twaalf
gevallen de oorzaak onbekend bleef.
Bij deze branden kwamen 2 stuks rund
vee, 31 varkens en 101 stuks pluimvee
om.
„IN BESTE FEINT,
MAR IN WREDE MASTER!”
De boerelienbank op it Skilwyk stiet yn
de stegers foar in moderniséaring en in
forgreating en it mist üs net as de bou
werij mei inkelde wiken syn bislach krige
hat, sil ek de service foar it publyk wer
rommer wurde. De postsparbank, dy’t al-
tyd de bank wie foar de lytse man, hat
nou in bilangrike wiziging brocht yn har
wurkwize troch de bank ek foar hegere
bidragen iepen to stellen.
Dat koe eartiids ek wol, mar dan krige
men in tige lege of hast gjin rinte mear,
mar nou jowe hja seis hwat mear. De
hannelsbanken komme de ien nei de oare
mei in foarm fan sparboekjes, dy’t elk yn
steat stelt alle dagen oer syn jifd biskik-
ke to kinnen en dochs in goede rinte to
meitsjen. Dit binne allegearre tekens, dy I
’t er op wize, dat de Jju oan it roer en
De honger klopt in Nederland bij niemand meer aan de deur. De Anti-Honger-
Actie zal echter weldra bij alle Nederlanders aan de deur kloppen. In de komende
weken namelijk, in de week van 23 tot en met 28 oktober, zullen openbare inzame
lingen ten bate van de Anti-Hoger-Actie worden gehouden. Minister Marijnen zal
deze actie bij het publiek inleiden.
Helaas is zulk een actie allerminst overbodig. Weliswaar stijgt de voedselproductie
in de wereld, maar nog steeds lijdt tweederde deel van de mensheid aan brute hon
ger of chronische ondervoeding. Bij ons ligt het voedsel overdadig in de winkels
uitgestald en moeten de medici waarschuwen tegen tevéél eten; in andere landen
echter, in Afrika, in Azië, in Zuid-Amerika, lijdt een groot deel van de bevolking
hong r of verkeert zij permanent in een toestand van ondervoeding, die haar een
gemakkelijke prooi maakt voor allerlei ziekten, welke miljoenen vroeg ten grave
slepen. In ons land worden de mensen gemiddeld 72 jaar oud; in de ontwikkelings
landen maar ongeveer 40Terwijl in ons land van elke honderd babies
twee binnen het eerste jaar sterven, bereiken in Birma 16 van de honderd babies
hun eerste levensjaar niet, in Egypte is dat het geval met 17 van de honderd babies,
in Afrika zelfs 25 en meer.
Hwat hat Cjabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen
Eigen eerstehulp
Heel .aanbevelenswaardig zal het ook zijn
wanneer men zorgt voor genees- en ver
bandmiddelen. Men kan op dokter en
verpleegster niet rekenen, de ziekenhui
zen zijn onbereikbaar. Kundige eerste
hulp kan een leven redden.
Mensen, die bepaalde medicijnen regel
matig gebruiken (bijv, suikerzieken),
moeten ook altijd zorgen, dat ze een re-
servevoorraad hebben, die ze natuurlijk
steeds aanvullen om bederf te voorkomen
Niet genoeg kan worden aanbevolen het
volgen van een cursus eerste hulp bij on
gelukken bij een der organisaties die
hiervoor opleiden. Men heeft er zijn ge
hele leven plezier van, al komt nooit een
oorlog meer.
Wie dit alles heeft gelezen, zal aan een
gevoel van beklemming niet kunnen ont
komen.
Is de toestand zo somber, dat wij ons
metterdaad op een oorlog en misschien
een oorlog van ongekende verschrikking
moeten voorbereiden?
Zo is het niet.
ons land zijn bijdrage. De NOVIB, de
Nederlandse Organisatie voor Internat.
Bijstand, geeft onder auspiciën van het
Nederlands Nationaal FAO-Comité en
in samenwerking met de UNESCO Cen
trum Nederland en het Nederlands Co
mité UNICEF aan deze actie gestalte. De
Nederlandse regering geeft zijn volle
steun.
Hare Majesteit de Koningin betuigde
aan de Directeur-Generaal van de FAO,
Dr Binaj Ranjan Sen, haar warme sympa
thie met deze wereld-campagne in het
volgende telegram:
„Gaarne wil ik mijn persoonlijke sym
pathie betuigen met deze wereld-campag
ne tegen de honger. Deze campagne zal
van alle mensen van goede wil een grote
inspanning vragen. Alleen door gezamen
lijk optreden zal het mogelijk zijn een
stap te zetten op de weg, die leidt naar
een wereld zonder gebrek.”
In I960 bracht ons volk in totaal ruim
f 1 miljoen bijeen. Een belangrijk deel
hiervan werd gebruikt voor de financie
ring van een FAO-project in het Midden
Oosten ter verbetering van kwaliteit en
kwantiteit van de graanproduktie. Te
vens werden belangrijke bedragen aan
het UNESCO-Centrum Nederland en ’t
Nederlands Comité UNICEF overgedra
gen om voedingsprojecten uit te voeren,
en werd f 50.000 ter beschikking ge
steld voor de bestrijding van de honger
snood in Congo.
In de week van 23 tot 29 oktober, waar
in de dag van de Ver. Naties valt, zal
de Anti-Honger-Actie door middel van
een nationale inzameling een kractig be
roep op ons volk doen om opnieuw een
royale bijdrage voor dit zo belangrijke
doe] te geven.
Overal in het land zullen comité’s collec
ten organiseren en via pers, radio en tele
visie zal aandacht voor deze inzameling
worden gevraagd en een dringend be
roep op ons volk worden gedaan.
De opbrengst van de inzameling in 1961
zal worden besteed voor de uitvoering
van een programma in Centraal Afrika
ter verbetering van de land- en tuinbouw,
waardoor de kwaliteit van de voeding
belangrijk kan worden verbeterd.
oan it laedtsje har bést dogge om jild
under har to krijen.
Hja dogge dat grif net om der op sitten
to gean, mar men mei wol oannimme,
dat hja oankommen sjogge, dat Be kre-
dytbihoefte fan sakelju, boeren en parti-
kulieren lyk as de oerheit aloan, greater
wurde sil. En om har funksje yn dy kre-
dytforsjenning goed waernimme to kin
nen, bisykje hja allegearre desparders nei
har ta to lüken. Dat is ek forstannich en
skoan to bigripen.
Hja sjogge dus foarüt en bispeure in
sterker wurden de oantrün en fraech om
jild. De sakelju witte al in hiel skoft,
dat har foarried folie mear jild freget,
dat har personiel heger lean ha moat en
de oare ünkosten en frachten folie mear
jild kostje. Mar derby sjogge hja ek alle
dagen better, dat it publyk mear easket,
sawol hwat it oansjen fan de saek, de
etalaezjes en de reklame oangiet as ek
de bitsj inning en de sendee. In griente-
winkeltsje, sa t dat eartiids wie, giet net
mear. Hja moatte bistelauto’s ha, snijma-
sines, djipfrieskassen, telefoan en jimmer
farske en goed forsoarge artikels biski-
ber ha. Har ünkostensifer is net mear mei
dat fan foar de oarloch to forgelykjen.
En de lju, dy’t hjir net yn meigeane for-
nimme, dat hja hyltyd raker foar de wi-
nige doar komme. De jongere minsken
sitte net mear fêst oan de aide klante-
bining, hja geane de stêd yn en keapje,
hwert it harren it bést taliket en dêrmei
forlize de saken op de aide foet terrein.
Hwat wy hjir yn it lyts sjogge, bart roun-
om ek yn it great. Slach op slach wurde
hiele blokken huzen oankoft om de festi-
ging of ütwreiding fan in winkelpaleis
mooglik to meitsjen en hwat de iene fir
ma docht, kin de oare om de konkur-
1 rinsje dan ek net litte. It sterkst sjocht
I men dat yn de yndustry, hwert tsiental-
|len miljoenen ynvesteard wurde om in
Sedert een vijftal weken heeft aannemers
bedrijf fa. Draisma een nieuw kantoor
pand betrokken te Makkum, nl op de
hoek Ds. Touwenlaan-Lieukemastraat.
Het ligt in de bedoeling deze week defi
nitief „over” te gaan. Voor Piaam bete
kent dit een verlies, hoewel de machinale
houtbewerking er voorlopig zal blijven
bestaan. Verschillende employers van de
fa. Draisma, die thans nog in Piaam wo
nen hebben reeds de wens te kennen ge
geven ook over te gaan naar Makkum.
Piaam, dat toch al erg kwetsbaar is, ziet
het vertrek van het bedrijf, waarover
reeds jarenlang bij geruchte werd gespro
ken met lede ogen gaan. Gelukkig voor
Wonseradeel blijft het bedrijf in de ge
meente gevestigd. Gelukkig ook voor
Makkum, dat er een bloeiend bedrijf bij
krijgt en dat steeds meer een „kern”
wordt.
Op initiatief van H.K.H. Prinses Wil
helmina en zich gesteund wetend door
H.M. de Koningin Juliana, roept het
Verbond voor Veilig Verkeer elk jaar de
Nederlandse bevolking op om zich één
dag als natie te bezinnen op de steeds
groeiende verkeersonveiligheid.
Dit jaar wees het Verbond 11 oktober
aan als dag van Nationale Bezinning op
de verkeersonveiligheid.
In het kader van deze Nationale Bezin
ning zal de Minister-President prof. dr.
J. E. de Quay op woensdag 11 oktober
a.s. een radiotoespraak houden.
Deze zal om 7 uur, 8 uur en 13 uur wor
den uitgezonden over beide zenders Hil
versum, onmiddellijk voorafgaande aan
de nieuwsberichten.
Zondag j.l. werd in verschillende ker
ken reeds op de ethiek van de wegge
bruiker gewezen.
Eveneens in het kader van deze Bezin-
nings-actie heeft het Verbond een groot
aantal affiches verspreid. Het heeft mee
gewerkt aan de uitgave van een boekje
getiteld „De fatale seconde”, waarvan t
eerste exemplaar op 10 oktober aan de
Minister van Verkeer en Waterstaat is
overhandigd door de voorzitter van het
Verbond, jhr. Th. Röell.
Tot slot zij vermeld, dat, eveneens als
uitvloeisel van deze actie, een bezinnings-
week-end zal worden gehouden en wel
op 21 en 22 oktober a.s. in kasteel Oud
Poelgeest.
Uit ons gezonden statistiek blijkt het aan
tal ongevallen in de laatste 10 jaar steeg
van 74.703 tot 177.302, het aantal doden
van 1134 tot 1900, het aantal gewonden
van 22.159 tot 48.334. De verkeersinten
siteit nam toe van 62 tot 152.
De Voedsel- en Landbouworganisatie van
de Verenigde Naties, de FAO trekt ten
strijde tegen honger en ondervoeding en
wel door maatregelen te nemen, die niet
slechts een tijdelijke verlichting in de
nood brengen, maar die blijvend de hon
ger kunnen uitbannen. De FAO stelt
daarvoor grootse plannen op; waarvan de
wereld-Omvattende Anti-Honger-Actie de
uitvoering mogelijk moet maken.
Nederland heeft daarbij een speciale taak
gekregen, die in Afrika ligt. In verschei
dene Afrikaanse landen is de voeding
zeer eenzijdig en lijden de mensen aan
ernstige ziekten als gevolg van tekorten
aan eiwitten, mineralen en vitamines.
Daar moet men de bevolking leren ge
wassen te kweken, die de voeding vol
waardig zullen maken.
Men wil ook leren nieuwe landbouw
methoden toe te passen, tot mechanisatie
over te gaan, men wil haar de betekenis
duidelijk maken van zaadontsmetting,
zaadverbetering, het gebruik van kunst
mest, het toepassen van ruilverkaveling.
Men wil haar leren, hoe het voedsel be
reid moet worden. Men wil haar duide
lijk maken, hoe ze, ook door grotere hy
giëne, ziekten kan bestrijden en men wil
haar niet slechts met woorden maar ook
met daden helpen.
De uitvoering van deze groots opgezette
plannen vereist natuurlijk veel geld. In
de Anti-Honger-Actie wil men dat geld
bijeen brengen. In ons land wordt die
actie, onder auspiciën van het Neder
landse FAO-comité, gevoerd door de Ne
derlandse Organisatie voor Internationale
Bijstand, de NOVIB, in samenwerking
met het UNESCO-Centrum Nederland
en het Nederlandse Comité UNICEF.
In I960 heeft de Anti-Honger-Actie in
ons land ruim een miljoen gulden bijeen
gebracht. Dat geld is in de eerste plaats
ten goede gekomen aan de uitvoering
van een graanverbeteringsproject in het
Midden-Oosten.
Voor het grote project in de Afrikaanse
landen (het zgn. erfgewassen- of moes-
tuin-project) zal in de a.s. najaarsinzame-
ling een startkapitaal moeten worden bij
eengebracht.
Nederland zal dan opnieuw kunnen to
nen, dat het offers wil brengen om de
nood in vele Afrikaanse landen te leni
gen. Wij kunnen in de wereld van van
daag in de meest ruime zin de „hoeders
van onze broeders” zijn, wij moeten de
honger overwinnen, ook omwille van de
wereldvrede.
Daarom geve men met gulle hand, bij
de collecte of door het storten van bij
dragen op girorekening 100200 van de
Anti-Honger-Actie, Den Haag. Er be
staat voor de mensheid als geheel nauwe
lijks een dringender probleem, dan dat
van de honger.
Ieder helpe naar vermogen, dat probleem
op te lossen 1
De Voedsel- en Landbouworganisatie v.
d. Verenigde Naties, de FAO, is vorig
jaar een internationale actie begonnen om
honger en ondervoeding, die nog grote
delen van de mensheid in hun greep ge
vangen houden, uit te bannen.
In deze Anti-Honger-Actie levert ook
Zorg der huisvrouw.
Het zal vooral de huisvrouw zijn, (die
hiervoor de zorg heeft.. Zij zal een „ijze
ren voorraad moeten vormen en dat be
hoeft niet opeens, maar kan (naar we
allen hopen) geleidelijk aan. En als (wat
we eveneens allen hopen) we die rant
soenen nog lang niet nodig hebben, kun
nen we ze vervangen door verse en de ou
de in de huishouding opgebruiken.
Er wordt ook noodvoedsel in de handel
gebracht. Zeer geconcentreerd voedsel
in de vorm van een soort scheepsbeschuit
waarvan men maar weinig nodig heeft
om alle voedingsstoffen te ontvangen en
die men zeker niet zal opsmullen, maar
die in een kritieke situatie wel eens be-
geerlijker zouden kunnen zijn dan de uit-
gezochtste spijzen. Er is dus geen enkele
reden om te gaan hamsteren. Het gaat
maar om een overbruggingsvoorraad.
Ook water kan besmet zijn en men doet
dus goed direct zoveel mogelijk water af
te tappen en in schone flessen te bewaren
Meestal heeft iedere huisvrouw wel een
rijtje flessen staan, die terug moeten naar
de melkboer of de kruidenier.
Men kan water in zulke flessen heel lang
bewaren zonder dat het bederft. Heeft
men kinderen of zieken in huis dan dient
men speciale maatregelen te nemen En ook deze voorlichtingsactie
rationele massaproduksje trochfiere to
kinnen.
De striid om de konsumint is op alle
fronten skerp oan de gong en mei de
macht fan it jild kinne hja har saken
en har reklame sa meitsje, dat tüzenen der
hinne lutsen wurde. Al dizze üntwikke-
lingen freegje kredyt, yn hokfoar foarm
dan ek. Oandielen, obligaesjes, banklie-
ningen, partikulier kredyt to folie om op
to neamen. Mar eltse bank of liening
moat wissichheit krije troch tsjinwearde
fan sparders en dêrfandinne bisiket eltse
bankynstelling jild oan to lüken.
Sjogge wy nei it bütenlan, dan is it jild
hjir goedkeap, dat wol sizze, dat men
foar it brüken fan jild gjin hege rinte
hoecht to jaen. Yn Dütsklan is dy helte
heger. Fansels kinne wy op gjin stikken
nei sizze oft dat hjir sa bliuwe sil of net,
mar wol mei men sizze, dat de kredyt-
fraech foar elts bidriuw bysünder bilang-
ryk wurdt, ek foar it boerebidriuw. It hat
de earste neioarlogske jierren wol ris de
skyn hawn, dat de boerelienbanken to-
folle op it alderwetske stanpunt stean
bleauwen en foar de tanimmende kredyt-
bihoefte to konservatyf wiene.
Mar as dat wier wie dan is dat tsjint-
wurdich aerdich oars wurden en komt er
frijhwat meat linigens yn it bihear. Hja
wurde der ek wol ta twongen, hwant im-
men, dy’t jild brüke moat en it net by
de lienbank krije kin, siket oare wegen.
Soms gjin goede wegen, dat jow ik ta,
mar hy moat wol. Dêroin bin ik tige
bliid, dat de lienbanken, dy’t om allerlei
reden de béste kredytynstelling binne
foar de boer, har jild polityk oanpast
hawwe oan dizze tiid.
De aide methoade, dat hja by it keapjen
fan in pleats net fierder giene as heech-
stens twa-tredde fan de keapsom, mei
forplichte óf lossing fan twa persint, I
wurdt nou wol as bigjin fêsthalden, mar j
Eén van de eerste dingen, waaraan men
denkt bij het vooruitzicht gedurende een
aantal dagen zijn huis niet uit te kunnen
isals we maar genoeg te eten en te drin
ken hebben. Dat is een zorg temeer,
doordat men rekening moet houden met
mogelijke radio-actieve besmetting van
voedsel en drinkwater. Dat geldt voor de
mensen, dat geldt in niet mindere mate
voor de dieren, die we al evenmin bui
ten kunnen laten, om 't even of het de
poes is of onze rundveestapel.
Men zal dus een noodvoedselvoorraad
moeten vormen. En dat niet omdat er
voedselgebrek zou bestaan, maar omdat
men zichzelf gedurende enige tijd niet
van voedsel kan voorzien of daarvan
voorzien kan worden. De bakker en de
melkboer komen er ook niet door
Vanzelfsprekend dient hier de voorkeur
te worden gegeven aan geconserveerd
voedsel, populair gezegd; blikjes. En
dan bij voorkeur waren, die men kan
eten zonder deze te behoeven koken of
opwarmen, omdat men met de mogelijk
heid van uitvallen van gas of elektriciteit
rekening moet houden, en daarbij, omdat
vuur zuurstof verbruikt, die we zelf zo
broodnodig hebben. We hebben dus heel
weinig aan een pak havermout, meer aan
een blik appelmoes.
der sit mear rek yn. Sa kin men tsjin in
lytse premy foar in delcredereforsekering
folie heger gean en ek oer dy forplichte
óf lossing fait to praten as men mei syn
jildsaken by de lienbank bliuwt.
Via it Boarchstellingsfüns foar de Lan-
bou kin men ek kredyt krije sünder per-
soanlike boargen.
Is in bidriuw op himsels soun, dan kin
de jildpine lans dy wei weinommen wur
de. Ek is it mooglik jild to krijen as men
de libbene of deade ynventaris as ünder-
pan jowt.
De banken geane dan oant fyftich per
sint fan dy wearde. Ek is it mooglik by
de lienbank jild to krijen as men de
suvelfabryk ynskeakelt.
Dizze kin dan forplichte wurde yn bi-
paelde gefallen in diel fan it molkjild
op de lienbank to stoarten. Seis is it
mooglik in maksimum fan 3000 goune
to krijen as blanco-kredyt, mar dan moat
it binnen in jier wer weromstoarten wur
de.
Yn gearwurking mei inkelde koöperaes-
ies kin foar barge- of keallemesters jild
biskikber steld wurde as de lju dan har
foer fan de ynstellings nimme of har
produkt oan dy koöperaesjes lever je. Ge-
lyksoartige kredytforsjenning wurdt ek
fan bipaelde firma’s forskaft.
Ut dizze koarte werjefte kin men wol
sjen, dat oan de iene kant de bihoefte
oan jild hyltyd greater wurdt, mar ek dat
de kredytynstellingen har bést dogge om
oan dy fraech to foldwaen. De finan
ciering fan in bidriuw is yn üs tiid ien
fan de wichtichste punten hwert men om
tinke moat, hwant it mist üs net, dat de
jildbihoefte foar it bidriuwslibben in al
oan greatere rol spylje sil. En it aide
sechje is ek nou jit wier: „Jild is in béste
feint, mar in wrede master!”
gering valt alleen door toevallige om
standigheden met een tijdperk van span
ning. De voorbereidingen voor deze actie
zijn al een jaar geleden gestart en de
planning nog veel eerder.
Het kan ons echter voor paniek bewaren,
wanneer wij weten wat ons zou kunnen
wachten, wat wij dan hebben te doert,
dat wij het kunnen doen en dat het zin
heeft het te doen.
Laten we dit alles doen in de geest van
het woord, dat Olivier Cromwell eens
tot zijn soldaten sprak: „Vertrouw op
God en houdt uw kruit droog.”
