De werkzaamheden de voor Stichting Sudergoa belicht BIJ DE UITREIKING DER GYSBERT JAPICXPRIIS abe Skroar üs hjoed p p to sizzen 1 di- Fan de Marlinyloer MW/ STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’j Nieuwsblad Veel waardering van de Kommissaris der Koningin in Friesland Raiffeisendaji, O7 internationale spaardag Zilveren filmpjes DINSDAG 17 OKTOBER 1961 57e JAARGANG No. 80 BOLLEN VOOR DE KERSTBOMEN Hwat hat is swijen de leef- f de problematiek excursie de bést. It Tj. de J. Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. OSINGA N.V, Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat IJ Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335 (K5157) de ge- daarna Sünderlinge Forhanlingc in Friesland, Mr. H. P. naar Bolsward gekomen rede uit; Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie u dit vers en est, doch het Nederlands, t zich ook verder heeft be- universitaire studie en die i Friesland op de middel- twa arbeiders en fierder masines yn it wurk yn streken hie. Seis blokken fan 8 ha. en alle jierren skoude de rige fan gewassen ien blok op. It wie rationeel en ekonomysk, net oars. Mar op de hiele pleats wie it sa stil as yn in tsjerke, der wie gjin lüd to hear- ren, seis gjin houn en gjin hin, om fan kij en hynders net to praten. Yn it lege büthüs stiene allinnich sekken en püden mei guod ta bistriding fan fretterij en oare plantesykten. Dit bidriuw sil eko nomysk wol goed west ha, der twivelje ik net oan, mar dochs hwa* in forlies oan libbensfolling, hwat in dead, me- chahysk affear. Dat wy op de rjuchte, fjouwerkante stikken lan, oan ien of twa kavels, wolris jaloersk binne, wol ik ta- jaen, mar op dizze kalde, deade bi- driuwsfiering en dit buorkerijlibjen wie if grif ek net. It is ek opfallend, dat de jongerein sa- folle mear ambysje hat foar it boere- libben as hja thus meidogge oan fok kerij fan kij of hynders. En dat meije wy net to licht achtsjè. Hwant de smaek for? it boer-wêzen is in great stik lib- bensfreugde en libbensfolling. Men hoecht de jonges en famkes, dy’t yn Ljouwert en Snits de kij forbrochten mar nei de gesichten to sjen om gewaer to wurden, hoe't hja hjiryn meilibben. Dagen lang wurdt der jit oer praet en wiken yn it foar libje hja al yn span ning. Dit fokkerslibben is de kearn fan it boerelibben en de greate bilangstel- ling, dy’t er yn dizze hoeke foar is, jowt in fêst bitrouwen op ’e takomst. Hwant fokken is bouwen oan dy takomst en in folkje dat oan de takomst bout, is in libben folk. Sokken rédde it lang. V erenigingsonderzoek: Vermeldenswaard is de (geruststellende) uitkomst, dat er beslist niet gesproken kan worden van sterke cumultatie van be stuursfuncties, zulks in tegenstelling met de algemene gedachten hieromtrent. werk in de oude jongs af uw lief- jond zou worden de nota „Bestek fan Sudergoa" en een bijeenkomst met de Com- i van het in 11 gemeenten gehouden zelf- een ons toegezonden verslag van de werk- de hand van Drs. W. Nijboer, die als SINNE EN WILLE KINNE IN BÜLTE TILLE like dy tiisdei 3 oktober net It reinde as in sé en yn Ljouwert sleep ten hja al mei strie nei de fémerk om sa mooglik droege paden to halden foar de greate dei fan de bollekeuring. Mar it is allegearre bést bislein en dy woansdei en tongersdei hawwe de fok kers en leafhawwers fan fé, sawol yn Ljouw’ert as Snits, har hert ophelje kin nen oan it béste, hwat de Fryske grei- den to bieden hawwe. En dat wie net sa'n bytsje. De kranten hawwe al wiid- weidige forslaggen en foto’s brocht fan dizze beide heechtijdagen, ik sil dit net jitteris dwaen, allinnich mar sizze, dat wy dochs wol hwat greatsk wiene, dat de forneamde Hartwerter fokker mei Adema 584 wer oan 'e spits kaem. En reeds in üw prille jeugd met Friesland en niet het de stad, waarin wij 1. Een van uw p wel een sterke getuig, arin Bolsward de stad kers lit Idsegea, Lytsewierrum en Boa- zum, dy’t mei de heechste prizen nei hüs giene. Wy binne der tige wiis mei, dat yn diz ze hoeke de fokkerij sokke skoandere fortuten docht, dat it tal leden fan it Stamboek jit altyd oanwint, dat de keallefokklubs folie animo fine, dat de jongerein diel nimt oan kursussen yn praktyske fébioardieling, dat hja mei dogge oan it keuren seis en dêrmei yn de Aide fuotprinten stappe fan de greidboeren, dy’t al fan aids folie niget en aerdichheit hiene oan de fokkerij. De reden dérfan leit foar de han. De suvélproduksje sit foar greate swier- richheden en it is in poepetoer om de aloan tanimmende molkstream foar leanjende prizen kwyt to wurden. Yn it hiele ian sjocht men de tendins om mear molke to leverjen, binammen yn dy hoeken, hwer’t eartiids in bulte bou wie. De bouboeren kinne neat net poche oer de léste jierren, dat blykt wol üt de L.E.I.sifers. Hja hawwe ek mar in lyts forskaet fan produkten, dy’t de hege kostprizen goed meitsje kinne en der- fandinne is it de léste jierren folie mear gien yn de rjochting fan de molke. As yn in ütsprutsen bouboersian as it Grinzer Oldambt de lju mei kij bigjin- ne, dan seit it wol hwat. It gefolch sil wéze dat de merk jit swierder biléste wurdt en sa’n situaesje kin men net bot te optimistysk oer wurde. Mei de fok kerij stiet dat hiel oars. De fleismerk is op him seis better as de suvelmerk, al bliuwt der ek risiko yn, mar it fokfé fan earste soarte is fuort gjin massa- artikel. Sünder chauvinisme kin men sizze, dat it Fryske fokfé in wraldnamme hat, dat de hiele wrald ek potentieel leafhawwer is en dat praktysk hast elts lan bigea- rich is nei dit ütsochte soarte. De eks- ek de oare deis yn Snits wiene it fok-‘port fan dit fé a fan greate wearde enlWy hawwe ris by in polderboer west, ke scholen zijn gemiddeld het nega- tiefst ingesteld jegens de bureau- voorlichting, die der openbare scho len het positiefst; een ruimere belangstelling voor het technisch onderwijs, vooral van de zijde der ouders, wordt door meerde re hoofden wenselijk geacht; excursies naar bedrijven in de om geving worden door bijna alle hoof den van belang geacht van invloed op de instelling jegens bureau-voorlichting en het oordeel over belangstelling voor technisch- onderwijs, zijn de levensbeschouwe lijke richting der school en de leef tijd der hoofden; de hoofden die negatiever zijn inge steld jegens bureau-voorlichting, ach ten in sterkere mate de belangstelling voor technisch-onderwijs voldoende Bolswards Nieuwsblad Diversen. Voorlichting over de problematiek van het gebied en over de werkzaamheden van de stichting werd gegeveg aan een gezamenlijke bijeenkomst van platte landsvrouwen, jongeren en boeren; aan een cursus van de V.H.S. „Allards- oog”; aan één dér gemeenteraden in het gebied; aan een groep Leidse studenten in de sociologie en aan de Agrarisch-So- ciale Commissie van Streekverbetering Borger, terwijl voor de beide laatste groe pen door Sudergoa tevens een 1- werd verzorgd. Aan leerlingen van een kweekschool werd herhaaldelijk advies verstrekt om trent het schrijven van een werkstuk voor het vak maatschappijleer, waardoor soms belangwekkende gegevens over het werk gebied worden verkregen. Een poging om in verband met de ko mende ruilverkaveling in Gaasterland aldaar een beroepstentoonstelling te krij gen mislukte, omdat als gevolg van de korte beslissingstermijn geen oplossing voor de financiering kon worden gevon den. Hopelijk zijn deze moeilijkheden oplos baar en kan de tentoonstelling in 1962 plaatsvinden. set in dikke balke ünder hiel hwat bi- dy’t op in greate pleats fan 48 h.a. mei driuwrekkens. Wis, elts is gjin Knol of Wassenaar of Van den Burg en al dy forneamde topmannen, mar hünderten mear biskieden fokkers barre it jier troch in aerdich stik jild mpar foar har fé as de net-fokkers. Dat hja ek mear kosten hawwe, is bikend, mar troch- strings sit er faker in dübeltsje tusken de sinten. Lykwols dit ekonomysk motyf, hoe wichtich ek, is net it iennichste. It is ek fan great bilang, dat de boeren, dy’t har op de fokkerij ütlizze, folie mear en folie djipper arbeidsfreugde kenne as by- hwannear it allinnich om de finansjele baten giet. It hat tsjinstwurdich wolris de skyn, dat in molkmasine of in tractor alles is en dat dêryn nou de heechste winsken fan de boeren yn biwillige binne, mar dat is sa net. Hja jowe gemak en winne tiid en dat is op it heden bysünder fan bi lang, mar hja reitsje net it djipste wê- zen fan de boer. It echte boerwêzen, it heechste fakmanskip en de djipste fol- dienens lizze yn it fokken fan earste klas fé. Dit makket de boer ta in man, dy’t op in sterkste mei syn bidribw for- boun is, dit jowt echt leafde foar it boe- refak, dit sterket syn gefoel fan eigen- wearde en lit him folie üngemakken licht achtsjen. Pat sit likegoed yn it fokken van béste kij en bollen as fan hynders. It is in graat gelok, dat de fokkerij fan Fryske hynders sa flink oplibbe is en in tsjinwicht foarmet tsjin de al to oerdwylske tractormany. It blykt wol, dat hja ek nou jit beide rjucht fan bistean hawwe en wy binne der wiis mei, dat ek dizze fokkerij yn üs hoeke sa goed bikend stiet. It soe in seine wéze as it slagje mocht dizze ech te boerekunst op üs pleatsen bliuwe mocht. Sneek en Bolsward Ter afsluiting van het eigenlijke zelfon derzoek zijn daarna in Bolsward 1 en in Sneek 2 gespreksgroepen gevormd. Er moest hier met een iets gewijzigde deel nemers-,.werving" worden begonnen en de probleemstelling was geheel afge stemd op het meer stedelijke milieu. De aan de orde gestelde vraagpunten waren onder meer: het wonen als zodanig de industrialisatie en het pendelen, re creatiemogelijkheden, belangstelling voor het stadsbestuur. Het verslag ervan „Plattelandssteden in discussie”, is geschreven uit naam van de deelnemers en met hen in slotbijeenkom sten besproken. Het is eerst aan meentebesturen aangeboden en zal het in iets ruimere mate worden ver spreid. Onderzoek en opbouwwerk. In de slotbeschouwingen van „Bestek fan Sudergoa” werd de wenselijkheid van ’n vervolg op het zelfonderzoek, in de vorm van maatschappelijk opbouwwerk, be pleit. De vervolgwerkzaamheden zijn het beste te verdelen in onderzoek en opbouwwerk. Het gaat hier bij het onderzoek om fa- cet-onderzoekjes, waarvan de uitkomsten gebruikt worden voor het opbouwwerk (soms voor de gespreksgroepen). Een beknopte analyse van de Sneker migratie in 1960 leverde als belangrijkste resulta ten op: bijna 1 /4 van de inkomenden in Sneek kwam uit de Zuidwesthoek van de vertrokkenen ging 31% naar het Westen; vooral technisch en administratief ge schoolden vertrokken naar het Wes ten; meer dan de andere gebieden verloor de directe omgeving inwoners aan Sneek; van de ingekomenen in Sneek kwam 27,6% uit grotere steden, van de vertrokkenen ging 41,3% naar grote re .steden (50.000 inw.) Samenstelling gemeenteraden Tijdens gesprekken met groepen en per sonen werden nogal eens stellige menin gen over de gemeenteraden gehoord, die door de onderzoeker door gebrek aan ge gevens niet konden worden bevestigd of bestreden. Derhalve is van de 13 ge meenteraden de samenstelling naar leef tijd, beroep en woonplaats geanalyseerd. In enkele gemeenteraden en partijen bleek een vrij sterke veroudering en een eenzijdige beroepssamenstelling. Enquête hoofden der scholen: Op initiatief van de Industriële Sectie is aan de hoofden van lagere scholen in t gebied een vragenlijst gezonden betref fende school- en beroepskeuze en belang stelling voor technisch onderwijs. Hier mee is een tweeledig doel bereikt: de ge noemde onderwerpen zijn onder de aan dacht van betrokkenen gebracht en er zijn een aantal belangwekkende uitkomsten verkregen. Daarvan zijn te noemen: er wordt in de Zuidwesthoek bij uit zondering van de diensten van er kende voorlichtingsbureaus gebruik gemaakt; de hoofden van protestants-christelij- igheid van Abes- de vlucht van de t en de strijdkrach- Het is al weer drie jaren geleden, dat ik naar Bolsward kwam voor het uitreiken van de Friese literatuurprijs, omdat ik helaas enige malen wegens andere ambts bezigheden verstek moest laten gaan. Deze culturele hoogtijdag voor Friesland is steeds een bijzondere belevenis dank zij ook de stijlvolle entourage, die het stadsbestuur van Bolsward iedere keer opnieuw aan dit gebeuren weet te geven. Alvorens mij tot de prijswinnaar te rich ten, wil ik gaarne een enkel woord spre ken tot de Commissie, die Gedeputeerde Staten van advies heeft gediend met be trekking tot de toekenning van de prijs. U mejuffrouw Dr. Boersma en u mijn heer G. Brouwer wil ik ook van deze plaats nog eens de hartelijke dank van Gedeputeerde Staten van Friesland over brengen voor het omvangrijke en niet ge makkelijke werk, dat hiervoor hebt ver richt. Dat het College terstond en met volledige i gevolgd, zal daan. Aan de strubbelingen rondom het uit brengen van uw advies wil ik liever voor bijgaan, al wil ik wel opmerken, dat het College het heeft betreurd, dat de ver trouwelijke besprekingen der Commissie aan de openbaarheid zijn prijsgegeven. Aan de heer M. Brouwer, die vóór het aanleggen van de boot aan wal is ge sprongen, wil ik niettemin niet de dank onthouden voor het werk, dat ook hij, toen hij nog aan boord was, heeft ge daan. Ik heb mij ter gelegenheid van deze dag eens nader verdiept in uw personalia en ik heb daarbij geconstateerd, dat u niet in Friesland, zoals men dat noemt, ge boren en getogen bent, dat u ook van af komst niet een volbloed Fries bent en dat de taal, waarin u is opgevoed niet het ons gedichten "genis van i, om dat deze steeds naar n de verhalen, die uw van ;e moeder u als kind ver ding slapen, en” noemde n, dat uw die van de had, nog eens bekroond met de Gysbert Japicxpriis. „Een oud vermoeden wordt tot weten, van blijdschap loopt het hart mij over", zo schreef u, maar hiermede zal wel iets anders bedoeld zijn, al is er nu voor u ook reden tot blijdschap. In de moeilijke tijd van oorlog en be zetting, toen u niet ver hier vandaan was ondergedoken, omdat u door de Sicher- heitsdienst werd gezocht, is u begonnen te schrijven en te dichten in de Friese taal en u noemde zich toen Marten Sik- kema, een naam die in Friesland niet vreemd aandeed en welke ook wel zal hebben gestaan op uw vals persoonsbe wijs. Uw alter ego is u blijkbaar zo eigen geworden, dat u oók na de bevrijding is doorgegaan met het gebruiken van uw onderduikersnaam, een naam, die u moest gebruiken, omdat u anders voor de Duitsers niet presentabel was, maar wel ke naam in literair Friesland nadien zulk een goedeklank heeft gekregen dat deze de naam van een bekroond dichter is ge worden. Naast enig proza-werk verschenen er verse dichtbundels van uw hand, terwijl u ook gedichten en ander werk uit ver schillende vreemde talen heeft overgezet, waarbij om een enkel werk te noemen, een vertaling van Schillers Wilhelm Teil. Over de beoordeling van het werk van de prijswinnaar zal straks gesproken worden door de Commissie van advies. Uit het uitgebracht rapport wil ik drrrom alleen maar naar voren brengen de vermelding, dat de dichter een belangrijk aandeel heeft gehad in de ontwikkeling van de Friese taalkunst. Dat dit een grote ver dienste is, behoef ik niet nader uiteen te zetten. Echter niet alleen als schrijver en dichter hebt u Friesland aan u verplicht, ook op ander gebied, ik denk hier bijv, aan uw functies van hoofdassistent van de Frys ke Akademy en van directeur van de R.O.N., later R.O.N.O., hebt u de Frie se belangen gediend. Gaarne wil ik nog de hoop uitspreken, dat u, naast uw leeraarschap in het Ne derlands te Veendam, de gelegenheid zult hebben, de Friese literatuur te blij ven verrijken met uw pennevruchten, het zij in poëzie, of in proza. Wij verheugen er ons over, dat wij de in Utrecht gevormde neerlandicus Gezelle Meerburg uit Groningerland als de Fries Marten Sikkema in Bolsward teruggevonden heb ben. instemming uw advies heeft 1 u hopelijk goed hebben ge- Door middel can missie van Overleg werden de uitkomsten onderzoek aangeboden, aldus lezen wij in i zaamheden van de Stichting Sudergoa van sosioloog aan de stichting is verbonden. Met behulp van een aan de deelnemers verstuurde vragenlijst, is nog een klein eva- luatie-onderzoek verricht. Daaruit bleek nog eens duidelijk, dat in het algemeen aan de Verenigingen voor Plaatselijk Belang een belangrijke plaats wordt toegekend. zorgdheid dient te worden bezien tegen de achtergrond van bestaande onzeker heden omtrent allerlei veranderingen in denken en handelen, die zich in de Zuid westhoek voordoen. Het toerisme is juist een factor, die zicht baar is en bovendien nog van buitenaf werktdaardoor bestaat de mogelijkheid, dat het de aandacht afleidt van de vele veranderingen, die van binnenuit optre den. Het is er Sudergoa voor alles om be gonnen, dat de bewoners een voor hen zelf bevredigend en passend antwoord vinden op die veranderingen. Dat blijkt voor velen todi niet zo ge makkelijk te zijn; tot een gesprek over deze vragen komt het veelal niet, hoewel er een stellige behoefte daaraan blijkt te bestaan.. Daarom heeft Sudergoa alle predikanten en pastoors uitgenodigd voor een bijeen komst; in discussiegroepen hebben zij over de mogelijke taak van de kerken in dit verband gesproken. De reacties waren zeer positief en in twee daaropvolgende bijeenkomsten werd dit uitermate prettige contact nog verstevigd. Een uit de aanwezigen gevormde werk groep heeft een en ander uitgewerkt en aan de bijeenkomst voorgelegd. De bedoeling is, dat in het komende sei zoen binnen de diverse kerkelijke ge meenten en parochies en naderhand mis schien gezamenlijk in de woonplaats, ge praat wordt over vragen betreffende: al gemene veranderingen in dorp en streek, verhouding ouderen-jongeren, kerk en zondag, toerisme. Een handleiding voor het gesprek is door de werkgroep opgesteld. Opbouwwerk. Meestal werden in het opbouwwerk de eerdere deelnemers aan het streekzelfon- derzoek bij de voorbereidingen betrokken Op grond van de uitkomsten van het eer der genoemde evaluatie-onderzoek zijn reeds in sommige gemeenten bijeenkom sten belegd met de besturen van Plaatse lijk Belang (c.q. Dorpsbelang). Ter bespreking van plaatselijke of ge meentelijke vraagstukken werd voorts ver gaderd met verenigingsbesturen, mid denstands verenigingen en actie-comité’. Enkele bijeenkomsten met jongeren had den een niet geheel bevredigend verloop- Vooreerst zal de nadruk komen te liggen op regionale contacten. Plannen daartoe zijn globaal besproken in oriënterende bijeenkomsten met het Moderamen van de Classis Sneek der Ned. Herv. kerk. Er wordt gedacht aan een aantal bijeenkomsten van een werk groep, waarvan de leden de onderschei den richtingen vertegenwoordigen. Basis en uitgangspunt voor het overleg is de sociale situatie, waarin de jongeren in dit gebied verkeren. Uit het streekzelfonderzoek was geble ken, dat het komende toerisme naast en- thouisiasme, toch bij velen ook bezorgd heid over de gevolgen oproept. Deze be- van ds. Schmidt werd in Baarderadeel een vrijzinnige vrouwenver eniging opgericht met aanvankelijk 25 leden. Het muziekcorps „Concordia' te Gaast is na een rustpoos van een achttal jaren als een Phoenix uit zijn as verrezen. Er zijn reeds weer 22 leden. Leon Degrelle. de 30 jarige leider van de Belgische fascisten heeft zijn 200.000 volgelingen opgeroepen tot een mars naar de hoofdstad om de regering weg te vagen als protest tegen de dictatuur. Zoals men elders in dit blad uitvoerig kan lezen werd vrijdag onder grote belang stelling de jaarlijkse door de Ged. Staten van Friesland ingestelde literatuurprijs uitgereikt, de prijs die werd genoemd naar een van de grote zonen van Bolsward, de dichter Gysbert Japicx, die leefde van 1603 tot 1666 en bekend werd door de (na zijn dood) uitgegeven dichtwerken, zijn brieven aan Gabbema en zijn T' ge fan libjen en stjerren. De hear Comm, der Koningin Linthorst Homan, was ditmaal met enige gedeputeerden om de prijs uit te reiken. Hij sprak hierbij de volgende De stad Utrecht heeft Helsinki duizend tulpenbollen geschonken als dank voor de jaarlijkse kerstboom, welke de Finse hoofdstad aan de Domstad schonk. De bollen zijn dezer dagen geplant in de vorm van een molen, zodat de inwoners van Helsinki het komend voorjaar een kleurig souvenir aan Neder land kunnen bewonderen. Een deel van de bollen werd in de grond gezet door burgemeester Lauri Aho van Helsinki r) en de Nederlandse ambassadeur in Finland, fhr. Mr. H. Th. A. M. van Rijckevorsel Sparen is een bezigheid, die als regel in stilte verloopt. Van tijd tot tijd worden de totaalcijfers bekend gemaakt, die de laatste jaren met sprongen voorwaarts gaan. Maar eens per’jaar wordt de deur van de spaarbank met een brede zwaai wijder geopend. Met een grapje en een glimlach schaart men zich achter de loketten, omdat dan aan het sparen een extra feestelijk tintje wordt gegeven. Dat is tijdens de spaar- week, die zich heeft ontwikkeld rond de Raiffeisen-herdenking, die jaarlijks plaats heeft op de derde donderdag in de maand oktober. Op die dag gaat de vlag in top bij vele tienduizenden spaarbanken, overal ter wereld. Deze banken dragen verschillende na men, maar hebben alle de doelstellingen van F. W. Raiffeisen in hun statuten en wel het belangeloos dienen van leden en spaarders. Het werk van Raiffeisen kreeg in het jaar 1849 vaste vorm, toen hij zijn eerste onderlinge- spaar- en leenbank stichtte. Bij de 700 Raiffeisenbanken (boeren leenbanken) aangesloten bij de Coöp. Centr. Raiffeisen-Bank te Utrecht wordt deze stichting in dankbare herinnering gehouden. Daarbij worden de spaarders op bijzon dere wijze verwelkomd tijdens de Inter nationale Raiffeisendag. 3e week oktober 1936 Het is met de zelfstandigheid sinië afgelopen. De na de Negus benoemde minister-president de opperbevelhebber van c: - ten hebben nu toevlucht gezocht in Ol- ganda. Op initiatief ipgericht met aanvankelijk 25 in welke taal en u r al uw voren telde voor u

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1961 | | pagina 1