De honger is nog altijd
wereldvijand no. 1
Belangrijke rol
Nederland in de NOVIB
van
Van Abbema
niet herkiesbaar
als gedeputeerde
Fan
de Martinytoer
óf.
Zilveren filmpjes
Tj. Je J.
us hjoed p p
to sizzen
605
262
1650
1267
383
533
29
100
383
1.10
4019 kg
709
plm. 350
1870
1512
358
635
14
97
415
1.21
4353 kg.
f 42.328,—
10.020,—
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Cantate-uitvoering
zeer geslaagd
f i
DINSDAG 24 OKTOBER 1961
57e JAARGANG
No. 82
I
Meimekoar
4e tueek oktober 1936
'il
f 52.348,—
sil
De moeder die haar kind ziet weg
kwijnen door honger of ziekte, en
daar machteloos tegenover staat,
moet zich wel radeloos voelen. De
moeder is machteloos, U bent het
niet. De Anti-Honger-Actie geeft U
de mogelijkheid haar en haar kind
en zoveel anderen, daadwerkelijk
te helpen
Nederland paraat.
„Nederland was één van de eerste lan
den, die actief deelnamen aan deze we-
reldcampagne. Dit is karakteristiek voor
de verantwoordelijkheid die men in die
landen voelt voor het lot van de volken
in de ontwikkelingsgebieden, aldus Dr.
Sen. Er zijn weinig van deze landen
waar geen Nederlandse technici werken.
In het technische bijstandsprogramma
van de Verenigde Naties speelt Neder
land een uiterst belangrijke rol.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
„Nederf’.
Een speciale stichting „Nederf” is door
het Nederlands Nationaal FAO-comité
Saldo ha
Winst ha
Opbringst ha
Molkjild ha
Féforkeap
Leanen, lesten
Leanbidriuw
Wurktugen
Féfoer
Melkfé ha
Molke per kou
Gemiddeld bidriuw yn dizze groep
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
De dommens is altyd ré
om him seis to biwünderjen
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Ook elders.
In Azië, Zuid- en Midden-Amerika is de
situatie niet veel beter. De ontwikke
ling door de moderne wetenschappen
en techniek maken het mogelijk op
korte termijn verbetering te brengen in
de voedselproduktie-methoden. Experts
zijn er zeker van, dat, wanneer de na
tuurlijke bronnen op de juiste wijze wor
den benut een aanzienlijk groter aantal
mensen voldoende kan worden gevoed
dan de 3 miljard die thans de aarde be
volken.
De Anti-Honger-Actie mag geen vorm
van liefdadigheid zijn, maar dient de
aandacht van de gehele wereld te richten
op de noodzaak om de voorwaarden te
scheppen voor een effectieve aanpak, zo
dat het hongervraagstuk definitief tot
een oplossing wordt gebracht. De Heer
Sen ziet een groeiende belangstelling in
de wereld voor dit vraagstuk.
Voedseloverscliotten.
De projecten in de Freedom-from-Hun-
ger-Campaign uit te voeren, vragen na
tuurlijk tijd. Er zijn reeds enkele be
langrijke in uitvoering genomen. Zoals
het graanverbeteringsobject in het Mid
den Oosten, waarvoor de NOVIB en de
Nederlandse bakkers in 1960 het geld
bijeen brachten.
Tenslotte deelde de heer Sen mede, dat
op de a.s. FAO conferentie in Rome een
rapport van zijn hand, „Development
Trough Food” zal worden behandeld,
waarin hij een plan heeft ontwikkeld
tot het gebruik van voedseloverschotten
voor de ontwikkeling van achtergebleven
gebieden.
Inzameling in ruim 650
gemeenten.
Voordat de heer Sen zijn uiteenzetting
gaf, was hij door de voorzitter van de
NOVIB, Mr. F. J. G. Baron van Voorst
tot Voorst, hartelijk verwelkomd, waar
bij de heer Van Voorst tot Voorst met
nadruk er op wees, dat het bezoek van
de heer Sen niet alleen mocht worden
gezien als een vorm van beleefdheid of
een gelegenheid om de heer Sen op de
hoogte te stellen van wat ér in Neder
land reeds is gedaan, maar in het bij
zonder als een demonstratie van de we
reldwijde aanpak die de strijd tegen de
honger als wereldvijand no. 1 vereist.
De Anti-Honger-Actie zal in zeker 650
gemeenten van ons land, waaronder ook
die van Bolsward en omliggende ge
meenten door comité’s worden georgani
seerd in de week van 23 t.m. 28 oktober,
de week waarin de dag van de Verenig
de Naties valt (24 oktober).
Door middel van inzamelingslijsten en
collectebussen zal aan ons volk worden
gevraagd een royale bijdrage te geven.
Daarnaast zal het speciale gironummer
van de Anti-Honger-Actie 100200 open
staan om bijdragen in ontvangst te ne
men.
research voor dit project onder leiding
van Prof. Terra uit te voeren. Prof.
Terra zal zich daarvoor ter plaatse op
de hoogte stellen van de mogelijkheden
om dit erfgewassenproject uit te voeren,
allereerst in de vorm van een proeftuin,
die in een later stadium door andere
zal worden gevolgd. Van deze proeftui
nen uit zal het plantenmateriaal moe
ten worden gedistribueerd en de oplei
ding op landbouwkundig en huishoud
kundig gebied moeten worden verzorgd.
Het ligt in de bedoeling om bij dit pro
ject vooral Nederlandse deskundigen,
die over tropenervaring beschikken, in
te schakelen. Voor het verkrijgen van
een goed resultaat is de inschakeling
van schooltuinen, missie en zendingspos
ten een onmisbare voorwaarde.
-
Forwurkingskosten wien
Leanen en sos. lésten.
Leanwurker
W urktüchkosten
en Visserij, Mr. V. G. M. Marijnen, in
het t.v.-journaal' van 19 oktober inge
leid. Z. K. H. Prins Bemhard, algemeen
voorzitter van de NOVIB, zou op maan
dag 23 oktober, de eerste collectedag,
een aanbevelend woord spreken in het
t.v.programma van die avond.
Bolsward werd op initiatief van de
g een vergadering
i de mogelijkheid te onderzoe-
chr. muziekvereniging op te
Nieuw project.
Met de opbrengst zal in West-Afrika
een belangrijk project tot verbetering
van de voedselsituatie ter hanc' worden
genomen.
Prof. Ir. G. J. A. Terra lichtte dit nader
toe;
De NOVIB heeft in nauwe samenwer
king met de FAO een plan ontwikkeld
om in het kader van de Freedom-from-
Hunger-Campaign in West-Afrika fi
nanciering en uitvoering te verzorgen
Gedeputeerde S. van Abbema van Lol-
lum heeft, naar het Fr. Dagblad meldt,
aan het provinciaal comité van A.R.-kies
verenigingen meegedeeld, dat hij zich
gezien zijn leeftijd niet weer herkiesbaar
stelt voor het lidmaatschap van de Prov.
Staten.
De heer Van Abbema, die 74 jaar is, is
„Gedeputeerde van financiën” van Fries
land. De heer Van Abbema is sedert'39
lid van de Staten.
Hij was voorheen werkzaam bij het on
derwijs, o.a. in Schettens. Later werd hij
hoofd der chr. school te Lollum, welke
woonplaats hij steeds trouw is gebleven.
Gezien zijn grote verdienste is de heer
Van Abbema die zich bij officiële gele
genheden e.d. altijd een boeiend en vaak
ook humoristisch spreker toonde be
noemd tot ere-burger van de gemeente
Wonseradeel.
f 17.790,—
400,—
2.700,—
Research voor Nederland.
Voedseldeskundigen, huishoudkundigen
e.a. zullen in dit project de bevolking
moeten Ieren wat de waarde van deze
voeding is en de bereidingswijze. Daar
bij aansluitend zal algemene bijstand
worden verleend bij het op gang bren
gen van gezonde en goed functionerende
gemeenschappen.
van een moestuin- of erfgewassenpro- j Het ligt in de bedoeling in Nederland de
Dizze wike is der wer sa’n kostlik wurkje
ütkomd under de biskieden oankundi-
ging: Gestencilde Mededelingen No. 12.
En fierder mei de ündertitel: Het een
voudig benaderen van het bedrijfsresul
taat op weidebedrijven!
Yn it ynliedend wurd seit de Konsulint:
Ir. C. Wind, dat hoe langer hoe meat
dudlik wurdt, dat it ynsicht yn de bi-
driuwsrisseltaten foar eltse boer need-
saeklik is. Dit ynsicht kriget hy net troch
nei to
komme mei it oanskerpjen fan har yn-
sjoch yn har eigen bidriuw. En dit is om
sa to sizzen dochs wol oan alle kanten
oan to rieden. Dêrom riede wy de mins-
ken bysünder oan dit boekje, hwert jit
folie mear weardefolle dingen yn steane
by de Konsulint yn Snits oan to freeg-
jen. Hja sille der folie foardiel fan op-
stekke. Dit is winterwurk fan it boppe-
ste buordtsje.
DE GEZONKEN TRAWLER
„ELIE CHENEVIERE”
De geredde opvarenden van de gezon
ken nederlandse trawler ,,Elie Cbene-
viere” gefotografeerd tijdens de lunch
in Lowestoft, Engeland, waarheen zij
door de Britse traivler „Grandby
Queen” gebracht waren
hoewol de boer in goed ynkomstensifer
hat en oarsom. In boer op in eigen
pleats en mei eigen bern as wurkkrêf-
ten sil grif in goed ynkommen hawwe,
mar aft hy goed buorke hat, is in hiel
oare fraech. Party boeren sjogge dat seis
ek hiel goed yn en litte neist har gewoa-
ne boekhalding (fiskael) ek in bidriuws-
ekonomyske bisifering opstelle.
Dat binne op it foarste plak de L.E.I.
bidriuwen (340) en fierder in lyts oantal
boeren, dy't dat troch de intrale Lanbou-
boekhalding dwaen litte (400). Mar dêr-
mei komt men jit net op it sechte part
fan de bidriuwen. Inkelde jierren lyn is
men mei dizze bidriuwsekonomyske boek
halding bigoun en men hie forwachte,
dat de boeren hjir in drok gebrék fan
meitsje soene, mar it giet oant nou ta
net sa hurd.
Jit fierst tofolle minsken miene, dat it
harren ad wer meat siferderij bringe sil
en dér ha de measten neat gjin forlet
fan, towyl de meardere kosten oaren to-
bekhaldt. Foar de oanslettenen by in
bockhaldbureau, sitte der lykwols gjin
nije wurksumheden yn en hwat de kos
ten oangiet, dy falie wei tsjin it greate
profyt. De ünderfining leart nammers
eltse kear wer, dat de ynfloed fan in bi-
driuwsekonomysk rapport tige posityf is
en bilangrike foarütgongen jowt.
Dêrom moatte de L.E.I. bidriuwen ek
om de pear jier wikselje, oars kypje hja
der tofolle üt. De hear Boerstra hat lyk
wols socht nei in methoade, hwerby op
in ienfaldige wize üt de gewoane boek
halding in aerdige analyse to meitsjen is
fan de gong fan saken op it bidriuw.
De grounslach fan syn wurkwize is, dat
hy neigien hat, dat de winst tige sterk
gearhingbt mei it bidrach oan molkjild
en féforkeap, formindere mei de forwur
kingskosten. Dizze forwurkingskosten
binne dan de post: lean en lésten, ek
fan trêdden (leanbidriuwen) de wurk-
tüchkosten en it féfoer.
bidriuwsrisseltaet kin wol min wèze, al-Ut in goede boekhalding binne dizze
De najaarsinzameling 1961 wordt geor
ganiseerd onder auspiciën van het Ne
derlands Nationaal FAO-comité en in
nauwe samenwerking met het UNES-
CO-Centrum-Nederland en het Neder
lands Comité UNICEF. Een gedeelte
van het ingezamelde zal worden over
gedragen aan UNICEF en UNESCO
I voor het uitvoeren van projecten van
1 deze organisaties, binnen het kader van
de Freedom-from-Hunger-Campaign van
de FAO.
De inzameling voor de Anti-Honger-
Actie is door de Minister van Landbouw
Afrika.
Drie tot vijfhonderd miljoen mensen in j
onze wereld lijden honger. Dat wil zeg
gen: hebben permanent tekort aan da
gelijks voedsel. Foutieve voeding, een
tekort aan onmisbare voedingsstoffen
als eiwitten, vitamines, mineralen e.d.
Ondervoeding is een vraagstuk,, waar
onder nog steeds honderden miljoenen
gebukt gaan. Men kan wel zeggen, dat
tenminste een derde tot de helft van de
wereldbevolking lijdt door honger en
ondervoeding. Men kan zeggen, dat alle
Afrikaanse kinderen, zonder uitzonde
ring gedurende een bepaalde periode van
hun leven aan tekortziekten, in het bij
zonder aan kwashiorkor lijden.
Op donderdag 19 oktober heeft de Nederlandse Organisatie voor Internationale
Bijstand (NOVIB) in een persconferentie opening van zaken gegeven betreffende
een landelijke najaarsinzameling ten behoeve van de .Anti-Honger-Actie.
Deze conferentie kreeg een bijzonder reUcf door de aanwezigheid van de Directeur-
Generaal van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties
(FAO), Dr. B. R. Sen.
Dr. Sen heeft in 1960 de hele wereld opgeroepen voor een gemeenschappelijke
inspanning de Freedom-from-Hunger-Campaign om aan honger en onder,
voeding, die nog steeds voor tenminste de helft van de mensheid realiteit zjjn,
een halt toe te roepen.
ynsicht kriget hy
gean, hwat oerhaldt of tokoart
komt, ek net troch de bipaling fan syn
ynkommen, sa as dat foar de bilêsting
dien wurde moat. Dit ynkommen dochs
hinget gear mei o. syn eigen kapitael
en syn eigen wurkkrêften, mei de tastan
fan de gebouwen en jit folie mear. It
ject. Opvallend is, dat in praktisch ge
heel Afrika een variatie van groene
groenten en fruit ontbreekt. Deze pro-
dukten bevatten een aantal hoogwaar
dige voedingsstoffen, nodig om het men
selijk lichaam gezond te doen opgroeien
en in stand te houden. De Afrikaan
voedt zich in het algemeen veel te een
zijdig en eentonig, waardoor miljoenen
slachtoffers aan zogenaamde tekort
ziekten vallen.
Niet zozeer een te weinig aan voedsel
als wel onevenwichtige voeding is de
voornaamste oorzaak van het hoge ge- de' 'noVIeT opgerichT'ondir lYiding
tal van de kindersterfte tussen 25 en de Wageningse Hoogleraar Profes-
50 in het eerste levensjaar (in Ne- Joosten om djt erfgewassenproject
derland 1.7 en de lage gemiddelde uJt te voeren
levensverwachting. In Afrika wordt
men gemiddeld niet ouder dan 40 tot 45
jaar (in Nederland 72).
Voor He straatverlichting van Dedgum
en Hieslum wordt nog petroleum ge
bruikt.
Finale verkoop van het slot Rijs. Koper
de heer J. Feenstra te Mirns voor de
som van f 4815,
Vijf en twintig jarig bestaan van de
R.K. Middenstandsvereniging „De Han-
ze” te Bolsward. Het tegenwoordige be
stuur bestaat uit H. Wierema, voorz.; F.
v. d. Meer, 2e voorz.Th. Mulder pen-
I ningmeester. A. de Jong, seer.; W. Fran-
Izen. J. v. Hettema en Ign. Wolke
f 20.890,—
Dér komt dan by it féfoer en dat wie:
11619,Mear hoecht men by dizze
methoade net to witten, de oare kosten
hawwe gjin bilangrike ynfloed op it bi
driuwsrisseltaet.
Biwurkingskosten en féfoer wiene to-
gearre 32.509,sadat er in saldo is fan
19839,—.
De greatte fan it brükte lan wie 28 ha,
sadat dit bidriuwssaldo per ha ütkomt op
709,De boer kriget nou it ünder-
steande listke;
Sa’n listke jowt de boer in tige goed yn
sicht yn it plak, hwat syn bidriuw yn-
nimt tusken de oaren en ek hwert de
forskillen yn lizze. En dêrmei is hy folie
mear gebaet as mei it ynkomstensifer,
dat him neat gjin haldfêst jowt oer it
risseltaet fan syn buorkjen.
De mear as 4000 bidriuwen yn dit kon-
sulintskip: Snits, dy’t oant nou ta gjin
bidriuwsekonomyske boekhalding oan-
halde, soene mei it brüken fan dizze ien
faldige methoade al in hiel ein hinne
Jou bidriuw
posten meast wol to finen. En dan docht
bliken, dat de bidriuwswinst sterk kor-
respondeart mei dit boppeneamde saldo
Hoe heger it bruto-saldo is per ha, hoe
heger ae winst. Hja geane foar liker-
nóch 90 meimekoar op en óf.
In foarbyld is faeks it meast sprekkend.
Wy jowe hjir ien üt dit boekje fan in
bidriuw op feangroun fan 28 ha yn
it jier ’58/’59.
Dit bidriuw lei boppe it gemiddelde, sa
as wol blike sil. Earst dos dè bruto-op-
bringst:
Molkjild, mei eigen gebrük
en foar it jongfé
Omset en oanwaechs fé
DE GROUNSLACH FAN IT BIDRIUW
It Lanbouskip Snits is der net om ’e
nocht. Hyltya wer forrast it de boeren
mei praktyske meidielingen, koarte gear-
fettingen fan har ündersyk en meidielin
gen oer in wichtich bidriuwsfaset.
om op de
zondagmiddag eens in de maand een ver
antwoorde uitvoering te geven ten zeer
ste gewaardeerd.
Heukoor gekleed in de bekende koor-
mantels maakt steeds een onvergete
lijke indruk, zowel op hen, die het voor
het eerst horen zingen als op hen, die
met deze kunst-uiting in de loop der ja-
ren vertrouwd zijn geraakt. In zijn recen-
tie schreef de muzikale medewerker van
de Leeuwarder Courant het volgende
De uitvoering van Johann Pachelbels
koorcantate „Was Gott tut, das ist wohl-
getan” in de Bolswarder Martini moet,
daar zijn we van overtuigd, als geslaagd
worden beschouwd. Om te beginnen
heeft het publiek het Hervormd Kerk
koor bepaald niet in de steek gelaten-
Ruim vierhonderd Bolswarders zetten
zich, de interland voetbalwedstrijd ten
spijt, tegen kwart voor drie in de kerk
banken. Dat was verheugend. Nog meer
verheugend was het, dat het koor blijk
gaf van het werk zorgvuldig te hebben
bestudeerd en een bijkans van smetten
vrije vertolking gaf, daarbij naast ’t pro
duceren van een zeer goede samenklank
aan een hoge mate van muzikale feeling
uiting gevend. Pachelbels muziek ademt
immers een eigen sfeer. Zij is minder
markant dan die van Bach, neigen als zij
doet naar het Zuiden (wordt Pachelbel
niet gezien als de „brug” tussen Frober-
ger en Bach?), doch wordt, ondanks ru
dimenten van primitiviteit, nimmer ba
naal. Met andere woorden: de ontroe
ring wordt niet op gemakkelijke voor
waarden verstrekt, als alles goed is ten
minste.
Welnu, alles was, voorzover de wat gril
lige akoestiek van de Martini ons dat toe
stond te konstateren, goed. Het werden
waardevolle momenten, daar in het im
posante kerkgebouw van Bolsward, mo
menten van verstilling en, inderdaad van
ontroering.
Als inleiding speelde de heer Schrik een
op de cantate geïnspireerd orgelwerk van
Pachelbel en werd besloten met een a
cappella-stuk van een oudere tijdgenoot
van Pachelbel, Schuetz.
De dirigent, wiens opvatting onopge
smukt, misschien iets trekkend naar ro
mantiek, maar in ieder geval bijzonder
getroffen was, het koor, de strijkers van
het Frysk Orkest en de heer Boeijenga
verdienen alle lof voor de uitvoering, die
(gelukkig) volgens sommigen te kort
duurde. We willen van die lof beslist
niets afknabbelen, wanneer we de hoop
uitspreken, dat het in de toekomst nog
mogelijk zal zijn de continuo-partij niet
op een piano, maar op ’n daartoe beter
geëigend instrument te spelen, een clave-
cymbel of een koororgel dus.
De heer Boeijenga had nu ’n wat on
dankbare taak.
Niettemin zullen degenen, die aanwezig
waren, met belangstelling uitzien naar de
volgende uitvoering in de reeks.
De inzet van de serie cantate-uitvoerin-
gen van het kerkkoor te Bolsward heeft
een gunstig onthaal en een zeer goede
pers gehad.
Algemeen wordt het streven
Hwat hat Qabe Skroar
Te
chr. Oranjevereniging
belegd om
ken een
richten. Er waren 50 belangstellenden.
Een 25 gaven zich op als lid. Als voor
lopig bestuur werden gekozen de heren
H. Falkema, W. Bos, H;. Rottiné, R.
Stellingwerf en H. Keur.
De N.S.B. vergadering te Arum door
plm. 35 personen bezocht. Na een ope
ningswoord van H. Elzipga te Wons
sprak W. v. d. Goes van Naters over ’t
onderwerp „Revolutie”. Na afloop werd
het Wilhelmus gezongen. Zij die zich
hiermee niet konden verenigen verlieten
vooraf de zaal.
7
f
