HEROPENING FOTO STEGGERDA „KANKER EEN PROBLEEM” de ziekte voor soms Een nuttige brochure: Angst groter gevaar dan de ziekte zelf .<57,5 Fan de Marl iny loer 1 Ontspoorde jeugd STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Zilveren filmpjes Radiocursus openbaar kunstbezit DINSDAG 14 NOVEMBER 1961 57e JAARGANG No. 88 I' PIET krachtig ,,neen’ zo Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 15 Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335 (K5157) Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs^!! cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Enkel in hun ban. Die doen harten I As men alle dingen foarüt wist, wie rykwurden gjin kunst huiselijkheid? groeit, vroeg of laat I Weer zou ons een misdruf schokken Door drie jongelui gepleegd ’t Vriendje heette stil vertrokken’ Een voorval, dat niet zwaar weegt De ouders wilden het geloven Het leugenweefsel zat goed dicht Maar hun hoop bleek niet te doven Er komt vast een keer bericht. Vrijdag j.l. vond de heropening plaats van het grondig gemoderniseerde bedrijf van fotograaf N. R. Steggerda. Aan deze heropening ging ’s middags <4'n receptie vooraf, die gehouden werd in hotel „de Wijnberg” en waarvoor gro te belangstelling bestond. Een broer van de eigenaar, de heer B. H. Steggerda, tot 1 mei 1959 eveneens werkzaam in het bedrijf aan de Dijk- straat, fungeerde als ceremoniemeester. Hij riep allen een welkom toe. Een kort historisch overzicht werd door de eigenaar zelf gegeven. De gebroeders Steggerda zijn niet over één nacht ijs gegaan. Alvorens zij een eigen fotobedrijf be gonnen, hebben zij verschillende contac ten gelegd, meningeen gepeild en advie zen ingewonnen. Him bedrijf voorzag in een grote behoefte en reeds binnen een jaar betrokken zij het tegenwoordige pand, waar wijlen de heer P. D. van der Klei woonde. De heer Steggerda achtte het voor de Bolswardse middenstand van groot be lang om zich aan te passen bij een ver anderde samenleving. Bolsward is een verzorgingscentrum en het bij de tijd blijven is één van de elementairste din gen, om de plaats als goed verzorgings centrum te behouden. Op deze feestelijke dag bracht spreker it of njoggen ure nei wurk of men it fanselssprek- boer om fjouwer Bolswards Nieuwsblad Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad it tal arbeidsuren! Mar dan net sa, dat de arbeider hyltyd minder en de boer en de bern hyltyd mear uren arbeidzje moat- te. Dan brekt men de bigjinnendesosiale posysje fan de boer wer hurd óf. Mear dübele dagen foar de oar. Né, dizze lost wurde as it slagget om de wurksum- y. in normale wurkdei krije. Dit sil op de as de boe- en mentael ré binne om yngripende foroaringen nei to stribjen. It skoft tusken de beide melktiden is hjir de greate swierrichheit. It oerdei-skoft moat lytser makke wurde, gjin 12 uren dêrtusken, mar tsien of njoggen. It mel ken seis is al aerdich ynkoarte troch de ynfiering fan melkmasines, al of net mei fêste molklieding. It mechanysk mjuksjen is op kommende wei, de earsten binne der en mei inkelde jierren stiet dat rounom foar de doar. In stikmannich boeren yn de St. Nykster kontreijen binne mei Ir. Wind fan Snits drok dwaende om yn har bidriuwen de 48 ürige wurkwike to birikken. Dizze re- volutionnaire ombou fan it aide boere- fak liket nou de measten wol op fleanen. Mar hoefolle mal guod hjir ek oer ut- spuid wurde sil, it set like fêst troch as destiids de forpleatsing fan de büter- en tsiismakkerij fan pleats nei fabryk. En hoe gauwer it syn bislach krije mocht hoe gauwer de persoanlike en meatskip- like foardielen hjirfan de boerestan mei har arbeiders to’n goede komme sille. Hoe slim ek. de tradysje moat trochbrut- sen wurde, de tiid twingt dy kant üt. Tj. de - 3e week november 1936 De regering van Franco door Italië en Duitsland erkend. Bijzonder mooie modellen dames pols horloges f 2,50 en hoger. Herenpolshor loges vanaf f 1,50. H. Y. Kramer, Bols ward. In 1934 was het sterftecijfer in Friesland 9.39 per 1000 in 1936 9.83. Dit is ho ger dan het laïidsgemiddelde. Het komt vooral door het vertrek van vele jonge mensen naar elders. In 14 Friese gemeenten ging de bevol king achteruit, o.a. in Baarderadeel, Fra- nekeradeel, Hennaarderadeel, Hindeloo- en Workum. van hoofd der o.l. Echter zulke ouders dragen In hun opvoeding mee schuld Weinig tucht, de beurs der blagen Werd zorgloos royaal gevuld Niet nodig hun controleren Laat ze gaan en gun ze wat Heus die houding hielp de heren’ Onbedoeld op ’t duister pad Jeugd is bezig te ontsporen Het lijkt regel van onze tijd Hoeveel onrijpen verloren De leiding en Juist hierdoor De giftwortel van het kwaad naast dank aan God, ook dank aan zijn vrouw, zijn ouders, Bolswards burge meester, zijn personeel en voorts allen, die hadden meegeholpen aan de totstand koming van dit hypermoderne pand. Burgemeester Mr. 3. A. Geukers, prees de heer Steggerda, omdat hij zich wel heel erg safe had gesteld bij de oprich ting van zijn bedrijf. Voorts schetste hij de situaties bij feestelijkheden. Met na me bij het sluiten van huwelijken op ’t stadhuis is de fotograaf een belangrijk persoon. Er is een heel goede samen werking in Bolsward tussen fotobedrijf Steggerda en het dienstdoende personeel op het stadhuis. Spreker bracht een woord van hulde aan de heer Steggerda en zijn vrouw voor de initiatieven, die zij hebben genomen tot verfraaiing van hun pand. Namens de Ned. Fotografen Patroons- vereniging sprak de heer Leenheer woor den van waardering voor het werk, dat de heer Steggerde levert. Ons produkt moet iets persoonlijks hebben, aldus spreker. Het heeft levenswaarde. Een zeer geestige speech hield de heer genja zich zeer in het bijzonder tot de F. J. Obbema van Sneek, 1 mens de bond van Nederlandse Fotohan- CXXU. 4-' 11V41U41U. 4.4^1, f, 4 W VV. j teit van de aanwezigen bood hij de jubi- laris een kruik met geestrijk vocht aan. «Deze aanbieding hield' verband met het vele doktoren zich er wel voor wachten hun patiënt te vertellen, dat hij kanker heeft, ook al is die van betrekkelijk on schuldige aard. Het is waar, dat ook in Nederland gelukkig duizenden genezen kankerpatiënten rondlopen, maar zij we ten dit veelal niet, omdat zij niet eens wisten dat zij aan die „verschrikkelijke ziekte’’ hebben geleden. Ga vroeg naar de dokter Bedenk, dat de genezingskansen veel en veel groter zijn voor hen, die zich vroeg tijdig voor een nader onderzoek melden. Helaas weerhoudt de angst, die toch met recht redeloos mag worden genoemd, ve len van een zo vroeg mogelijk onderzoek. Daarom dreigt die angst een groter ge vaar te worden dan de ziekte zelf. Maak het Uzelf en uw arts niet moei- lijker door te veel en veel te laat te laten onderzoeken, indien u meent, dat hetkan- onderzoeken, indien u meent, dat ’t kan- Veelal blijkt dan, dat u gelukkig mis was in uw lekendiagnose. Niettemin is het verstandig vroeg te ko men. Wees er van overtuigd, dat er overal in Nederland en niet in de laatste plaats in dertien speciale centra onafgebro ken wordt gevochten tegen deze ziekte. Ook u kunt daarbij helpen, door aller eerst die angst te laten varen. Ook in Nederland genezen patiën ten Kanker blijft echter het merkbeeld dra gen van een slepend, pijnlijk en lang durig ziekteproces waar onherroepelijk de oood op moet volgen. Is dat merk beeld echter juist?' Het antwoord kan een zijn. Maar velen zullen dit moeilijk kun nen geloven. Waarom? Wel zolang de vrees voor de ziekte blijft bestaan, zullen Dêr’t tüzenen en jitteris tüzenen mins- ken al jierren in arbeidswike hiene fan 48 uren, foun men it hiel gewoan, dat arbeider en boer ien fan 70 makken. Dêr’t it greatste diel fan de minsken om sawn, achl kantoar gie, foun kend, dat arbeider en ure de tekkens opsloegen. Dat koe omt op it plattelan in greate reserve wie oan arbeidskrêften en yn it miene hiel hwat bern al fierst to gau foar it wurk brukt waerden. Mar dizze situaesje is tige hurd oan it foroarjen. Fan twa kanten wurdt hjir tsjin yngien. Alderearst fan de side fan de arbeiders en har organisaesjes. Gjin jier giet foarby of iimmeroan komt as wichtichste punt op ae agenda: it tal uren fan de C.A.O.’s. Dy lizze ommers folie heger as by ambacht of yndustry, kantoar of saek. Ek hjoed noch sitte hja boppe de 3000 uren yn de greidboersbi- driuwen. De measte boeren miene earlik, dat dit ek net oars kin, omt men dochs de kij melke en fuorje moat en dit net oars as moarns bitiid en jouns om deselde tiid dwaen moat, mar it gefolch is west, dat yn koarte jierren tüzenen arbeiders de nuorkerij forlitten hawwe. En dat gyng net om it lean, dat mei hündert goune wyks hiel wol blykje kin mei oare ar beidskanen. Yn de noardlike provinsjes is dizze üttocht fierst to hurd gien en de boerehelpforienings, dy't nou yn de bi- langstelling steane, wize neist de leanbi- driuwen düdlik oan, dat de ütstjit hjirre to great west hat. Wol de arbeidsforsjenning op de buor- kerijen takomst halde, dan sil der jit in yngripende wiziging komme moatte jyn de styl fan buorkjen. Mei namme yn Moordenaars moet men opsluiten Stil, een beetje netjes want Hun papa heeft naam en duiten Is in ’t dorp een man van stand Dus een uitzonderingspositie Kijk maar naar zijn deftig pand Blijkbaar werkt dan de justitie Liefst met de fluwelen hand. as diggelfjür Lees die brochure Laat u hierbij op weg helpen door lezing van de in de aanhef van dit artikelge- noemde brochure, die tegen betaling van 30 cent verkrijgbaar is bij het Bureau Voorlichting van de Landelijke Organi satie voor de Kankerbestrijding, de Lai- ressestraat 33, Amsterdam-Z. en bij de Ver. tot Steun aan het K.W.F., Konin ginneweg 28, Amsterdam-Z feit, dat de heer Steggerda zijn atelier tijdelijk op de bovenzaal van hotel „Hof van Holland’’ had gevestigd. De aannemer, de heer 3. de Vries uit Sneek bood een bandrecorder aan en memoreerde in zijn redevoering allen, die bij de herbouw en modernisering werkzaam waren geweest. De zes kinderen van de heer Steggerda zongen een liedje, waarin zij heel goed tot uiting brachten, dat zij de levende foto van de heer Steggerda waren. De heer L. J. de Haan, die zelf het pand mee verfraaid had, schetste de kalmte en charmantheid van de heer Steggerda en zijn vrouw. De sfeer tijdens de herbouw was tip top geweest. Spreker compli menteerde eveneens uit naam van de W.A.C. In zijn dankwoord richtte de heer Steg- _J die sprak na-1 familie Bijlsma, die tijdens de herbouw ndse Fotohan- aan fotobedrijf Steggerda onderdak ver- delaren, afd. Friesland. Tot grote hilari-schafte. „Wat wij van hen hebben on dervonden,” aldus spreker, „grenst aan het ongelofelijke.” Ten slotte werd het nieuwe bedrijf ge opend door Mr. J. A. Geukers, hetgeen hij deed door het kieken van het nieuwe pand. Van de gelegenheid, om het gloednieuwe pand te bezichtigen, namen allen een dankbaar gebruik. IT SET GRIF TROCH It nijs, dat de kampioenbolle fan de lés te bollekeuring yn Ljouwert foar in grou stik jild forkoft is oan in fokforiening yn Noard-Frankryk giet troch it Jan. Lyksa dat oare nijs, dat in boer to Aels- mear yn ’e pleit is oer de priis fan syn buorkerij fan 18 h.a. dêr’t de gemeente trije ton foar bitelje wol, mar de eigner ien mijoen foar freget. Sokke nijtsjes dogge it altyd by it greate publyk en drage der in bulte ta by, om in glêd for- keart ynsicht yn de agraryske situaesje to fêstigjen. De greate blêdden fine meas- tentiids eat oer it plattelan of de boere- wrald allinnich mar in plak wurdich as it sensationeel is. Oer de realistyske en Het is helaas niet zo, dat, zoals sommige sensationele krantenkoppen ons graag zouden willen doen geloven, het .geheim van de kanker al ontdekt zou zijn. Men hoort er na zo’n eerste berichtgeving nooit meer iets van of vindt enige tijd later weer een nieuwe sensatie kop van het kankerfront. Helaas wekken dit soort publicaties een hoop op genezing, die de patiënten straks toch weer zullen moeten laten varen. De bittere ontgoocheling en het leed dat de ze onverantwoordelijke publikaties teweeg brengen is met geen pen te beschrijven. Kanker altijd ongeneselijk? Een geheel andere zijde van dit probleem is, dat men uit deze elkaar opvolgende sensatie-berichten, die op niets uitlopen, de indruk moeten krijgen, dat- men met het kankervraagstuk nog niet veel verder is gekomen. Dit zou het grote publiek overigens ten onrechte, .kopschuw’ kunnen maken. Voeg daarbij het feit, dat het woord kan ker op zichzelf al met de nodige omzich tigheid en angst wordt uitgesproken, dan raken wij nog verder af van het doel dat wij zouden willen bereiken: het wegne men van de redeloze angst voor deze ziekte. Een ziekte die tot nu toe in Ne derland volgens de leek bij voorbaat doch volkomen ten onrechte als on geneselijk wordt bestempeld. Toch worden er vorderingen ge maakt. Er worden echter wel degelijk vorderin gen gemaakt om de ziekte te bestrijden, getuige het feit, dat alleen al in Ameri ka ruim een miljoen mensen genzen zijn van kanker. Is de wetenschap in Amerika dan al verder voortgeschreden dan in Ne derland Neen, Nederland staat daarbij geenszins ten achter, maar de instelling van het Amerikaanse publiek t.o.v. kanker is ’n geheel andere dan hier te lande- Men durft er daar vrijuit over spreken! Toch zouden deze Amerikaanse cijfers eigen lijk al in staat moeten zijn, de nuchtere beschouwer het redeloze van de angst voor kanker te doen inzien. Maar tot dit pupt is het Nederlandse pu bliek helaas nog niet gekomen. Angst een slechte raadgever. En dan te bedenken, dat het nog niet lang geleden is, dat men uit angst voor het woord tuberculose dit maar af kortte tot T.B.C. Thans spreekt ieder openlijk over tuberculose, omdat het sterfteper centage is gereduceerd tot een betrekke lijk klein percentage. Dat weet iedereen! Op dit ogenblik moet men helaas nog constateren, dat de angst voor kanker op zichzelf al een ziekte is, die erger dreigt te worden dan de ziekte zelf. Is dat re delijk? „Ja” zegt het grote publiek, „want de ziekte neemt toch maar in omvang toe Is dat waar? yngewikkelde tastan fan dit folksdiel nimme hja sa goed as neat op en har striid om yn it folk in reedlik plak yn to nimmen, giet harren foarby. En dochs sil it in hiele toer wurde om net allinnich ekonomysk mar ek sosiael yn de nije tiid in forantwurde plak to bihalden. Wy hawwe it al mear as ien kear sein, dat de posysje fan de nederlanske agra riër allinnich dan mar reedlik bliuwe kin, as hy sa sterk mooglik forboun is mei it libbenspeil fan de oare folksdie- len. It isolemint is foar har takomst de dea, dêryn soene hja earst sosiael en dêr- nei ekonomysk forkommerje. It libben fan de boer, tünder en syn folk mei ge- rêst in eigen stimpel drage en sil dat ek altyd dwaen, mar it peil, it niveau moat gelykweardich wêze of wurde oan dat fan oaren. En de histoaryske situaesje is, dat op allerhanne gebiet in efterstan yn- roun wurde moat. In efterstan, dy’t net alderearst yn it ekonomyske flak leit, mar jit folie mear yn hwat men op it he den mei de namme: „leefbaarheid” oan- tsjut. Dat bigrypleefbaarheid, sit hiel hwat yn. Dat bigjint by de posysje fan de minsken, dy't yn dit fak har brea for- tsjinje. Har hüshalding, har foarming, har oplieding, har takomstmooglikheden, har ekonomyske, soasiale en kulturele üntjowing, har mooglikheden om oan re- kreaesje en gesellichheitslibben diel to nimmen, har wente, har bidriuwsynjroch- ting, har oansjen, har maetskiplike wear- dearring yn ien wurd har folsleine situ aesje heart op nederlansk peil to stean. Lang, al lang hat dat net sa west. Oant de oarloch ta foelen boer en arbeider bu ten de arbeidswetten, buten de sosiale foarsjenningen en greatendiels buten de kulturele en rekreative aktiviteiten. pen, Wymbritseradeel Voor de betrekking school te Hitzurn hebben zich 57 sollici tanten aangemeld. In het Julianapark zijn 3 herten gearri veerd. De 4e werd bij het vangen ge wond en moest worden afgemaakt. De dieren zijn afkomstig uit een natuurre servaat. Honden mogen voortaan in het park niet meer worden toegelaten. Krekt ütkommen „Ut de Gielgoerde”, in bondel novellen fan Simke Kloosterman yn ban f 3,50. Driekwart van de onderwijzers in de Ver. Staten zijn vrouwen. Er zijn in Ame- rika nog 138.542 scholen met slechts één klasselokaal. Geen overhaaste conclusies. Inderdaad komt kanker als doodsoorzaak op de tweede plaats in de statistiek. Dus toch Geen overhaaste conclusie alstublieft. Want bedenk dan w’el, dat, door verfij ning van de diagnose, kanker steeds meer als doodsoorzaak kan worden vastgesteld. Bovendien is hier nog een geheel andere factor in het spel. De bevolking van Nederland is de afge lopen eeuw n.l. geweldig toegenomen en de gemiddelde leeftijd van de Nederlan ders wordt gelukkig steeds hoger. Een vergelijking tussen 1850 en 1950 leert, dat in 1850 het gemiddelde aantal te ver wachten levensjaren voor de pasgeboren jongen 36,2 jaar was, voor een pasgebo ren meisje 38,5 jaar. Deze te verwachten leeftijden in 1950 zijn resp. 70,6 en 72,9 jaar. Deze stijging van de gemiddelde leeftijd is enerzijds te danken aan de vooruitgang der sociale omstandigheden (hogere levensstandaard, betere wonin gen), anderzijds aan de vooruitgang op hygiënisch gebied (goede riolering, vuil- verwijdering, waterleiding) etc. Voorts ontwikkelde de preventieve ge neeskunde het voorkomen van ziekten dus zich tot een ongekend hoge trap. Ook de voortschrijding der curatieve ge neeskunde (penicilline, bloedtransfusie, Ook het volgend jaar stelt de Stichting Openbaar Kunstbezit u in de gelegenheid te genieten van de schoonheid, die in onze Nederlandse musea is verzameld. In een serie radiopraatjes, elke maandag avond van tien minuten voor zeven tot zeven uur, worden in totaal veertig fraaie kleurenreprodukties van bekende schilde rijen, beeldhouwwerken, grafiek enz., besproken. Deze reprodukties ontvangt men dan van tevoren. De radioteksten krijgt men ach teraf thuisgestuurd. Verder ontvangen de deelnemers een gratis toegangsbewijs dat geldig is voor meer dan vijftig musea. De kosten van deze kursus bedragen f 9.75. Wie mee wil doen moet dat bedrag over schrijven op postgirorekening 1665 van Openbaar Kunstbezit te Amsterdam. De nieuwe kursus start op 15 januari. Hwat hat Qabe Skroar üs hjoed p p to sizzen long- en hartchirurgie) heeft tot die ver hoging van de gemiddelde leeftijd een belangrijke bijdrage geleverd. Hoe gelukkig dit steeds hoger worden van de gemiddelde leeftijd ook moge zijn het aantal kankergevallen wordt daar door ongunstig beïnvloed. Immers, het is een ziekte, die voornamelijk begint op middelbare leeftijd en het meest voor komt op oudere leeftijd. En juist deze hoogste leeftijdsgroepen nu zijn, zoals hierboven bleek, de laatste jaren aanmer kelijk toegenomen. Zoals gezegd, kan door verfijning van de diagnostiek kanker beter dan vroeger als doodsoorzaak worden vastgesteld. M.a.w. vroeger overleden ook mensen aan kan ker, zonder dat dit medisch als oorzaak kon worden aangetoond. Dit betekent geenszins dat door de perfectionering van het onderzoek en ten gevolge van het daardoor veelvuldige ontdekken van kanker, de ziekte aan de winnende hand zou zijn. Integendeel, want er kan ook veel meer dan vroeger met succes wor den ingegrepen. Reeds thans kan worden gesteld, dat de kankersterfte voor vrouwen aan het af- nemen is, terwijl deze sterfte'bij mannen blijft schommelen om een gemiddelde van 88 per 100.000 inwoners per jaar. En dat terwijl de gemiddelde leeftijd van de bevolking nog steeds stijgt. Toch blijft het een feit, dat kanker in ons denken en in onze gesprekken zo’n grote plaats in neemt en zo’n ongunstige betekenis heeft gekregen. Maar waarom accepteren wij in het al gemeen dan wel en veel gemakkelijker de dood ten gevolge van hartverlam ming? En wat zegt u het woord griep? Och ja, een ziekte als je het zo noe men mag die je hoogstens een paar onaangename dagen bezorgt. Maar nie mand denkt aan de duizenden doden per jaar, die dat onschuldige griepje tenge volge van complicaties op zijn naam heeft staan. Dat bericht is nu gekomen Ouders zien hun zoon nooit weer ige dromen blijvend zeer Geen van ’t drietal toonde schaamte Toen ze werden opgespoord Met kalm overleg beraamden Ze hun beestachtige moord Onlangs verscheen van de hand van dr. Van Duinen, een aldus getitelde brochure samengesteld onder auspiciën van de Voorlichtingscommissie van de Landelijke Or ganisatie vc,or de Kankerbestrijding. Deze uitgave werd financieel mogelijk gemaakt door de Stichting Koningin Wil helmina Fonds. De inhoud van deze brochure is belangwekkend, omdat hierin o.m. een duidelijke stelling wordt genomen tegen de redeloze angst van de mens voor alleen al het woord kanker frije dagen foar de iene, bitsjut ommers: mear knipende kwestje kin allinnich goed op- heden sa to regeljen, dat hja beide jI 1 1 TA', -I greidpleatsen allinnich kinne ren kans sjogge ri pende foro It skoft tusken de beide melktiden

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1961 | | pagina 1