De Gaulle: weer afwijkende mening
en
I
i
Kersttijd: Geschenken
andere gebruiken
India overmeesterde Goa
Eindelijk naar oplossing voor Katanga?
to sizzen
Sisu Keki
Verboden
Kerstviering
De iennicliste namme
Kerstmis 1961
rs.vs.vs;
'e
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
7 dsert S. J. JU on.'..
■Ti
E i
till
VRIJDAG 22 DECEMBER 1961
57e JAARGANG
No. 99
GEEVACUEERD UIT GOA
het prestige van Nehroe herstellen.
dit
GEDENKPENNINGEN KONINKLIJK PAAR
de jubel fan it „Eare sij God
c?
de koorleider, Franz
ÜS
de Chinezen kan worden. Goa moet nu
verhinderen, dat dit onderzoek door de Amerikaanse en Engelse ambassadeurs
hervat zal worden. Zij heeft er zich min of meer van gedistantieerd.
Goa.
Nadat de spanning al enige tijd was
gegroeid, heeft India maandag de weg
van het geduld verlaten en zich met
geweld gericht tegen het Portugese ge-
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 - Na 18.50 uur 2505 of 2555
(K5157)
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
z
Atoomkracht voor
N.A.V.O.?
Strauss, de West-Duitse minister van
defensie, voerde een pleidooi voor een
atoommacht voor de N.A.V.O., waar
door alle bondgenoten zeggenschap zou
den krijgen over kernwapens en niet
langer Amerika, Engeland en Frankrijk
alleen. En van deze landen is in feite
alleen Amerika van belang. Officieel
bestaat er voor dit oorspronkelijk Ame
rikaanse plan nog belangstelling van
Amerikaanse zijde, maar men heeft de
indruk, dat men het liever op de lange
baan wil schuiven, omdat men van oor
deel is, dat de Europese bondgenoten
zich vooral moeten richten op de zoge
naamde verdediging met conventionele
wapens.
f
f
Integratie.
De N.A.V.O. streeft naar de nauwe sa
menwerking die men wel integratie
noemt, uitgaande van de gedachte, dat
in Europa geen enkel land meer sterk
genoeg is om afzonderlijk voor zijn de
fensie te zorgen. Het trof wel heel on
gelukkig, dat Debré, de Franse premier,
vorige week dinsdag in de Senaat juist
een felle aanval op deze integratie
meende te moeten lanceren en getuig
de van een onvervalst nationalisme.
De koning
hem bij zijn
het, dat in 1904
Nehroe.
Men vraagt zich af, waarom Nehroe,
befaamd als vredesapostel en het ge
duld zelve, dit voor hem zo tegennatuur
lijke besluit heeft genomen, hoewel er
zowel in Kasjmir als in Hainderabad ook
van middelen gebruik is gemaakt, die
moreel niet geheel door de beugel kon
den. Is het anti-kolonialisme van Nehroe
zo’n overweldigende kracht, dat hij niet
langer geduld kon oefenen, hoewel Goa
in geen enkel opzicht voor India een
bedreiging was?
i meer bespeeld kon worden. De priester,
i1 de eerwaarde Josef Mohr, wilde zijn be-
Berlijn.
Deze ambassadeurs zal dus de taak toe
vallen te onderzoeken wat de jongste
redevoeringen van Chroestsjow en zijn
ambassadeur in Washington, Mensjikow
te betekenen hebben. Dezen hebben zich
beiden weer zeer nadrukkelijk op het
standpunt gesteld, dat de kwestie-Berlijn
als onderdeel van het vredesverdrag met
Duitsland, eventueel Oost-Duitsland,
moet worden gezien, zodat men mag
verwachten, dat de kwestie van de
D.D.R. niet zal kunnen worden ontwe
ken.
Bijzonder treffend waren de woorden
van minister MacNamara, de Ameri
kaanse minister van defensie, die er de
Europese bondgenoten op kon wijzen,
dat zij nog bijzonder weinig hadden ge
daan om de defensie van Europa op een
peil te brengen, dat voldoende zou kun
nen worden geacht om een politiek te
kunnen opbouwen. Sinds de crisis van
Berlijn in juni weer acuut is geworden,
heeft Amerika 159.000 reservisten onder
de wapenen geroepen en de militaire
uitgaven met 6 miljard dollar verhoogd.
en stond boven op een
It is foar in man
öf ünmooglik óf hiel kostber
om de tinzen fan in frou to rieden
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
gehouden en waarbij Nehroe ongetwij
feld als grote nationale figuur de winst
voor zijn Congrespartij in de wacht wil
slepen. En juist op dat punt was hij de
laatste tijd zo kwetsbaar gebleken door
de onmacht, die hij tegenover de agres
sie van de Chinezen in Ladakh, in het
Oosten van het door India bezette deel
van Kasjmir, aan de dag heeft gelegd.
De Chinezen hebben hier al enkele ja-
ren militaire posten gevestigd en zij
leggen er wegen aan zonder gevoelig te
zijn voor de vermanende woorden van
Nehroe. Deze heeft weliswaar verklaard,
dat er bij verdergaande Chinese actie
wel eens oorlog tussen beide landen zou
kunnen uitbreken, maar ook, dat hij be
grip zou hebben voor grenscorrecties in
dit onherbergzame bergland, dat echter
op de duur van strategisch belang voor
De Raad van de Noord-Atlantische Verdrags-Organisatie (N.A.V.O.) heeft vorige
week in zijn vergadering op ministerieel niveau nauwelijks iets gedaan, waar
het nageslacht naar zal verwijzen, maar als men het wereldnieuws van week
tot week wil Ibijhouden, dan moet toch worden verteld, wat er zich heeft afge
speeld.
In de Raad is voornamelijk de politiek ten opzichte van Berlyn ter sprake geko
men en al tracht men het in het slotcommuniqué te verbloemen, de verschillen
van inzicht zijn blijven bestaan. Terwijl Engeland, Amerika en ook Duitsland
wel van oordeel zijn, dat men met Rusland een gesprek moet openen over de
regeling van de. kwestie-Berlijn, blijft De Gaulle afkerig van een dergelijk initia
tief. De Franse regering heeft duidelijk te kennen gegeven zelfs geen heil te zien
in een hervatting van de pogingen van de ambassadeurs in Moskou om te onder
zoeken of er een basis van gesprek zou bestaan, maar zij heeft toch niet kunnen
bied Goa op het voor-Indise subcontinent
het laatste spoor van het koloniale tijd
perk daar.
Sinds 1947, toen India onafhankelijk
werd, heeft het gestreefd naar de inlij
ving van de bezittingen van de Fransen
en Portugezen. De Fransen hebben de
onhoudbaarheid en zinneloosheid van
bezit op een dergelijke wankele basis
ingezien, maar de Portugezen niet.
Aandrang van India heeft niet geholpen,
geweldloze vrijheidsmarsen evenmin en
nu heeft India naar de wapens gegre
pen, die het bij monde van premier
Nehroe zo verwerpelijk vindt. Enkele
dagen waren voldoende om het verzet
van de Portugezen te breken, die in de
Veiligheidsraad slechts bij het Westen
begrip vonden voor hun betoog, dat hier
agressie was gepleegd. Rusland steun
de India ten volle en tot een besluit kon
de Veiligheidsraad niet komen.
Katanga.
In Katanga is het goed gegaan voor de
troepen van de Ver. Naties. Zij zijn de
toestand goed meester, zo goed, dat zij
menen een wapenstilstand te kunnen
accepteren, terwijl Tsjombé onder zwa
re druk van de Amerikaanse consul in
Leopoldstad bereid bleek te zijn voor
een ontmoeting met premier Adoela van
i de centrale Kongolese regering op een
basis van de Ver. Naties bij Leopold-
I stad. Dit ter verhoging van de persoon
lijke vrijheid van Tsjombé. Het zou niet
de eerste keer zijn, dat hij zou worden
gearresteerd.
Het is te hopen, dat er ten aanzien van
de kwestie-Katanga een bevredigende
regeling uit de bus zal komen.
Sisu keki
Mayonaka
Umaya no ya ko
Haruka ni kiteurkorur
Mitsukai no hogiuta
Sukui nushi koso
Yima a re ma se to
Stille nac’t”, in het Japans)
In 1640 riep koning Karei van Engeland
het parlement bijeen, dat in de geschie
denis. bekend geworden is onder de naam
,,het lange parlement”.
De Puriteinen hadden daarin de meerder
heid. In overeenstemming met hun stren
ge beginselen beslisten zij, dat een be
paalde woensdag van iedere maand vas
tendag zou zijn. In 1646 viel het Kerst
feest op zo’n woensdag, doch het parle
ment wilde niets weten van een dispen
satie van het gebod, dat ook deze woens
dag als vastendag zou gelden. Het be
paalde, dat de strenge fastenvoorschrif-
ten gehandhaafd moesten worden.
Van de Kerstviering kon dat jaar dus
niets- komen, zeer tot misnoegen van de
bevolking, die zich het pretje maar zo
niet liet ontgaan. Ook toen reeds ging
de natuur boven de leer.
In een begrijpelijke opstandigheid ne
geerden zeer veel zakenlieden het bevel,
dat zij hun winkels geopend moesten
Doe’t de minskebern har nei wenjen set-
ten yn in delling fan it lan Sinear, wie
der net ien, dy’t net stride en krewearje
woe foar it hege ideael: „Ien. mienskip
it folk”.
En hja seine: „Kom, lit üs in stêd bou-
we en in toer, dêr’t it boppest fan ’e hi-
mel is, en lit üs namme meitsje
Moedich binne hja doe ütein set, om-
raek is der skrept en bodde, mei ynmoed
hope en forwachte. Krêftich en stoer
klonk it liet fan de arbeid, de ierdesang
fan minskewurk en wollen, troch de
walden en wenten fan Sinear, oant de
catastrophe komt. It machtige liet brekt
rimpen óf yn wanklanken, it greate wurk
rint op ’e nün yn disoarder, it hege ide
ael fait yn stikken, de iene namme brekt
ütinoar yn tüzen nammen. Omdat de
Iene Namme, dy't wrychtich gearbynt,
de libbene God, him net fan syn plak
reap1* --J*
ien
Gruber, zien en vroeg hem er passende
muziek bij te componeren.
Kerstavond kwam en, orgel of geen or
gel, de gemeente kreeg in die kleine
dorpskerk een van de meest geliefde van
alle kerstgeschenken te horen.
Na beëindiging van het lied, zei de
vrouw van de koorleider: „Wij allen
zullen sterven, maar „Stille Nacht” zal
nog gezongen worden, wanneer wij zijn
heengegaan”. En zij heeft gelijk gekre
gen.
De meeste kerstgebruiken zijn evenals
„Stille Nacht’’ als bij toeval gemeengoed
van de mensheid geworden.
De kerstkaarten deden in 1843 in Enge
land hun intree. Sir Henry Cole droeg
John Horsley op een kaart te ontwerpen
om aan zijn vrienden te zenden. Deze
kaart toonde een gelukkig gezin dat met
een dronk een heilwens uitbracht.
Maar die volle glazen hadden het ge
daan, want bij velen stuitte die kaart op
verzet. De opwinding bereikte zelfs zo’n
hoogte, dat de kranten er vol van ston
den. Andere mensen zagen echter wel
wat in die kerstkaarten, en zo ontstond
de traditie elkaar voor Kerstmis ’n kaart
met zegewens toe te zenden.
De kerstzegels stammen uit Denemar
ken. Een postbeambte, Einar Holboll,
kwam op de idee in Kersttijd wat voor
de talrijke lijders aan h berculose te doen.
Prestige-kwestie.
Het is niet onwaarschijnlijk, dat men
verband moet leggen met de verkiezin
gen, welke in februari in India worden
minde gelovigen een grote teleurstelling
besparen en vond dat hij de mis van
Kerstavond een bijzonder karakter moest
geven.
Die avond wandelde pater Mohr buiten
het dorp
even stil. Het was er rustig en vredi:
de sterren en de maan fonkelden 1„
aan
geest te brengen hoe Bethlehem er zo
veel jaren geleden we'
gezien. Bij die gedacht,
den in zijn geest op: „Stille Nacht, Hei
lige Nacht
Toen hij in zijn kerk terug was gekeerd
schreef hij deze woorden en nog veel
meer op- De volgende morgen liet hij
zijn gedicht aan de koorleider, Franz
Hwat bat Qabe Skroar
Als wij in de gezellige huiselijke kring
om de verlichte Kerstboom geschaard zit
ten en ons de Kerstcake of het krenten
brood goed laten smaken, of ons vereni
gen aan de maaltijden met gebraden gans
en pudding toe, dan kunnen we ons
moeilijk voorstellen, dat de viering van
het Kerstfeest eens verboden is geweest.
Niet bij ons, maar in Engeland. Dat was
in 1646.
In 1640 riep koning Karei
Vlak voordat troepen van India de grens van Goa, de Portugese enclave in
India, overschreden, lieten de autoriteiten van Goa drie vliegtuigen met in to
taal vierhonderd vrouwen en kinderen naar het moederland vertrekken.
Foto: in Lissabon, verlaten vrouwen met kinderen een van deze drie vlieg
tuigen; zij hebben huis en haard verlaten, maar tenminste het vege lijf gered
Genesis 11 4
Matt heus 1 21
igje lit en in oare namme dy’t üt de
de opwaechset net bistean sil.
It is in aid forhael, en dochs jimmeroan
wer nij. Sünt dy tiid binne wy fortiisd
yn de nammen dy’t skiede, nammen dy't
wy elkoar jowe, en wenje wy yn in del
ling fan deads skaed. En nou wurdt it
wer Krysttiid, omdat God oan syn mins
kebern tocht hat en de Kristusdei joech.
As in gouden tried rint troch hiel de
Skrift de forwachting fan dizze dei, it
wachtsjen op de Iene Namme, dy’t fan
boppen del komme sil. It reauntet sün-
tsjes troch de ikebosken fan Mamré, dêr
’t Abraham syn tinten spande, it rüzet
yn it lüd fan de profeten én brekt üt yn
de jubel fan it „Eare sij God yn de
heechste himelen, en frede op ierde un
der de minsken fan it wolbihagen”, doe
't de dagen fol rekken en Maria har
eartsberne soan biwuolle yn wynsels en
yn in krêbbe lei. En Jozef tocht doe oan
de ingel fan de Heare, dy’t tsjin him
sein hie: „En hja sil in soan krije, en dy
silstü de namme jaen fan Jezus, hwant
hy sil syn folk forlosse fan har sünden”.
De iennichste namme dy’t under de
minsken jown is, dêr’t wy troch sillich
wurde moatte, is ek de iennichste namme
dy’t by üs past. Sa fier kin in minske
bern net fuorttsjen fan Heite hüs, sa oan-
fochten en formóge kin it libben net wê-
ze, sa swier kin de lest fan sünde en dea
net wage of dizze Namme bringt thüs,
formoedsoenet, forlost. Sa djip en wiid
kin de kleau tusken minsken net gapje,
of dêr wurdt in djipper ienheit foun, dêr
’t foar dizze Namme bügd en knibbe'e
wurdt. Ien Namme is üs hope. Krekt
nou, Krystdei 1961.
Hark, hoe't de kleare stimrne sprekt
Dy troch de tsjusternisse brekt:
Slach op üt jimme stomme ’t each,
De Kristus daget jan omheech
Wie durft over vrede praten?
’t Blok van Afro-Aziaten
Davert van het krijgsgerucht
Vrouwen, kinderen op hun vlucht
Weten niet waarheen ze moeten
De aarde schroeit onder de voeten
Nergens rust en veiligheid
Fel leed, dat ten hemel schreit
Oost en West in walm van haten
Wie durft over vrede praten?
Wie durft over vrede schrijven?
De lugubere bedrijven
Worden bloedig opgevoerd
In Goa, Katanga loert
Een wild losgelaten bende
Zaaiend verderf en ellende
Nehroe volgt hen dwalend na
En Soekarno dreigt, weldra
Zullen wij niet achterblijven.
Wie durft over vrede schrijven?
Wie durft nog op vrede hopen?
Zuid-Afrika is doorlopen
Van verbeten rassenhaat
De beschavingsgesel slaat
Wreed en pijnlijk naturellen
Paria’s, die niet meetellen
Het Christelijk beginsel is
Slechts een blinkend dun vernis
Vruchten breken rottend open
Wie durft nog op vrede hopen?
Kerstmis gaat vrede verkonden
In een wereld zwart van zonden
Straalt de ster van Bethlehem
Spreekt ook dit jaar weer de stem
Feestlijk gaan in alle landen
Straks de kleine lichtjes branden
Ook al is de lucht bewolkt
Grote Blijdschap zal vertolkt
Ook nu zingen engelenmonden
Kerstmis, mag vrede verkonden.
PIET
van Denemarken steunde
campagne en zo gebeurde
de eerste sluitzegels ter
bestrijding van deze volksziekte werden
verkocht.
Het duurde niet lang of deze mooie ge
dachte werd door de meeste landen
overgenomen en jaarlijks worden er mil
joenen zegels voor dit goede doel ver
kocht.
Ofschoon de geschiedenis van de kerst
boom even wazig is als de boom zelf in
de winterse mist, wordt vrij, algemeen
aangenomen, dat Maarten Luther in de
16e eeuw de stoot gegeven heeft aan dit
gebruik.
Toen Luther op Kerstavond door een
dennenbos wandelde en de duizenden
sterren door de bomen zag schitteren,
werd hij zo door dit schouwspel aange
grepen, dat hij een klein boompje kapte,
het mee naar huis nam en er kaarsen in
zette, opdat zijn kinderen er van konden
genieten.
Sindsdien is de kerstboom het zinnebeeld
geworden van hoop, leven, vrede en ge
paste vrolijkheid. Door Duitse emigran
ten werd het gebruik van de kerstboom
in het koloniale tijdperk in de Verenigde
Staten ingevoerd.
En de Kerstman? Ook hij is in de loop
der jaren een ander mens geworden.
Toen de Hollanders in oude tijden Sint
Nicolaas naar Amerika brachten werd
hij afgebeeld als een oude heer met een
zwarte tabberd, die, op een schimmel
gezeten, op 6 december zijn opwachting
in het gezin maakte. Omstreeks 1825
schreef echter Dr. Clement Moore voor
zijn vijf kinderen een gedicht, waarin
St. Nick een gedaanteverwisseling ónder
ging. „Zijn ogen schitterden, zijn wan
gen waren glanzend rood zijn neus leek
een kers en hij lachte vrolijk.”
Naar deze beschrijvig tekende de beken
de 19e eeuwse cartoonist Thomas Nast
het portret van de goed Heiligman en
sindsdien is Santé Claus roodwangig,
blozend en vrolijk.
Dit is alleen, wat nog gedaan
zal kunnen worden, nu de waan
verloren ging van onze dromen:
de weg naar Bethlehem te gaan.
Dit is het enige respijt:
met onze angst en eenzaamheid
bij ’t kribje van het Kind te komen.
Wij allen zonder onderscheid,
die zijn verkleumd en moe en klein,
wij mogen in de zonneschijn
van Gods genade weer genezen
en zingen op Zijn groot festijn
de glorie van Zijn heerlijkheid
En wie het bitterst heeft geschreid
zal ’t meest door Hem gezegend
wezen
nu en in alle eeuwigheid.
fo Kalmijn-Spierenburg
houden. Slechts enkelen volgden ’t voor
schrift op; zij hadden er weinig plezier
van, want het publiek ging tot plunde
ring van hun winkels over.
Tot in de kerk te Westminster toe ver
zette men zich tegen de Puriteinse maat
regel. Men versierde de kansel en het al
taar met dennegroen en tegen het ver
bod in hield een voorganger een preek.
Aangezien de kerk op hoog bevel geslo
ten had moeten blijven, vaardig
den de autoriteiten tegen de voorganger,
de koster en de voorzanger een arrestatie
bevel uit.
De dienaren des konings, die deze drie
zondaren gevangen moesten nemen, kwa
men echter van een koude kermis thuis:
het volk stroomde samen en nam zo’n
dreigende houding aan, dat men van de
arrestatie moest afzien. De straf bepaal
de zich tot een ernstige vermaning.
En het jaar daarop schafte het parlement
de Kerstfeestviering geheel af.
De mooiste kerstgeschenken zijn de
mensheid zonder fleurige verpakking
aangeboden: denk slechts aan de prach
tige woorden en muziek van „Stille
Nacht een lied dat in Kersttijd over de
gehele wereld gezongen wordt. Het
werd 143 jaar geleden in een kleine Oos-
I tenrijkse kerk geschreven omdat de
kerk last van muizen had.
I In 1818, enkele dagen voor Kerstmis,
i drongen muizen door in het orgel van
I een kerk bij Arnsdorf en knaagden gaat-
jes in de blaasbalg, zodat het orgel niet
Ter gelegenheid van het zilveren huwelijksjubileum van het KaninkUjk paar
op 7 j-mnari 1962 heeft de Amsterdamsche Bank in samenwerking met de
goud verwet kende industrie bij de Rijksmunt te Utrecht een serie gedenk
penningen laten slaan, welke eerdaags bij banken in de verkoop komt. De
penning is verkrijgbaar in drie uitvoeringen: van goud, met een doorsnee
van resp. 33 en I8I/2 mm, volgens de afbeelding op de foto, en in zilver met
een diameter van 30 mm. De zilveren uitvoering heeft op de keerzijde niet de
wapens van Koningin en Prins, doch de ineengestrengelde letters ,,J B” onder
de kroon en het opschrift ,,7 januari 19371962”De prijs van de verschil
lende t'..voeringen is resp. 33, 33 en 3 gulden. Het ontwerp is van Geurt
Brinkgreve
heuvel
dig en
maan fonkelden helder
de hemel. Hij trachtte zich voor de
igen hoe Bethlehem er zo-
■leden wel zou hebben uit-
te welden de woor-
