Mislukte opstand
Portugal
in
De Kabinetscrisis inzake
Nieuw-Guinea is bezworen
Spanningen in Libanon
Koeweit
en
üs hjoed p p
to sizzen
STAKING TEGEN SLUITING
Profeten
PIET
De Kimswerter
Nieuw-Guinea-onderhandelingen met Indonesië
KONINKLIJKE FAMILIE IN OOSTENRIJK
NIEUW-GUINEA-DEBAT IN DE TWEEDE KAMER BEGONNEN
w
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Gouden filmpjes
balstien wer stellen
Tweede Kamer voor
Jl
-t WSI
VRIJDAG 5 JANUARI 1962
53e JAARGANG
No. 1
De Jong’s Nieuwsblad
|i
De Gaulle.
condities,
„breder in-
Advertentieprijs: IJ cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Wet, de verhoging' van de Vennoot
schapsbelasting en de Kinderbijslagver-
ze kering.
Wapengekletter.
De christelijk-historische woordvoerder
Van de Wetering hield nog het meest
vast aan vroeger ingenomen standpun
ten. Hij geloofde niet erg in het wapen
gekletter van Soekarno en hij kon zich
in het bijzonder niet voorstellen, dat
Australië zou toestaan, dat Indonesië
Nieuw-Guinea zou bezetten.
Op dit punt bestond er een hemelsbreed
meningsverschil tussen hem en de so
cialistische fractieleider mr. Burger.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
van de stad zijn ontslag ingediend,
de mijnen bekend werd. Op de
van mijnwerkersvrouwen in Ro-
het departement.
President De Gaulle heeft in zijn toe
spraak tot het Franse volk op 29 de
cember weinig feitelijk nieuws verteld.
Hij hoopte dat dit jaap een einde zal
kunnen maken aan het wrede drama
van de Algerijnse oorlog. Volgende
maand zullen er in elk geval twee divi
sies en verscheidene eenheden van de
luchtmacht naar Frankrijk worden over
gebracht. Men verwacht elk ogenblik,
dat zo niet een akkoord dan toch een
begin van serieuze onderhandelingen zal
worden aangekondigd.
Een echte Kerstvakantie zat er voor de Kamerleden dit jaar niet in. In zijn
traditioneel toespraakje voor de Kerstdagen heeft president Kortenhorst er op
gewezen, dat de Kamer met al haar harde werken toch niet de gehele rijks-
begnoting-1962 voor oudjaar heeft kunnen behandelen. Belangrijke begrotings
hoofdstukken zullen in de eerste weken van januari moeten worden besproken.
Daaronder bevinden zich de begrotingen van Buitenlandse Zaken, Binnenlandse
Zaken, Volkshuisvesting en Verkeer en Waterstaat.
Daarbij kunnen zich nog heel wat strijdvragen voordoen. Beliaive Nieuw-Guinea
komen bij die begrotingshoofdstukken immers omstreden kwesties, zoals de ambte-
naren-salarissen en de woningwetbouw ter sprake, waarover buiten de Kamer
al heel wat te doen is geweest.
Oppositie.
De oppositie tegen premier Salazar, die
nu al dertig jaren aan het bewind is, is
voor het eerst in openlijk geweld uitge
broken, nadat vorig jaar zich al teke
nen openbaarden, dat de tegenstanders
van Salazar iets meer zelfbewustheid
gaan krijgen. Kapitein Galvao over
meesterde de „Santa Maria”, maar wist
ook niet goed wat hij ermee moest doen.
Toen in Angola opstanden tegen het er
gerlijke Portugese bewind uitbraken,
bleek er vrij veel verzet tegen Salazar
boven te komen. Dit manifesteerde zich
in een militair complot, dat werd ontdekt
en dat een aantal ministers en hoge
officieren hun baantje kostte.
In november zijn in Portugal verkiezin
gen gehouden, maar de kandidaten van
de oppositie, die overigens niet in par
tijen tot uitdrukking mag komen, hebben
zich enkele dagen tevoren teruggetrok
ken, daar hun vrijheid van optreden niet
voldoende gewaarborgd was, al moch
ten zij na aanvankelijk verbod hun pro
gram aan het volk voorleggen. Een
overweging kan ook zijn geweest, dat zij
geen zekere nederlaag tegemoet wilden
gaan, daar een groot gedeelte van de
bevolking op Salazar stemt, die de vol
ledige steun van de kerkelijke overheid
heeft. Hij verwierf ook 70 voor zijn
kandidaten. Van een volksopstand be
hoeven de veelal liberale opposanten
niets te verwachten, hun enige kans is,
zich te verbinden met ontevreden ele
menten in het leger, maar daarvoor lijkt
de tijd nog niet rijp.
Libanon.
In de Libanon, een veel democratischer
staat dan Portugal, is het juist een oude
bewonderaar van Hitler geweest, die
met enkele leden van zijn nationaal-
socialistische partij het hoofdkwartier
van het leger en het ministerie van de
fensie in Beiroet aanviel. Regeringstroe
pen wisten hen na enkele uren te over
meesteren. De partij is ontbonden en er
zijn vele honderden arrestaties verricht.
Koeweit.
Veel om het lijf heeft dit alles niet,
evenmin als de actie van de Engelse
marine, die aan het opstomen is naar
Koeweit, in verband met te verwachten
spanningen daar.
Men zal zich herinneren, dat president
Kassem van Irak deze zomer, toen Koe
weit geheel onafhankelijk werd, aan
spraken op dit olievorstendom aan de
Perzische Golf deed gelden en op het
punt scheen het in te lijven. Snel Engels
Maar dat zijn zaken voor de toekomst,
wat het verleden betreft, was dr. Kor
tenhorst niet ontevreden. Hij erkende,
dat de begrotingsbehandeling voor ver
betering vatbaar is. Maar hij had al
eerder aangekondigd, dat hij een com
missie voor Kamerleden wilde benoemen
om te adviseren over een wijziging van Tweede Kamer dinsdagmiddag ook offi-
zouden inspireren tot weinig gewaar
deerde daden. Het gaat namelijk niet
om het zand, waarop Koeweit is ge
bouwd, noch om de mensen die daar
wonen, maar om de olie in de grond.
Wanneer Kassem de bronnen van Koe
weit bij zijn eigen rijkdommen zou kun
nen voegen, zou hij de grootste produ
cent in het Midden-Oosten worden.
Hij zou dan nog onaardiger tegen de
oliemaatschappijen worden dan hij al is.
Hij heeft namelijk alle niet-geëxploi-
teerde concessies van de grote maat
schappijen afgenomen en wil deze ter
beschikking stellen van andere gegadig
den, waarbij hij ongetwijfeld denkt aan
de Italianen en de Japanners. Deze zou
den bereid zijn met minder dan de helft
van de winst genoegen te nemen, waar
door Kassem weer een wapen in de
handen zou hebben tegen de oude En
gelse en Amerikaanse maatschappijen,
die niet meer willen afstaan dan de helft.
Laos.
In Laos hebben de drie prinsen, die een
coalitieregering moeten vormen (zij zijn
er nu al maanden mee bezig) gedineerd,
nadat zij eerst erg onaardig tegen el
kaar hadden gedaan. Het diner heeft
overigens weinig opgeleverd, want zij
zijn geworden over de landbouwproble-
evenals de ministers van de E. E. G. in
Brussel, die het ook nog steeds niet eens
zijn geworden over de landbouwprooble-
men in Europa, die de Fransen eerst
geregeld willen zien, voor zij willen con
stateren, dat de eerste fase van de Ge
meenschappelijke Markt zo'n succes is
geworden, dat men naar de tweede kan
overgaan, waarbij enkele supra-natio-
nale elementen naar voren komen en
dus de zeggenschap van de afzonderlijke
regeringen wat vermindert.
Liberale stem.
De liberale woordvoerdster mevr. Stof
felsVan Haaften voerde hem tegen,
dat op die wijze de belofte van zelfbe
schikking aan de Papoea’s zou worden
geschonden. Zij achtte het derhalve niet
aantrekkelijk om midden in de stroom
van paarden te verwisselen. De v.v.d.
vertrouwde m. a. w. het liever aan het
kabinet-De Quay toe om het beleid in
zake Nieuw-Guinea aan de gewijzigde
omstandigheden aan te passen.
Deze betoogde n.l., dat, zelfs indien Ne
derland in Nieuw-Guinea een militaire
overwinning op Soekarno zou behalen,
zich de dag daarop weer de noodzaak
van een overeenstemming met Indonesië
zou voordoen.
Mr. Burger verklaarde zich dus voor
onderhandelingen met Indonesië, al be
twijfelde hij of het kabinet-De Quay in
staat zou zijn die tot een vreedzaam
einde te brengen. Naar zijn mening kon
er beter een ander kabinet worden ge
vormd, dat zich alleen de oplossing van
het Nieuw-Guinea-geschil tot taak stelt.
Daaraan wilde mr. Burger zijn mede
werking verlenen.
De huidige regeringspartijen toonden
niet veel belangstelling voor deze invi
tatie. Er bleek tussen haar opvattingen
en die der p.v.d.a. toch nog veel ver
schil te bestaan.
Alleen de p.sp. en de c.p.n. onderstreep
ten de aanval van mr. Burger op mi
nister Luns. Zij pleitten ronduit voor
overdracht van Nieuw-Guinea aan Indo
nesië.
De p.v.d.a. wil nog wel een „internatio
nale overgangsfase” om de Indonesiërs
voor de Papoea’s acceptabel te maken,
doch indien de onderhandelingen niet
tot overeenstemming zouden leiden
dan wil mr. Burger een maximum ter
men vastgesteld zien, binnen welke Ne
derland Nieuw-Guinea in elk geval zal
verlaten.
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en
een strijd tussen de
van plan zijn in de toekomst de mijnen te
sit-downstaking onder de grond, terwijl
bovengronds demonstraties plaatsvinden door bun'' vrouwen, kinderen en sym
pathiserend en. O.m. heeft de burgemeester
toen het bericht van de komende sluiting van
foto zien we een beeld van een demonstratie
dez, de prefectuur van
middellijk duidelijk. De 1
taal, welke president Soekarno rond de
i jaarwisseling slaakte, wees daar niet op.
i En diens minister van Buitenlandse
i Zaken, Soebrandio, deed daarna ook
weinig om die indruk te versterken.
>p volle kracht licht
:1 als je weet
onze fotograaf poseerde in Lech am Arl-
een wintersportvakantie van enkele weken
dooi brengt
It stiet in minske frij.dat hy op’e ierde
Syn fuotten set,^
Lykwols, set hy op dizz’ wrald syn herte
Sjoch, dat mei net!
Attentie, de profeten
Zij zien weer alles klaar
Dat treft, elk wil graag weten
is misschien bang geweest, dat de aan-i ken, zoals de wet op de Registeraccoun-cies aan wat hij daarmee bedoelde; de
een aantal grenswijzigingen. stand van de daarop betrekking hebben
de internationale besprekingen verhin
derde hem naar zijn zeggen daar
over ronduit te spreken. Maar uit ver
schillende toespelingen kon men wel op
maken, dat de Nederlandse regering
hoopt op bemiddeling in het kader der
1 Verenigde Naties, liefst door secretaris
generaal Oe Thant.
Zij vertrouwt er daarbij op, dat ook In-
donesië zijn stelling, dat het de soeve
reiniteit over Nieuw-Guinea reeds bezit,
niet voorop zal willen stellen, alvorens
naar de conferentietafel te gaan. Waar
op dit vertrouwen berustte, was niet on
middellijk duidelijk. De krijgshaftige
le week januari 1912
Eervol ontslag (wegens gezondheidsrede
nen) verleend aan de heer E. Jansen, se
dert 1873 secretaris van de gemeente
Wonseradeel.
Zelfbeschikkingsrecht.
(intussen: het voornemen der regering
heeft de instemming van een ruime
meerderheid in de Tweede Kamer ver-
kregen.
Bij de partij van minister Luns, de k.v.p.
geschiedde dat niet zonder moeite. Haar
woordvoerder, mr. Blaisse, betoogde,
dat het feit, dat Nederland zonder voor
afgaande voorwaarden naar de confe
rentietafel gaat, niet mag betekenen,
dat het zelfbeschikkingsrecht der Pa-
Op de lange jacht te Mantgum werden
5 langhoren geschoten. Jammer dat et
door de trein zoveel hazen worden doo
gereden, bij Jorwerd in korte tijd 4 st
De bevolking van Wonseradeel vermir
derde met 35 tot 12893 personen.
In de hazentijd is de kattenvangst in vol
le gang. Dit blijkt o.a. uit het feit, d.'t
in Gouda 200 kattenvellen zijn ont
vreemd.
En beeld van het Nieuw-GuineA-debat, dat dinsdagmiddag in de Tweede Ra-
is begonnen. Minister president Prof. Dr. J. E. de Quay voert het woord,
tuiister Mr. J. AI. A. H. Luns luistert met diepe rimpels in het voorhoofd
Hoe de wereld dit jaar
Het ongeveer zal maken z
Dan leef je wat in 't voor
Spreek, geniale snaken
Wij knopen ’t in ons oor
Profeten delen mede
Geloof ten eerste maar
Nu en dan komt de vrede
Als van ouds in gevaar
Tussen oosten en westen
Wordt het geen koek en ei
Maar alles keert ten beste
Wolken drijven voorbij
Chroetsjew krijgt tegenslagen
Vraag niet hoe en wanneer
Berlijn zal onrust dragen
Konrad, de ouwe heer
Niet steeds o]
Dat klopt wei
De man is zes en tachtig
Bravo, wijze profeet
Ze gaan ook weer naar boven
Straks met de ruimtevaart
Je kunt het vast geloven
De maan komt eens in kaart
Hoelang dat nog zal duren?
Wie de eerste daar zal zijn?
Om een mannetje te sturen
Dat houden wij geheim.
Hartelijk bedankt, profeten
Je blik werd niet gestuit
Het mag een wonder heten
Wij kunnen ’t zeker weten
Je nieuws komt dit jaar uit.
In hel zuidfranse stadje Decazeville woedt al geruime tijd
mijnwerkers en de autoriteiten die
sluiten. Zo voeren vele kompels een
Nieuw-Guinea.
De Nederlandse regering heeft in de
optreden verhinderde dit. De Engelse het reglement van orde. Daarover wijd- cieel haar bereidheid om met Indonesië
bezetting is afgelost door een Arabische, de hij dus ditmaal niet uit Zijn tevreden-f zonder voorafgaande condities, over
bestaande uit soldaten uit Jordanië en heid gold het feit, dat de Kamer, be- Nieuw-Guinea te gaan onderhandelen,
Saoedi-Arabië. Het Egyptische contin- halve een groot aantal begrotingswetten bekend gemaakt.
gent is teruggetrokken. Men heeft hier wat meer gewone wetsontwerpen heeft zij streeft er echter naar deze onder-
vermoedelijk te doen met veiligheids- kunnen behandelen dan doorgaans in de handelingen te plaatsen in
maatregelen, want Kassem heeft geen maanden voor kerstmis het geval is. ternationaal verband”.
extra dreigende gebaren gemaakt. Men Daarbij waren minder belangrijke za- Minister-president De Quay gaf niet pre.
lo XlilUU 0X11 Vil MIVXIq V» VV Vj V4CVU V4 v> cvo.lt- j- X" oVzXXyO O
val van Nehroe op Goa en de dreigende 1 tants en een aantal grenswijzigingen. I stand
taal van Soekarno tegenover Nederland Maar ook enkele belangrijke regerings-
in de kwestie Nieuw-Guinea, Kassem voorstellen, zoals de nieuwe Provincie-
poea’s tot een „groot vals woord” wordt
gestempeld.
Nu had minister-president De Quay wel
iswaar verzekerd, dat de regering het
belang der Papoea’s „in de eerste plaats”
in het oog zou houden, geheel gerust
was de k.v.p. blijkbaar niet. Mr. Blaisse
hechtte dan ook grote waarde aan de
mogelijkheid, dat de onderhandelingen
in internationaal kader zullen plaats
hebben. De s.g.p.er Van Dis zei echter,
dat men dan „het paard van Troje” zou
binnenhalen.
De anti-revolutionairen, die al enkele
maanden voor een „open gesprek” met
Indonesië pleitten, gaven nu bij monde
van mr. Biesheuvel te kennen, dat zij
de wenselijkheid van een „derde partij”
niet vermochten te beoordelen. Hoofd
zaak voor hem was, dat er onderhan
deld zal worden „Beter laat dail
nooit”! Mr. Biesheuvel voegde daar
aan toe, dat dit z.i. niet behoefde te be
tekenen, dat het zelfbschikkingsrecht
„in de knel” komt. Hij vond het echter
wel zaak, dat de Nederlandse regering
de Papoea’s een goede voorlichting zal
verschaffen, opdat zij een keus doen, die
tot de praktische mogelijkheden be
hoort.
Mr. Blaisse had vóór hem al de stelling
geponeerd, dat een aansluiting van
Nieuw-Guinea als een louter theoreti
sche mogelijkheid moest worden be
schouwd.
Het koninklijk gezin, zoals het voor
berg in Oostenrijk, waar het
Men skriuwt üs üt Kimswert: Doe’t
sneontomoarn de Kimswerters op ’en
baen kamen seagen se al gau, dat de bal-
stien wer bakken opnommen hie. As er
syn swerftocht fan foar tüzenen en tüze-
nen jierren nou op ’en nij bigoun is witte
wy net, mar de stien is yn elts gefal fan
de Smidshoeke fordwoun. De Hecht, sa
redenearret men hjir sil de stien lykwols
net tafalle, hwant hy bat dizze kears de
gletsjers net as driuwkrêft ta syn fol-
dwaen. Mar der binne hjir ek minsken
dy ’t net as in flecht üt Kimswert sjogge
mar tinke dat in ploechje Boalser-
ters' in strooptocht op nriemmen set haw-
we en de stien wer py de oaljekoeken
yndield hawwe. Der wiene al guon dy t
flüsterden, dat ek foaroansteande Boc1-
serter boargers der wol meat fan witte
soene. Seis waerden al 4 nammen neam
Der wurdt ek wol flüstere fan de
Suvels, mar dat is hast net oan to nim-
men, dizze jonges springe nea üt ’e ban
Mar ja, wer moatte wy dan sykje? Di
stiet wol fêst de stien komt werom, at.
sil de ünderste stien ek boppe
Der wurdt-hjir sein as wy de stien y
Kimswert to plak hawwe, dan moat cr
oan 'e smidsmuorre fêstklonken wurde
Mar ek binne der dy’t sizze net de bal-
stien, mar de balstien-dieven moatte oen
’e smidsmuorre fêstklonken wurde, in
karwei, hwer’t baes Smid danich skik yr
syn wurk hawwe soe. Jimme kinne üs
forwachtsje.
Mislukte opstanden in Portugal en de Libanon zijn eigenlijk de hoogtepunten in
een week, die door de jaarwisseling wel kunstmatig stilgezet lijkt. Op 170 km
van Lissabon heeft een groep van ongeveer vijftig Portugezen op de eerste dag
van dit jaar een opstand ontketend door een aanval te doen op de kazerne van
Beja. Zij veroverden de kazerne, maar moesten het veld ruimen toen strijd
krachten ten tonele verschenen. Hierbij is de onderminister van Defensie om
het leven gekomen. Een aanwijzing, zou men kunnen zeggen, dat de regering de
tegenstanders niet onderschatte, ligt in het feit, dat deze onder-minister zelf bij
de operaties betrokken was.
Het gemeentebestuur van Bolsward dee'
op Nieuwjaarsdag spijzen uit aan arm
stadgenoten, speciaal aan werklozen. Ec
I en ander gebeurt onder auspiciën van 'i
I spijzen-commissie.
Op haar rondreis door Friesland zal mej
Bertha, een jeugdige schone van 22 ja
ren, wegende 415 pond, a.s. donderday
en vrijdag zijn te zien in Den Hof van
Holland te Bolsward. Entree 10 cent,
kinderen 5 cent.
IJwat bat Qabe Skrocir
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V„ Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 Na 13.30 uur 2305 of 2335
(K 5157)
