DOEL EN STREVEN IN DE RUNDVEEFOKKERIJ Naast vetgehalte is eiwit van belang Machinaal melken biedt mogelijkheden WORDT ZÜRICHER AANNEMER VRIJGESPROKEN Fan de Martinytoer Tj. de J. STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Merdekka Stervende dorpen Zilveren filmpjes 9 WO 58e JAARGANG No. 6 DINSDAG 23 JANUARI 1962 EEN PONYPAARDJE VOOR PRINSES CAROLINE om- Afowrfco heeft van de Ierse president biedt. PYT ting Hading: Op hetzelfde rond 5 pet. F Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 15 Telef. 2451 Na 18.50 uur 2505 of 2335 (K5157) halte in het nakomelingenonderzoek van stieren te betrekken. gonnen, waarbij van 77 K.I.-gtieren een monster van ongeveer 30 vaarzen ge molken is. In 1962 zal waarschijnlijk in Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Het doel dat de Friese zwartbontfok- kers voor ogen staat is uitgebeeld in een model-koe, die opgesteld staat voor het kantoor van het Friesch Rundvee Stam boek in Leeuwarden. Hoewel niet alle deskundigen deze koe het maximum aantal van 100 punten zouden willen ge ven, geeft „Us Mem” toch goed aan wat men als ideaal nastreeft. Natuurlijk worden deze koe ook goede produktie- en gebruikseigenschappen toegedacht. Naar aanleiding van diverse beschrijvin gen merkte de hooggeleerde spreker op, dat het zeker mogelijk is een ideaal beeld van een koe met alle mogelijke uitwen dige en inwendige gewenste eigenschap pen te schilderen, waar iedere fokker desnoods mee kan instemmen. De wer kelijkheid noemde hij echter, dat onze koeien slechts gedeeltelijk dit ideaalbeeld benaderen. Prinses Caroline van Monaco heeft van de Ierse president een pony-paardje gekregen. Toen het paardje Babbling Brook’’ namens de president in de paleistuin werd aangeboden, kwam ook prinses Gracia de pony bewonderen Melkmachines. Vooral de laatste jaren zijn veel veehou ders overgegaan tot de aanschaf van 'n melkmachine. Momenteel zijn bijna 45000 i melkmachine-installaties in gebruik, dat wil zeggen dat op ongeveer 50 pct. van de bedrijven met zes en meer melkkoeien machinaal gemolken wordt. Op veel bedrijven kan de methode van machinaal namelken een welkome oplos groep veehouderijbedrijven vindt haar bestaan in de verkoop van melk, kalve ren en oudere slachtdieren. De veehou ders zouden dan wat de fokkerij betreft, gebruik kunnen maken van stieren af komstig van fokveebedrijven. Met veel klem wees Dr. Politiek er op, dat deze ontwikkeling beslist niet ge wenst is. De basis van de selectie zou hierdoor sterk versmallen, terwijl er een zeer reële kans bestaat op het van el kaar vervreemden van de veeefokkerij en de veehouderij, waarmee de belangen van geen van beide groepen gediend zijn. Bolswards Nieuwsblac Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’j Nieuwsblad Gebruikseigenschappen. Een goede melk- en fokkoe moet naast goede produktie-eigenschappen ook goe de gebruikseigenschappen Melkproduktie en samen stelling van de melk. Hoe verheugend het ook is te mogen constateren, dat de Nederlandse rund- veefokkerij in vele opzichten zeer goed georganiseerd is, het belangrijkste blijft toch dat een vrij groot deel van de vee houders zich met enthousiasme toelegt op de verbetering van hun veestapel. Uiteindelijk zijn het de fokkers, die door hun meeer of minder doelbewuste selec tie de verbetering van de erfelijke aan leg van ons vee bepalen. Hoe breder de basis is voor de fokkerij en hoe beter men gebruik maakt van de beschikbare gegevens, des te effectiever kan de se lectie zijn. Vergelijken wij de stand van de rund- veefokkerij met die in het buitenland, dan mag gezegd worden dat er geen land is waar de gewone boer zo actief aan de fokkerij deelneemt, waar de deelname aan de melkcontrole zo groot is en waar de gemiddelde melkproduktie zo hoog ligt. Internationale erkenning op dit gebied blijkt wel uit het feit, dat Nederland de grootste export van fok- dieren heeft. Hoewel dit zeer optimistische geluiden zijn over de stand van de rundveefok- kerij, kwam spreker toch ook met een kritische noot. Dit betreft o.a. de be langrijkste eigenschap van ons melkvee, n.l. de erfelijke aanleg voor een goede melkproduktie. Op het eerste gezicht is er geen enkele reden om bezorgd te zijn. De gemiddelde melkproduktie van de Nederlandse koeien steeg in 1960 tot 4205 kg wat vergeleken met de jaren voor de oorlog een vooruitgang van on geveer 650 kg melk per koe betekent. Deze grote stijging is volgens spr. in de eerste plaats te danken aan de ver beterde milieu-omstandigheden met na me op het punt van de bedrijfsvoering. Ook de gezondheidstoestand van het vee is door de bestrijding van de t.b.c., mond en klauwzeer en abortus-bang sterk ver beterd, terwijl de ontwikkeling van de K.I. de schade van de dek-infecties opge heven heeft. De erfelijke aanleg voor een goede melk produktie is hierbij veel minder verbe terd dan wenselijk, maar ook mogelijk is. De selectie-resultaten moeten echter in de eerste plaats bereikt worden bij de te gebruiken stieren. Er zijn zeker nog mogelijkheden om bij ons vee een gewenste verbetering in de erfelijke aanleg voor een goede melk produktie te bereiken. De aangewezen weg is om vooral van stieren die be wezen hebben goed te fokken, zoons aan te kopen, deze eerst op fokresultaten te testen en na een strenge selectie op gro te schaal te gebruiken. Mede door de hoge erfelijkheidsgraad van De wearde fan üs jild leit yn de wize hwerop wy dy brüke Op, oerein, Frysk-nasjonalen! Selsbiskikkingidealen Moat ’t hast omset yn praktyk Dan docht üs provinsje halen. Kar üt allerhande stalen Fan de partij-polityk Minsken slaen dochs net oant dwalen Op, oerein, Frysk-nasjonalen! len foarman giet prima lyk De opgeande sinne, ja Folgje master Binnema! It nasjonale Fryske-frije Minsken, ’t sil him net bisnije Help mei, strüp de mouwen op Kom, wy moatte ’t izer smeije Hwert wy nou de kans ta krije F.N.P. leit oan ’e kop Propaganda sil nea swije It nasjonale Fryske-frije Minsken harkje dochs de rop Wol jim kleur biktnne sa Stim op master Binnema. Op, oerein Friezen. Net slomme Master slacht foar jim de tromme Tüzen leden stean’ op sprong len fan üs sil, ünbiskromme Yn 't Provinsjehüs wis komme Dan wprdt alles fris en jong Lit konservativen bromme len haldt har under de tomme Selsbistjür of ündergong It lansbilang sil tsjinne, ja Bou op de rots Binnema Friezen, earje heech sa’n glêdden It petsje óf, in reuse fint Skielk waeije de pompeblêdden Nasjonael feest, it is birêdden Fryslan krijt in presidint Hwa soe dat plak winne? ja Fansels steatsman Binnema! Bij deze nieuwe methode van melken is ’t echter van groot belang dat de koeien zich niet alleen snel, maar ook volledig met de machine uit laten melken. individuele Uit dit onderzoek blijkt dat de selectie koeien lag tussen 2,803.80 pet.; een op melkbaarheid goede perspectieven vrij sterke variatie, hoewel iets kleiner dan bij het vetgehalte. De erfelijkheids- In 1961 is in vijf provincies met de prak- graad is evenals bij het vetgehalte, hoog, tische toepassing van dit onderzoek be- Mmomenteel wordt in Nederland onge- -- --T - veer 1/3 gedeelte van de melk naar vet- I en eiwit-gehalte uitbetaald, terwijl in 1960 bijna 310.000 koeien bij het indi- alle provincies het melkbaarheidsonder- viduele eiwitonderzoek waren betrokken, zoek toegepast worden als aanvulling op Als eerste en tot dusver als enige land het nakomelingenonderzoek van stieren, ter wereld heeft Nederland zich aange- j Uit deze ontwikkeling van het melk- past aan de zich wijzigende waardever- baarheidsonderzoek blijkt, dat de prak- houding tussen melkvet en melkeiwit. In tijk initiatieven durft te nemen en het Denemarken en Engeland zijn nu ook fokdoei aanpast aan de tegenwoordige maatregelen genomen om het eiwitge- en nog te verwachten eisen. Vele fokkers zijn slechts aarzelend over gegaan opj machinaal melken. Op deze bedrijven zijn niet zelden enkele voor machinaal melken ongeschikte fok- koeien met de hand gemolken. Ook nu staan in het algemeen de fokkers nog bezitten, sceptisch tegenover machinaal namelken, waarvan de melkbaarheid één van de Het zou echter juister zijn dat op de belangrijkste is. i fokbedrijven het initiatief tot deze ratio- Er gaan momenteel van verschillende nalisatie van het melken genomen werd, kanten stemmen op, die het beter ach- De meeste koeien bezitten een uitstekend ten, dat er maar een verdergaande split- aanpassingsvermogen en laten zich bij sing plaats heeft tussen fok- en veehou- 1 een goede behandeling zonder noemens- derijbedrijven. Op de fokbedrijven die hun 1 waardige bezwaren machinaal namelken, inkomsten voor een belangrijk deel uitIn een volgend artikel geven we nog ’n de verkoop van fokvee moeten krijgen, I samenvatting van wat Dr. Ir. Politiek kunnen de dieren dan individueel metlanceerde op het gebied van Exterieur en veel zorg behandeld worden. De grote geschiktheid voor de vleesproduktie. Hwat Fiat (gabe Skroar üs hjoed p p to sizzen De Rijksdienst voor het Nationale Plan heeft in zijn jaarverslag I960 het vraag stuk van de leefbaarheid van het platte land aangeroerd. Verscheidene dorpen in het noorden en zuiden naderen snel de grens van hun bestaansmogelijkheid, doordat de -bewo ners vertrekken naar de industriële cen tra. Verder blijkt de bevolkingsgroei veel sneller te gaan dan enige jaren geleden werd verondersteld. Zo schat men de be volking rond 1980 op 14 miljoen en rond het jaar 2000 op 18 a 20 miljoen. De landbouwbevolking gaat dan wel ’n beangstigend klein deel van het totaal uitmaken. Sedert 1947 is de mannelijke agrarische beroepsbevolking reeds met ca 135.000 personen afgenomen, terwijl tot 1980 nog eens een afname met 100.000 agrarische beroepspersonen wordt ver wacht. Men schat het agrarische aandeel van de bevolking in 1980 nu al op rond 5 pet. van de totale Nederlandse bevolking. BY STOARM KOMT IT OP ’E SKIPPER OAN Minister Marijnen hat de minsken for- teld, dat hja de ütslach fan de Brussel se konferinsje de earste jierren net for- nimme soene, allinnich it brea soe wol in sint djürder wurde. Dizze gerêststelling sil de konsumint treaste kinne, de boer wyt, dat likegoed tige wichtige bisluten foar him en syn bidriuw nomd binne. De twadde fase fan it fordrach fan Ro- :n en dit haldt yn, dat de stea- het vetgehalte in de melk heeft de ten yn dizze kommende jierren har lan- moatte. It is jit to ier om sizze to kinnen, hwat mar stegen tot 3,79 pet., wat vergeleken met fêst stiet, dat troch dit bislüt hiel bi de jaren vóór de tweede wereldoorloglangrike dingen yn bigjinsel fêstlein een verhoging van ca. 0,6 pet. betekent. I binne en dus, nei’t men oannimme mei, In één provincie ligt het gemiddelde meidertiid ek ütfierd wurde. Hwant de vetgehalte reeds boven de 4 pct. E.E.G. oerienkomsten binne net wer op De 74-jarige robuste en vitale aannemer J. K. uit Zurich moest opnieuw voor de rechtbank te Leeuawrden terecht staan voor het feit, dat hij geen voorrang zou hebben verleend. K. was op 31 maart 1961 met zijn personenauto uit de rich ting Harlingen de Afsluitdijk opgereden Op hetzelfde ogenblik dat van de rijks weg 43 van richting Bolsward een perso nenauto naderde met grote snelheid n.l. ongeveer 120 a 140 km per uur, be stuurd door mevr. A. de echtgenote van de heer A., architect te Haarlem. Toen de heer K. geen voorrang gaf en zij re kenden op voorrang, begonnen zij te weifelen en moesten afremmen hetgeen met hun vaart gevaarlijk was. De heer K. werd nu ten laste gelegd, dat hij de ze auto voorrang had moeten verlenen, omdat Rijksweg 43 op grond van het Wegenverkeersreglement als voorrangs- weg is aangewezen hetgeen daar borden zeer kenbaar wordt gemaakt. De heer K. had zich op 23 juni 1961 moeten verantwoorden v. d. Sneker kan tonrechter, die hem had veroordeeld tot f 200,boete of veertig dagen hechte nis, plus drie maanden voorwaardelijke to sizzen. De seis lannen binne en bliu- we oanmekoar ekonomysk forboun en sille meimekoar roeije moatte, ek as it inkelen fan harren net nei it sin giet. Nou skynt it sa to wezen, dat Ingelan yn dizze nije oerienkomst in reden to meat fynt om him mei gauwens ek by de E.E.G. oan to sluten en fan de Skan- dinavyske lannen wurdt troch mearde- ren itselde forwachte. En nou mei nim- men yn reedlikheit forwachtsje, dat wy as lyts lan de gong fan saken opkeare kinne, as de greaten it lens binne. Wy sitte ien kear yn it boatsje en wy farre mei. Dêrom is it in gelok, dat fikse man nen, lyk as Mansholt, de Pous en Marij nen har mei de hiele hüd op dizze fraechstikken goaije. Hja witte, i t giet doch troch en dus wy moatte mei oan de riemmen en as it kin mei oan it stjür. Mei skodholjen en óf- wachtsjen rint it grif forkeard, allinnich as wy der midden yn springe, kinne wy foar Nederlan folie birikke. It docht üs tige goed, dat wy sokke moedige en bi- kwame mannen hawwe foar dit wurk en fine dêryn tomear in reden om mei opti misme de kommende dingen yn ’e mjit- te to sjen. Mar net allinnich yn dizze wichtige eko- nomyske problemen komt it op -in moe dige en bikwame halding oan, yn it li'b- ben fan de minsken seis is it gjin spier oars. Wy libje nou ien kear yn in stoarm- achtige tiid. Op alle gebiet wurde de dingen ünderstboppe helle, rounom ün- derfynt men de geast fan in oare tiid en gjin minske, gjin alder, gjin sakeman of boer komt hjip frij fan. De stoarm is der, wy keare him net, al les siket om nije foarmen en nije prinsi- pes, it aide wurdt ófbrutsen, wylst wy it jit brüke. Mar ek it nije üntstiet en it groeit, hwant de libbenswil en de drang nei selsbihald sit djip yn de minskene natuer. de week januari 1937 Bolsward verloor in 1936 37 vrouwen, maar kreeg er 29 mannen bij. De bevol king daalde dus met 8 personen en be draagt nu 6908. Wonseradeel verloor 12 vrouwen en won 6 mannen. De bevolking verminderde tot 13031 inwoners. Benoemd tot directeur van het onlangs opgerichte chr. muziekkorps „Oranje", de heer C. Kaspersma te Heeg. Op 25 januari zal met de distributie van bak- en braadvet worden begonnen. De distributie geschiedt aan werklozen en armlastigen. Kuyper in de caricatuur. Prijs 90 cent. Verz. Maatschappij „Achlum" schaft zich een noodboerderij aan. De r.k. kerk te Makkum zal worden af gebroken, benevens de huisjes er omheen Er zal op de plaats een nieuwe kerk ver rijzen met pastorie. De oude kerk da teerde van I860. Göring de gast van Mussolini te Rome. Het ligt in de bedoeling 30.000 varkens uit de markt te nemen teneinde de var- kensprijzen te verbeteren. 75-jarig bestaan ijsclub Rien De bevolking van Hindeloopen groeide van 905 tot 907. Het Bolswarder kritetoneel speelt op de Makkumer Nuts avond „Postbus 4”.En tree 30 cent. Rechtbank Leeuwarden ontzegging van de rijbevoegdheid met ’n proeftijd van drie jaar. Deze zaak was door de rechtbank al enkele malen aan gehouden. De rechtbank heeft zich bo vendien ter plaatse van de situatie vol doende op de hoogte gesteld. Verdachte K. was van de Rijksweg 9, die van Leeuwarden over Harlingen, Zu rich en Afsluitdijk, via de invoegstrook de Afsluitdijk komen oprijden en was daarbij sneller gaan rijden. Ter zitting heeft een getuige-deskundige bevestigd, dat de invoegstroken, bestemd zijn om het van zijwegen komende verkeer gele genheid te geven zijn snelheid aan te passen bij die van het verkeer op de weg, waarlangs de stroken zijn aange legd. In Sneek was de president het met de officier eens, dat K., bar en boos had gereden. Hij vroeg hem of hij niet een particuliere chauffeur kon nemen. De officier van justitie in Leeuwarden meende, dat niet bewezen was, dat de heer K. geen voor rang had verleend en vroeg vrijspraak. De president deelde tenslotte nog mee, dat in deze zaak uitvoerig vonnis zal worden gewezen. Dizzer dagen makke ik in gearkomste mei fan in boereorganisaesje yn in oare hoeke fan üs provinsje en ik trof it net sa best. Alteast de lju, dy’t it wurd fier- den, hiene oars net as kleisangen. Boer- wêze wie neat meat, sei de iene, alle jon- ges woene in oare kant üt en hja hiene great gelyk. In arbeider is net mear to bisetten, sei in oare, wy bliuwe mei it wurk sitten. De arbeider kriget hyltyd mear frij en de boer hat nea mear in liddige üre, hy moat altyd. De hieren waerden al mar opjage, sei in trêdde, de grounkeamer wie gjin stür wurdich, mei sokke hieren koe men gjin droech brea fortsjinje. De ruilverkavelilng wie in ambtnerspul, sei de fjirde, de boeren hiene neat to sizzen, de C.T.D. die dochs hwat er woe en it waerd grif twa kear sa djür as hja sein hiene en dan koe de boer mar bitelje. De fiifte wist to fortellen, dat in boer mei trije soannen net ien fan harren mear boer meitsje koe, omt hja alle trije it liif sa fol hiene, dat hja hwat oars sochten. It duorret mar efkes, sei dizze, dan is der gjin boer mear en dan kinne de stêdlju seis de groppe mar leegje. Yn dizze trant makke de iene de oare de kop oerstjür en grif sille hja nei de gear komste net botte fleurich nei hüs ta gien wêze, al hiene hja dan ek har galle ütspuid. Dizze sprekkers hawwe faeks miend, dat hja mei dizze negative halding tige baes-keardels wiene, dy’t it mar sizze doarsten, mar yn wezen wie it rjucht- oarsom. De stoarm, dy’t op it heden de boerebidriuwen en har net allinnich, treft, freget hwat oars. It freget net om kleilieten, hwer’t nimmen wizer fan wurdt, it freget in halding, dy’t ré is om tsjin de gefolgen fan de stoarm yn to gean. Wis, de tiden binne fordeald net maklik, der is fohe, hwat it boerelibben djip oantaestet, mar de iennige halding, Over dit onderwerp is een openbare les gehouden bij de aanvaarding van het amlht van lector in de veeteelt aan de Landbouwhogeschool te Wageningen door Dr. Ir. Rommert D. Politiek, zoals onze lezers weten afkomstig van Wons, van welke ambtsaanvaarding wij een uitvoerig verslag lazen in het Fries Landbouw blad. De rundveefokkerij in Nederland legt zich toe op het fokken van een rund, dat naast een grote aanleg voor de melkproduktie een goede geschiktheid voor de vleesproduktie bezit. Wat betreft de bouw van het dier komt dit tot uiting in het melk-vlees-typc, aldus Dr. Ir. Politiek. Deze gecombineerde fokmchting van melk en vlees biedt grote mogelijkheden, maar geeft tevens moeilijkheden. In zeer algemene termen zou men dan het fokdoei als volgt kunnen omschrijven: Een koe die onder de Nederlandse standigheden melk en vlees op de meest economische wijze kan produceren. i sa slim sjen, dat der in nije om it wurk dochs klear to krijen. Oan de iene kant troch forant- wurde mechanisaesje, oan de oare kant troch de leanbidriuwen en de boerehelp yn to skeakeljen. It peil fan de boere- stan wurdt net better, mar folie minder, as de boeren seis de jonges dy’t in boere aerd hawwe in oplieding jaen litte, dy’t dit boere-aerd nei de barbysjes helpt en mient, dat de jonges, dy’t net oars hwat wurde kinne, dan mar boer wurde moat te. Mei dizze negative seleksje giet de takomst fan de boerestan in minne tiid yn ’e mjitte, hwant it komt nou krekt op de boer oan. En it is perfoarst net wier, dat de buorkerijen leech komme to liz- zen. Der is yn gjin jierren sa’n driuwend forlet fan lan en pleatsen as op it heden. Mar it binne de kleijers net, dy’t straks de lei je gripe. It binne de lju, dy’t der klear foar binne, dy’t as fakman en bi- driuwslieder oer alle bügen klear binne- Dy’t likegoed de swierrichheden sjogge as dy oaren, mar in wei fine om se op in oare wize we baes to wurden. As dizze wike de greate R.A.I. tentoan- stelling iepen giet, sille dit soarte by tü- zenen de hallen trochsneupe om to sjen en to freegjen, hwat harren helpe kin om har to rédden. Ik sei al, dat ik it fan ’e wike der net sa bést troffen hie, yn de measte gefal- len is de geast gans better. Hwant de feiten toane oan, dat tüzenen fan boe ren fol bilangstelling binne foar alle nije mooglikheden en se ek brüke, sawol by it wurk op ’e pleats as by de oplieding fan har opfolgers. En dizze meitsje in keardel üt. Hwant as it stoarmt leart men de skippers kennen. dy’t reedlik en profytlik is, is meimekoar war to dwaen om de nije wei yn dizze nije forhaldingen to finen. Nou't de arbeidsforhaldingen foroarje, moat men t' wei foun wurdt Het melkvet neemt vooral na de laatste wereldoorlog In betekenis af, o.a. ver oorzaakt door de sterke concurrentie van goedkopere plantaardige en dierlijke vetten. Door de toenemende produktie van kaas en gecondenseerde melk is de economische betekenis van het melkeiwit gestegen. Reeds lang wijzen de voedings deskundigen op de betekenis van het melkeiwit o.a. in de consumptiemelk. Deze ontwikkeling heeft er toe geleid, dat in Friesland als melkindustriegebied l sing bieden voor het melkersprobleem. in 1957 een begin is gemaakt met de!10" --n uitbetaling van de melk naar vet- en eiwitgehalte. Uit voorafgaand onderzoek was gebleken, dat het gamiddelde eiwit gehalte in de melk van T 7 me is yngiei selectie op deze eigenschap veel succes boupolityk yn ien flak bringe gehad. Het gemiddelde vetgehalte van I' de melk in Nederland was in 1960 ge- soks foar üs minsken ynhalde sil,

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1962 | | pagina 1